Na osnovu člana 21. stav 1. i člana 68. Zakona o Narodnoj banci Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 72/2003 i 55/2004),
Guverner Narodne banke Srbije donosi
UPUTSTVO
O OBAVEZI I NAČINU EVIDENTIRANjA, PRIKUPLjANjA, OBRADE I DOSTAVLjANjA PODATAKA O KNjIGOVODSTVENOM STANjU RAČUNA BANAKA I DRUGIH FINANSIJSKIH ORGANIZACIJA
(Objavljeno u "Sl. glasniku RS", br. 15 od 8. februara 2007)
1.
Ovim uputstvom propisuje se obaveza banaka i drugih finansijskih organizacija (u daljem tekstu: obveznici) da knjigovodstveno stanje svojih računa iskazuju na propisanom obrascu (obrazac KNj BIFO), kao i način evidentiranja, popunjavanja, prikupljanja, kontrole, obrade i dostavljanja podataka o knjigovodstvenom stanju računa obveznika.
Spisak računa za mesečni izveštaj KNj BIFO je, kao Prilog 1, odštampan uz ovo uputstvo i njegov je sastavni deo.
Obveznicima, u smislu ovog uputstva, smatraju se i Narodna banka Srbije i Agencija za osiguranje depozita.
Podatke o knjigovodstvenom stanju računa obveznici dostavljaju Narodnoj banci Srbije na obrazcu KNj BIFO.
2.
Obrazac KNj BIFO je i po formi i po sadržini jedinstven za celu teritoriju Republike Srbije i odštampan je na srpskom jeziku - ćirilicom.
3.
Obrazac KNj BIFO sastoji se iz zaglavlja bilansnih pozicija, podzaglavlja bilansnih pozicija, rekapitulacije klasa bilansnih pozicija, zaglavlja vanbilansnih pozicija, podzaglavlja vanbilansnih pozicija i potpisa odgovornih lica.
Zaglavlje bilansnih pozicija sadrži sledeća obeležja:
1) broj statističkog istraživanja,
2) Narodna banka Srbije - Informaciona tehnologija - Centralno prijemno odeljenje,
3) naziv i mesto obveznika,
4) oznaka obrasca,
5) naziv obrasca,
6) datum prijema obrasca u Narodnoj banci Srbije,
7) vrsta posla,
8) period za koji se obrazac podnosi (godina, mesec),
9) matični broj obveznika,
10) teritorija obveznika (opština na kojoj je sedište obveznika),
11) vrsta obveznika,
12) vrsta obrasca,
13) broj zaposlenih sa stanjem na kraju meseca.
Podzaglavlje bilansnih pozicija sadrži sledeća obeležja:
14) naziv računa (kolona 1),
15) broj računa (kolona 2),
16) promet duguje (kolona 3),
17) promet potražuje (kolona 4),
18) oznaka "A/P" (karakter računa) (kolona 5),
19) saldo duguje (kolona 6),
20) saldo potražuje (kolona 7).
Rekapitulacija klasa bilansnih pozicija sadrži sledeće kolone:
- kolona 1 - naziv klase i zbir klasa,
- kolona 2 - promet duguje,
- kolona 3 - promet potražuje,
- kolona 4 - saldo duguje,
- kolona 5 - saldo potražuje.
Zaglavlje vanbilansnih pozicija sadrži sledeća obeležja:
7) Narodna banka Srbije - Informaciona tehnologija - Centralno prijemno odeljenje,
8) vrsta posla,
9) period za koji se obrazac podnosi (godina, mesec),
10) matični broj obveznika,
11) teritorija obveznika (opština na kojoj je sedište obveznika),
12) vrsta obveznika,
13) vrsta obrasca.
Podzaglavlje vanbilansnih pozicija sadrži sledeća obeležja:
14) naziv računa (kolona 1),
15) broj računa (kolona 2),
16) promet duguje (kolona 3),
17) promet potražuje (kolona 4),
18) oznaka "A/P" (karakter računa) (kolona 5),
19) saldo duguje (kolona 6),
20) saldo potražuje (kolona 7).
Obrazac KNj BIFO sadrži i prostor za potpise lica koje je sastavilo obrazac, lica koje je kontrolisalo sadržinu obrasca, prostor za potpis rukovodioca (lica ovlašćenog za potpisivanje knjigovodstvenih dokumenata), prostor za brojeve telefona i telefaksa obveznika i mesto pečata, kao i prostor za potpise lica koja su primila i kontrolisala obrazac u Narodnoj banci Srbije.
