ŠTEDžTĆ
Na osnovu člana 75. stav 3. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Sl. glasnik Republike Srbije", br. 17/92, 50/92 i 52/93), Ministar za zdravlje doneo je
PRAVILNIK
O SPECIJALIZACIJAMA I UŽIM SPECIJALIZACIJAMA ZDRAVSTVENIH RADNIKA I ZDRAVSTVENIH SARADNIKA
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 111/93, 46/97, 33/2000, 44/2000, 27/04, 36/04)
I UVODNA ODREDBA
Član 1.
Ovim pravilnikom utvrđuju se vrste, trajanje i programi specijalizacija i užih specijalizacija za zdravstvene radnike i zdravstvene saradnike sa visokom stručnom spremom, način obavljanja staža i polaganja ispita, sastav i rad ispitnih komisija, uslovi koje ispunjavaju zdravstvene ustanove za obavljanje staža, obrazac indeksa i diplome i bliži uslovi i način priznavanja specijalističkog staža.
II VRSTE I TRAJANjE SPECIJALIZACIJA I UŽIH SPECIJALIZACIJA
1. Vrste i trajanje specijalizacija
Član 2.
Doktori medicine mogu se specijalizovati u sledećim granama medicine, odnosno oblastima zdravstvene zaštite:
1) interna medicina
2) infektologija
3) pedijatrija
4) pneumoftiziologija
5) neurologija
6) psihijatrija
7) dečja neurologija
8) dečja psihijatrija
9) opšta hirurgija
10) dečja hirurgija
11) neurohirurgija
12) anesteziologija sa reanimatologijom
13) urologija
14) ortopedija
15) plastična i rekonstruktivna hirurgija
16) maksilofacijalna hirurgija
17) ginekologija i akušerstvo
18) otorinolaringologija
19) oftalmologija
20) dermatovenerologija
21) fizikalna medicina i rehabilitacija
22) radiologija
23) grudna hirurgija
24) nuklearna medicina
25) patološka anatomija
26) sudska medicina
27) higijena
28) epidemiologija
29) mikrobiologija sa parazitologijom
30) socijalna medicina
31) medicina rada
32) opšta medicina
33) klinička fiziologija
34) medicina sporta
35) transfuziologija
36) klinička biohemija
37) klinička farmakologija
38) imunologija
39) urgentna medicina
40) medicinska statistika i informatika
Specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju od tri do šest godina, i to:
a) specijalizacija iz tač. 20, 25 do 38. i 40. - tri godine;
b) specijalizacija iz tač. 1 do 8, 12, 17 do 19, 21, 22, 24 i 39 - četiri godine;
v) specijalizacija iz tač. 9, 10, 13 do 16 i 23 - pet godina;
g) specijalizacija iz tačke 11 - šest godina.
Član 3.
Doktori stomatologije mogu se specijalizovati iz sledećih grana stomatologije, odnosno oblasti zdravstvene zaštite:
1) preventivna i dečja stomatologija
2) bolesti zuba i endodoncija
3) parodontologija i oralna medicina
4) ortopedija vilica
5) stomatološka protetika
6) oralna hirurgija
7) opšta stomatologija
8) maksilofacijalna hirurgija
9) socijalna medicina
Specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju tri godine, osim specijalizacije iz maksilofacijalne hirurgije koja traje pet godina.
Član 4.
Diplomirani farmaceuti mogu se specijalizovati iz sledećih grana farmacije, odnosno oblasti zdravstvene zaštite:
1) medicinska biohemija
2) toksikološka hemija
3) sanitarna hemija
4) lekovito bilje
5) ispitivanje i kontrola lekova
6) farmaceutska tehnologija
7) klinička farmacija
8) farmaceutska informatika
9) socijalna medicina
Specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju tri godine.
Član 5.
Diplomirani farmaceuti - medicinski biohemičari mogu se specijalizovati iz sledećih grana farmacije, odnosno oblasti zdravstvene zaštite:
1) medicinska biohemija
2) toksikološka hemija
3) sanitarna hemija
4) socijalna medicina
Specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju tri godine.
Član 6.
Zdravstveni saradnici mogu se, u zavisnosti od završenog fakulteta, specijalizovati u sledećim oblastima zdravstvene zaštite, i to:
1) sanitarna tehnika - ako su završili: građevinski fakultet, mašinski fakultet
2) zdravstvena arhitektura - ako su završili: arhitektonski fakultet; medicinsko inženjerstvo - ako su završili: elektrotehnički fakultet (odgovarajući profili);
3) medicinska nuklearna fizika - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. fizič.);
4) medicinska biologija - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. molekularni biolog i fiziolog);
5) medicinska genetika - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. biolog, dipl. molekularni biolog i fiziolog);
6) zdravstvena ekonomika - ako su završili: ekonomski ili pravni fakultet;
7) biosanitarna tehnika - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. biolog), poljoprivredni fakultet (dipl. inž. prehrambene tehnologije odgovarajući profil), šumarski fakultet (dipl. inž. šumarstva i dipl. inž. za pejzažnu arhitekturu);
8) medicinska psihologija - ako su završili: filozofski fakultet (dipl. psiholog);
9) zdravstvena statistika i informatika - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. matematičar), ekonomski fakultet i fakultet organizacionih nauka;
10) zdravstvena fizika - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. fizičar, dipl. fizikohemičar, dipl. meteorolog), rudarsko geološki fakultet (dipl. inž. geologije za mineralogiju i kristalografiju) i elektrotehnički fakultet;
11) medicinska rehabilitacija sluha i govora ako su završili:
12) defektološki fakultet;
13) medicinska defektologija - ako su završili: defektološki fakultet, filozofski fakultet (dipl. psiholog);
14) medicinska tiflologija sa ortoptikom i pleoptikom - ako su završili: defektološki fakultet;
15) toksikološka hemija - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. hemičar, dipl. biohemičar i dipl. fizičar);
16) sanitarna hemija - ako su završili: prirodno-matematički fakultet (dipl. hemičar), tehnološki fakultet;
17) zdravstveno pravo - ako su završili pravni ili ekonomski fakultet.
Specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju tri godine.
2. Vrste i trajanje užih specijalizacija
Član 7.
Doktori medicine specijalisti mogu se, u zavisnosti od specijalnosti, specijalizovati iz sledećih uže specijalističkih grana i oblasti zdravstvene zaštite, i to:
1) klinička mikologija - ako imaju specijalizaciju iz: dermatovenerologije;
2) endokrinologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, ginekologije i akušerstva, pedijatrije;
3) gastroenterohepatologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, infektologije, pedijatrije;
4) hematologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, transfuziologije;
5) kardiologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije;
6) nefrologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije;
7) pulmologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, medicine rada, grudne hirurgije, pneumoftiziologije;
8) reumatologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, fizikalne medicine, opšte medicine;
9) profesionalna toksikologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, infektologije, medicine rada;
10) klinička farmakologija - farmakoterapija - ako imaju specijalizaciju iz jedne od grana medicine;
11) kardiohirurgija - ako imaju specijalizaciju iz: opšte hirurgije, dečje hirurgije;
12) vaskularna hirurgija - ako imaju specijalizaciju iz: opšte hirurgije, dečje hirurgije;
13) hirurgija digestivnog sistema - ako imaju specijalizaciju iz: opšte hirurgije;
14) socijalna psihijatrija - ako imaju specijalizaciju iz: psihijatrije, neuropsihijatrije;
15) sudska psihijatrija - ako imaju specijalizaciju iz: psihijatrije, neuropsihijatrije;
16) psihoterapija - ako imaju specijalizaciju iz: psihijatrije, neuropsihijatrije;
17) ultrazvuk u kliničkoj medicini - ako imaju specijalizaciju iz jedne od grana medicine;
18) bolesti zavisnosti - ako imaju specijalizaciju iz: psihijatrije, neuropsihijatrije, opšte medicine i druge specijalnosti;
19) virusologija - ako imaju specijalizaciju iz: mikrobiologije sa parazitologijom, infektologije;
20) parazitologija - ako imaju specijalizaciju iz: mikrobiologije sa parazitologijom, infektologije;
21) klinička mikrobiologija - ako imaju specijalizaciju iz: mikrobiologije sa parazitologijom;
22) medicinska citologija - ako imaju specijalizaciju iz: patološke anatomije;
23) klinička patologija - ako imaju specijalizaciju iz: patološke anatomije;
24) neonatologija - ako imaju specijalizaciju iz: pedijatrije;
25) dečja fizijatrija - ako imaju specijalizaciju iz: fizikalne medicine i rehabilitacije;
26) klinička genetika - ako imaju specijalizaciju;
27) ishrana zdravih i bolesnih ljudi - ako imaju specijalizaciju iz: higijene, pedijatrije, interne medicine, medicine rada, opšte medicine, infektologije, medicine sporta, fizikalne medicine, i rehabilitacija;
28) komunalna higijena sa patologijom naselja ako imaju specijalizaciju iz: higijene;
29) fonijatrija - ako imaju specijalizaciju iz: otorinolaringologije;
30) audiologija - ako imaju specijalizaciju iz: otorinolaringologije;
31) perinatologija - ako imaju specijalizaciju iz: ginekologije i akušerstva;
32) medicinska informatika - ako imaju specijalizaciju iz: jedne od grana medicine;
33) onkologija - ako imaju specijalizaciju iz: ginekologije i akušerstva, interne medicine, pedijatrije, neurologije, radiologije, opšte hirurgije, ortopedije, pneumoftiziologije, otorinolaringologije, urologije i opšte medicine;
34) gerontologija - ako imaju specijalizaciju iz: jedne od grana medicine;
35) zdravstveno vaspitanje - ako imaju specijalizaciju;
36) angiologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, opšte hirurgije, fizikalne medicine i rehabilitacije i dermatovenerologije;
37) traumatologija - ako imaju specijalizaciju iz: opšte hirurgije, ortopedije, dečje hirurgije, grudne hirurgije;
38) radiološka zaštita - ako imaju specijalizaciju iz: medicine rada, higijene, interne medicine, radiologije;
39) balneoklimatologija - ako imaju specijalizaciju iz: fizikalne medicine, i rehabilitacije, interne medicine, pedijatrije, ginekologije i akušerstva, higijene, ortopedije, neurologije, medicine rada, kliničke farmakologije;
40) saobraćajna medicina - ako imaju specijalizaciju iz: higijene, medicine rada, epidemiologije, socijalne medicine, opšte medicine;
41) ekotoksikologija - ako imaju specijalizaciju iz: higijene, medicine rada, epidemiologije;
42) fertilitet i sterilitet - ako imaju specijalizaciju iz: ginekologije i akušerstva;
43) klinička neurofiziologija sa epileptologijom - ako imaju specijalizaciju iz: neurologije, neuropsihijatrije, psihijatrije, neurohirurgije, pedijatrije;
44) alergologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, infektologije, otorinolaringologije, oftalmologije, neurologije, neuropsihijatrije, dermatovenerologije, pneumoftiziologije, medicine rada;
45) klinička patološka fiziologija - ako imaju specijalizaciju iz: kliničke fiziologije, interne medicine, pedijatrije;
46) klinička toksikologija - ako imaju specijalizaciju iz: interne medicine, pedijatrije, infektologije, kliničke farmakologije, neurologije, psihijatrije, neuropsihijatrije, kliničke fiziologije, medicine rada, sudske medicine, anesteziologije sa reanimatologijom;
47) tropska medicina - ako imaju specijalizaciju iz: infektologije, interne medicine, pedijatrije, dermatovenerologije;
48) klinička transfuziologija - ako imaju specijalizaciju iz: jedne od grana medicine;
49) uregentna hirurgija - ako imaju specijalizaciju opšte hirurgije;
50) baromedicina - ako imaju specijalizaciju iz interne medicine, opšte hirurgije, neurologije, ortopedije, pedijatrije, anesteziologije sa reanimatologijom, opšte medicine i fizikalne medicine i rehabilitacije;
51) DEČJA UROLOGIJA - ako imaju specijalizaciju iz: dečije hirurgije, urologije;
52) DEČJA ORTOPEDIJA - ako imaju specijalizaciju iz: dečje hirurgije, ortopedije.
Uže specijalizacije iz stava 1. tač. 32. i 35. mogu specijalizovati doktori stomatologije specijalisti i diplomirani farmaceuti specijalisti.
Uže specijalizacije iz st. 1. i 2. ovog člana traju do 12 do 24 meseca, i to:
a) iz tač. 1 do 4, 6, 8, 9, 14, 15, 18 do 35, 38 do 43 i 46 do 48 i 50 - 12 meseci;
b) iz tač. 7, 10, 17, 36 i 45 - 18 meseci;
v) iz tač. 5, 11, 12, 13, 16, 37, 44, 49, 51 i 52 - 24 meseca.
Član 8.
Diplomirani farmaceuti, odnosno diplomirani farmaceuti - medicinski biohemičari, specijalisti iz medicinske biohemije, mogu se specijalizovati iz sledećih užih specijalnosti farmacije, odnosno oblasti zdravstvene zaštite, i to
1) klinička enzimologija
2) klinička imunohemija
3) laboratorijska endokrinologija
Uže specijalizacije iz stava 1. ovog člana traju 12 meseci.
III. PROGRAMI SPECIJALIZACIJA I UŽIH SPECIJALIZACIJA
Član 9.
Specijalizacije, odnosno uže specijalizacije obavljaju se po programima kojima je utvrđen obim, sadržaj i plan sprovođenja teorijske i praktične nastave i praktičnog stručnog rada, kao i znanja i veštine koje se stiču.
Programi iz stava 1. ovog člana priloženi su uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
IV. NAČIN OBAVLjANjA STAŽA I POLAGANjA ISPITA, SASTAV I RAD ISPITNE KOMISIJE, OBRAZAC INDEKSA I DIPLOME
Član 10.
Zdravstveni radnici i zdravstveni saradnici, po dobijanju rešenja ministra za zdravlje o davanju saglasnosti na odobrenu specijalizaciju odnosno užu specijalizaciju, a nezaposleni zdravstveni radnici po dobijanju rešenja ministra za zdravlje o odobrenoj specijalizaciji, odnosno užoj specijalizaciji, započinju obavljanje specijalističkog staža danom upisa na odgovarajući fakultet (medicinski, stomatološki, odnosno farmaceutski).
Član 11.
Specijalistički staž iz specijalizacije, odnosno uže specijalizacije obavlja se na odgovarajućem fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove utvrđene ovim pravilnikom.
Član 12.
O obavljanju specijalističkog staža iz specijalizacije, odnosno uže specijalizacije vodi se specijalistički indeks na Obrascu broj 1, koji je sastavni deo ovog pravilnika.
Član 13.
Po završenom specijalističkom stažu i savladanim veštinama podnosi se prijava odgovarajućem fakultetu za polaganje specijalističkog, odnosno užeg specijalističkog ispita. Uz prijavu iz stava 1. ovog člana podnosi se i specijalistički indeks.
Član 14.
Specijalistički ispit iz specijalizacije odnosno uže specijalizacije polaže se pred ispitnom komisijom koja se sastoji od predsednika i najmanje dva člana i potrebnog broja zamenika. Predsednik i najmanje jedan član komisije su nastavnici fakulteta. Ispitne komisije se obrazuju za svaku specijalnost, odnosno za svaku užu specijalnost.
Član 15.
Ispit se sastoji iz teorijskog i praktičnog dela. Ispit iz uže specijalnosti i specijalnosti iz preventivnih grana medicine, stomatologije odnosno farmacije, sastoji se i od odbrane rada. Po završenom ispitu komisija ocenjuje zdravstvenog radnika, odnosno zdravstvenog saradnika ocenom "odličan", vrlo dobar", "dobar" ili "nije položio".
Član 16.
Zdravstveni radnik, odnosno zdravstveni saradnik koji ne položi ispit može da polaže taj ispit još dva puta u rokovima koji ne mogu biti kraći od šest meseci.
Član 17.
Zdravstvenom radniku, odnosno zdravstvenom saradniku koji je položio specijalistički ispit iz specijalizacije, izdaje se diploma na Obrascu broj 2, koji je sastavni deo ovog pravilnika.
Zdravstvenom radniku koji je položio specijalistički ispit iz uže specijalizacije izdaje se diploma na Obrascu broj 3, koji je sastavni deo ovog pravilnika.
V. USLOVI KOJE ISPUNjAVAJU ZDRAVSTVENE USTANOVE ZA OBAVLjANjE SPECIJALISTIČKOG STAŽA
Član 18.
Specijalistički staž iz specijalizacije može se obavljati u zdravstvenoj ustanovi za koju je zavod za zaštitu zdravlja, na području na kome se nalazi zdravstvena ustanova, utvrdio da, pored propisanih uslova za obavljanje zdravstvene delatnosti, ispunjava i sledeće uslove:
1) da ima najmanje jednog specijalistu iz odgovarajuće specijalnosti odnosno uže specijalnosti sa pet godina rada posle položenog stručnog ispita;
2) da ima i da sprovodi plan stručnog usavršavanja;
3) da ima stručnu biblioteku i da je pretplaćena na dobijanje naučnih i stručnih publikacija, odnosno časopisa;
4) da na jednog specijalistu iz tačke 1. ovog stava nema više od dva zdravstvena radnika, odnosno zdravstvenog saradnika koji se već nalaze na specijalizaciji.
Specijalistički staž iz uže specijalizacije može se obavljati na klinici i drugoj zdravstvenoj ustanovi, odnosno organizacionoj jedinici zdravstvene ustanove koja ispunjava zakonom propisane uslove za kliniku.
Specijalistički staž iz uže specijalizacije može se po uputu odgovarajućeg fakulteta obavljati i u zdravstvenoj ustanovi iz stava 1. ovog člana.
VI. USLOVI I NAČIN PRIZNAVANjA SPECIJALISTIČKOG STAŽA
Član 19.
Zdravstvenom radniku, koji je pre odobrenja specijalizacije proveo na radu određeno vreme u zdravstvenoj ustanovi, ministarstvo nadležno za poslove zdravlja može, na njegov zahtev i na predlog fakulteta, priznati to vreme u specijalistički staž, pod sledećim uslovima:
1) ako zdravstvena ustanova u kojoj je proveo na radu određeno vreme pre odobrenja specijalizacije ispunjava uslove iz člana 18. ovog pravilnika;
2) ako stručno medicinski postupci i sadržaj zdravstvene zaštite koje je obavljao u zdravstvenoj ustanovi odgovaraju ili su isti sa sadržajima i postupcima predviđenim programom specijalizacije za određenu specijalizaciju,
3) ako specijalizacija traje četiri i više godina.
