Na osnovu člana 144. Zakona o radu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 70/01 i 73/01) i člana 3. stav 2. Opšteg kolektivnog ugovora ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 22/97, 21/98, 53/99, 12/00 i 31/01) Savez samostalnih sindikata Beograda, Samostalni sindikat kulture - Gradski odbor, Granski sindikat kulture i umetnosti "Nezavisnost" i SINGLUS - Sindikat glumaca Srbije i Izvršni odbor Skupštine grada Beograda, kao ovlašćeni organ osnivača, dana 29. avgusta 2003. godine zaključuju
POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR
ZA USTANOVE KULTURE OD ZNAČAJA ZA GRAD BEOGRAD
(Objavljen u "Sl. listu BGD", br. 24 od 23. septembra 2003)
I - OSNOVNE ODREDBE
Član 1.
Ovim kolektivnim ugovorom (u daljem tekstu: Ugovor), u skladu sa zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom, uređuju se: prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih (u daljem tekstu: zaposleni), javnih ustanova u delatnosti kulture (u daljem tekstu: poslodavac), zaštita zaposlenih na radu, zarade i ostale naknade zaposlenih, prava sindikata i poslodavaca, kao i međusobni odnosi osnivača i poslodavca.
Ovaj ugovor zaključuje se između osnivača i sindikata, u ime svih zaposlenih u ustanovama kulture koje obavljaju delatnost kulture od značaja za grad Beograd.
Član 2.
Osnivačem, u smislu ovog ugovora, smatra se grad Beograd.
Zaposlenim, u smislu ovog ugovora, smatra se lice koje je u skladu sa zakonom zasnovalo radni odnos sa poslodavcem.
Poslodavcem, u smislu ovog ugovora, smatra se ustanova koja je osnovana za vršenje delatnosti kulture od značaja za grad Beograd.
Član 3.
Delatnost kulture od značaja za grad Beograd određena je Zakonom o delatnostima od opšteg interesa u oblasti kulture i Odlukom o određivanju ustanova kulture od značaja za grad Beograd.
Član 4.
Osnivač obezbeđuje ustanovama materijalne, tehničke i druge uslove za nesmetano obavljanje delatnosti, prati rad, preduzima mere za otklanjanje negativnih okolnosti koje mogu uticati na vršenje delatnosti i preduzima mere na unapređenju delatnosti.
Poslodavci preduzimaju organizaciono-tehničke mere za izvršenje posla, kvalitet i obim programa.
Član 5.
Odredbe ovog ugovora obavezno se preuzimaju u sve pojedinačne kolektivne ugovore ustanova iz člana 2. ovog ugovora, i imaju snagu obaveznosti za osnivača, poslodavce, i sve zaposlene u ovim ustanovama.
Član 6.
Ovim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorima ne mogu se utvrditi manja prava i nepovoljniji uslovi rada i obaveze od prava, uslova rada i obaveza utvrđenih zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
II - ZARADA
Član 7.
Zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu koja se sastoji iz:
- zarade koja se ostvaruje za obavljeni rad i vreme provedeno na radu,
- uvećane zarade,
- naknade zarade i
- drugih primanja ugovorenih kolektivnim ugovorom.
Zarada se utvrđuje na osnovu vrednosti posla koji zaposleni obavlja na radnom mestu.
Zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu u skladu sa zakonom i ovim ugovorom.
Zaposlenom se garantuje jednaka zarada za isti ili rad iste vrednosti koji ostvaruje kod poslodavca.
Član 8.
Zarada koja se ostvaruje za obavljeni rad i vreme provedeno na radu utvrđuje se na osnovu:
- osnovne zarade i
- ostvarenih rezultata.
Osnovna zarada zaposlenog utvrđuje se na osnovu:
- vrednosti radnoga časa,
- vrednosti,
- koeficijenta posla i
- mesečnog fonda ostvarenih časova rada.
Član 9.
Zarada za zaposlene u ustanovama čiji je osnivač grad Beograd, utvrđuje se na nivou odgovarajuće, uporedive veličine - prosečno isplaćene zarade po zaposlenom u vanprivredi grada u prethodnom mesecu u odnosu na mesec za koji se vrši obračun i isplata zarada.
Zaposleni ostvaruju pravo na masu sredstava za isplatu zarada na osnovu:
1. ostvarene zaposlenosti u obračunskom periodu (broja zaposlenih na osnovu časova rada) i
2. prosečno isplaćene zarade po zaposlenom u vanprivredi grada u prethodnom mesecu uvećane do 15%.
U skladu sa prethodno definisanim parametrima, pojedinačnim kolektivnim ugovorima utvrđuje se vrednost radnog časa za standardni učinak u svakoj ustanovi.