4.
Obrazac KNj BIFO obveznici dostavljaju Narodnoj banci Srbije - Informacionoj tehnologiji - Centralnom prijemnom odeljenju (u daljem tekstu: Centralno prijemno odeljenje).
Centralno prijemno odeljenje vrši prijem obrasca KNj BIFO i vodi Registar obveznika, koji je, kao Prilog 2, odštampan uz ovo uputstvo i njegov je sastavni deo.
5.
Obveznici koji vrše automatsku obradu podataka, obrazac KNj BIFO dostavljaju elektronski, u skladu sa uputstvom kojim su uređeni izrada i elektronsko dostavljanje podataka Narodnoj banci Srbije.
Obveznici koji iz tehničkih razloga nisu u mogućnosti da obrazac KNj BIFO dostavljaju elektronski, dostavljaju ga u papirnoj formi, i to Narodnoj banci Srbije - Sektoru za poslove monetarnog sistema i politike.
Obveznici iz stava 2. ove tačke original popunjenog obrasca KNj BIFO, koji su potpisala ovlašćena lica, dostavljaju u jednom primerku.
Ako se podaci dostavljaju na način iz stava 2. ove tačke, za tačnost podataka unetih u obrazac KNj BIFO, kao i za izvršenu formalnu, računsku i suštinsku kontrolu tih podataka, odgovorna su lica iz stava 3. te tačke.
6.
Centralno prijemno odeljenje, u saradnji s nadležnim organizacionim jedinicama, dužno je da formalnu, računsku i suštinsku kontrolu podataka iz primljenog obrasca KNj BIFO sprovedu na način propisan ovim uputstvom.
7.
Obveznici su dužni da uredno popune sva obeležja zaglavlja obrasca KNj BIFO (redni br. 1-11) na sledeći način:
1) u obeležje br. 1 upisan je broj statističkog istraživanja koji je štampan na samom obrascu;
2) u obeležje br. 2 upisuje se Narodna banka Srbije - Informaciona tehnologija, Centralno prijemno odeljenje (šifra: 0);
3) u obeležje br. 3 upisuje se naziv obveznika onako kako je upisan u registar privrednih subjekata i naziv mesta;
4) u obeležje br. 4 upisana je oznaka obrasca, koja je štampana na samom obrascu;
5) u obeležje br. 5 upisan je naziv obrasca, koji je štampan na samom obrascu;
6) obeležje br. 6 obveznik ne popunjava;
7) u obeležje br. 7 upisana je vrsta posla za AOP i štampana je na samom obrascu;
8) u obeležje br. 8 upisuje se numerička vrednost godine i meseca za koje se obrazac podnosi (za godinu se upisuju zadnje dve cifre te godine, a za mesece takođe dve cifre, pri čemu se za mesece od januara do septembra kao prva cifra upisuje nula);
9) u obeležje br. 9 upisuje se matični broj obveznika propisan jedinstvenim registrom organizacija i zajednica koje su, po delatnostima, razvrstali nadležni zavodi za statistiku;
10) u obeležje br. 10 upisuje se šifra opštine na kojoj je sedište obveznika propisana jedinstvenim registrom organizacija i zajednica - prema Šifarniku opština koji je, kao Prilog 3, objavljen u Pravilniku o uslovima i načinu vođenja računa za uplatu javnih prihoda i raspored sredstava s tih računa ("Službeni glasnik RS", broj 64/2003);
11) u obeležje br. 11 upisuje se šifra vrste obveznika - prema Šifarniku koji je, kao Prilog 3, odštampan uz ovo uputstvo i njegov je sastavni deo;
12) u obeležje br. 12 upisuje se šifra vrste obrasca: šifra "1" za bilansne račune, a šifra "2" za vanbilansne račune.
8.
Obeležja br. 14, 15 i 18 u podzaglavlju obrasca KNj BIFO odnose se na naziv računa (kolona 1), broj računa (kolona 2) i karakter računa (kolona 5) i štampana su na samom obrascu. Naziv i brojevi računa odgovaraju Kontnom okviru za banke i druge finansijske organizacije, koji je sastavni deo Pravilnika o Kontnom okviru i sadržini računa u Kontnom okviru za banke i druge finansijske organizacije ("Službeni glasnik RS", broj 8/2007), kao i Kontnom okviru za Narodnu banku Srbije, koji je sastavni deo Pravilnika o Kontnom okviru i sadržini računa u Kontnom okviru za Narodnu banku Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 15/2007).
