Na kraju nastave biologije trećeg ciklusa za napredni nivo, polaznik/polaznica osposobljen/-a je da rasuđuje i zaključuje o živom svetu koji ga/je okružuje (koristi biljke prema njihovoj upotrebnoj vrednosti); uspešno prosuđuje i aktivno učestvuje u promociji zdravlja i prevenciji bolesti; poštuje polna načela; primenjuje ekološko znanje kako bi smanjio /-la negativan uticaj čoveka na prirodu.
Uredba o pravilima za dodelu državne pomoći (RS)Državna pomoć za zaštitu životne sredine može da se dodeli za otklanjanje ili sprečavanje šteta prirodnom okruženju ili prirodnim izvorima (bogatstvima) nastalim aktivnostima korisnika, za smanjenje rizika od takvih šteta ili za veću efikasnost korišćenja prirodnih bogatstava, uključujući mere za uštedu energije i korišćenje obnovljivih izvora energije.
Uredba o naknadi šteta na licima (RS)2) duševni bol zbog umanjenja opšte životne aktivnosti ;
Pri utvrđivanju visine naknade štete za pretrpljeni fizički bol, u obzir se posebno uzima jačina i trajanje pretrpljenih fizičkih bolova, budući bolovi, procenat umanjenja opšte životne aktivnosti , kao i uzrast povređenog lica, njegovo opšte zdravstveno stanje, vrsta i karakter povreda i moguće umanjenje inteziteta bolova kroz odgovarajuću terapiju i lekove.
1) kao posledica izuzetno teških povreda koje su prouzrokovale umanjenje opšte životne aktivnosti preko 50% - do 3.000 evra;
2) kao posledica teške telesne povrede koje su prouzrokovale umanjenje opšte životne aktivnosti preko 30%, ali ne više od 50% - do 2.000 evra;
3) kao posledica teških telesnih povreda koje su prouzrokovale umanjenje opšte životne aktivnosti do 30% - do 1.500 evra;
4) kao posledica lakih telesnih povreda i onih kod kojih nije nastupilo umanjenje opšte životne aktivnosti , a preovladavaju bolovi jakog intenziteta - do 1.000 evra;
5) kao posledica lakih telesnih povreda i onih kod kojih nije nastupilo umanjenje opšte životne aktivnosti , a preovladavaju bolovi srednjeg i slabog intenziteta - do 500 evra.
Umanjenje opšte životne aktivnosti obuhvata sva trajna ograničenja u životnim aktivnostima oštećenog lica koje je ostvario ili bi ih po redovnom toku stvari u budućnosti izvesno ostvarivao.
Pri utvrđivanju visine naknade štete za duševni bol zbog umanjene opšte životne aktivnosti , u obzir se uzima vrsta i mesto povrede, procenat umanjenja opšte životne aktivnosti , godine starosti oštećenog, zanimanje kojim se bavi oštećeni, ograničenja u odnosu na bavljenje sportom, rekreacijom, hobijem u odnosu na period pre povređivanja, ograničenja u odnosu na porodičnu i socijalnu aktivnost oštećenog, kao i cilj kome služi ova naknada.
Procenat umanjenja opšte životne aktivnosti se opredeljuje na osnovu medicinske dokumentacije odnosno neposrednog pregleda povređenog, imajući u vidu sve okolnosti slučaja.
Naknada iz stava 3. ovog člana određuje se prema kriterijumu procenta umanjenja opšte životne aktivnosti , u zavisnosti od godina života oštećenog i to za svaki 1% umanjenja opšte životne aktivnosti :
Ako je kod oštećenog utvrđen procenat trajnog umanjenja opšte životne aktivnosti od 50% i više, naknada se, zavisno od okolnosti slučaja, uvećava za 20% od iznosa naknade iz stava 5. ovog člana.
Pri utvrđivanju visine naknade štete za pretrpljeni strah, u obzir se uzima procenat umanjenja opšte životne aktivnosti .