Ukoliko prosečna ciljna zarada zaposlenih u ustanovama kojima je osnivač grad Beograd bude isplaćivana ispod prosečne ciljne zarade zaposlenih u vanprivredi grada, usklađivanje će se vršiti sukcesivno, kontinuirano.
Član 10.
Masa zarada iz prethodnog člana ovog ugovora utvrđuje se najkasnije do 30. novembra tekuće godine za narednu godinu, na osnovu sporazumno utvrđene metodologije, odnosno mehanizma korelacije zarada u ustanovama i prosečno ostvarivane zarade u vanprivredi Beograda, u zavisnosti od ekonomsko-finansijskog položaja ustanove, mogućnosti osnivača definisanih na osnovama politike razvoja.
Član 11.
Vrednost posla utvrđuje se na osnovu složenosti, odgovornosti, uslova rada i stručne spreme koja je uslov za obavljanje određenog posla, polazeći od specifičnosti poslova svake ustanove.
Vrednost posla iz stava 1. ovog člana utvrđuje se pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Osnovna zarada u ustanovi kretaće se u rasponu 1 prema 4.
Član 12.
Osnovna zarada iz člana 8. ovog ugovora može se ugovoriti ugovorom o radu i u većem iznosu, u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Osnovna zarada iz člana 8. ovog ugovora formira se na osnovu sledećih kriterijuma:
- kvaliteta i tačnosti u ispunjavanju radnih zadataka polazeći od specifičnosti poslova,
- radne discipline,
- odgovornosti prema radu i sredstvima rada,
- radnog iskustva, a posebno dužine rada u ustanovi,
- stepena stručne spreme i osposobljenosti zaposlenog za poslove na kojima radi i
- drugih kriterijuma od značaja za procenu obima i kvaliteta, odnosno radnog doprinosa zaposlenog, polazeći od specifičnosti osnovne delatnosti svake ustanove.
Član 13.
Zarada zaposlenih može se umanjiti do 20%, odnosno uvećati do 30% po osnovu složenosti, obima, kvaliteta i uslova rada.
Član 14.
Cena radnog mesta utvrđuje se kao proizvod vrednosti radnog časa i vrednosti posla, u zavisnosti od osnovne delatnosti ustanove, i to na osnovu opšteg akta o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta, raspoređivanju zaposlenih, specifičnosti i složenosti posla i odgovornosti u radu.
Član 15.
Poslodavac i reprezentativni sindikat pojedinačnim kolektivnim ugovorom utvrđuju i razrađuju poslove po grupama poslova, polazeći od stručne spreme i utvrđuju vrednost - koeficijent za svaki posao.
Član 16.
Osnivač se obavezuje da zajedno sa poslodavcem obezbeđuje isplatu zarade za zaposlene u ustanovama u sledećim rokovima:
- akontacija za tekući mesec između 25. i 30. u tekućem mesecu,
- konačan obračun zarade do 15. u narednom mesecu.
Uvećana zarada
Član 17.
Zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu, i to za:
1. prekovremeni rad,
2. rad na dan praznika koji je neradni dan,
3. noćni rad i
4. rad u smeni.
Član 18.
Poslodavac se obavezuje da zaposlenom uveća osnovnu zaradu, i to:
- za rad na dan praznika koji je neradni, za 110%,
- za rad noću (između 22 i šest časova narednog dana) ako takav rad nije uračunat pri utvrđivanju vrednosti posla, za 26%,
- za prekovremeni rad u koji se ne uračunava radno vreme unapred određeno na osnovu izvršenja godišnje preraspodele vremena, za 26% i
- za rad u smeni, do 5%.
Ako se istovremeno steknu uslovi za uvećanje zarade u smislu stava 1. ovog člana po više osnova, procenat ne može biti niži od zbira procenata uvećanja po svakom od osnova.
Naknade i druga primanja
Član 19.
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu zarade za vreme odsustvovanja sa rada u visini od 100% prosečne zarade zaposlenog u mesecu u kome odsustvuje, i to u sledećim slučajevima:
- prekid rada do koga je došlo naredbom nadležnog organa, odnosno ovlašćenog zaposlenog;
- neobezbeđivanje zaštite na radu usled čega bi dalje obavljanje rada prouzrokovalo neposrednu opasnost po život i zdravlje zaposlenog ili drugih lica;
- korišćenje godišnjeg odmora i plaćenog odsustva;
- praznik za koji je zakonom propisano da se ne radi;
- privremena nespobnost za rad, ako je nesposobnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnim oboljenjem;
- davanje krvi, tkiva i drugog dela tela;
- odazivanje pozivu vojnih i drugih organa;
- stručno osposobljavanje i usavršavanje radi potrebe procesa rada;
- prisustvovanje sednici Skupštine grada Beograda, njenih tela, sednici organa sindikata i Saveza sindikata, u svojstvu člana.