Oznake "A" (aktiva), odnosno "P" (pasiva), koje su date u koloni 5, određuju karakter računa prema sadržini pojedinih računa propisanih pravilnicima iz stava 1. ove tačke. Kod svakog računa u Prilogu 1 štampana je šifra, i to za račune koji mogu iskazivati samo aktivno stanje - šifra "1", za račune koji mogu iskazivati samo pasivno stanje - šifra "2", a za račune kod kojih se može iskazivati i aktivno i pasivno stanje - šifra "3".
9.
U obeležja br. 16 i 17 u podzaglavlju obrasca KNj BIFO (kolone 3 i 4) upisuje se dugovni i potražni promet, a u obeležja br. 19 i 20 (kolone 6 i 7) - dugovni i potražni saldo računa iz knjigovodstva obveznika.
Za svaki osnovni ili analitički račun, odnosno grupu računa ili klasu, onako kako su naznačeni u obeležju br. 14, u kolone 3 i 4 unosi se dugovni i potražni promet (kumulativno od početka godine do kraja perioda za koji se obrazac podnosi, uključujući i početno stanje), a u kolone 6 i 7 - dugovni ili potražni saldo na dan podnošenja obrasca.
U obrazac KNj BIFO upisuju se sve proknjižene poslovne promene koje se odnose na period za koji se obrazac sastavlja.
Podaci u obrascu KNj BIFO iskazuju se u hiljadama dinara.
10.
Obveznici koji svoje podatke iz obrasca KNj BIFO dostavljaju elektronski treba da obezbede i jedinstvenu strukturu i dužinu sloga, jedinstvenu dužinu i poziciju polja i pravilnost unosa polja u odgovarajuće pozicije sloga, kao i jedinstvenu logičku kontrolu svih slogova, u skladu sa uputstvom kojim su uređeni izrada i elektronsko dostavljanje podataka Narodnoj banci Srbije.
11.
Pri izradi obrasca KNj BIFO obavezno se upisuje, u odgovarajući red predviđen za unos zbira koji je štampan na samom obrascu, zbir za klase prometa (duguje/potražuje) i zbir salda (duguje/potražuje).
12.
Posle upisivanja podataka za sve račune, odnosno klase, sastavlja se rekapitulacija klasa bilansnih pozicija. U kolone 2 i 3, odnosno 3 i 4 te rekapitulacije upisuju se (prepisuju) zbirovi za odgovarajuću klasu, a na kraju se daje zbir klasa.
13.
Obveznici su dužni da, zaključno s 14. u mesecu za protekli mesec, obrazac KNj BIFO dostave Centralnom prijemnom odeljenju, s tim što posle dostavljanja podataka ne mogu vršiti knjiženja pod tim mesecom, osim kod prvog dostavljanja za decembar.
Za novoosnovane obaveznike, odnosno za obaveznike koji su prestali da rade, obaveza dostavljanja obrasca KNj BIFO počinje, odnosno prestaje nakon isteka meseca u kome im je otvoren, odnosno ugašen žiro račun.
14.
Obveznici su dužni da, do 14. u mesecu za protekli mesec, unesu podatke u obrasce, izvrše kontrolu obrazaca i dostave ih Centralnom prijemnom odeljenju.
15.
Narodna banka Srbije je dužna da obrasce obradi do 17. u mesecu za protekli mesec.
16.
Rokovi za unos podataka, kontrolu, obradu i dostavljanje obrazaca iz tač. od 13. do 15. ovog uputstva mogu se produžiti za dane državnih praznika i u slučaju više sile - o čemu se blagovremeno obaveštava Narodna banka Srbije.
17.
Za mesec u kome se podnosi godišnji račun - obrazac KNj BIFO dostavlja se i pre i posle završnih knjiženja.
18.
Obveznici su dužni da izvrše formalnu, računsku i suštinsku kontrolu podataka koje dostavljaju.
Pod formalnom kontrolom podataka u smislu ove tačke podrazumeva se provera formalne ispravnosti podataka upisanih u obeležja br. 2, 3 i 4 i u obeležja br. od 7 do 20, kao i podataka upisanih u kolone od 2 do 5 rekapitulacije klasa bilansnih pozicija, u skladu sa ovim uputstvom.
Pod računskom kontrolom podataka u smislu ove tačke podrazumeva se provera računske tačnosti predviđenih zbirova (za klasu i ukupno za sve klase), razlika (saldi svakog računa, odnosno specijalne oznake) i slaganja (ravnoteža) aktive i pasive u kolonama predviđenim u rekapitulaciji klasa bilansnih pozicija (od 2 do 5).
