g) kada ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju u pogledu godina života i staža osiguranja prema propisima koji uređuju oblast penzijskog i invalidskog osiguranja ili kad navrši godine života i penzijski staž za ostvarivanje prava na starosnu penziju prema propisima koji uređuju oblast penzijskog i invalidskog osiguranja,
Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (RS)(2) Za određivanje ličnih bodova osiguranika penzijski staž može iznositi najviše 40 godina .
(3) Izuzetno od najdužeg penzijskog staža iz stava 2. ovog člana, osiguraniku koji ostvaruje pravo na starosnu penziju u skladu sa članom 42. stav 1. ovog zakona, penzijski staž može biti duži za staž osiguranja ostvaren u periodu između datuma navršenja 40 godina penzijskog staža i datuma navršenja godina života, kao uslova za ostvarivanje prava iz člana 42. stav 1., odnosno člana 178. stav 1. ovog zakona.
(1) Pravo na invalidsku penziju ima osiguranik kod koga je gubitak sposobnosti za rad prouzrokovan povredom van rada ili bolešću, nastao prije ispunjenja uslova za starosnu penziju iz člana 41. ovog zakona, pod uslovom da do nastanka invalidnosti ima pet godina staža osiguranja ili deset godina penzijskog staža .
Osiguraniku koji ima manje od 15 godina staža osiguranja invalidska penzija se određuje za staž osiguranja od 15 godina .
Osiguraniku kod koga je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću invalidska penzija se određuje za staž osiguranja od 40 godina .
(2) Penzija određena na način iz stava 1. ovog člana ne može iznositi više od penzije koja bi pripadala osiguraniku za 40 godina penzijskog staža .
(3) Najniža starosna i invalidska penzija na teret Republike zavisi od dužine penzijskog staža i određuje se u procentu od prosječne penzije na teret Republike isplaćene za decembar prethodne godine :
a) za 15 godina penzijskog staža i više a manje od 20 godina ne može biti niža od 60%,
b) za 20 godina penzijskog staža i više a manje od 30 godina ne može biti niža od 70%,
v) za 30 godina penzijskog staža i više a manje od 40 godina ne može biti niža od 80% i
g) za 40 godina penzijskog staža i više ne može biti niža od prosječne penzije na teret Republike isplaćene za decembar prethodne godine .
Stručna služba Fonda je obavezna da preduzme sve neophodne mjere i radnje da osiguranik, u godini prije ispunjenja uslova za starosnu penziju u pogledu godina života, kompletira i ažurira podatke matične evidencije na osnovu kojih se rješava o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i podatke o penzijskom stažu navršenom u drugim državama.
(1) Korisniku penzije kome je pravo priznato prije stupanja na snagu ovog zakona i koji je naknadno navršio najmanje godinu dana staža osiguranja novi iznos penzije odrediće se tako da se ponovo odredi iznos penzije za mjesec u kojem je ovaj zakon stupio na snagu uračunavanjem naknadno navršenog staža , kao i plata, odnosno osnovica osiguranja.
Pravilnik o postupku utvrđivanja radnih mjesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem (RS)... za period posljednjih deset godina za invalide sa gubitkom radne sposobnosti, invalide sa smanjenom radnom sposobnošću (preostala radna sposobnost) i za radnike sa utvrđenom opasnošću od nastanka invalidnosti na posmatranom radnom mjestu i upoređuju se sa podacima na nivou svih zaposlenih kod poslodavca ili na nivou djelatnosti ili na nivou Fonda za penzijsko ... godine ... penzijski staž ... staž ...
Zakon o prijevremenom povoljnijem penzionisanju branilaca odbrambeno-oslobodilačkog rata (FBiH)... godine i koji nisu dezertirali iz OSRBiH, izuzetno stiču pravo na starosnu penziju u iznosu najniže penzije isplaćene za taj mjesec u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju i prije navršenih 65 godina života, pod uvjetom da imaju najmanje 20 godina penzijskog staža i da su najmanje 12 mjeseci prije podnošenja zahtjeva za penzionisanje ... za ... penzija ... godina ... godina penzijskog staža ... staža ... penzija ... godina ...
(7) Penzija iz stava (1) ovog člana se umanjuje za svaku punu godinu nedostajućeg penzijskog staža do punog penzijskog staža (40 godina ) za 2%, a najviše do 30%, s tim što iznos penzije nakon umanjenja ne može biti manji od iznosa najniže penzije isplaćene za taj mjesec u skladu sa Zakonom o PIO.
... za finansiranje prava prema ovom zakonu, koja se isplaćuju iz budžeta Federacije BiH, Federalni zavod za penzijsko i invalidsko osiguranje vršit će na način što će za svakog korisnika povoljne penzije iskazivati samo razliku između ostvarenog staža osiguranja, posebnog staža priznatog u penzijski staž i staža osiguranja potrebnog za ostvarivanje prava na starosnu penziju prema Zakonu o PIO (40 godina penzijskog staža ... godinama ...
Pravilnik o korišćenju sredstava Zavoda za zapošljavanje (RS)3. doprinosa za PIO u trajanju do tri godine ukoliko sa tim stažom osiguranja nezaposleno lice ispunjava uslov za starosnu penziju .