Član 20.
Zaposlenom pripada naknada zarade za vreme odsustvovanja sa posla zbog privremene sprečenosti za rad do 30 dana prouzrokovane bolešću ili povredom van rada najmanje u visini od 65% od zarade koju je ostvario u mesecu u kome je nastupila sprečenost, uvećana za dodatak po osnovu dužine vremena provedenog u radnom odnosu.
Član 21.
Zaposleni ima pravo i na druga primanja, i to za:
1. vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad);
2. ishranu u toku rada;
3. troškove boravka na terenu (terenski dodatak);
4. druga primanja u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorima.
Član 22.
Poslodavac se obavezuje da zaposlenom isplaćuje dodatak na zaradu u iznosu od 0,4% cene rada utvrđene ovim ugovorom za svaku godinu radnog staža.
Član 23.
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi primanja koja su u funkciji izvršenja poslova, i to:
- za dolazak i odlazak sa rada
- do visine cene prevozne karte za korišćenje javnog prevoza, i to samo kada zaposleni radi;
- troškove ishrane u toku rada u visini do 20% prosečne isplaćene zarade po zaposlenom u privredi republike, prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike, ili do visine neoporezovanog iznosa prema zvaničnim podacima nadležnog organa ako je to povoljnije za zaposlene;
- za vreme provedeno na službenom putu u zemlji, i to: naknada za ishranu u visini 5% prosečne mesečne bruto zarade u privredi republike, uz priložene račune za ishranu; naknada troškova smeštaja u celini prema priloženim računima i naknada troškova prevoza u celini prema priloženim kartama za prevoz korišćenim sredstvom javnog prevoza sa pratećim neophodnim izdacima koji se dokumentuju;
- za vreme provedeno na službenom putu u inostranstvu - pod uslovima, na način i u visini utvrđenoj posebnim propisima.
Član 24.
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi pravo i isplati:
- otpremninu pri prestanku radnog odnosa radi korišćenja prava na penziju ili pri prestanku radnog odnosa po sili zakona zbog gubitka radne sposobnosti, najmanje u visini iznosa četiri zarade koju bi zaposleni ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kojem se isplaćuje otpremnina, s tim što tako isplaćena otpremnina ne može biti niža od četiri prosečne zarade po zaposlenom isplaćene kod poslodavca za mesec koji prethodi mesecu u kojem se vrši isplata otpremnine;
- pomoć porodici u slučaju smrti zaposlenog i člana uže porodice u visini troškova pogrebnih usluga prema prosečnim cenama JKP.
Član 25.
Poslodavac može zaposlenom da obezbedi pravo i isplati:
- jubilarnu nagradu za 10, 20 i 30 godina neprekidnog rada u ustanovi - jubilarna nagrada iznosi 50% prosečne neto zarade isplaćene u ustanovi u mesecu koji prethodi mesecu u kome se nagrada isplaćuje;
- solidarnu pomoć za slučajeve teže bolesti zaposlenog ili članova uže porodice, zdravstvene rehabilitacije zaposlenog, nastupanja teže invalidnosti, ublažavanja posledica elementarnih nepogoda, pružanja pomoći porodici umrlog zaposlenog, nabavke lekova za zaposlene ili člana uže porodice u iznosu od najmanje jedne prosečne zarade u ustanovi u mesecu u kome se vrši isplata, a u slučaju smrti i nabavke lekova do iznosa troškova prema priloženom računu;
- zajam za nabavku ogreva, zimnice, udžbenika do iznosa jedne prosečne zarade isplaćene u ustanovi u mesecu u kome se beskamatni kredit isplaćuje, sa rokom vraćanja koji ne može biti duži od šest meseci.
Članovima uže porodice zaposlenog smatraju se bračni drug, deca, braća, sestre, roditelji, staraoci i lica koja žive u zajedničkom domaćinstvu.
Član 26.
Obezbeđivanje prava i način isplate primanja iz člana 24. i 25. ovog kolektivnog ugovora regulišu pojedinačni kolektivni ugovori.
Minimalna zarada
Član 27.
Minimalna zarada je utvrđena donja granica zarade koja se garantuje zaposlenom ako svojim radom postigne standardni učinak za puno radno vreme.
Visinu minimalne zarade utvrđuje Socijalno-ekonomski savet Vlade Republike Srbije.
Član 28.
Poslodavac minimalnu zaradu može isplaćivati na osnovu posebne odluke upravnog odbora donete uz saglasnost reprezentativnog sindikata u periodu ne dužem od šest meseci u toku kalendarske