VII. ZAVRŠNA ODREDBA
Član 20.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAMI SPECIJALIZACIJA I UŽIH SPECIJALIZACIJA I PROGRAM SPECIJALIZACIJE ZA SPECIJALNOSTI U MEDICINI
1. INTERNA MEDICINA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu iz svih predviđenih užih specijalnosti, odnosno specijalnosti u ukupnom trajanju od 12 meseci, i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (36 meseci):
PULMOLOGIJA I FIZIOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Klinička fiziologija i funkcijski testovi pluća
- Invazivni i neinvazivni dijagnostički postupci u pulmologiji
- Nespecifične bolesti bronhija, pluća i pleure
- Tumori u grudnom košu
- Respiracijska insuficijencija, tromboembolisam, cor pulmonale
- Plućna i vanplućna tuberkuloza
- Klinički i odeljenski seminari, prikazi.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (5 meseci)
- Aktivan rad na kliničkim odeljenjima
- Aktivan rad u intenzivnoj respiracijskoj nezi
- Učešće u ambulantno-polikliničkoj službi
- Učešće u timu za funkcijsku dijagnostiku
- Tumačenje RTG nalaza grudnog koša i scintigrafije pluća (u okviru rada na odeljenju).
Po završetku staža obavezno je polaganje kolokvijuma.
KARDIOLOGIJA
C_A. Teorijska nastava
- Klinički seminari
- Kardiohirurške konfrontacije
- Večernji seminari
- Rad sa nastavnikom.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (6 meseci)
Obrada bolesnika u ehokardiografskom kabinetu.
Specijalizant se upoznaje sa indikacijama, metodologijom i interpretacijom ehokardiografskih nalaza.
Rad, odnosno praktična nastava u urgentnom centru, odnosno službi gde se upoznaje sa urgentnom dijagnostikom i terapijom.
Rad u ergometrijskom kabinetu gde se specijalizant upoznaje sa indikacijama, kontraindikacijama, tumačenjem rezultata, odnosno osamostaljuje se za samostalni rad u ergometriji.
Kardiološka obrada bolesnika u sali za kateterizaciju (invazivna dijagnostika) gde se upoznaje sa indikacijama, kontraindikacijama i metodama invazivne dijagnostike.
Specijalizant mora da ovlada sledećim veštinama:
1. ergometrijsko testiranje
2. konverzija ritma primenom DC šoka (sinhronog i asinhronog)
3. perikardna punkcija
4. merenje venskog pritiska
5. ugradnja privremenog pejsmekera (preko jugularne vene)
6. Doppler perifernih arterija i vena.
Pored ovoga specijalizant mora da se upozna i sa principima kontinuiranog merenja pritiska (Holter metoda). Po završetku staža kolokvijum.
GASTROENTOROLOGIJA I HEPATOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Odabrana poglavlja i inovacije iz gastroenterologije
- Odabrana poglavlja i inovacije iz hepatologije
- Obavezno prisustvo stručnim sastancima GE sekcije i SLD
- Obavezno prisustvo stručnim sastancima hepatološke sekcije SLD.
B. Praktična nastava i ovladavanje određenim veštinama (5 meseci)
- Gastroeneterohepatološka obrada bolesnika u stacionaru i poliklinici 160
- Asistencija u rutinskoj, urgentnoj i operativno-terapijskoj endoskopiji organa za varenje 60
- Asistencija u dijagnostičkoj i interventnoj ultrasonografiji 60
- Asistencija u laparaskopiji 10
- Punkcija abdomena i diferencijalna dijagnoza ascitesa 10 punkcija
- Slepa biopsija jetre 5 biopsija
- Slepa biopsija tankog creva 5 biopsija
- Asistencija u timu za litotripsiju 30
- Samostalno izvođenje i tumačenje određenih (specifičnih) ispitivanja funkcije creva, jetre i pankreasa 40
- Analiza i tumačenje određenih radioloških ispitivanja organa za varenje
- Asistencija u scintigrafskim i RIA ispitivanjima GIT-a 20.
Po obavljenom stažu kolokvijum - provera uspeha savladanog gradiva (teorijskog i praktičnog).
ALERGOLIGIJA I IMUNOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Odabrana poglavlja i inovacije iz alergologije
- Odabrana poglavlja i inovacije iz sistemskih vaskulitisa
- Aktivno učešće u kliničkim seminarima
- Obavezno prisustvo stručnim sastancima sekcije za alergologiju i kliničku imunologiju SLD
- Obavezno prisustvo stručnim sastancima društva imunologa Jugoslavije.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (3 meseca)
- Alergološka-imunološka obrada bolesnika u stacionar poliklinici 60
- Asistencija u rutinskoj i urgentnoj dijagnostici i adekvatnoj pomoći u stacionaru i poliklinici 20
- Asistencija i učešće u proceduri dozno provokativnih testova u poliklinici i dnevnoj bolnici 18
- Ovladavanje tehnikom izvođenja sternalne funkcije pleuralne, perikardne i abdominalne i uzimanje uzoraka arterijke krvi po tri intervencije 18
- Obuka aplikacija ambu maske i intubacije, traheotomije, veštačkog disanja i dehidrilacije 10
- Asistencijai obuka u izvođenju kožnih proba, biopsije kože, potkožnog tkiva i mišića sa interpretacijom 10
- Samostalno izvođenje i asistencija u izvođenju specifičnih testova in vivo 10.
- Po obavljanju staža kolokvijum, provera uspeha savladanog gradiva (teoretskog i praktičnog).
HEMATOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Odabrana poglavlja iz hematologije
- Klinički seminari
- Obavezno prisustvo stručnim sastancima hematološke sekcije SLD
- Rad sa nastavnikom.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (3 meseca)
- Hematološka obrada bolesnika u hospitalnim uslovima (osnovna obrada, tumačenje baznih vrednosti hematoloških analiza, dopunske dijagnoze metode lečenja) 110
- Hematološka obrada bolesnika u ambulantnim uslovima 30
- Rad u jedinici intenzivne nege (ovladavanje principima neodložne medicinske pomoći u hemoragijskim sindromima, agranulocitozama i akutnim leukemijama, hipoglikemijama, hiperkalijemijama i hipokalijemijama, cerebralnim komama zbog hemoragijskog sindroma i sl.) 20
- Upoznavanje sa dopunskim dijagnostičkim metodama u hematologiji (citološko citohemijske analize punktata koštane srži, laboratorijska dijagnostika hemoragijskih sindroma, imunofenotipizacija, citogenetika) 15
- Upoznavanje sa načinom izvođenja punkcije koštane srži i samostalno izvođenje i upoznavanje sa izvođenjem biopsije kosti i indikacijama za biopsiju, upoznavanje sa izvođenjem i indikacijama za lumbalnu punkciju 10
- Upoznavanje sa terapijskim procedurama (protokolima) u lečenju akutnih leukemija, malignih limfoma i drugih malignih hematoloških oboljenja 10
- Upoznavanje sa indikacijama za stalne perfuzione katetere i načinom održavanja istih - upoznavanje sa principima supstitucione transfuziološke terapije kod deficita pojedinih komponenti krvi i načini primene raznih krvnih derivata 10
- Upoznavanje sa negom teških hematoloških bolesnika (nega usne duplje, opšta nega, antipiretska terapija i sl.) 5
- Upoznavanje sa indikacijama za citofereze i plazmafereze i načini primene 5
- Upoznavanje sa laboratorijskim metodama u hematologiji i primena radioizotopa (vek eritrocita, trombocita) 5
- Upoznavanje sa indikacijama obrade koštane srži za kulture ćelija 5.
Po obavljenom stažu kolokvijum.
ENDOKRINOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Klinički seminari
- Odeljenski seminari
- Večernji seminari
- Rad sa nastavnikom.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (4 meseca)
- Endokrinološka obrada bolesnika u hospitalnim uslovima (osnovna obrada, tumačenje baznih vrednosti hormona, izvođenje supresionih i stimulišućih testova i njihova interpretacija, dopunske dijagnozne metode i lečenje) 220
- Endokrinološka obrada bolesnika u ambulantnim uslovima (rad u poliklinici sa nastavnikom) 60
- Rad u jedinici intenzivne i urgentne nege (potpuno ovladavanje principima neodložne medicinske pomoći i dijabetskim komama, hipoglikemiji, akutnoj hipokalcemiji, adisonskoj i tireotoksičnoj krizi) 40
- Upoznavanje sa primenom vizualizacionih tehnika u endokrinologiji (ultrazvuk, nuklearna medicina, CT i magnetna rezonanca) 30
- Ovladavanje postupcima intenzificirane inzulinske terapije u dijabetesu (indikacije, kontraindikacije, mere kontrole) 20
- Upoznavanje sa indikacijom i primenom inzulinskih pulzatilnih pumpi 20
- Ovladavanje principima supstitucijske terapije kod deficita pojedinih ili grupa hormona 20
- Ovladavanje principima supresione terapije kod hiperfunkcije endokrinih žlezda 20
- Upoznavanje sa laboratorijskim metodama u endokrinologiji, posebno sa RIA postupcima 20.
Po obavljenom stažu obavezno je polaganje kolokvijuma.
NEFROLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Klinički seminari
- Sastanci nefrološke sekcije SLD.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (3 meseca)
- Obrada i praćenje nefroloških bolesnika 170
- Urgentna stanja u nefrologiji
- Funkcionalno ispitivanje bubrega
- Upoznavanje sa ehosonografijom bubrega
- Upoznavanje sa biopsijom bubrega (5 biopsija)
- Upoznavanje sa hemodijalizom
- Upoznavanje sa peritonalnom dijalizom
- Upoznavanje sa plazmaferezom
- Upoznavanje sa pripremom za transplantaciju i lečenje bubrega.
Po obavljenom stažu obavezan kolokvijum.
REUMATOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Aktivno učešće na kliničkim seminarima
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (2 meseca)
- Samostalna obrada najmanje po jednog bolesnika iz svake grupe reumatoloških oboljenja
- Samostalno vođenje istorije bolesti za najmanje 10 bolesnika
- Upoznavanje sa ambulantnim radom
- Savladavanje tehnike punkcije zglobova sa intraartikularnim davanjem lekova - samostalno izvođenje 10 procedura
- Savladavanje tehnike lokalne primene lekova (periradikularno, periartikularno, enteze) samostalno izvođenje 20 procedura
- Ovladavanje laboratorijskom dijagnostikom reumatoloških oboljenja
- Ovladavanje rendgenološkom dijagnostikom reumatoloških oboljenja.
Po obavljenom stažu polaganje kolokvijuma.
INFEKTIVNE BOLESTI
A. Teorijska nastava
- Klinički seminari
- Razgovor sa nastavnicima na kliničkim odeljenjima.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (1 mesec)
a) Aktivan rad sa bolesnicima na sledećim odeljenjima:
- Odeljenju za infekcije gastrointestinalnog trakta
- Odeljenju za infekcije hepatobilijarnog sistema - Odeljenju AIDS-a
- Odeljenju za nejasna febrilna stanja
- Odeljenju za intenzivnu negu i reanimacije.
Po obavljenom stažu kolokvijum.
RADIOLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Osnovi rendgenološke dijagnostike: rendgenološka aparatura, nastanak rendgen slike, rendgen film, kasete, folije
- Rendgenološka dijagnostika oboljenja respiratornog sistema
- Rendgenološka dijagnostika oboljenja kardiovaskularnog sistema
- Rendgenološka dijagnostika oboljenja digestivnog i hepatobilijarnog sistema i pankreasa
- Rendgenološka dijagnostika oboljenja urinarnog sistema
- Klinički seminari.
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (2 meseca)
- Oboljenja respiratornog sistema
Upoznavanje sa metodologijom pregleda respiratornog sistema: rendgenografija, rendgenoskopija, tomografija, tvrdozračna tehnika snimanja, makrografija, pneumoangeografija, bronhografija, kompjuterizovana tomografija i magnetna rezonanca.
- Samostalno izvođenje rendgenografije pluća u P-A i profilu uz obradu rendgen snimaka u mračnoj komori 10 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja rendgenoskopije pluća, medijastinuma, prečage 50 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja KT i MR toraksnih organa 10 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja ultrazvučnih pregleda kod oboljenja pluća, pleure, medijastinuma i prečage 20 bolesnika
- Samostalno tumačenje uz opis rendgen snimka u raznim bolestima respiratornih organa 100 bolesnika
- Oboljenja kardiovaskularnog sistema
- Samostalno izvođenje telekardiografije u PA i levom profilu 10 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja rendgenoskopije srca i velikih krvnih sudova 30 bolesnika
- Samostalno tumačenje telekardiografija u raznim bolestima kardiovaskularnih oboljenja 50 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja angiokardiografija i angiografskih pregleda arterijskog, venskog i limfnog sistema 10 bolesnika
- Samostalno tumačenje angiokardiograma i angiograma 20 bolesnika
- Oboljenje digestivnog, hepatobilijarnog i pankreasnog sistema
- Prisustvovanje kod izvođenja pregleda digestivnog sistema 20 bolesnika
- Samostalno tumačenje rendgenografskih nalaza 50 bolesnika
- Oboljenja urinarnog sistema
- Prisustvovanje kod izvođenja pregleda urinarnog sistema 30 bolesnika
- Prisustvovanje kod izvođenja interventnih procedura na urinarnom sistemu
- Samostalno tumačenje uz opis urografskih nalaza 30 bolesnika
- Prisustvovanje kod snimanja lokomotornog sistema 20 bolesnika
- Prisustvovanje kod snimanja specijalnih snimaka lobanje i sinusa 20 bolesnika
- Opis snimaka lobanje, kičmenog stupa, karlice, ekstremiteta i specijalnih snimaka lobanje 50 bolesnika.
Po završetku dvomesečne teorijske i praktične nastave kolokvijum.
NUKLEARNA MEDICINA (1 mesec)
Staž iz nuklearne medicine ima za cilj da lekarima na specijalizaciji interne medicine pruži neophodna znanja i upozna ih sa veštinama koje ova medicinska disciplina primenjuje u funkcionim, hemodinamskim i morfološkim ispitivanjima, kao i u terapiji pojedinih oboljenja, i to iz sledećih oblasti:
A) Nuklearna kardiologija i pulmologija
- Radiokardiografija
- Nuklearna miokardiografija
- Nuklearna ventrikulografija
- Farmakološki stres testovi
- Ventilaciona perfuziona ventilacija pluća
B) Nuklearna gastroenterohepatologija
- Kvantitativne scintigrafske metode za ispitivanje gastrointestinalnog sistema
- Scintigrafija i SPET jetre
- Hepatička radionuklidna angiografija
- Imunoscintigrafija karcinoma kolona i rektuma
- Hepato-bilijarna scintigrafija i procena motiliteta holeciste.
V) Nuklearna onkologija i hematologija
- Nuklearno-medicinske metode u onkologiji
- Imunoscintigrafija i radioimunoterapija malignih tumora
- Ispitivanja ferokinetike i eritropoeze kao i kinetike i veka trombocita
- Ispitivanje apsorbcije i metabolizma vitamina B12
- Scintigrafija slezene i limfnog sistema.
G) Nuklearna endokrinologija
- Kvantitativni testovi i racionalna nuklearno-medicinska dijagnostika tireoidnih disfunkcija
- Scintigrafija kore nadbubrežnih žlezda i tumora hromafilnog tkiva
- Scintigrafija paratireoidnih i pljuvačnih žlezda.
D) Nuklearna nefro-urologija i nuklearna osteologija
- Radiorenografija i karakteristike patoloških radiorenograma
- Određivanje renalnih klirensa
- Scintigrafija bubrega
- Nuklearno-medicinske metode u proceni uspeha transplantacije bubrega i andrologiji
- Scintigrafija skeleta u benignim i malignim bolestima kostiju.
Po obavljenom stažu kolokvijum.
NEUROLOGIJA
A. Teorijska nastava
- Uvod u neurologiju, neurološka propedeutika, savremeni pristup u neurologiji
- Dijagnostika neuroloških oboljenja
- Kome - diferencijalna dijagnoza, reanimacija, lečenje
- Glavobolja
- Cerebrovaskularne bolesti
- Epilepsije i drugi paroksizmalni poremećaji
- Neuromišićne bolesti
- Kraniocerebralne povrede
- Ekstrapiramidne bolesti
- Dečija neurologija.
Naglasak je na granična područja sa internom medicinom (vaskularne bolesti, metaboličke bolesti i poremećaji, neuroendokrinološke bolesti i sl.).
B. Praktična nastava i praktičan stručni rad (1 mesec)
- Neuromišićne bolesti
- Epilepsija i demijelinizacione bolesti
- Ekstrapiramidne bolesti ili neuropsihologija
- Urgentna neurologija.
2. INFEKTOLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu iz svih predviđenih užih specijalnosti, odnosno specijalnosti u ukupnom trajanju od 9 meseci i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koji ispunjavaju uslove (39 meseci):
ZARAZNE BOLESTI (21 mesec)
Opšta infektologija: infekcija i infektivna bolest. Patogeneza zaraznih bolesti. Imunološka zbivanja u organizmu u vezi sa infektom. Principi dijagnostike zaraznih bolesti i osnovni principi terapije zaraznih bolesti. Način izolacije zaraznih bolesnika. Specijalna infektologija: crevne zarazne bolesti, akutna bacilarna dizenterija, trbušni tifus i druge salmoneloze, alimentarne intoksikacije i toksoinfekcije, amebna dizenterija i druge intestinalne parazitoze.
Meningoencefalitični sindrom: virusni meningitisi, tuberkulozni meningitisi i drugi meningitisi sa bistrim likvorom, meningokokni meningitisi i svi drugi meningitisi sa mutnim likvorom, encefalitisi izazvani herpes virusima, parainfekciozni i postinfekciozni encefalitisi, poliomielitisi.
Oboljenja respiratornog trakta: tonzilitisi, bronhitisi i bronhopneumonije, pertusis, difterija, infektivna mononukleoza, infekcije citomgalovirusima, infekcije adenovirusima, infekcije koksaki virusima, epidemični parotitis, Lj groznica, sve vrste pneumonija.
Osipne groznice: šarlah, ovčije boginje, crvenka (rubeola), male boginje (morbili), infektivni eritem, alergični dermatitisi.
Virusni hepatitisi i posledična stanja hepatitisa. Diferencijalna dijagnostika ikterusa. Hiperbilirubinemija.
Transmisione zarazne bolesti i zoonoze: rikecioze (pegafi tifus i druge rikecioze), malarija, Kala-Azar, Papatačijeva groznica, bruceloza, tularemija, leptospiroze, antraks, rabies i zaštita rabiesa, toksoplazmoza.
Sepse i febrilna stanja nejasne etiologije, streptokokne infekcije, erizipelas, septični šok.
Tropske bolesti koje mogu biti unete u našu zemlju (šizostomijaza, filarijaza, tripazonomijaza). Zaštita naših građana koji putuju u tropske krajeve.
Posebno opasne zarazne bolesti: variola, kuga, kolera, žuta groznica, sindrom stečenog gubitka imuniteta (AIDS-SIDA), hemoragijske groznice (Kongo-Krimska hemoragijska groznica, hemoragijska groznica sa bubrežnim sindromom, lasa groznica, marburška bolest).
Značaj zaraznih bolesti u ratu, mikroorganizmi kao potencijalni agensi u biološkom ratu, način zbrinjavanja karantinskih zaraznih bolesti (variola, kuga, žuta groznica, kolera). Način zbrinjavanja novih zaraznih bolesti (lasa groznica, ebola groznica, marburška bolest). Zbrinjavanje drugih hemoragijskih groznica i bolesti prirodnih žarišta.