Pod suštinskom kontrolom podataka u smislu ove tačke podrazumeva se kontrola primene pravilnika iz tačke 8. ovog uputstva, kao i kontrola primene Uputstva o analitičkim računima u Kontnom okviru za banke i druge finansijske organizacije ("Službeni glasnik RS", broj 15/2007) i Uputstva o analitičkim računima u Kontnom okviru za Narodnu banku Srbije ("Službeni glasnik RS", broj 15/2007).
19.
Obveznici su dužni da provere da li su sprovedena sva knjiženja za nastale poslovne promene, kao i odgovarajuća knjiženja koja se odnose na zatvaranje pojedinih računa za odnosni mesec.
20.
Obveznici su dužni da provere da li su u jednakim, odnosno približno jednakim iznosima iskazana stanja na računima internih odnosa.
21.
Obveznici su dužni da provere potpunost podataka upisanih u obrazac KNj BIFO (upis podataka za sve račune koji se pojavljuju u knjigovodstvu obveznika), kao i obuhvatnost tih podataka (unošenje podataka za sve poslovne jedinice ili organizacione delove za koje obveznik podnosi zbirno knjigovodstveno stanje računa).
22.
Obveznici su dužni da provere pravilnost iskazanih poslovnih promena koje se odnose na poslovanje u tuđe ime i za tuđ račun, pri čemu moraju voditi računa o tome da se ne iskazuju dvostruko istovetne poslovne promene na računima predviđenim za ovo poslovanje i na računima na kojima se evidentiraju poslovi koje banka obavlja u svoje ime. Pri tom takođe treba proveriti da iznos salda na računima na kojima se evidentiraju plasmani ne bude veći od iznosa salda na računima na kojima se evidentiraju sredstva za poslovanje u tuđe ime i za tuđ račun.
23.
Obveznici su dužni da obezbede pravilnost iskazivanja poslovnih promena međubankarskih odnosa, pošto korisnici međubankarskih kredita i kreditori mogu biti samo oni obveznici koji su predviđeni ovim uputstvom.
24.
Obveznici su dužni da ocene realnost iskazivanja stanja na pojedinim računima, tj. da ocene da li su iznosi uneti u obrazac KNj BIFO u realnim okvirima.
25.
Obveznici su dužni da podatke upisane u rekapitulaciju klasa bilansnih pozicija provere na osnovu zbira svake klase. Iznosi upisani u rekapitulaciju klasa bilansnih pozicija u obrascu KNj BIFO (kolone od 2 do 5) moraju biti jednaki zbiru računa za svaku klasu (kolone od 3 do 7).
26.
Obveznici su dužni da provere da li su na obrascu KNj BIFO precrtani ukinuti računi i da li su upisani novootvoreni računi. Na računima čija je funkcija prestala ne mogu se pojaviti iznosi u kolonama predviđenim za upis salda (kolone 6 i 7).
27.
Narodna banka Srbije ocenjuje realnost iskazanih podataka za obveznike sa svoje teritorije i internim uputstvima uređuje prijem, kontrolu, unos i obradu podataka, zatim postupak ispravke grešaka, kao i distribuciju obrađenih podataka.
28.
Narodna banka Srbije proverava da li su svi obveznici dostavili obrazac KNj BIFO na propisan način i proverava sprovođenje kontrole propisane ovim uputstvom.
29.
Obveznici su dužni da, radi obezbeđenja kvalitetnih podataka za dalju obradu, isprave sve greške uočene u obrascu KNj BIFO i tako ispravljen obrazac dostave Narodnoj banci Srbije najkasnije do 15. u mesecu za protekli mesec.
30.
Obveznici su dužni da obrazac KNj BIFO za decembar prethodne godine, a pre zaključnih knjiženja, dostave u roku iz tačke 14. ovog uputstva, a posle zaključnih knjiženja - do 28. februara tekuće godine.
31. Banke su dužne da krajem svakog tromesečja, privremeno, za iznos prihoda zaduže račun 790 a za iznos rashoda odobre račun 690, a za razliku između računa 790 i 690 odobre račun 818, odnosno za iznos razlike između računa 690 i 790 zaduže račun 816. Knjiženje iz ove tačke stornira se prvog dana u narednom mesecu.
32. Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku RS".
O. broj 16
U Beogradu, 2. februara 2007. godine
Guverner Narodne banke Srbije, Radovan Jelašić, s.r.