6. da se zapošljavaju lica koja su prijavljena na evidencije Zavoda prije objavljivanja javnog poziva, osim korisnika novčane naknade, lica koja ostvaruju pravo na penzijsko -invalidsko osiguranje u trajanju do tri godine ukoliko sa tim stažom osiguranja ispunjavaju uslove za starosnu penziju i invalidnih lica i lica koja se prvi put prijavljuju na evidenciju po završenom školovanju, djece poginulih boraca i lica obuhvaćenih projektom,
- stvaraju uslovi za zapošljavanje nezaposlenih lica kojima je do sticanja uslova za starosnu penziju potrebno do tri godine staža osiguranja,
Poseban kolektivni ugovor saobraćaja i veza (RS)(3) Sastavni deo osnovne plate je uvećanje po osnovu ukupnog penzijskog staža radnika, koje iznosi 0,50% za svaku godinu penzijskog staža .
Zakon o službenicima i namještenicima u pravosuđu (BD)g) lice kome je do ispunjenja uslova za penziju ostalo najviše 5 (pet) godina radnog staža .
... ZA KOJE SE STAŽ OSIGURANjA RAČUNA SA UVEĆANIM TRAJANjEM, OSNOVNA PLATA SE UVEĆAVA U SKLADU SA ODREDBOM ČLANA 5. STAV 3. TOG ZAKONA ZA SVAKU GODINU STAŽA OSIGURANjA RAČUNAJUĆI STAŽ OSIGURANjA SA UVEĆANIM TRAJANjEM, UKOLIKO JE U SMISLU ODREDBE ČLANA 41. U VEZI SA ČLANOM 21. STAV 2. ZAKONA O PENZIJSKOM ... ZA PENZIJSKO ... STAŽA ...
...KADA ZAPOSLENIK U TOKU IZVRŠNOG POSTUPKA PO PRESUDI ZA VRAĆANjE NA POSAO, PO VLASTITOM IZBORU ODE U STAROSNU PENZIJU SA 60 GODINA ŽIVOTA I 35 GODINA STAŽA , NEMA PRAVO OD POSLODAVCA POTRAŽIVATI RAZLIKU IZMEU PENZIJE KOJU PRIMA I PLAĆE KOJU BI PRIMAO DA JE OSTAO NA RADU DO 65 GODINA ŽIVOTA.
...Kada zaposlenik u toku izvršnog postupka po presudi za vraćanje na posao, po vlastitom izboru ode u starosnu penziju sa 60 godina života i 35 godina staža , nema pravo od poslodavca potraživati razliku između penzije koju prima i plaće koju bi primao da je ostao na radu do 65 godina života.
...KORISNICIMA PENZIJE KOJU SU OSTVARILI PRIJE NAVRŠENIH 40 GODINA PENZIJSKOG STAŽA , ODNOSNO 65 GODINA ŽIVOTA I KORISNICIMA INVALIDSKE PENZIJE KOJI ZASNUJU RADNI ODNOS ILI ZAPOČNU DA OBAVLjAJU PRIVREMENU, USLUŽNU ILI PROFESIONALNU DJELATNOST, PENZIJA SE NE ISPLAĆUJE ZA TO VRIJEME DO ISPUNjENjA JEDNOG OD NAVEDENIH USLOVA, BEZ OBZIRA PO KOJIM PROPISIMA JE PENZIJA OSTVARENA.
...... PENZIJSKOM I INVALIDSKOM OSIGURANjU PREMA KOJIM KORISNICIMA STAROSNE I INVALIDSKE PENZIJE , KOJI ZASNUJU RADNI ODNOS ILI ZAPOČNU OBAVLjANjE PRIVREDNE ILI USLUŽNE DJELATNOSTI ODNOSNO PROFESIONALNU DJELATNOST U VIDU SAMOSTALNOG ZANIMANjA, PENZIJA NE ISPLAĆUJE ZA TO VRIJEME, A NAJDUŽE DO NAVRŠENIH 40 GODINA PENZIJSKOG STAŽA ODNOSNO 65 GODINA ŽIVOTA, ODNOSNO SE NA SVE KORISNIKE PENZIJA ... PENZIJU ...
...... ZA PRIZNANjE PRAVA IZ PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANjA IZ RAZLOGA ŠTO VLADA FEDERACIJE NIJE DONIJELA PROPIS O KRITERIJIMA, NAČINU I POSTUPKU PRIZNAVANjA I IZDAVANjA UVJERENjA NA OSNOVU KOJIH SE VRIJEME NjIHOVOG UČEŠĆA U PRIPREMAMA ZA ODBRANU I ODBRANI BOSNE I HERCEGVOINE U PERIODU OD 30.4.1991. GODINE DO 22.12.1995. GODINE RAČUNA U PENZIJSKI STAŽ KAO POSEBAN STAŽ ... PENZIJSKOM ... GODINE ...
... ZA KOJE SE STAŽ OSIGURANjA RAČUNA SA UVEĆANIM TRAJANjEM, OSNOVNA PLATA SE UVEĆAVA U SKLADU SA ODREDBOM ČLANA 5. STAV 3. TOG ZAKONA ZA SVAKU GODINU STAŽA OSIGURANjA RAČUNAJUĆI STAŽ OSIGURANjA SA UVEĆANIM TRAJANjEM, UKOLIKO JE U SMISLU ODREDBE ČLANA 41. U VEZI SA ČLANOM 21. STAV 2. ZAKONA O PENZIJSKOM ... ZA PENZIJSKO ... STAŽA ...