KARDIOLOGIJA (1 mesec)
Metode ispitivanja kardiovaskularnog sistema (elektrokardiografije, RTG pregled srca, ehokardiografija).
Zapaljenjska oboljenja srca (akutni miokarditis, perikarditis, endokarditis). Akutna i hronična insuficijencija srca, oboljenja srca u toku infektivnih bolesti, poremećaji srčanog ritma.
GASTROENTEROLOGIJA (1 mesec)
Oboljenje jednjaka i želuca (funkcionalni poremećaji jednjaka, dijagrafmalna hernija, ulkusna bolest), regionalni enteritis i ulcerozni kolitis.
Funkcionalni poremećaji gastrointestinalnog trakta.
Hronična oboljenja jetre. Akutna i hronična oboljenja pankreasa. Sindrom proliva, opstipacije i crevne parazitoze. Ascites - diferencijalna dijagnoza ascitesa.
URGENTNA INTERNA MEDICINA (1 mesec)
Sindrom akutne respiratorne insuficijencije (hipoventilaciona respiratorna insuficijencija), sindrom akutnih kardiocirkulatornih poremećaja (akutna srčana insuficijencija, akutni infarkt srca, kardiogeni šok, cirkulatorni srčani zastoj). Plućni tromboembolizam i disekantna aneurizma aorte. Sindrom poremećaja svesti (stepen i vrste poremećaja svesti. diferencijalna dijagnoza komatoznih stanja, konvulzivna stanja). Sindrom poremećaja acidobazne ravnoteže elektrolita.
REUMATOLOGIJA (15 dana)
Sistemske bolesti vezivnog tkiva (sistemski eritemski lupus, poliarteritis, polimiozitis, sistemska skleroza, polimijalgija reumatika).
Reumatoidni artritis, Reinterova bolest, reumatska groznica. Artritis prouzrokovan specifičnim infekcijama ili se javlja kao reakcija na infekciju. Gnojni artritisi.
Osnovni pojmovi iz opšte imunologije. Alergijske bolesti respiratornog trakta. Alergijske bolesti digestivnog trakta. Medikamentozna alergija.
HEMATOLOGIJA (1 mesec)
Bolesti eritrocitne loze i hipohromne anemije, makrocitne anemije, hemolitične anemije, anemije zbog slabosti koštane srži, eritremije, porfirije.
Bolesti leukocitne loze: leukopenija i agranulocitoza, leukocitoze i leukomioidne reakcije, akutne i hronične leukoze. Bolesti slezene i retikuloendotelijalnog sistema, maligni limfomi, plazmocitom i druge paraproteinemije.
Hemoragični sindromi: vaskularne purpure, trombocitopenije, trombastenije, sindrom diseminovane intravaskularne koagulacije (DIK), fibrinoliza.
Transfuzija krvi i njeni derivati u internoj medicini.
ENDOKRINOLOGIJA (1 mesec)
Patogeneza endokrinih bolesti, metodologija endokrinih bolesti. Oboljenja štitaste žlezde (hipertireozis, hipotireozis, struma, akutni i subakutni tireoiditis). Oboljenja nadbubrežne žlezde. Oboljenje gonada. Oboljenje pankreasa (diabetes mellitus, hiperinzulinizam, hipoglikemija, tumori pankreasne regije). Bolesti metabolizma.
NEFROLOGIJA (1 mesec)
Osnovi fiziologije i histologije bubrega. Funkcionalno ispitivanje bubrega: biohemijsko (proteinurija), urea i klirens uree, kreatinin i klirens kreatinina, acidobazni status. Morfološko: sediment mokraće, intravenska urografija, scintigrafija bubrega, renalna arteriografija, radiorenogram, ehotomografija bubrega, biopsija.
Oboljenja bubrega: akutni i hronični glomerulonefritis, nefrektonski sindrom, akutni i hronični pijelonefritis, akutna bubrežna insuficijencija. Poremećaji urogenitalnog trakta kod akutnih infektivnih bolesti.
KLINIČKA TOKSIKOLOGIJA (1 mesec)
Pojam otrovanja i trovanja, putevi ulaska otrova u organizam, metabolizam i eliminacija otrova iz organizma, principi lečenja akutnih trovanja.
Reanimacija u toksikologiji. Respiratorna reanimacija, kardiocirkulatorna reanimacija, korekcija elektrolitskih poremećaja. Trovanje metalima, trovanje etil i metil alkoholom, trovanje lekovima, trovanje gasovima, trovanje gljivama, trovanje pesticidima.
PULMOLOGIJA (1 mesec)
Akutne pneumonije (virusne pneumonije, bakterijske pneumonije, gljivična i parazitarna oboljenja pluća). Tuberkuloza pluća: patogeneza i patološke promene kod tuberkulozne infekcije. Patogeneza primarne tuberkuloze, patogeneza i klinika postprimarne tuberkuloze. Tuberkuloza pleure i limfnih žlezda. Pleuralni izliv i empiem pleure. Hronične pneumopatije, hronična pneumonija, apsces pluća, benigni i maligni tumori pluća. Bronhijalna astma i hronični bronhitis. Urgentna stanja u pulmologiji: hemoptoe, pneumotoraks, akutna respiratorna insuficijencija. Terapija kiseonikom. Sarkoidoza i plućne manifestacije sistemskih oboljenja.
PEDIJATRIJA (2 meseca)
Fiziologija i patologija novorođenčeta sa posebnim osvrtom na zarazne bolesti. Nega i ishrana odojčeta i malog deteta. Rehidratacija i realimentacija odojčeta i malog deteta. Psihomotorni razvoj malog deteta.
NEUROLOGIJA (1 mesec)
Simptomi i znaci nervnih oboljenja. Topična dijagnostika neuroloških oboljenja. Neurofiziološke dijagnostičke metode (EEG, EMG, izazvani potencijali i drugo), infektivna oboljenja nervnog sistema, diferencijalna dijagnoza graničnih stanja između neuroloških zaraznih oboljenja.
PSIHIJATRIJA (16 dana)
Akutni organski psihosindrom u toku akutnih infektivnih bolesti (kao encefalitisa, meningitisa i parazitarnih infekcija mozga, postinfektivnih i postvakcionalnih encefalomijelitisa i drugih akutnih infektivnih bolesti. Akutni azotermički delirijum. Hronični psihoorganski sindrom u sklopu infektivnih oboljenja. Hepatolentikularna degeneracija. Demencija u sklopu vitaminske karencije. Alkoholna demencija. Alkoholni delirijum tretmans. Opšte napomene o lečenju akutnog i moždanog sindroma.
MIKROBIOLOGIJA (3 meseca)
Osnovni principi u radu na pripremi hranjivih bakterioloških podloga. Fizičko-hemijske osobine bakterija, ishrana, metabolizam i razmnožavanje.
Plogene koko: stafilokok, streptokok, najserije, patogenost za čoveka i mikrobiološka dijagnostika.
Korine bakterije, bordetela, hemofilus, legionela i mikrobakterijum tuberkuloze. Patogenost za čoveka i mikrobiološka dijagnostika.
Patogene crevne bakterije: salmonele, šigele, vibrio kolera, jersinije, kapilo bakter, enteropatogena
E. Koli
Patogenost za čoveka i mikrobiološka dijagnostika. Patogene crvene bakterije kao potencijalni biološki agensi.
Koliformne i koliformnima slične bakterije, nefermetativna ešerihija, klabsiela, proteus, citro bakter, enterobakter, pseudomonas. Sporogene i asporogene anaerobne bakterije. Bacil klostridije, bakteroides, fizobakterijum. Patogeno za čoveka i mikrobiološka dijagnostika. Potencijalni biološki agensi.
Bakterije uzročnici zoonoza: brucela, francisela, pasterela, bolrelija, leptospire, listerija, jersinija. Patogeno za čoveka i mikrobiološka dijagnostika kao i potencijalni biološki agensi. DNK i PNK virusi. Opšte osobine i razmnožavanje virusa. Patogeneza i imunitet u virusnim infekcijama. Virusi kao potencijalni biološki agensi. Rikecije. Opšte osobine, patogeneza i mikrobiološka dijagnostika. Mogući biološki agensi.
Klamidije. Opšte osobine, patogeneza, mikrobiološka dijagnostika i njihova upotreba u formi bioloških agenasa. Opšte karakteristike protozoa helminata. Uzimanje materijala i način obrade u laboratoriji.
Mikologija. Opšte karakteristike gljivica i gljivičnih oboljenja. Osnovni dijagnostički postupci i tumačenje nalaza. Gljivice u imunodeficijenciji.
EPIDEMIOLOGIJA (2 meseca)
Epidemiološke karakteristike zaraznih bolesti. Epidemijski proces (agens, domaćin, sredina).
Opšta epidemiologija: principi sprečavanja i suzbijanja zaraznih bolesti u miru, ratu i za vreme elementarnih nesreća. Imunitet. Vakcine i vakcinacije u SRJ. Seroprofilaksa i hemioprofilaksa. Dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija. Domaći i međunarodni propisi o merama za sprečavanje i suzbijanje zaraznih i osobito opasnih zaraznih bolesti.
Specijalna epidemiologija: epidemiologija crevnih zaraznih bolesti (dizenterija, trbušni tifus, salmoneloza, kolera, poliomielitis i virusni hepatitis A).
Epidemiologija respiratornih infekcija: influenza, penumonije, angine - faringitisi, meningokokni meningitis i ostale respiratorne infekcije.
Epidemiologija transmisivnih zaraznih bolesti.
Epidemiologija zoonoza: tetanus, prirodna žarišta, leptospiroze, tularemija, Lj groznica, psitakoza, hemoragične groznice. Epidemiologija novootkrivenih zaraznih bolesti: legioneloza, AIDS i Lajmova bolest.
MEDICINSKA BIOHEMIJA (15 dana)
Dijagnostički značaj biohemijskih promena u krvi, urinu i likvoru. Funkcionalno ispitivanje bubrega i jetre. Promene serumskih belančevina, azotnih materija, enzima i hormona u zavisnosti od vrste i stepena oboljenja.
RADIOLOGIJA (1 mesec)
Rendgenska anatomija najvažnijih organa. Kontrastna sredstva. Komplikacije kod upotrebe i profilaksa.
Priprema bolesnika za klasične preglede digestivnog trakta, bilijarnog sistema i urogenitalnog trakta.
Metode pregleda želuca i creva.
Osnovi interventne radiologije. Zaštita osoblja i bolesnika od jonizacionog zračenja.
KLINIČKA NUKLEARNA MEDICINA (15 dana)
Opšti pojmovi o radioaktivnosti i radioaktivnom zračenju i fizičko-hemijskim karakteristikama radioizotopa.
Radioimunološke metode ispitivanja pojedinih organa.
VEŠTINE (i-izvede, p-posmatra)
Uzimanje materijala za mikrobiološke pretrage (hemokulture, urinokulture, koprokulture) i-10 puta, p-5 puta. Uzimanje guste kapi - bojenje i pregled na plazmodium malarije i-10 puta.
Uzimanje briseva iz ždrela, nosa i nazofarinksa i-10 puta.
Zasejavanje materijala na čvrste i tečne podloge p-10 puta.
Izvođenje lumbalne punkcije. Citološki pregled likvora i-20 puta.
Pand u semikvantitativna reakcija na proteine likvora i-20 puta.
Slepa biopsija jetre p-5 puta.
Izvođenje paracenteze ascitesa i-5 puta.
Izvođenje pleuralne punkcije p-3 puta.
Izvođenje NBT (nitro-blu tetrazolium) testa p-3 puta.
Izvođenje monosticon testa i-5 puta.
Izvođenje i čitanje testova koji se izvode tehnikama imunodifuzije, elektroforezom, Elisa i drugim p-10 puta. Defibrilacija p-3 puta.
Uzimanje EKG-a i-10 puta.
Merenje venskog pritiska p-3 puta.
Čitanje EKG-a i-20 puta.
Auskultacija srca. Svaki dan.
Rektoskopija p-5 puta, rektalni tuše i-10 puta.
Funkcija abdominalne tečnosti (diferencijalna dijagnoza ascitesa) i-5 puta.
Reanimacija vitalno ugroženih bolesnika p-10 puta.
Defibrilacija p-5 puta.
Interpretacija EKG-a i-20 puta.
Merenje venskog pritiska p-3 puta.
Osnovi fizikalnog pregleda koštano-zglobnog sistema, i-svaki dan.
Osnovni elementi hematološke citomorfologije i-20 puta.
Samostalno izvođenje sternalne punkcije i klijačne kosti p-5 puta.
Punkcija linfnih žlezda i raznih tumefakcija p-5 puta.
Određivanje hromatinskog testa p-5 puta.
Spermogram.
Izvođenje celokupnog pregleda mokraće i-10 puta.
Izvođenje gastrične lavaže i-10 puta. Respiratorna i kardiocirkulatorna reanimacija akutno ugroženih bolesnika i-10 puta.
Izvođenje kompletnog fizikalnog pregleda pluća i-svaki dan.
Reanimacija respiratorno ugroženih bolesnika i-10 puta. Čitanje tuberkuloznih proba i-svaki dan.
Pleuralna punkcija i-3 puta.
Pokazati način prilaza malom detetu i-svaki dan.
Osobenosti pregleda malog deteta i-svaki dan.
Tehnika neurološkog pregleda i-svaki dan.
Upoznati se sa indikacijama, tehnikom izvođenja i kliničkom interpretacijom neurofizioloških nalaza.
Pokazati adekvatan prilaz psihijatrijskom bolesniku i-svaki dan.
Specijalizanti treba da ovladaju tehnikom i načinom uzimanja i gledanja materijala za mikrobiološki pregled i da donekle ovladaju laboratorijskom tehnikom pri radu sa pojedinim uzorcima p-svaki dan.
Epidemiološka anketa i-svaki dan.
Dezinfekcija p-svaki dan.
Izolacija kod pojedinih zaraznih bolesti i-svaki dan.
Praktično ovladavanje jednostavnim biohemijskim metodama koje se koriste u rutinskoj praksi i-20 puta.
Interpretacija rezultata osnovnih rendgenoloških metoda i-svaki dan.
Scintigrafija štitaste žlezde, bubrega, jetre, slezene, pluća, kostiju, mozga i drugo p-5 puta.
Vakcinacije i serumi. Desinzibilizacija pri davanju seruma i-10 puta.
Vrste, indikacije, način aplikacije, zaštitna vrednost i moguće reakcije.
Po završetku teorijske i praktične nastave na fakultetu obavezan je kolokvijum.
3. PEDIJATRIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci):
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz pedijatrije, perinatologije i neonatologije, dispanzersko-savetovališnog rada i dečje hirurgije kao i odabrana poglavlja iz neuropsihijatrije, oftalmologije, otorinolaringologije, radiologije, zaraznih bolesti, higijene, epidemiologije i socijalne medicine.
Specijalizant se upoznaje sa fiziologijom i patologijom odojčeta i malog deteta. Ovladava postupcima za praćenje i procenu: poremećaja acidobazne ravnoteže, metabolizma vode i soli; rane detekcije naslednih i stečenih bolesti metabolizma i kongenitalnih anomalija; osnovnih zakonitosti rasta i razvoja, kao i poremećaja rasta u dece. Savladava tehniku pregleda novorođenčeta i odojčeta, posebno obučava neurološki pregled. Proučava principe higijene ishrane po uzrastima, vrstu hrane, praktičnu procenu uhranjenosti, kao i poremećaja ishrane u dece. Prihvata i uvežbava principe u nezi odojčeta i malog deteta. Izučava i osposobljava se da prati psihosomatske probleme dece u pubertetu i adolescenata.
Upoznaje se sa značajem, principima i metodama naučno-istraživačkog rada.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (39 meseci, od čega. pedijatrija 28 meseci - 18 meseci u bolnici, 6 meseci u dečjem dispanzeru i 4 meseca na klinici, odnosno institutu; infektologija 2 meseca; kardiologija 1 mesec; neurologija 1 mesec, oftalmologija 1 mesec; otorinolaringologija 1 mesec; dečja hirurgija 2 meseca; dermatovenerologija 1 mesec; preventivna i dečja stomatologija 1 mesec; i socijalna medicina 1 mesec).
Osposobljava se za samostalan rad u osnovnim postupcima i merama dijagnoze, diferencijalne dijagnoze, lečenja i rehabilitacije dece i omladine u domenu dečje: pneumofiziologije, kardiologije, gastroenterologije, poremećaja ishrane, nefrologije, neurologije i psihijatrije, hematologije, onkologije, endokrinologije, alergologije, imunologije, infektologije, dermatologije, oftalmologije, otorinolaringologije i stomatologije.
Ovladava dijagnostičkim metodama, kliničkom slikom i terapijom urgentnih stanja u pedijatriji (dehidracije, šok, konvulzije), kao i tehnikom i metodama reanimacije.
Proučava i primenjuje savremenu medikamentnu terapiju u pedijatriji. Upoznaje se i praktično koristi savremena laboratorijska, hematološka, bakteriološka, biohemijska, endokrinološka i funkcionalna ispitivanja u oblasti dečje zaštite.
KATALOG VEŠTINA:
1. Uzimanje anamneze 500
2. Pedijatrijski pregled 500
3. Neurološki pregled 100
4. Priprema seta za reanimaciju 3
5. Uzimanje materijala za bakteriološke preglede 20
6. Uzimanje kapilarne krvi za krvnu sliku i gasne analize 20
7. Intravenska punkcija 30
8. Priprema i aplikacija leka (intravenski, intramuskularno i subkutano) 30
9. Nega usne duplje 10
10. Plasiranje nazogastrične sonde i hranjenje na sondu 10
11. Ispiranje želuca 5
12. Kateterizacija mokraćne bešike 10
13. Određivanje belančevina u mokraći 10
14. Pregled mokraće na šećer i aceton 10
15. Pregled sedimenta mokraće 30
16. Pružanje uputstva o vođenju insulinoterapije 10
17. Izrada i interpretacija EKG-a 10
18. Priprema deteta za različite preglede 10
19. Obrada pupčane rane 10
20. Obrada kože sa piogenim lezijama 10
21. Pružanje uputstava o kupanju, prepovijanju, nezi i tehnici podoja NN 10
22. Pregled razmaza periferne krvi 50
23. Punkcija kostne srži i pravljenje razmaza 5
24. Lumbalna punkcija i pregled likvora 10
25. Provera podataka pred primenu transfuzije krvi i kontrolisanje
njenog toka 10
26. Izrada kožnih proba 10
4. PNEUMOFTIZIOLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) u okviru koje se obrađuju odabrane oblasti iz pneumoftiziologije, interne medicine i drugih srodnih i graničnih specijalnosti, odnosno oblasti zdravstvene zaštite.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: pneumoftiziologija 22 meseca - 12 meseci u bolnici, 4 meseca u dispnazeru i 6 meseca na klinici, odnosno institutu; interna medicina 12 meseci - 4 meseca kardiologija, 2 meseca gastroenterohepatologija, 2 meseca endokrinologija, 1 mesec nefrologija, 1 mesec hematologija, 1 mesec alergologija i 1 mesec reumatologija; rendgenologija 2 meseca, medicina rada 1 mesec, epidemiologija 1 mesec i socijalna medicina 1 mesec).