1) kao posledica izuzetno teških povreda koje su prouzrokovale umanjenje opšte životne aktivnosti preko 50% - do 2.000 evra;
Presudom prvostepenog suda odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca za isplatu naknade nematerijalne štete, zbog pretrpljenih bolova i za umanjenje životne aktivnosti . Pri utvrđenom stanju stvari, prvostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo, nalazeći da je tužbeni zahtev tužioca neosnovan.
...bol, psihički bol i strah, pa povređeno lice ima pravo na naknadu nematerijalne štete, a njena visina zavisi od intenziteta i vremena trajanja tih bolova, a što se utvrđuje veštačenjem. Umanjenje životne aktivnosti kao poseban osnov za naknadu štete zbog duševnih bolova obuhvata sva ograničenja u životnim aktivnostima oštećenog koje je ostvarivao ili bi po redovnom toku stvari u budućnosti izvesno ostvarivao. Za pretrpljene fizičke bolove, za pretrpljeno duševno umanjenje životnih aktivnosti ...
...Prilikom odmeravanja visine naknade štete po osnovu umanjenja životne aktivnosti mora se imati u vidu: procenat umanjenja životne aktivnosti , starosnu dob oštećenog i da je umanjenje životne aktivnosti posledica torture koja je vršena nad njime u zarobljeništvu i da je svaki pojedinačni slučaj specifičan za sebe, pa se samim tim i naknada dosuđuje prema svim okolnostima slučaja.
...Zastarjelost potraživanja naknade štete za bolove počinje teći od prestanka bolova, za strah od prestanka straha, a za duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti od dovršetka liječenja i saznanja za trajno umanjenje životne aktivnosti .
...Oštećeni ima pravo na naknadu nematerijalne štete i za umanjenje životne aktivnosti koje je nastalo naknadno, usled pogoršanja zdravstvenog stanja.
...Zastarelost potraživanja naknade nematerijalne štete za pretrpljene fizičke bolove počinje teći od prestanka bolova, za strah od prestanka straha, za duževne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti od završetka lečenja i saznanja za trajno umanjenje životne aktivnosti ili pogoršanja zdravstvenog stanja, kao dana saznanja za novu težu posledicu.
...Naknada za telesno oštećenje po propisima Penzijsko-invalidskog osiguranja, ne uračunava se u naknadu štete na ime umanjene opšte životne aktivnosti
...Umanjenje životne aktivnosti i pretrpljeni strah, ako njegova jačina i trajanje to opravdava, predstavljaju posebne vidove nematerijalne štete za koju se dosuđuje pravična naknada, nezavisno od nematerijalne štete koja se dosuđuje za povredu ugleda, časti, slobode ili prava ličnosti.
...Rok zastarelosti za naknadu štete za pretrpljeni strah počinje da teče od trenutka kada je strah prestao, nezavisno od toga što je proizveo trajne posledice, kao što je posleratni stresni sindrom, jer one ulaze u domen umanjenja životne aktivnosti , pa se i rok zastarelosti za naknadu štete računa od trenutka kada je to umanjenje dobilo oblik konačnog stanja.
...U slučaju kada je nastala šteta ali se njen obim još ne zna (procenat i manifestacije umanjenja životne aktivnosti koje se pogoršavaju vremenom) obim štete se ne može utvrditi i upodobiti, početnom momentu nastanka štete, već završetku lečenja jer se tek tada može utvrditi stepen telesnog oštećenja i manifestacije umanjenja životne aktivnosti .
...Kada do oštećenja zdravlja i umanjenja životne aktivnosti došlo usled profesionalne bolesti početak roka zastarelosti naknade nematerijalne štete vezuje se za završetak lečenja.
...Okolnost da oštećenom nije priznat status ratnog vojnog invalida, ne utiče na ocenu o postojanju umanjenja životne aktivnosti .
...Odnos pravične novčane naknade nematerijalne štete zbog umanjenja životne aktivnosti i naknade za telesno oštećenje
...Pri utvrđivanju visine pravične novčane naknade za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti , sud mora uzeti u obzir i naknadu za telesno oštećenje koju oštećeni prima ili ima pravo na nju po propisima o invalidskom osiguranju