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada specijalizant treba da uradi, odnosno izvrši, odnosno da savlada sledeći broj procedura i veština:
1. Spirometrija - bronhodilatatorski test (i) 20
2. Telesna pletizmografija (i) 5
3. Gasne analize (arterijska punkcija) (i) 20
4. Kožne probe (na inhalacione alergene i tuberkulinski test) (i) 20
5. Bronhoskopija (u) 10
6. Pleuralna punkcija (i) 10
7. Pleuralna drenaža (empijem, pneumotoraks) (i) 2
8. Bronhoprovokacioni test (u) 5
9. Respiratorna reanimacija (uključivanje i praćenje na respiratoru) (u) 2-3
10. Praktična primena oksigenoterapije (i) 10
11. Primena kura polihemioterapije (u) 5
12. Uključivanje bolesnika na EKG monitoring (i) 5
13. Praktično upoznavanje sa rendgen dijagnostikom grudnog ko
- Rendgenoskopija (i) 10
- Rendgenografija (u) 10
14. Intubacija (u) 5
15. Mere rehabilitacije (i)
- Vežbe disanja 10
- Položaj drenaža 10
- Priprema aparata za inhalacionu terapiju 10
16. Pregled sputuma na BK i nespecifične mikroorganizme (tehnika uzimanja i pripreme sputuma, direktna mikroskopija i pregled preparata obojenih po Zil Nelson-u i Gram-u) (i) 10
17. Tehnika obrade sputuma i bioptičkog materijala za citološku i histopatološku (maligna oboljenja) (u) 5
18. Perkutane iglene biopsije pluća i pleure (u) 5
19. Obrada statističkih podataka na kompjuteru (i) 5
5. NEUROLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz odabranih poglavlja neurologije, odnosno dečje neurologije i drugih srodnih, odnosno graničnih specijalnosti i užih specijalnosti.
Praktični stručni rad na klinici, odnosno institutu i u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: neurologija 26 meseci, psihijatrija 6 meseci, neurologija 2 meseca, interna medicina ili pedijatrija 2 meseca, oftalmologija 1 mesec, otorinolaringologija 1 mesec i infektologija 1 mesec).
Praktični stručni rad iz neurologije u predviđenom trajanju od 26 meseci obavlja se, i to: u bolnici 14 meseci, na klinici, odnosno institutu za neurologiju 8 meseci i na klinici, odnosno institutu za dečju neurologiju 4 meseca.
U toku teoretske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada stiču se znanja i ovladava veštinama iz sledećih oblasti, odnosno specijalnosti:
URGENTNA NEUROLOGIJA
Upoznati kliničku i diferencijalnu dijagnozu urgentnih stanja u neurologiji i indikaciona područja za prijem na odeljenje urgentne neurologije (Akutni cerebrovaskularni insult ishemične i/ili hemoragične prirode u osoba starih do 65 godina, nastao na prvi put, tranzitorni ishemični atak, reverzibilni ishemički atak; spontana subarahnoidalna ili intracerebralna krvarenja; perforantne aneurizme sa progredijentnom neurološkom slikom i lezijama; komatozna stanja poznatog i/ili nepoznatog porekla; epilepsije i epileptični status; muasthenia gravis i miastenične (holinergične krize; polineuropatije i akutni poluneuroradiculitis; encephalomuelitis disseminata; glavobolje vaskularne i nepoznate etiologije; slabosti i/ili oduzetosti akutnog tipa; neuralgije; dislokacije intervertebralnog diska sa neurološkim ispadima; muelitis transversalis). Vrednost neurološkog pregleda i dopunskih ispitivanja u diferencijalnoj dijagnozi, terapiji i prognozi navedenih urgentnih stanja. Primena skala za procenu kome i drugih urgentnih stanja (Glasgonjska skala kome i dr.).
Terapijski postupci kod navedenih urgentnih stanja. Postupak u slučaju akutne respiratorne insuficijencije. Postupci respiratorne i kardiovaskularne reanimacije. Parenteralna primena terapije, intravenska bolusne i infuzione terapije. Ostale metode lečenja urgentnih stanja.
Specijalizant treba da vodi istorije bolesti i dekurzus 20 - bolesnika sa raznim urgentnim stanjima, da nauči osnovne postupke reanimacije - postavljanje endotrahealnog tubusa, braunile, katetera.
POREMEĆAJI VIŠIH KORTIKALNIH FUNKCIJA I KLINIČKA NEUROPSIHOLOGIJA
Upoznati kliničku sliku i voditi 12-15 bolesnika iz okvira sledećih nozoloških entiteta: demencije (multiinfarktna demencija, Alzeimer-ova bolest, progresivna paraliza, demencija kod normotoazivnog hidrocefalusa i drugih etiologija); postraumatski sindromi (posle kontuzije mozga, posle operacije ekstracerebralnog i intracerebralnog hematoma, posle komocije mozga, postraumatske epilepsije i postraumatske encefalopatije); neuropsihološki sindromi vaskularne etiologije (afazije, sindromi desne velikomoždane hemisfere, okcipitalni sindromi, prefrontalni sindromi, sindrom corpus callosuma, amnestički sindrom); stanja posle neurohirurških intervencija (posle operacije aneurizme, izazvana lobektomijama, posle hirurškog lečenja epilepsije).
Potrebno je da specijalizant naučni i višekratno izvodi metode: Mini Mental state, Glasgonj Coma Scale, Galveston Orientation Amnesia Test, Huschinski skor i Boston test za diferencijalnu dijagnozu afazija - skraćena verzija. Višekratnim prisustvom u toku izvođenja i interpretacije rezultata testiranja specijalizant treba da upozna sledeće dijagnostičke metode: Luria Nebraska neuropsihološka baterija, Njechsler-Bellvue-ova skala inteligencije, Reu-ova kompleksna vizuelna figura, Reu-ov verbalni test pamćenja, Njisconsin Card Sorting Test, Hooperov test vizuelne organizacije, Sentenov test vizuelne retencije i Protokol za ispitivanje praksije. Treba da prisustvuje i terapijskim metodama:
1. neuropsihološke rehabilitacije viših cerebralnih funkcija i
2. protokola za lečenje demencije.
CEREBROVASKULARNE BOLESTI
Upoznati se sa kliničkom slikom i voditi 15-20 bolesnika sa cerebrovaskularnim bolestima (tranzitorni ishemični ataci, infarkti mozga subarahnoidalna hemoragija, cerebralni angitis). Skorovanje neuroloških znakova, dopunska dijagnostička ispitivanja i njihov značaj. Medikamentozno i hirurško lečenje, primena rehabilitacije na odeljenju, procena radne sposobnosti. Vaskularna oboljenja kičmene moždine.
TUMORI NERVNOG SISTEMA
Klasifikacija. Klinička lokalizacijski simptomi i znaci tumora mozga, kičmene moždine i drugih fokalnih lezija. Povišeni intrakranijalni pritisak. Primarni i metastatski tumori. Savremena dijagnostika. Da specijalizant vodi 10-15 bolesnika sa ovim oboljenjima.
NEUROMIŠIĆNE BOLESTI
Upoznati se sa petogenezom neuromišićnih bolesti i njihovom kliničkom slikom. Voditi 10-15 bolesnika sa sledećim grupama bolesti: bolest motornog neurona - spinalna mišićna atrofija, amiotrofična lateralna skleroza, hereditarne neuropatije, polineuropatie poznate i nepoznate etiologije, muasthenia gravis, inflamatorne miopatije, dystrophis musculorum progressiva, dustrophis muotonica, sekundarne miopatije, neuromiopatije.
Specijalizant mora naučiti dijagnostičke metode višekratnim izvođenjem testiranje mišićne snage svih skeletnih mišića, palpacija perifernih nerava, specifični testovi zamaranja kod sumnje da miasteniju gravis, prostigminski test, tenzilonski test, prostigminska infuzija, testovi za provokaciju periodičnih paraliza, otkrivanje miotoničnih fenomena.
Treba da višekratnim sprovođenjem nauči sledeće terapijske intervencije: intratekalne aplikacije leka, paravertebralne blokade, procena holinergičkih i muskarinskih znakova i pravila doziranja inhibitora holinesteraze; savladavanje principa imunosupresivne terapije steroidima, imursnom i ciklosporinom. Treba da prisustvuje terapijskim metodama: plazmafereze i zbrinjavanja miastenične krize.
TOKSIČNA I METABOLIČNA OBOLjENjA
Oboljenja nervnog sistema u sklopu poremećaja glikoregulacije, oboljenja endokrinih organa, sistemskih autoimunih oboljenja, oboljenja drugih unutrašnjih organa, intoksikacija druge etiologije. Medikamentozne intoksikacije i jatrogena oštećenja.
KLINIČKA NEUROFIZIOLOGIJA
Elektroencefalografija: teorijske osnove, metodi registrovanja, aktivacione tehnike, dugotrajno nadgledanje na kaseti i video. EEG-kliničke korelacije. Opis i tumačenja EEG nalaza. Poligrafija.
Evocirani potencijali: Vizuelni, somatosenzorni, auditivni, kognitivni. Tehnike registrovanja, opis i interpretacija.
Elektromiogafija: teorijske osnove, praktične metode registrovanja. Detekciona EMG, testovi repetitivne stimulacije. Elektroneurografija. Merenje brzina provođenja perifernih nerava.
NEURORADIOLOGIJA
Teorijske osnove i karakteristike dijagnostičke opreme. Osnovne metode, redosled ispitivanja, indikacije. Priprema bolesnika. Nativna kontrastna ispitivanja. Mijelografija, angiografija. Kompjuterizovana tomografija. Magnetna rezonancija.
Scintigrafija mozga. Jednofotonska emisiona kompjuterizovana tomografija (SPECT).
EPILEPSIJE I SLIČNA STANjA
Upoznati patofiziologiju, kliničke slike, klasifikaciju epilepsije, epileptične sindrome, etiologiju epilepsije odraslih, ulogu genetskih faktora, alkoholne, postraumatske i druge vrste epilepsija, evoluciju. Detaljno se upoznati sa svakim metodama neurofiziološkog dijagnostikovanja epilepsije (standardni EKG, EKG poligrafija posle deprivacije spavanja, EKG sa nazofaringealnim elektrodama, holter EEG, EEG kartografija, intenzivno EEG i video retistrovanje).
Upoznati se sa diferencijalnom dijagnozom prema sinkopama, drop atacima, pseudoepileptičnim napadima, tranzitornom globalnom amnezijom, narkolepsijom. Upoznati savremene principe antiepileptične terapije.
Kandidat je dužan da za vreme staža vodi 50 istorija bolesti epileptičnih bolesnika i drugih bolesnika sa poremećajima svesti i spavanja, da učestvuje u analizi 100 EEG-a, 5 poligrafija sa Ashnerovim refleksom, 3 holtera (kasete) i 10 evociranih potencijala.
DEMIJELINIZACIJSKE I ZAPALjENSKE BOLESTI
Upoznati kliničku sliku, dijagnostičke kriterijume, evoluciju i prognozu multiple skleroze. Upoznati vrednosti parakliničkih nalaza za dijagnostikovanje multiple skleroze (pregled likvora, evociranih potencijala, magnetne rezonance). Upoznati druge demijelinizacione bolesti (Devicova bolest, progresivna multifokalna leukoencefalopatija, difuzne skleroze, adrenoleukodistrofije i druge).
Upoznati se sa radom laboratorije za neuroimunologiju. Kandidat je dužan da za vreme ovog staža vodi najmanje 30 istorije bolesti sa MS i drugim demijelinizacionim bolestima i zapaljenskim bolestima CNS, da uradi 10 lumbalnih punkcija sa Ljuockenstedtovim testom 1-2 sa Katzmanovim testom, da analizira 5 ploča sa elektroforezom i izoelektričnim fokusiranjem.
Meningitisi i encefalitisi-akutne, subakutne i hronične forme. Intrakranijalni i intraspinalni apscesi. Virusna oboljenja nervnog sistema. Oboljenja izazvana spirohetom, protozoama i parazitima. Simptomi i znaci. Savremena dijagnostika i terapija.
DEGENERATIVNE BOLESTI CNS
1. Upoznavanje sa funkcionalnim značajem različitih transmiterskih sistema u regulaciji motorike i ponašanja, uz kliničku prezentaciju njihove relevatnosti u planu farmakološkog pristupa (merenje transmitera i njihovih metabolita u likvoru, serumu, mokraći i značaj za kliničko zaključivanje).
2. Upoznavanje sa specifičnostima neurološkog pregleda bolesnika sa ekstrapiamidnim i drugim degenerativnim bolestima CNS (procena motiliteta, diferencijalna dijagnoza različitih poremećaja hoda, bradikinezija, koordinacije, supranuklearna kontrola pokretljivosti bulbusa i dr.).
3. Vođenje između 20-30 bolesnika sa akinetskorigidnim sindromima (M. Parkinsoni, PSP, entiteti iz kruga "parkinsonizam plus" sindroma, sekundarnog parkinsonizma i dr.).
4. Upoznavanje sa osnovnim terapijskim procedurama, kliničkim praćenjem te komplikacija terapije ekstrapiramidne nozologije.
5. Upoznavanje sa nevoljnim pokretima i entitetima u okviru kojih se sreću različiti tipovi disskinezija, njihovom kategorizacijom i klasifikovanjem, te lečenjem tremora, horeje, balizma, distonije, miklonizama i tikova (kandidat bi bio dužan da samostalno vodi 10-15 bolesnika).
6. Upoznavanje diferencijalne dijagnoze spinocerebelarnih degeneracija (nasledne i sporadične forme), te diferencijalna dijagnoza cerebelarnog sindroma.
7. Upoznavanje sa principima nasleđivanja degenerativnih bolesti CNS i mogućnostima genetskog savetovanja.
8. Upoznavanje sa korišćenjem EEG-a, "back-averaging tehnici" u evaluaciji mioklonusa, evoluciranim potencijalima u dijagnostici degenerativnih bolesti CNS, frekventne analize tremora, metodama procene terapijskog odgovora, procene radioloških rezultata, reakcionih vremena i dr.
9. Upoznavanje sa nozologijom i osnovnim dijagnostičkim procedurama u proceni dizuatonomnih poremećaja (promena pritiska i pulsa u ležećem i stojećem položaju promene serumskih nivoa nerepinefrina pri ovim procedurama, "cold-pressor" test, praćenje EKG parametara npr. PP, intervala 15:30 interval u ležećem, odnosno stojećem položaju, i dr.).
10. Upoznavanje sa značajem kontrolnih mehanizama bazalnih ganglija u regulaciji ponašanja sa upoznavanjem osnovnih tipova afektivnih, kognitivnih i psihijatrijskih poremećaja koji prate degenerativne bolesti CNS.
DEČJA NEUROLOGIJA (NEUROLOGIJA RAZVOJNOG DOBA)
Potrebno je da specijalizant stekne znanja o razvoju neuroloških i psihičkih funkcija u razvojnom dobu. Upoznati kliničku sliku, dijagnostiku i terapiju glavnih grupa neuroloških oboljenja u razvojnom dobu.
Potrebno je da specijalizant u toku staža vodi istorije bolesti 20-30 bolesnika sa sledećim grupama bolesti (poremećaja): epilepsije, konvulzije i epileptični sindromi vezani za uzrast; perinatalna stacionarna oštećenja - dečja cerebralna paraliza, oštećenja kičmene moždina i pl. brachialisa; bolesti dečjeg doba sa nevoljnim pokretima; mentalna retardacija i demencije u razvojnom dobu; neuromišićne bolesti; spinocereberalne degeneracije i ataksije; kongenitalne anomalije nervnog sistema hudrocephalus i dr.; neurokutani sindromi; intrakranijalni i spinalni tumori; vaskularni poremećaji i komplikovane migrane; progresivni neurometabolički poremećaji; zapaljenjska i demijelinizaciona oboljenja; kraniocerebralne povrede u fazi sekvela.
Potrebno je da prati i ambulantne preglede dece sa ovim poremećajima u neurološkom dispanzeru.
Savladati metode neurološkog pregleda novorođenčeta, odojčeta i malog deteta. Specifičnosti razvojne neurološke anamneze - miljokazi, pre-peri-postnatalni faktori u etiologiji. Heteroanamneza od roditelja kod epilepsije, neuromišićnih oboljenja, mentalne retardacije i dr.
Otkrivanje minimalne cerebralne disfunkcije, ranih fokalnih neuroloških deficita u razvojnom dobu.
Dopunska ispitivanja - da opservira neuropsihološke procene u dece i da sam nauči osnovne testove; psihološka testiranja; neurofiziološka ispitivanja EEG, EMG, brzine provođenja, evocirani potencijali; biohemijski skrining urina na metaboličke poremećaje - samostalno izvođenje osnovnih proba - na fenilketonuriju i dr.
Prepoznavanje neurokutanih sindroma.
Terapijske intervencije - intratekalna primena leka, aplikacija sonde (nazogastrične); dg. intervencije: lumbalna punkcija sa Ljueckenstedt-om, prostigminska proba.
Metodi rehabilitacije u dečjoj neurologiji - uloga fizioterapeuta, defektologa, psihologa, logopeda, socijalnih saradnika.
Da se osposobi za pisanje otpusnih listi, vođenje dekurzusa, pisanje uputa za CT, MRI, EEG i dr., za planiranje navedenih ispitivanja u kontekstu kliničke i za procenu značaja dobijenih rezultata.
PSIHIJATRIJA Medicinska psihologija i psihopatologija
Osnovne psihičke funkcije: svest, opažanje, pažnja, pamćenje, emocije i afekt, mišljenje, volja, nagoni, motivacija. Kvantitativni i kvalitativni poremećaji psihičkih funkcija, inteligencija, testovi inteligencije i poremećaji inteligencije. Ličnost.
Neurotski poremećaji.
Osnovne osobenosti neurotskih poremećaja. Etiopatogeneza i epidemiologija neuroza. Klasifikacija: anksiozne, histerične, fobične, opsevno kompulzivne, neurostenične, hipohondrijske i druge neuroze. Terapijski pristup neurotskim poremećajima. Psihosomatski poremećaji: respiratorni, kardiovaskularni, kožni, endokrini i drugi.
Ličnost i poremećaji ličnosti
Zdrava i bolesna ličnost. Psihopatske ličnosti: paranoidna, afektivno eksplozivna, anankastična, histerična, asocijalna i antisocijalna. Seksualni poremećaji ličnosti i seksualne psihopatije.
Bolesti zavisnosti
Alkoholizam. Somatski, psihološki i socijalni poremećaji alkoholičara. Uticaj alkoholizma na porodicu i radnu sposobnost. Lečenje i prevencija alkoholizma.
Narkomanije. Klasifikacija. Pristup lečenju i prevencija. Pušenje kao faktor rizika respiratornih i kardiovaskularnih oboljenja. Mogućnosti lečenja i prevencija.
Psihijatrija razvojnog doba
Psihički razvoj deteta: rani poremećaji ishrane, drugih fizioloških funkcija. Psihotični poremećaji u dece. Hiperkinetični sindrom kod dece. Adolescencija i njeni poremećaji. Adolescentna kriza.
Psihoza
Osnovne osobenosti psihoza iz shizofrenog kruga i njihovi oblici. Panično-depresivna i druge afektivne psihoze. Paranoidne psihoze. Klasifikacija psihoza. Psihotične reakcije. Endogene i egzogene psihoze. Diferencijalna dijagnoza psihoza. Tok, lečenje, prognoza i rehabilitacija.
Akutni i hronični moždani sindrom
Akutni moždani sindromi uzrokovani nedostatkom kiseonika, glukoze, vitamina, senzornom deprivacijom, raznim trovanjem (ugljen-monoksidom, cijanidom, olovom i dr.), uzrokovani metaboličkim i drugim poremećajima.
Hronični moždani sindrom: presenilne demencije; senilna demencija, progresivna paraliza, poremećaji kod intrakranijalnih neoplazmi, kod cirkulatornih poremećaja, ateroskleroze, hipotenzije, metaboličkih poremećaja, epilepsija, neuroleptičnog sindroma i kod postkomocionih stanja.
Osnovi mentalne higijene
Mentalno zdravlje i mentalna higijena. Primarna, sekundarna i tercijalna prevencija mentalnih poremećaja. Oblici psihoterapije. Prevencija mentalnih poremećaja.
Psihijatrija u vanrednim stanjima
Psihijatrija u kriznim situacijama elementarne katastrofe - poplave, zemljotresi i dr. Psihijatrija u ratnim uslovima. Stres i problemi prilagođavanja. Strah i panika. Klinička slika psihotraumatizovanih, prevencija i lečenje psihotraumatizovanih.
Psihofarmakologija
Primena psihofarmaka. Indikacije za primenu. Vrste psihofarmaka. Doziranje, praćenje neželjenih dejstava. Metodi procene psihofarmakoterapije.
KATALOG VEŠTINA
- Ovladavanje tehnikom i hronologijom neurološkog pregleda odraslih osoba u celini (i) 1.000
- Ovladavanje tehnikom pregleda funkcija pojedinih podsistema nervnog sistema u okviru pojedinih patoloških stanja: (i) 1.000
- funkcija kranijalnih nerava,
- funkcija perifernih nerava,
- funkcija neuromišićnog sistema,
- funkcija piramidnog sistema, svih fizioloških i patoloških refleksa,
- funkcija cerebralnog sistema,
- funkcija govora, pisanja, čitanja i računanja,
- funkcija praksije i gnozije,
- funkcija položaja i hodanja,
- funkcije senzibiliteta,
- funkcija mentalnih sposobnosti,
- pregled bolesnika sa dubljim poremećajima funkcije govora,
- pregled bolesnika sa poremećajem stanja budnosti i svesti,
- pregled malog deteta, odojčeta i novorođenčeta
- Ovladavanje tehnikom lubalne punkcije (i) 50
- sa Ljueckenstedt-ovim ogledom 20
- davanje lekova intratekalnim putem (i) 5
- Ovladavanje tehnikom paravertebralnih blokada (i) 10
- Ovladavanje tehnikom psihijatrijskog intervjua i tehnikom pregleda psihijatrijskog bolesnika. Uzimanje anamneze i pisanje psihičkog statusa (i) 120
- Ovladavanje tehnikom malog testa inteligencije i mini mental scale (i) 50
- Osposobiti se za učešće u sudskoj ekspertizi - neurološkoj i psihijatrijskoj - praktično na određenom bolesniku ili na osnovu medicinske dokumentacije (i) 5
- Osposobiti se za primenu farmakoterapije neuroloških bolesnika (i) 500
- Upoznati se sa praktičnim izvođenjem neuroradioloških, neurofizioloških, neurohemijskih i neuroimunoloških ispitivanja u neurologiji (u)
- Osposobiti se za samostalnu interpretaciju značaja neuroradioloških, neurofizioloških, neurohemijskih i neuroimunoloških ispitivanja u neurologiji (i) 500
- Osposobiti se za izvođenje tehnika ispitivanja oštrine vida, vidnog polja, motaliteta bulbusa (i) 20
- Ovladati tehnikom korišćenja oftalmoskopa u dijagnostici zastojne papile (i) 100
- Upoznati se sa elektrodijagnostikom u oftalmologiji (ispitivanje ERG, EOG) (u)
- Upoznati se sa tehnikom primene neurofizioloških (EEG i EMG) ispitivanja (u)
- Upoznati se sa osnovnim principima grupne psihoterapije i principima funkcionisanja terapijske zajednice (u)
- Upoznati se sa tehnikom ispitivanja funkcije vestibularisa, adudiometrijom i ENG (u)
- Ovladati tehnikom uzimanja anamneze i tehnikom pregleda bolesnika sa sistemskim (internističkim) oboljenjima (i) 60
- Upoznati se rukovanjem EKG aparatom i interpretacijom EKG nalaza
- Ovladati metodama reanimacije i osnovnim postupcima u sklopu intenzivne nege i upoznati se sa opremom (i) 20
- Upoznati se sa svim postupcima u zaštitu od širenja zaraznih bolesti (u)
- Upoznati se sa metodima dijagnostike, terapije i rehabilitacije zaraznih bolesnika, sa posebnim akcentnom na oboljenja sa neurološkim poremećajima i na urgentna stanja (u)
(i) - izvodi
(u) - upoznaje
6. PSIHIJATRIJA (48 meseci)
PROGRAM TEORIJSKE I PRAKTIČNE NASTAVE NA ODGOVARAJUĆEM FAKULTETU (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz psihijatrije i neurologije, dečje neuropsihijatrije kao i odabrana poglavlja interne medicine, oftalmologije, otorinolaringologije, medicinske psihologije i socijalne medicine.
PRAKTIČAN STRUČNI RAD NA FAKULTETU I U ZDRAVSTVENOJ USTANOVI KOJA ISPUNjAVA USLOVE (39 meseci)
Psihijatrija (28 meseci)
Specijalizant proučava: razvoj psihijatrije kao naučne discipline u svetu i u nas: anatomiju, fiziologiju i patologiju centralnog i vegetativnog sistema; biološke osnove psihičkog života (genetičke, biohemijske i imunobiološke osnove psihijatrijskih poremećaja i bolesti); medicinsku psihologiju; psihopatologiju i psihodinamski pristup duševnim poremećajima; dinamiku nastanka i razvoj neuroze (unutrašnji i spoljašnji činioci); oblike neurotskog ponašanja, neuroze u dece i adolescenata i najčešće kliničke forme psihosomatskih poremećaja; simptomatologiju i dijagnostiku psihoza (funkcionalne i organske psihoze); epilepsiju i psihičke promene; psihičke poremećaje u involuciji i starosti (oligofrenije i demencije i poremećaje ličnosti); bolesti zavisnosti i primenu savremenih lečenja i rehablitacije; pojam i predmet mentalne higijene i razvojne psihologije, primenjuje primarnu, sekundarnu i tercijarnu prevenciju psihijatrijskih oboljenja; aktivno radi na socijalnoj psihijatriji, socioterapiji, okupacionoj i radnoj terapiji.
Upoznaje osnove psihoterapije i oblike psihoterapijskih metoda. Izučava farmakopsihijatriju, psihofarmakologiju, usmerenu i nozološku farmakoterapiju i njihovu primenu (propratna dejstva, nuzpojave, komplikacije); kliničku psihologiju (mesto i uloga); pojam i značaj sudske psihijatrije; tehniku psihijatrijskog veštačenja; veštačenja u građanskim i krivično-pravnim predmetima; psihopatološka stanja značajna za sudsku psihijatriju; kriminalitet i urgentna stanja u psihijatriji.
Specijalizant uvežbava pristup bolesnika i tehničku psihijatrijskog intervjua; psihijatrijski pregled, dijagnozu i sintetičku analizu u oceni mentalnog poremećaja; timski rad u obradi bolesnika, evaluaciji metoda i ishoda lečenja. Upoznaje i primenjuje terapijske i resocijalizacione metode u psihijatriji: psihofarmakološke, biološke (elektro šok, insulin i dr.), psihoterapijske i socioterapijske metode. Upoznaje socijalne probleme, zakonska prava i mogućnosti u zbrinjavanju i lečenju bolesnika; ocenu radne sposobnosti mentalnih bolesnika, upoznaje metode najvažnijih psiholoških testova; psihijatrijska veštačenja na zahtev suda; ocenu radne sposobnosti psihijatrijskih bolesnika, kao i organizaciju psihijatrijske zaštite u celini i jedinstven koncept preventivne psihijatrije.
Specijalizant upoznaje i proučava dečju psihijatriju: psihomotorni razvoj i organizaciju psihičkih funkcija u ranom detinjstvu; psihologiju i psihopatologiju dečjeg doba, posebno puberteta i adolescencije; poremećaje razvoja i specifične poremećaje školske dece i omladine. Osposobljava se za samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema u dečjoj psihijatriji.
Neurologija (6 meseci)
Upoznaje osnove neurologije i primenjuje metode kliničke dijagnostike i diferencijalne dijagnostike neuroloških oboljenja; zapaljive, degenerativne, vaskularne i neoplastične lezije perifernih živaca; oštećenja mišićnog tkiva kao i diferencijalnu dijagnozu komatoznih stanja. Upoznaje primenu specijalnih dijagnostičkih metoda u neurologiji (elektroneurologiških, neuroradioloških i radioizotopskih). Primenjuje metode i postupke terapije i rehabilitacije najčešćih neuroloških bolesnika. Vrši timsku obradu neuroloških i neuropsihijatrijskih bolesnika i daje neurološka mišljenja kod veštačenja i ocene radne sposobnosti.
Interna medicina (3 meseca)
Upoznaje i primenjuje kliničke metode dijagnostike, diferencijalne dijagnostike i terapije najčešćih internističkih oboljenja iz oblasti kardiologije, gastroenterologije, hematologije, reumatologije, nefrologije, pulmologije, a posebno iz endokrinologije sa bolestima metabolizma i alergologije. Upoznaje značaj internističkog pregleda i tretmana psihijatrijskog bolesnika. Upoznaje primenu metoda i postupaka kod urgentnih stanja u internoj medicini.
Oftalmologija (1 mesec)
Specijalizant se upoznaje sa dijagnozom, diferencijalnom dijagnozom i terapijom neurooftalmoloških oboljenja. Savladava osnovne metode pregleda oka, a posebno oftalmoloskopiju i metode pregleda očnog živca.
Otorinolaringologija (1 mesec)
Specijalizant se upoznaje sa opštom i specijalnom patologijom u domenu otorinolaringologije, a posebnom onom koja je značajna za diferencijalnu dijagnozu prema neuropsihijatrijskim oboljenjima; tumačenjem osnovnih rendgenskih snimaka potrebnih za dijagnozu u domenu ove oblasti (snimak baze lobanje, profila lobanje i paranazalnih šupljina).
Upoznaje funkcionalna ispitivanja vestibularnog aparata sluha.
7. DEČJA NEUROLOGIJA (48 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenom ovim pravilnikom za neurologiju (odraslih).
8. DEČJA PSIHIJATRIJA (48 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenom ovim pravilnikom za psihijatriju (odraslih).
9. OPŠTA HIRURGIJA (60 meseci)
Teoretska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz opšte hirurgije i drugih hirurških specijalnosti i užih specijalnosti.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (51 mesec, od čega: opšta hirurgija 33 meseca - 2 meseca kardio hirurgija, 7 meseci digestivna hirurgija, 3 meseca urgentna hirurgija i 21 mesec na opštoj hirurgiji u bolnici; neurohirurgija 3 meseca; urologija 3 meseca; ortopedija sa praumatologijom 4 meseca; grudna hirurgija 2 meseca; dečja hirurgija 2 meseca; plastična i rekonstruktivna hirurgija 1 mesec; maksilofacijalna hirurgija 1 mesec; ginekologija i akušerstvo 1 mesec, i anesteziologija sa reanimatologijom 1 mesec).
KATALOG PROCEDURA KOJE KANDIDAT TREBA DA ISPUNjAVA/URADI/ASISTIRA/POSMATRA
- Apendektomija (i) 20,
- Herniektomija (i) 20,
- Mastektomija (i) 5,
- Strumektomija (i) 5,
- Holecistektomija (i) 10,
- Resekcija želuda (i) 5,
- Gastro-entero anastomoza (i) 3,
- Operacija hidrocele (i) 2,
- Hemoroidektomija (i) 5,
- Operacija pilonidalnog sinusa (i) 5,
- Operacija perianalne fistule (i) 5,
- Sefenektomija (i) 5,
- Amputacija ekstremiteta zbog vaskularnih oboljenja (i) 2,
- Ekstirpacija beningnih lezija dojke (i) 5,
- Plastika trbušnog zida zbog ventralne hrnije (i) 2,
- Plastika trbušnog zida umbilikalne kile (i) 2,
- Odstranjivanje benignih lezija kože i potkožnog tkiva (i) 10,
- Obrada lacero-kontuzivnih rana (i) 10,
- Ablacija nokatne ploče (i) 5,
- Ekscizija nokatne ploče sa matriksom (i) 5,
- Totalna tireoidektomija sa identifikacijom n. rekurensa (a) 2,
- Paratireoidektomija (a) 2,
- Plastika trbušnog zida zbog femoralne hernije (a) 2,
- Plastika trbušnog zida zbog recidivne ventralne hernije (a) 2,
- Sekundarna sutura trbušnog zida zbog dehiscencije (u) 2,
- Stage-laparotomu (p ili a) 2,
- Ekscizija retroperitonealnih ili intraabdominalnih organa tumora i cista (p ili a) 2,
- Drenaža retroperitonealnih ili intraabdominalnih abscesa (u ili p) 2,
- Antirefluks operacije/cardiomiotomija po Heller-u (i ili a) 3,
- Sutura perforacije jednjaka (p) 2,
- Pertikulektomija i krikomiotomija (p ili a) 3,
- Radikalna operacija Ca cardiae (p ili a) 5,
- Radikalna operacija Ca jednjaka (p) 5,
- Rekonstrukcije jednjaka (p) 5,
- Sclerosatio varidž-a (a) 5,
- Operacije Varidž-a jednjaka po Linton-u (p) 2,
- Proktokolektomija sa ileostomom (a ili p) 2,
- Kolektomija subtotalis sa ileo-rekto anastomozom (a ili p) 2,
- Desna hemikolektomija (a) 5,
- Leva hemikolektomija (a) 5,
- Kolostomija (a) 3,
- Zatvaranje kolostomije (a ili p) 5,
- Resekcija tankog creva, parcijalna anatomoza (u ili p) 5,
- Enteroliza i enteropeksija (p ili a) 5,
- Splenektomija (a ili p) 2,
- Jejunostomija (i) 2,
- Degastro-duodeno anastomoza sa rekonstrukcijom (a ili p) 2,
- Vagotomija trunkalna, selektivna, supraselektivna (a ili p) 2,
- Gastrektomija (a ili p) 3,
- Evakuacija ehinokokne ciste jetre (a ili p) 5,
- Holedohotomija sa T drenažom (i ili a) 5,
- Hepatiko-jejuno anastomoza pomoću Roudžove vijuge (p ili a) 2,
- Duodeno-pankreatektomija cefalična ili distalna pankreatektomija (p) 2,
- Abduomino perinalna amputacija rektuma po Milles Trhomposon-u (a ili p) 5,
- Prednja resekcija rektuma po Didžon-u (u ili p) 5,
- Odstranjivanje benignih lezija rektuma transanalno (u ili p) 5,
- Šav manjih krvnih sudova zbog povreda (u) 2,
- Pu-pass graft autovenski ili sintetski graft (p ili u) 2,
- Resekcija aneurizme abdominalne aorte (p) 2,
- Arteriovenska fistula - stvaranje fistule radi dijalize (p ili u) 3,
- Punkcija i plasiranje perifernog venskog katetera (i) 10,
- Punkcija i plasiranje centralnog arterijskog katetera (i) 10,
- Merenje centralnog venskog pritiska (i) 10,
- Endotrahealna intubacija (i) 10,
- Veštačko disanje - manuelne i insuflacione metode (i) 10,
- Kateterizacija bešike (i) 10,
- Nefrektomija (i) 2,
- Cirkumcizija (i) 2,
- Operacija hidrocele (i) 3,
- Operacija kriptohizma (i) 4,
- Oriektomija (i) 2,
- Operacija varikocele (i) 2,
- Eksploracija skrotuma (i) 2,
- Punkcija toraksa (i) 2,
- Drenaže toraksa (i) 3,
- Toraktomija (i) 2,
- Skopija i grafija grudnog koša (i) 5,
- Desekcija vrata (i) 2,
- Repozicija i imobolizacija frakture mandibule (i) 2,
- Repozicija i imobilizacija frakture maksile (i) 2,
- Obrada rane na licu (i) 5,
- Hirurško lečenje infekcija na vratu (i) 2,
- Rukovanje sa ekstenzionim stolom (i) 5,
- Rukovanje rentgen-aparatom u sali (i) 5,
- Skeletna ekstenzija (i) 3,
- Funkcionalni gips (i) 5,
- Punkcija zgloba (i) 2,
- Repozicija frakture radijusa na tipičnom mestu (i) 2,
- Repozicija luksacije humerusa (i) 2,
- Repozicija preloma femura (i) 2,
- Meniscektomija (i) 2,
- Osteosinteza femura (i) 1,
- Sekvestrektomija (i) 1,
- Hirurška obrada rane (i) 5,
- Amputacije ekstremiteta (i) 2,
- Artroskopija (p) 2,
- Uzimanje transplantata (i) 3,
- Rekonstrukcija kože (a) 5,
- Rekonstrukcija tetive (a) 5,
- Rekonstrukcija živaca (a) 2,
- Tretman opekotina (i 9 i a) 4,
- Zbrinjavanje gnojnih infekcija šake (i) 5,
- Kraniotomija (i) 2,
- Trepanacija lobanje (i) 2,
- Obrada rane na poglavini (i) 4,
- (i) - izvodi
- (a) - asistira kao drugi asistent
- (p) - posmatra operaciju.
10. DEČJA HIRURGIJA (60 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) iz dečje hirurgije i odabranih poglavlja drugih srodnih specijalnosti i užih specijalnosti.
Praktičan stručni rad na klinici odnosno institutu i u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (51 mesec) i to:
DEČJA HIRURGIJA (37 meseci)
a) Neonatalna hirurgija meseci
b) Digestivna hirurgija 6 meseci
c) Ortopedija sa traumatologijom 6 meseci
d) Urologija 6 meseci
e) Plastično-rekonstruktivna hirurgija 4 meseca
f) Torakalna hirurgija 3 meseca
g) Kardiohirurgija 1 mesec
h) Neurohirurgija 2 meseca
i) Anesteziologija sa reanimatologijom 1 mesec
j) Fizikalna medicina i rehabilitacija 1 mesec
k) Interventna radiološka dijagnostika 1 mesec
HIRURGIJA ODRASLIH (14 meseci)
a) Urologija 1 mesec
b) Neurohirurgija 2 meseca
c) Endokrina hirurgija 1 mesec
d) Digestivna hirurgija 6 meseci
e) Vaskularna hirurgija 1 mesec
f) Ortopedija sa traumatologijom 2 meseca
g) Plastično-rekonstruktivna hirurgija 1 mesec
KATALOG VEŠTINA:
I. NEONATALNA HIRURGIJA:
A. Izvodi:
- uklještena ingvinalna hernija (kod dečaka i devojčica) 5
- Torzija testisa 1
- Hipertrofična stenoza pilorusa 5
- Omfalitis i granulom pupka 10
- Duktus omfaloenterikus-persistens 1
- Fistula urahusa 1
- Invaginacija
- Gastrostomija 2
- Kolostomija 2
- Spina bifida cistika (lakše forme) 2
- Kateterizacija mokraćne bešike 10
- Suprapubična punkciona cistostomija 5
- Punkcija pneumo i hidrotoraksa 2
- Preoperativna i postoperativna reanimacija za lakše
hirurške intervencije 10
- Neurogena bešika 2
- Valvula zadnje uretre 1
- Policistični i multicistični bubreg 2
- Stenoza ureteropijeličnog segmenta 1
- Megaureter opstruktiva 1
B. Asistira:
- atrezija ezofagusa 2
- ezofagotrahealne fistule 1
- kongenitalna stenoza ezofagusa 1
- mezenterične i omentalne ciste 1
- atrezije žučnih puteva 1
- ciste holedohusa 1
- kongenitalna dijafragmalna hernija 2
- atrezija i stenoza duodenuma 2
- anularni pankreas 1
- atrezije i stenoze jejunuma i ileuma 4
- atrezije i stenoze kolona 1
- mekonijalni ileus 1
- mekonijalni peritonitis 1
- gastrointestinalne perforacije 2
- malrotacija creva 2
- Volvulus 2
- nekrotizirajući enterokolitis 1
- ezofagostomija 1
- ileostomija 2
- atrezija anusa i rektuma 5
- druge anorektalne malformacije 2
- omfalocela i gastroshiza 4
- duplikacije gastrointestinalnog trakta 1
- teratomi i drugi tumori neonatalnog perioda 1
C. Posmatra:
- ekstrofija mokraćne bešike 1
- kloakalna ekstrofija 1
- kloaka 1
- interseksualnost kod novorođenčeta 1
II. DIGESTIVNA HIRURGIJA:
A. Izvodi:
- ingvinalna hernija, hidrocela i funiculocela 50
- ingvinalna hernija kod odojčeta 10
- umbilikalna hernija i druge anomalije pupčane regije 5
- Mekelov divertikulum 5
- invaginacija 10
- apendiks (u svim zapaljenskim formama) 100
- mehanički ileus (sve forme) 10
- ventralne hernije (kongenitalne i postoperat.) 5
- strana tela gastrointestinalnog trakta 2
- gastrointestinalne perforacije 4
- primarni peritonitis 4
- splenektomija 1
- gastrostomija, ileostomija i kolostomija 6
- povrede jetre, slezine i pankreasa 3
- povrede gastrointestinalnog trakta 2
- analne fisure 4
- analne fistule 2
- perianalni abscesi 2
- hemoroidi 1
- prolaps rektuma 1
B. Asistira:
- halazija kardije 1
- hijatus hernija 1
- anorektalne malformacije 10
- bilijarna atrezija 1
- duplikacija gastrointestinalnog trakta 1
- Holecistektomija 1
- abdominalni tumori 10
- ciste holedohusa 1
- pankreatitis 1
- ciste i pseudociste pankreasa 1
- akutni i hronični ulkus želuca 2
- polipoidna bolest gastrintest. trakta 1
- Hiršprungova bolest 4
- Kronova bolest 1
C. Posmatra:
- Portalna hipertenzija 1
- kloaka 1
- Endoskopija gastrointestinalnog trakta 10
III. ORTOPEDIJA SA TRAUMATOLOGIJOM:
A. Izvodi:
- derotativna osteotomija femura 1
- valgizacione i varizacione osteotomije femura 1
- korektivne osteotomije tibije i fibule 2
- korektivne osteotomije nadlaktice 2
- spastični eljuinus, produženje tetiva (Standlerova operacija) 2
- tenotomija aduktora 1
- ortopedska repozicija preloma nadlaktice i podlaktice 20
- ortopedska repozicija preloma nadkolenice i podkolenice 20
- hirurška repozicija preloma nadlaktice i podlaktice 4
- hirurška repozicija preloma nadkolenice i podkolenice 5
- sekcije mišića i tetiva 5
- Compartmen sindrom fasciotomije drenaže 2
- egzostoze i manje ciste 2
- hirurško lečenje osteomijelitisa, izuzev kuka 2
B. Asistira:
- hirurška repozicija urođenog iščašenja kuka (krvava repozicija) 5
- korektivna osteotomija kod codža vara cong aplazije
proksimalnog okrajka butne kosti 2
- rekurentne i habitualne luksacije patele 1
- artrotomija kuka u slučaju gnojne infekcije 2
- PEV kompletno rešavanje u jednom aktu (Turce, Mc. Kay i sl.) 10
- tripla osteotomija stopala i druge korektivne osteotomije na
stopalu 2
- autoosteoplastike i homoosteoplastike 2
- produženje udova (Ilizarov i sl.) 2
- aplazije fibule, pseudoartroze 1
- hirurške repozicije komplikovanih i zastarelih preloma 10
- amputacije 2
- transpozicije tetiva 2
- tumori kosti i mekih tkiva 4
- Sprenglerov deformitet 1
- operacija na kičmenom stubu 2
- hirurško zbrinjavanje zastarelog Volkmana 2
C. Posmatra:
- endoskopija u ortopediji sa traumatologijom 4
IV. UROLOGIJA:
A. Izvodi:
- kateterizacija mokraćne bešike 20
- suprapubična punkciona cistostomija 10
- retrogradna ureteralna kateterizacija 2
- Orhiopeksija 40
- torzija testisa 2
- varikocela 2
- fimoza 50
- parafimoza 2
- stenoza meatusa uretre 10
- sinehije vulve 1
- ureterocistoneostomija 1
- pijeloplastika 1
- pijelotomija 1
- nefrotomija 1
- nefrostomija 1
- nefrektomija 1
- nefrektomija sa ureterektomijom 1
B. Asistira:
- Pijeloureteralna duplikacija 2
- heminefrektomija 1
- parcijalna resekcija bubrega 1
- megaureter 4
- ekstrofija mokraćne bešike 1
- kalkuloza bubrega, uretera, mokraćne bešike i uretre 6
- urinarna diverzija 2
- urinarna andiverzija 2
- hipospadija 10
- epispadija 1
- tumori bubrega i testisa 2
- tumori ovarijuma 1
- povrede bubrega, ureteram, m. beš. i z. uretre 4
C. Posmatra:
- neurogena bešika 1
- zamena mokraćne bešike 1
- interseks 1
- kloakalna ekstrofija 1
- atrezija vagine 1
- adrenogenitalni sindrom 1
- feohromocitom 1
- autoransplantacija testisa 1
- transplantacija bubrega 1
- dijagnostička i terapijska endoskopija 20
V. PLASTIČNOREKONSTRUKTIVNA HIRURGIJA:
A. Izvodi:
- uzimanje slobodnih kožnih transplantata 4
- Odstranjenje manjih kožnih tum. formac. 10
- zatvaranje manjih kožnih defekata 10
- Z-plastika 4
- obrađivanje i reanimacija manjih opekotina 2
B. Asistira:
- rascep usne 2
- rascep mekog nepca 2
- deformitet glave i lica (nos, uši i dr.) 2
- deformitet zida grudnog koša i dojki 2
- deformitet gornjih i donjih ekstremiteta (sindaktilija,
polidaktilija, aniotičke bride i dr.) 4
- hemangiomi, limfangiomi, nevusi i dermoidne ciste 10
- medijalne ciste i fistule vrata 2
- lateralne ciste i fistule vrata 1
- obrađivanje i reanimac. kod težih opekotina 2
C. Posmatra:
- slobodni transfer tkiva primenom mikrohirurgije 2
VI. TORAKALNA HIRURGIJA:
A. Izvodi:
- drenaža toraksa 5
- torakotomija 4
- odstranjenje manjih tumoroznih formacija zida grudnog koša 2
B. Asistira:
- zapaljenje, strume i tumori tireoidne žlezde 1
- ciste i tumori predela vrata 2
- tumori pluća i medijastinuma 2
- deformiteti grudnog koša pektus ekskavatum, karinatum i dr. 4
- povrede grudnog koša i njegovog sadržaja 2
- dijafragmalne hernije 2
C. Posmatra:
- ezofagoplastika 1
- endoskopija 4
VII. KARDIOVASKULARNA HIRURGIJA:
B. Asistira:
- lečenje kongenitalnih anomalija srca i njegovih krvnih sudova
bez primene ekstrakorporalne cirkulacije 4
C. Posmatra:
- lečenje kongenitalnih anomalija srca i njegovih krvnih sudova
primenom ekstrakorporalne cirkulacije 2
VIII. NEUROHIRURGIJA:
A. Izvodi:
- spina bifida (lakše forme) 2
B. Asistira:
- spina bifida (teže forme) 2
- hidrocefalus 2
- encefalocele 2
- kraniofacijalni deformitet 2
- kraniostenoze 1
- povreda lobanje 2
- epiduralni hematom 1
- subduralni hematom 1
- povrede perifernih nerava 2
C. Posmatra:
- tumori mozga i vaskularne malformacije
IDž. ANESTEZIOLOGIJA SA REANIMATOLOGIJOM:
A. Izvodi:
- endotrahealna intubacija 10
- kardiorespiratorna reanimacija 10
Dž. FIZIKALNA MEDICINA I REHABILITACIJA:
- savremena dijagnostika u fizijatriji (Funkcionalni testovi:
EMG, ENG, SEP) 5
- fizikalna terapija (agensi) indikacije i principi lečenja kod
ležećih bolesnika 5
- fizikalna terapija (agensi) indikacije i principi lečenja kod
amb. pacijenata 5
DžI. INTERVENTNA RADIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA:
- Kandidat asistira i posmatra izvođenje različitih perkutanih
dijagnostičkih i terapijskih metoda u dijagnostici anomalije i
bolesti kardiovaskularnog, respiratornog, gastrointestinalnog
i urogenitalnog trakta 10
HIRURGIJA ODRASLIH
- koja se sastoji iz pomenutih disciplina ima za cilj da kandidatu omogući da stekne minimum znanja iz određenih specijalističkih grana koje nisu razvijene u dečjoj hirurgiji ili koje su neophodne u vanrednim stanjima.
11. NEUROHIRURGIJA (72 meseca)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici, institutu i drugoj zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (63 meseca):
Upoznaje se sa dijagnozom i ispitivanjima kraniocerebalnih povreda u akutnoj fazi; operativna i neoperativna terapija. Povrede kičmene moždine.
Ekspanzivne intraktranijalne lezije - primarne i metastatske. Metodi nadgledanja i lečenja povišenog intraktranijalnog pritiska. Šant procedure kod hidrocefalusa i drugih stanja. Edem mozga (uzroci, tipovi i posledice), metodi lečenja.
Zapaljenjska oboljenja - epiduralni apsces, apsces mozga, ehinokokoza i cisticerkoza.
Hirurške lezije vaskularnog stabla subarahnoidna krvarenja. Arteriovenske malformacije Dijagnostika i operativni tretman perforiranih aneurizmi.
Epilepsije - indikacije za operativno lečenje. Metodi preoperativne procene. Tipovi operativnog lečenja resekcije, hemisferektomija, kalozotomija. Metodi postoperativne procene i praćenja.
Kongenitalni i razvojni defekti lobanje i njenog sadržaja - Hudrocephalus, Arnolo Chiari-eva malformacija craniosunostosis, cerebralna dizgenezija, M. Sturge-Njeber.
Diskinezije - stereotaksične intervencije u lečenju nevoljnih pokreta - tremora, forzione distonije i dr.
Kongenitalni razvojni defekti snimalnog kanala dusrapsismus, meningocoele, spina bifida, muelomeningocoele, suringomuelia.
Hernija interventebralnog diskusa. Operativne procedure za odstranjenje bola - sekcija perifernog nerva, simpatektomija, epiduralna i ganglionske blokade, hrodotomija, presek zadnjih korenova, spinalna anestezija i dr. Reparacija perifernog nerva.
Potrebno je učestvovati u preoperativnoj obradi i pripremi svih ovih bolesnika; prisustvovati izvođenju 10-15 operacija od navedenih oboljenja.
Kardiovaskularna oboljenja. Arterijalna hipertenzija. Oboljenja bubrega i nadbubrega. Šećerna bolest. Druga endokrina oboljenja. Intoksikacije. Urgentna stanja u internoj medicini: akutna respiratorna insuficijencija, poremećaji stanja svesti, poremećaji acidobazne ravnoteže i elektrolita. Arterijske i venske tromboze i embolije. Diseminarna intravaskularna koagulacija. Autoimuna oboljenja. Kortikosteroidna terapija.
Osnovne metode pregleda oka. Refrakcione anomalije. Perimetrija. Pregled očnog dna. Ispitivanje vidnih izavanih potencijala. Poremećaji motiliteta i posebno konjugiranih pokreta očnih jabučica. Očne komplikacije i poremećaji organa vida u sklopu neuroloških oboljenja.
Endokranijalne komplikacije kod oboljenja i povreda uha i paranazalnih šupljina. Hirurška terapija n. facialisa. Osnovi neurološke funkcionalne dijagnostike: audiometrijske metode, kolorimetrijsko ispitivanje vestibularnog aparata, elektronistagmografija, akustični izazvani potencijali.
Tuberkulozna oboljenja mozga i moždanih ovojnica. Akutne zarazne bolesti sa komplikacijama na nervnom sistemu.
Virusna oboljenja nervnog sistema. Encefalomeningitisi i meningitisi razne etiologije.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (63 meseca), i to:
I godina (prva tri meseca):
1. Rad na odeljenju
- pregled pacijenata
- vođenje istorija bolesti i ostale dokumentacije,
- upoznavanje sa parakliničkim dijagnostičkim metodama (Radiografije, EEG i dr.)
- previjanje bolesnika
- lumbalna punkcija
2. Rad na odeljenju intenzivne nege
- pregled i terapija bolesnika sa poremećenim stanjem svesti
- medikamentozna terapija intrakranijalne hipertenzije
- intubacija
- venesekcija
3. Rad u hitnoj službi
- učestvovanje u pregledu hitnih slučajeva
- obrada rana poglavine
- punkcija epikranijalnih hematoma
Od trećeg do šestog meseca:
1. Rad u neuroradiološkom odseku
- upoznavanje i osposobljavanje za vršenje lumbalne i subokcipitalne mijelogafije i punkcione karotidne angiograf.
- upoznavanje sa osnovnim principima i tehnikom i tumačenjem CT i MRI nalaza.
2. Operaciona sala
- upoznavanje sa opremom (operacioni sto, mikroskop, laser, CUSA) i instrumentariumom za klasičnu i mikrohiruršku operativnu tehniku.
- preoperativna priprema
- postavljanje bolesnika za različite vrste operacija i pozicija glave za razne vrste pristupa
- priprema operacionog polja.
3. Hitna služba
- uključuje se u rad dežurne ekipe
- vrši kompletnu obradu hitno primljenih pacijenata
- vrši obradu većih rana
- po potrebi vrši hitnu neuroradiološku dijagnostiku,
- asistira kod hitnih traheotomija
- asistira pri operacijama iz bolesti neurotraumatologije.
Od šestog do dvanaestog meseca:
Asistira pri operacijama:
- neuorliza kod povreda perifernih nerava
- diskus hernija i spinalni tumori
- drenaže operacije kod hidrocefalusa
- kongenitalne malformacije
- kraniotomije kod malignih tumora supratentorijalnog predela
II godina
1. U okviru rada u hitnoj službi
Operiše uz asistiranje starijeg lekara:
- traheotomija
- hitne ventrikulopunkcije i spoljne drenaže likvora
- impresivne i depresivne frakture
- traumatski ekstracerebralni hematomi.
2. U operacionoj sali
- asistira na operacijama kompletne spinalne patologije i intraktranijalnih tumora (intracerebralni tumori, meningeomi konveksiteta i maligni tumori zadnje lobanjske jame).
Operiše uz asistenciju starijeg lekara:
- hronične subduralne hematome
- spoljnje neurolize
- drenažne operacije kod hidrocefalusa.
3. Vežba neurohiruršku tehniku u eksperimentalnoj laboratoriji (4 časa nedeljno).
III godina
1. U okviru rada hitne službe operiše sve vrste fraktura lobanje (uključujući frontoorbitalne), intrakranijalnih hematoma i gliome mozga sa znacima moždane hernijacije.
Asistira na hitnim operacijama cerebralnih aneurizmi.
2. U operacionoj sali asistira na operacijama tumora baze lobanje, tumora hipofize, tumora pontocereberalnog ugla cerebralnih aneurizmi i AV malformacija.
Uz asistenciju starijih lekara vrši operacije:
- interfascikularna neuroliza
- klasične i mikrohirurške
Operacije diskus hernije
- spinalni tumori
- kongenitalne anomalije (meningocele)
- gliomi mozga
IV godina
1. U okviru dežurne ekipe operiše svu hitnu patologiju.
2. U operacionoj sali asistira sve vrste operacija iz domena tzv. klasične neurohirurgije kao i
- stereotaksične operacije
- operacije epilepsije uz EEG
- operacije bole (rizotomije, hordotomije, neurotomije kod trigeminalne neuralgije)
- STA-MCA anastomoze (bu pass)
- cervikalni diskus
- upoznaju se sa interventnom neuroradiologijom (emobilizacije vaskularnih malformacija).
Operiše uz asistiranje starijih lekara:
- maligne tumore zadnje lobanjske jame
- meningeoma konveksiteta
- transkranijalne tumore Selarnog predela
- interfascikularna transplantacija nerava
- kongenitalne anomalije (kraniostenoza)
V godina
Pored navedenih asistencija iz prethodne godine asistira i na operacijama
- tumora III komore
- tumora pinealnog predela
- transsfenoidalnu operaciju tumora hipofize
- tumora bazne lobanje (prednji pristup)
- hirurgija kranijalnih nerava
- kraniofaringeomi
- aneurizme vertebralnog sliva
Operiše:
- benigne tumore zadnje lobanjske jame (meningeom, neurinomi)
- meningeom bazne lobanje
- aneurizma prednje cirkulacije.
VI godina
Obavlja kompletan program iz prethodnih godina.
U skladu sa ličnim afinitetom, a u dogovoru sa mentorom i neurohirurgom koji se specijalno bavi nekom bolešću angažuje se intenzivnije u operacijama iz dotične oblasti.
U okviru staža od 1 do 5 godina specijalizacije kandidat je dužan da provede ukupno godinu dana na specijalističkom stažu u sledećim ustanovama:
- opšta hirurgija - 4 meseca
- neurologija - 2 meseca
- neuroradiologija - 2 meseca
- oftalmologija - 1 mesec
- otorinolaringologija - 1 mesec
- maksilofacijalna hirurgija - 1 mesec
- plastična hirurgija - 1 mesec
Da bi pristupio specijalističkom ispitu iz neurohirurgije kandidat mora da obavi sledeći minimum samostalnih operacija uz asistenciju starijih lekara:
- frakture lobanje 35
- intrakranijalni hematomi 35
- ventrikulopunkcije i spoljnje drenaže likvora 10
- drenaže operacije kod hidrocefalusa 10
- operacije drugih kongenitalnih anomalija 5 - diskus hernija 15
- spinalni tumori 5
- povrede perifernih nerava 10
- gliomi mozga 15
- meningeomi konveksiteta, baze, tumori zadnje lobanjske jame 10.
12. ANESTEZIOLOGIJA SA REANIMATOLOGIJOM (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz opšte i specijalne anestezije, reanimatologije i srodnih, odnosno graničnih specijalnosti i užih specijalnosti.
Praktični stručni rad na klinikama, odnosno institutima i zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci), i to:
1) Opšta anesteziologija (10 meseci)
2) Specijalna anesteziologija (11 meseci), i to:
- Dečja hirurgija (4 meseca),
- Neurohirurgija (2 meseca),
- Kardiovaskularna hirurgija (1 mesec),
- Torokalna hirurgija (1 mesec),
- Ginekologija i akušerstvo (1 mesec),
- Maksilofacijalna i plastična hirurgija (1 mesec - po 15 dana), i
- Otorinolaringologija (1 mesec).
3) Reanimatologija (Služba za reanimaciju i intenzivnu terapiju, uključuje i 15 dana službe za transfuziologiju - 6 meseci),
4) Interna medicina (8 meseci - kardiologija i koronarna jedinica 5 meseci, pulmologija 1 mesec, nefrologija 1 mesec i endokrinologija 1 mesec), i
5) Opšta hirurgija (2 meseca).
U toku specijalizacije kandidat je obavezan da polaže kolokvijume, i to posle:
- Opšte anesteziologije
- Interne medicine
- Pedijatrijske anestezije
- Neurohirurške anestezije
- Reanimatologije i intenzivne terapije.
KATALOG VEŠTINA
1. Intraventska punkcija 500
2. Intravenska kanulacija 500
3. Kateterizacija centralne vene 50
4. Instaliranje seta za merenje CVP 50
5. Kateterizacije vene volumenskim kateterom 5
6. Funckija arterije i određivanje gasnih analiza krvi 50
7. Kaulacija arterije 10
8. Instaliranje seta za monitoring arterijske tenzije 10
9. Priprema i provera aparata za anesteziju 500
10. Laringoskopija sa rigidnim laringoskopom 500
11. Laringoskopija sa fleksibilnim fibrooptičkim laringoskopom (u,i) 5
12. Endotrahealna intubacija (ortotrahealna) 500
13. Endotrahealna intubacija (nezotrahealna) 30
14. Endobronhialna intubacija (u,i) 10
15. Uvođenje naso-gastične sonde kod budnog pacijenta 50
16. Uvođenje naso-gastične sonde kod pacijenta u anesteziji 200
17. Uvođenje Blazkomoore-ove sonde (u,i) 10
18. Tehnike arteficijalne ventilacije 500
19. Traheostomija (u) 10
20. Promena traheostomske kanile (u,i) 10
21. Naso-trahealna aspiracija 100
22. Oro-trahealna aspiracija 100
23. Bronhoskopija (u) 10
24. Kateterizacija mokraćne bešike 50
25. Punkcija mokraćne bešike (u) 5
26. Pleuralna punkcija 10
27. Pleuralna drenaža (u,i) 10
28. Respiratorna fizikalna terapija 100
29. Priprema i provera respiratora 100
30. Određivanje parametara ventilacije 25
31. Stavljanje pacijenata na arteficijalnu ventilaciju (u, i) 50
32. Izvođenje lokalne infiltracione anestezije 20
33. Izvođenje blokova perfernih nerava 20
34. Izvođenje intravenske regionalne anestezije 10
35. Izvođenje bloka pledž brachialis (u, i) 10
36. Izvođenje bloka pledž lumbo-sacralis (u, i) 5
37. Izvođenje bloka bledž. coeliacusa (u, i) 5
38. Izvođenje bloka gang. stelatum (u, i) 5
39. Izvođenje interkostalnog bloka (u, i) 5
40. Izvođenje paravertebralnog bloka (u, i) 5
41. Izvođenje spinalne anestezije 50
42. Izvođenje periduralne anestezije 50
43. Izvođenje kontinuirane periduralne anestezije 20
44. Izvođenje kaudalne anestezije 10
45. Izvođenje intervenske anestezije 50
46. Izvođenje anestezije na masku 50
47. Izvođenje kombinovane endotrahealne anestezije 500
48. Monitoring neuromuskularne transmisije 50
49. Monitoring telesne temperature 20
50. Monitoring plućne ventilacije 50
51. Monitoring aksimetrije 50
52. Monitoring capnografije 50
53. Priprema i provera defibrilatora 50
54. Kardio pulmontalna reanimacija (u, i) 5 u = učestvuje i = izvodi
13. UROLOGIJA (60 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz okvira urologije, nefrologije i drugih srodnih, odnosno graničnih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i zdravstvenim ustanovama koji ispunjavaju uslove (51 mesec), i to:
1) Urologija 31 mesec (od čega 6 meseci na klinici, odnosno institutu),
2) Opšta hirurgija 11 meseci,
3) Plastična hirurgija 2 meseca,
4) Vaskularna hirurgija 2 meseca,
5) Nefrologija 2 meseca,
6) Ginekologija i akušerstvo 1 mesec,
7) Radiologija 1 mesec, i
8) Nuklearna medicina 1 mesec.
ZNANjA I VEŠTINE
Urologija
Specijalizant obnavlja znanja iz normalne, patološke anatomije, histologije, fiziologije i patofiziologije, (cistostomija, vazektomija). Upoznaje se i koristi analizama i testovima funkcionalnog ispitivanja bubrega.
Seminologija uroloških oboljenja. Cistoskopija, uretroskopija, kateterizacija bubrega i Rtg ispitivanje, Funkcionalno ispitivanje bubrega. (Lumbotomija, cistolitotomija).
Anomalije urogenitalnih organa, klinika i terapija (Ureterolititomija, eksploracija uretre).
Povrede urogenitalnih organa. Etiologija, patofiziologija, lečenje i komplikacije. (Nefrektomija).
Etiologija, patofiziologija i klinika nespecifičnih i specifičnih oboljenja urogenitalnih organa. (Pijelolitotomija, epididemektomija).
Etiologija, patogeneza, klinika i terapija urolitijaze. (Ureterolititomija, cistolitotomija).
Etiologija, patofiziologija, klinika i operativno lečenje hidronefroze, infekcija u urologiji.
Tumori urogenitalnih organa, Klinika, klasifikacija i lečenje. (Elektokoagulacija tumora mokraćne bešike, prostatektomija.)
Striktura uretre, stenoze mokraćnih puteva i fistule, Sterilitet. (Parcijalna resekcija mokraćne bešike, uretrozafija).
Akutna bubrežna insuficijencija. Funkcionalni poremećaji mokraćne bešike. Alergija u urologiji. (Parcijalna resekcija bubrega, nefrotomija i elektroresekcija prostate, peritoneumska dijaliza.)
Principi i metode izbora bolesnika za transplantaciju bubrega, konzervaciju i perfuziju bubrega, tehniku transplantacije bubrega, lečenje komplikacija, (Transplantacija bubrega).
Opšta hirurgija
Osposobljava se za samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema u maloj hirurgiji, infekciji u hirurgiji, povreda i politrauma, određivanje vitalne indikacije prioriteta u zbrinjavanju povreda u kombinovanom traumatizmu, kao i opekotina. Posebno se osposobljava u dijagnostičkoj, diferencijalno dijagnostičkoj, terapeutskoj tehnici i operaciji iz abdominalne hirurgije (povreda i akutnih abdominalnih hirurških oboljenja), a naročito za primenu slobodnih crevnih transplanata i indikacija za njihovu primenu, anastomoze creva, hirurgiji nadbubrega, hirurškom lečenju renovaskularne hipertenzije, za lečenje akutnog abdomena, peritonitisa, hepatorenalnog sindroma i dr. Savladava ratni hirurški minimum.
Plastična hirurgija
Upoznaje se sa osnovnim metodama plastične hirurgije. Ovladava operativnom tehnikom pripreme transplanata, pripreme granulacione površine za transplantat, tehnikom i transplantacije kože i veziva i postoperativnim lečenjem transplantata. Osposobljava se za samostalan rad hipospadije i epispadije i za intervencije pravljenja novog penisa.
Vaskularna hirurgija
U toku staža na vaskularnoj hirurgiji, specijalizant se upoznaje i ovladava osnovnim principima vaskularne hirurgije. Ovladava operativnom tehnikom jednostavnih intervencija iz domena vaskularne hirurgije intervencije na arterijskim i venskim sudovima i rešavanja jednostavnih povreda krvnih sudova. Osposobljava se za samostalno izvođenje spoljne i unutrašnje arteriovenske fistule u pripremi bolesnika za samostalno izvođenje spoljne i unutrašnje arteriovenske fistule u pripremi bolesnika za hemodijalizu.
Nefrologija
Specijalizant se upoznaje i izučava fiziologiju i patofiziologiju bubrega; poremećajne funkcije. Ovladava kliničkim i laboratorijskim analizama i testovima; klinički i biohemijski pregled mokraće, određivanje koncentracije otpadnih proizvoda metabolizma (ureje, kreatinina, mokraćne kiseline, fosfata), određivanje klirensa pojedinih supstanci, ispitivanje koncentracione sposobnosti bubrega, i bioptička ispitivanja. Osposobljava se za samostalnu dijagnostiku i terapiju pojedinih oboljenja i stanja u nefrologiji i to kod: poremećaja bubrežnih funkcija, imunoreaktivne, endemske nefropatije i nefropatije gravidnih žena, akutne i hronične bubrežne insuficijencije, intersticijalnog nefritisa i pijelonefritisa. Savladava metode i tehniku lečenja bolesnika hemodijalizom, peritonealnom dijalizom i drugim metodama ekstrakorporalne depuracije.
Ginekologija
Ovladava principima i metodama ispitivanja i dijagnoze u ginekologiji i akušerstvu. Osposobljava se za rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema tumora ženskih genitalnih organa, a posebno sa tehnikom i načinom vršenja hirurških zahvata kod subtotalnih i totalnih histerektomija, vaginalnih histerektomija, vršenje Sectio caesarea. Upoznavanje diferencijalne dijagnoze i terapije oboljenja i stanja ginekoloških oboljenja i uroloških oboljenja i stanja, upoznavanje svih manipulacija i hirurških zahvata u ginekologiji i akušerstvu pri kojima se može doći u koliziju sa mokraćnim putevima.
Radiologija sa nuklearnom medicinom
U toku ovog staža specijalizant se upoznaje sa osnovama radiološkog i radioizotopskog ispitivanja uopšte, sa posebnim osvrtom na primenu ovih ispitivanja u urologiji (Scintigrafija kostiju, bubrega, radiorenograf). Takođe se upoznaje sa osnovnim principima primene ultrazvuka kao i kompjuterizovane tomografije u urologiji.
PROGRAM OBAVEZNOG OPERATIVNOG ENDOSKOPSKOG RADA
PRVI DEO (u trajanju od 10 meseci)
OPERATIVNI RAD
OPERIŠE Potreban broj urađenih operacija
- Cirkumcizija 20
- Frenulotomija 10
- Operacija hidrocele 10
- Semikastracija obična 5
- Epididimektomija 2-5
- Biopsija testisa 10
- Cistostomija 20
- Cistolitotomija 5
- Operacija varikocele 5
- Laparotomia pro dializis 10
ASISTIRA
- Epididimektomija 5
- Pijelolitotomija 10
- Ureterolitotomija 10
- Cistostomija 10
- Cistolitotomija 5
- Ablacija tumora m. bešike 5
- Operacija varikocele 5
- Semikastracija tumora 5
- Nefrektomija primarna 10
- Ureterolitotomija pelv. ilijačna 10
- Prostatektomija 10
- Nefrostomija 10
- Amputacija penisa parcijal. 5
ENDOSKOPSKI RAD
- Kateterizacija mokraćne bešike
- Cistoskopija eksplor. i hromo.
- Cistografija
- Uretrocistografija
- Troakar cistostomia
- Uretrocistoskopija eksplor.
- Punkcija mokraćne bešike
DRUGI DEO (u trajanju od 9 meseci)
OPERATIVNI RAD
OPERIŠE potreban broj urođenih operacija
- Pijelolitolomija 10
- Ureteroitotomija lumb. 10-15
- Ablacija tumora mokraćne bešike 5
- Nefrektomija lakša prim. 5-10
- Prostatektomia 10
ASISTIRA
- Parcijalna cistektomija 10
- Nefrektomija sec. i teža 10
- Pijelolitotomija sec. 10
- Ureterolitotomija sec. 10
- Nefrolitotomija obična 10
- UCN 5
- Ureterokutaneostomija 5
- Kriptohrizam 5
- Perineostomija 2
- Ureterokolostomija 2
ENDOSKOPSKI RAD
- EKT Tu mokraćne bešike
- Biopsija prostate iglom
- Bužiranje uretralnih stenoza
- Kateterizacija uretera (RP, URP)
TREĆI DEO (u trajanju od 8 meseci)
OPERATIVNI RAD
OPERIŠE potreban broj urađenih operacija
- Ureterolitotomia pelv. i ilijačna 3-5
- Parcijalna cistektomia 1-2
- Nefrostomia 5
- Nefrolitotomia obična 2-5
- UCN 2
- Ureterokutaneostomia 2-3
- Kriptorhizam 2-3
ASISTIRA
- Ureteropijelične plastike 5-10
- Nefrektomija parcijalne 2-5
- Sutura veziko-vaginalne fistule 3-5
- Uretrorofija
- TUR tumora mokraćne bešike 10
- Nefroureterektomija 2-5
- Nefrolitotomija long 3-5
- UCN kod fistula ureterovag. 2-3,
- TUR prostate 5-10
- Cistektomija oralna 2-5
- Pannefrektonija 2
- Plastična uretre 1
ENDOSKOPSKI RAD
- Elektrolitotripsija
- TUR tumora mokraćne bešike
POSLE SPECIJALIZACIJE:
1-2 god. Operacije:
Plastične operacije na ureteropijeličnom vratu
Parcijalna nefrektomija
Sutura vesiko-vaginalne fistule
TUR tumora m. bešike
Ureterorafija
3-4 god. Operacije:
Nefroureterektomija
Longitudinalna nefrolitotomija
UCN kod uretero-vaginalnih fistula
TUR prostate posle
5 god. Operacije:
Custektomija totalna
6 god. Operacije:
Pannefrektomija - nefrektomija radikalna
Plastika uretre
14. ORTOPEDIJA (60 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (6 meseci)
U okviru dvosemestralne teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz ortopedije i traumatologije i odabrana poglavlja iz opšte hirurgije, dečje hirurgije, plastične i rekonstruktivne hirurgije, transfuziologije, fizikalne medicine i rehabilitacije, ortopedske protetike i socijalne medicine.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (51 mesec)
Ortopedija (30 meseci)
Upoznaje principe aseptičnog i antiseptičkog rada. Specijalizant se upoznaje sa funkcionalnom anatomijom i primenjenom biomehanikom, osnovama patologije i patofiziologije lokomotornog aparata. Osposobljava se za kliničku i rendgenološku dijagnostiku ortopedskih bolesti i stanja. Upoznaje i primenjuje u praktičnom radu ortopedsku terapiju - uopšte i specifičnost postupka sa ortopedskim bolesnicima. U okviru konzervativne terapije primenjuje imobilizacije i tehniku svih zatvorenih i otvorenih gipseva, fiksacionih zavoja, ekstenzione metode lečenja repozicije, redreman i minipulacije zglobova. Upoznaje i ovladava savremenom tehnikom i metodologijom hirurške terapije uopšte i po lokalizacijama. Posebno upoznaje i uvežbava operativnu tehniku i zbrinjavanje urođenih i stečenih mana, deformacija, kontaktura i ankiloza; sistemske bolesti kostiju i zglobova, aseptične osteonekroze. Osposobljava se za samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema kod zapaljivih bolesti i stanja kostiju i zglobova, posledica urođenih bolesti, degenerativnih bolesti, tumora, bolesti cirkulacije ekstremiteta, afekcija mekih tkiva, urgentnih stanja u ortopediji, ratni medicinski minimum.
Upoznaje i ovladava i posebnim metodama i tehnikom dijagnoze i lečenja (konzervativno i hirurško) u pedijatrijskoj i regijatrijskoj ortopediji. Vrši ocenu radne sposobnosti i invaliditeta ortopedskih bolesnika, upoznaje principe ortopedskog veštačenja.
- Traumatologija
Osposobljava se za samostalnu traumatološku dijagnostiku i terapeutsku tehniku iz oblasti traumatologije kod preloma kostiju (tipični, komplikovani, nesrasli i loše srasli prelomi, pseudoartroze); povreda i preloma zglobova i postraumatskih komplikacija Sudeckova atrofija, Vokmanova kontraktura i dr.). Samostalno rešava afekcije i iščašenja zglobova, ozleda mekih tkiva. Upoznaje i uvežbava metodologiju i tehniku amputacija i egzartikulacija posle povreda, a posebno traumatološko zbrinjavanje politrauma, preloma kičmenog stuba i karlice. Vrši primarnu hiruršku obradu laceracija i konkvasacija šake. Upoznaje ratni medicinski minimum.
Plastična i rekonstruktivna hirurgija (3 meseca)
Upoznaje se sa osnovnim principima u plastičnoj i rekonstruktivnoj hirurgiji, indikacijama i planiranjem operativnog zahvata. Savlađuje principe i tehniku transplatacije kože, hrskavice, kosti, fascija, tetive, nerava, mišića, krvnih sudova u ortopedskoj hirurgiji, a posebno kod povreda šake (tetiva, nerava, kostiju) i povreda ekstremiteta. U rekonstruktivnoj hirurgiji posebno ovladava hirurškom tehnikom upotrebe aloplastičnih materijala i akrilata.
Ortopedska protetika (1 mesec)
Upoznaje se sa principima izrade ortopedskih pomagala, postavlja indikacije i propisuje ortopedska pomagala (proteze, aparate, ortopedska obuća, ortopedsko-bandažerska pomagala i ostala pomagala). Izučava primenu pomagala u rehabilitacionom procesu i prilagođavanju bolesnika ortopedskim spravama.
Dečja hirurgija (4 meseca)
Ovladava metodama ispitivanja, dijagnostike i operativnom tehnikom hirurškog lečenja dece, posebno urođenih i stečenih anomalija skeleta i zglobova. Posebnu pažnju posvećuje dijagnostici i terapiji (konzervativnoj i hirurškoj), povredama koštano-zglobnog sistema i mekih tkiva. Upoznaje se sa principima i metodama preoperativne i postoperativne nege kod povreda i hirurških zahvata dečjeg uzrasta, dijagnostikom i terapijom urgentnih hirurških oboljenja i stanja kod dece.
Opšta hirurgija (10 meseci)
Osposobljava se za samostalno rešavanje problema hirurške dijagnostike i terapije hitnih intervencija i hirurgiji a naročito kod šoka, krvarenja, tromboze i embolija. Uvežbava osnovnu hiruršku operativnu tehniku kod određenih hirurških oboljenja i stanja iz domena opšte hirurgije, a posebno kod zapaljivih procesa i oboljenja. Radi malu (ambulantnu) hirurgiju. Upoznaje se sa osnovnim principima i metodama anestezije, reanimacije i postoperativne nege u hirurgiji.
Fizikalna medicina i rehabilitacija (3 meseca)
Izučava principe kineziologije, elektrodijagnostike, elektroterapije, balneologije i klimatoterapije. Savlađuje metode testiranja mišića. Izučava principe i metode rehabilitacije ortopedskih bolesnika i propisuje vrstu i način medicinske rehabilitacije radne terapije, profesionalnu rehabilitaciju. Učestvuje u edukaciji, prekvalifikaciji, socijalnoj rehabilitaciji kao član tima. Vrši ocenu radne sposobnosti i stepen invaliditeta. Posebno se stara o rehabilitaciji bolesnika od reumatoloških oboljenja i savlađuje kliničku, radiološku i laboratorijsku dijagnostiku reumatskih bolesti, kao i indikacije za fizikalno lečenje.
KATALOG VEŠTINA KOJE SE MORAJU STAĆI TOKOM SPECIJALIZACIJE
OPŠTA HIRURGIJA
- Preparisanje perifernih vena p,a,i 5
- Ligatura krvnih sudova kod krvavljenja p,a,i 4
- Traheotomija p,a,i 3
- Torakocenteza sa podvodnom drenažom p,a 3
- Torakotomija p,a 3
- Dijagnostički i terapijski postupci kod akutnog abdomena p,a 5
- Peritonealna dijaliza p,a 2
- Apendektomija p,a,i 5
- Herniektomija p,a 3
- Splenektomija p,a 2
- Rektodigitalni pregled p,a,i 5
- Ablacija nokatne ploče p,a,i 3
- Parcijalna ekscizija nokatne ploče sa matriksom p,a,i 3
- Odstranjivanje stranih tela iz kože i potkožnog tkiva p,a,i 3
- Ekstirpacija benignih lezija kože i potkožnog tkiva p,a,i 3
REANIMACIJA I INTENZIVNA TERAPIJA
- Planiranje perifarnog venskog katetera p,a,i 50
- Plasiranje centralnog venskog katetera p,a,i 20
- Plasiranje arterijskog katetera p,a,i 20
- Merenje centralnog venskog pritiska p,a 20
- Endotrahealna intubacija i 3
- Veštačko disanje (manuelne i insuflacione metode) i 5
- Spinalna punkcija sa anestezijom p,a,i 20
- Lokalna anestezija p,a 30
- Regionalna anestezija i 10
- Dijagnostika i terapija akutnog zastoja srca p,a,i 5
- Određivanje krvnih grupa i tehnika transfuzije i 5
- Osnovni principi monitoringa osnovnih vitalnih funkcija p,a 5
RADIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA
- Interpretacija radiograma skeleta p, i 100
- Interpretacija mijelograma p,a 10
- Izvođenje i interpretacija artrograma i 5
- Izvođenje i tumačenje fistulografije p,a 5 i 5
- Interpretacija scintigrama p,a 10
- Interpretacija CT nalaza p,a 10
- Interpretacija NMR nalaza p,a 10
- Izvođenje i tumačenje UZ pregleda dečjeg kuka i 5
- Izvođenje i tumačenje UZ pregleda ramena p,a 5 i 2
- Interpretacija arteriograma p,a 10
- Rad sa rendgen monitorom p,a 10 i 5
VASKULARNA HIRURGIJA
- Dijagnostika i terapija osnovnih perifernih vaskularnih oboljenja p,a 20
- Osnovni principi primene doplera p,a 10 i 5
- Dijagnostika i lečenje duboke venske tromboze p,a 10 i 5
- Dijagnostika i lečenje embolija p,a 10
- Hirurško lečenje akutnih vaskularnih povreda i 5
- Tehnika arterijske i venske rekonstrukcije p,a 10 i 2
NEUROHIRURGIJA I NEUROLOGIJA
- Tehnika neurološkog pregleda p,a 30 i 10
- Dijagnostika i lečenje povrede glave i CNS p,a 20
- Dijagnostika i lečenje tumora kičmene moždine p,a 10
- Dijagnostika i lečenje degenerativnih oboljenja kičmenog stuba p,a 20
- Dijagnostika povreda perifernih nerava p,a 30 i 10
- Hirurško lečenje povreda perifernih nerava p,a 20
PLASTIČNA HIRURGIJA
- Tipovi incizija p,a 30 i 5
- Rekonstrukcija fleksornih tetiva šake p,a,i 5
- Rekonstrukcija ekstenzornih tetiva šake p,a,i 5
- Transpoziciona tendoplastika šake p,a 2
- Rekonstrukcija živaca šake p,a 2
- Rekonstrukcija kože i mekih defekata šake p,a,i 5
- Ekstirpacija tumora šake p,a,i 2
- Rekonstrukcija kože i mekih defekata potkolenice p,a,i 10
- Uzimanje i konzerviranje slobodnih transplantata kože p,a 10 i 2
- Aplikacija i nega slobodnog transplantata kože na ranjave
površine p,a 10 i 2
- Transplantacija mikrovaskularnog režnja p,a 2
- Primarna obrada opekotine i smrzotine p,a 5
- Preračun potrebne tečnosti u reanimaciji teško opečenih p,a 5
UROLOGIJA
- Kateterizacija p,a 20 i 5
- Punkcija mokraćne bešike p,a 5
- Tehnike kontrastnih snimanja p,a 5 i 1
- Lečenje udruženih povreda karlice p,a 5
DEČJA HIRURGIJA
- Interpretacija radiograma skeleta u dece p,a 50
- Neoperativno lečenje urođenih deformiteta stopala p,a 5 i 3
- Hirurško lečenje urođenih deformiteta stopala p,a 5
- Rana detekcija i neoperativno lečenje razvojnog poremećaja
kuka p,a 10
- Hirurško lečenje razvojnog poremećaja kuka p,a 20
- Neoprativno lečenje preloma dugih kostiju u dece p,a 10
- Neoperativno lečenje funkcija velikih zglobova dece p,a 5 i 1
- Dijagnostika i lečenje akutnog abdomena u dece p,a 5
FIZIKALNA MEDICINA
- Izvođenje testova pri oštećenju perifernih živaca p,a 10 i 2
- Interpretacija EMG nalaza p,a 10
- Primena elektroterapijskih procedura p,a 10
- Radna terapija p,a 10
- Primena hidroterapijskih procedura p,a 10
- Kineziterapija p,a 10
- Primena fizičkih agenasa (parafin...) p,a 10
ORTOPEDSKA PROTETIKA
- Priprema patrljka za protetisanje p,a 10 i 2
- Praćenje izrade svih oblika proteza i njihovih ležišta p,a 10
- Praćenje adaptacije na ortopedska pomagala p,a 10
- Aplikacije elektronskih proteza p 2
ORTOPEDIJA
- Biopsija kosti p,a 5 i 2
- Resekcija kosti p,a 5 i 1
- Sekvestrektomija i kiretaža kosti p,a 10 i 2
- Izrada raznih gipseva p,a 10 i 5
- Izrada funkcionalnih gipseva p,a 10 i 5
- Punkcija zglobova p,a 10 i 5
- Skeletna ekstenzija p,a 10 i 5
- Osteoplastika p,a 10
- Spoljašnja fiksacija p,a 20 i 5
- Odstranjenje osteofiksacionog materijala p,a 5 i 5
- Aplikovanje midera u lečenju deformiteta kičmenog stupa p,a 10 i 2
- Hirurško lečenje deformiteta kičmenog stupa p,a 10
- Hirurško rešavanje razvojnog poremećaja kuka p,a 10
- Hirurško rešavanje urođenih deformiteta stopala p,a 10
- Hirurško rešavanje torticolisa p,a 5 i 1
- Hirurško lečenje deformiteta kod cere bralne paralize p,a 5
- Korektivne osteotomije dugih kostiju p,a 5
- Osteotomije karlice p,a 5
- Principi elongacije ekstremiteta po Ilizarovu p,a 20 i 2
- Revaskularizacione hirurške procedure na kuku p,a 10
- Intertrohanterne osteotomije p,a 5 i 1
- Hirurško lečenje deformiteta stopala p,a 20 i 2
- Sinovijektomije p,a 5 i 1
- Artrodeze velikih zglobova p,a 5
- Totalna proteza kuka p,a 10
- Totalna proteza kolena p,a 2
- Postavljanje protočne drenaže p,a 10 i 5
- Mikrohirurški replantacioni zahvati p,a 5
- Amputacije ekstremiteta p,a 10 i 5
- Ortopedska repozicija luksacije akromi oklavikularnog zgloba p,a 5 i 1
- Ortopedska repozicija ramena p,a 10 i 1
- Ortopedska repozicija preloma humerusa na raznim nivoima p,a 10 i 2
- Ortopedska repozicija preloma podlaktice p,a 10 i 2
- Ortopedska repozicija preloma radijusa na tipičnom mestu p,a 20 i 5
- Neoperativno lečenje preloma šake p,a 10 i 2
- Neoperativno lečenje preloma kičmenog stuba p,a 10 i 2
- Aplikacija trakcije kod preloma kičmenog stupa p,a 5 i 2
- Neoperativno lečenje preloma karlice p,a 10 i 2
- Repozicija luksacije kuka p,a 10 i 2
- Neoperativno lečenje preloma femura p,a 10 i 2
- Neoperativno lečenje preloma kolena p,a 2
- Neoperativno lečenje preloma potkolenice p,a 20 i 5
- Neoperativno lečenje preloma skočnog zgloba p,a 20 i 5
- Neoperativno lečenje preloma kostiju stopala p,a 10 i 2
- Lečenje preloma klavikule p,a 10 i 2
- Hirurško lečenje habitualne luksacije ramena p,a 5
- Hirurško lečenje preloma humerusa p,a 5
- Hirurško lečenje preloma podlaktice p,a 5
- Hirurško lečenje preloma kostiju šake p,a 5
- Hirurško lečenje preloma karlice p,a 2
- Hirurško lečenje traumatskog iščašenja kuka p,a 2
- Hirurško lečenje preloma vrata butne kosti p,a 2
- Aplikacija subtotalne proteze kuka p,a 10 i 1
- Hirurško lečenje preloma femura p,a,i 10
- Hirurško lečenje preloma patele p,a 5 i 1
- Hirurško lečenje preloma potkolenice p,a,i 10
- Hirurško lečenje preloma skočnog zgloba p,a,i 5
- Hirurško lečenje preloma kostiju stopala p,a,i 5
- Hirurško lečenje intraartikularnih preloma p,a 5
- Artroskopija p,a 10 i 2
- Meniscektomija p,a 5 i 1
- Rekonstrukcija ligamentarnog aparata kolena p,a 5
- Hirurško lečenje preloma kičmenog stuba p,a 2
15. PLASTIČNA I REKONSTRUKTIVNA HIRURGIJA (60 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz plastične i rekonstruktivne hirurgije i drugih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti.
Praktični stručni rad na klinici, odnosno institutu i u drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (51 mesec), i to
1) Plastična i rekonstruktivna hirurgija (33 meseca),
2) Opšta hirurgija (10 meseci) (urgentna hirurgija 4, abdominalna hirurgija (5 meseci) i vaskularna hirurgija (1 mesec),
3) Ortopedija sa traumatologijom (3 meseca) (ortopedija 1, traumatologija 2),
4) anesteziologija sa reanimatologijom i transfuziologija 1 mesec (po 15 dana)
5) Mikrohirurgija (1 mesec),
6) Neurohirurgija (1 mesec),
7) Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec) i
8) Fizikalna medicina i rehabilitacija (1 mesec).
KATALOG VEŠTINA
PRVA KATEGORIJA
1. Obrada opekotinskih rana (primarna i sekundarna) A-60 O-30
2. Dekompresivne incizije u opekotina, elektrokucija A-10 O-5
3. Sve metode ekscizija opekotina i nekroza do 5% A-20 O-10
4. Ablacija kožnih transplantanata svih debljina A-60 O-30
5. Transplantacija kože A-30 O-15
6. Korekcija manjih ožiljaka (ekscizija, autotransplantacija kože, Z plastika, manji režnjevi) A-60 O-30
7. Primarna i sekundarna obrada rane sa ili bez defekta kože A-40 O-20
8. Ekscizija malignih i benignih tumora kože i potkožnog tkiva A-100 O-50
9. Rekonstrukcija manjih defekata kože lokalnim kožnim režnjevima u nefunkcionalnim regijama A-20 O-10
10. Osnovni postupci pri reanimaciji (plasiranje venskih katetera, venesekcija, plasiranje katetera i sondi ...) A-40 O-20
U ovoj kategoriji predviđeno je 440 asistiranja i 220 izvođenja hirurških intervencija
A - Asistiranja
O - Hirurške intervencije
DRUGA KATEGORIJA
1. Uzimanje transplantata kosti, fascije, tetive, hrskavice, nerva A-20 O-10
2. Rekonstrukcija većih kožnih defekata (transplantacijom kože, režnjevima) A-20-10
3. Ekscizija opekotinskih rana većih od 5% (trangencijalne ekscizije, demoabrazija, sukcesivne hirurške nekretomije) A-20 O-10
4. Rešavanje dezmogenih kontraktura Z plastikom, režnjevima, kožnim transplantantima) A-10 O-5
5. Rekonstrukcija funkcionalnih regija autotransplantacijom kože A-10 O-5
6. Korekcija otapostaze A-20 O-10
7. Manje korektivne operacije kapaka, nosa, usni i aurikula A-20 O-10
8. Rekonstrukcija parcijalnih defekata nosa, usni, aurikula i kapaka A-20 O-10
9. Tamponada nosa (prednja i zadnja) A-10 O-5
10. Traheostomija A-5 O-2
11. Dupuutrenova kontraktura A-20 O-5
12. Tendografija A-10 O-5
13. Hirurško lečenje dekubitalnih ulcera A-10 O-5
14. Argumentaciona mamoplastika, mastopeksija, ginekomastija A-10 O-5
15. Sindaktilija, aneuralne strukture A-5 O-2
16. Cirkumcizija i frenulotomija A-10 O-5
U ovoj kategoriji predviđeno je 220 asistiranja i 104 izvođenje hirurških intervencija.
A - Asistiranja
O - Hirurške intervencije
TREĆA KATEGORIJA
1. Totalna rekonstrukcija nosa, usni, kapaka i aurikula A-5 O-2
2. Veći tumori vrata, glave i kraniofacijalne regije A-10
3. Složeni traumatski defekti glave A-10 O-0
4. Disekcija vrata, aksile i ingvinuma A-10 O-2
5. Parotidektomija (parcijalna i totalna) A-10 O-2
6. Rekonstruktivne operacije upotrebom arterijsalnih režnjeva A-15 O-5
7. Rekonstruktivne operacije upotrebom miokutanih fasciokutanih i kompozit ređžnjeva A-5 O-0
8. Rekonstruktivne operacije upotrebom slobodnih režnjeva A-5 O-0
9. Funkcionalna rekonstrukcija ekstremiteta A-10 O-3
10. Mikrohirurška tehnika
- vaskularna anastomoza A-10 O-5
- neuroanastomoza A-10 O-5
11. Rascepi primarnog i sekundarnog palatuma A-10 O-3
12. Hipospadije, epispadije i ekstrofije A-5 O-0
13. Sekundarne korekcije kongenitalnih anomalija A-5 O-0
14. Neuroplastika perifernih nerava A-5 O-0
15. Ritidoplastika A-5 O-0
16. Redukciona mamplastika A-5 O-2
17. Redukcija dojke A-3 O-0
18. Dermolipektomija abdomena A-5 O-2
19. Aspiraciona lipektomija A-5 O-2
20. Recidivne hernije A-10 O-2
21. Rinoplastika A-20 O-4
22. Blefaroplastika A-5 O-2
23. Korekcija alopecije (režnjevi, ekspanderi, inplantacija) A-10 O-3
U ovoj kategoriji predviđeno je 203 asistiranja i 44 izvođenja hirurških intervencija.
A - asistiranja
O - intervencije
16. MAKSILOFACIJALNA HIRURGIJA (60 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za maksilofacijalnu hirurgiju za doktore stomatologije.
17. GINEKOLOGIJA I AKUŠERSTVO (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: ginekologija i akušerstvo 23 meseca, dispanzer za žene 4 meseca, opšta hirurgija 8 meseci i urologija 4 meseca).
Specijalizanti su obavezni da se osposobe za obavljanje ginekoloških pregleda, spoljnih i unutrašnjih pregleda trudnice u cilju dijagnostikovanja stanja trudnoće. Da nauče da prate tok trudnoće i stanja fetusa u porođaju, da vode normalni patološki porođaj kao i porođaj u trudnica sa visokim rizikom. Pored toga moraju se upoznati sa prkatičnim problemima Rdž i ABO izoimunizacije, aktuelnim problemima iz perinatologije i reanimacije novorođenčeta. Veoma je važno da se upoznaju sa modernim komceptom prenatalne dijagnostike i lečenja najtežih oblika Rh izoimunizacije - intrauterinim intravaskularnim transfuzijama.
U okviru akušerske edukacije treba da se upoznaju i da nauče tehniku rane i kasne amniocenteze i biopsije horiona.
Iz domena ginekološke problematike obavezni su da se upoznaju sa dijagnostikom i terapijom zapaljenskih i parazitalnih oboljenja spoljašnjih i unutrašnjih genitalnih organa, da savladaju dijagnostiku i terapiju funkcionalnih poremećaja jajnika i ostalih endokrinoloških poremećaja. Treba da nauče dijagnostiku i terapiju, dijagnostiku malignih oboljenja genitalnih organa žene. U domenu operativne ginekologije i akušerstva treba da se osposobe za samostalno izvođenje svih hitnih operativnih zahvata (Grav.E.U, Sectio caesarea) kao i operativne zahvate na materici i jajnicima uključujući neophodne operacije u maloj karlici. U okviru operativnog dela edukacije treba da znaju metode preoperativne pripreme i postoperativne nege i terapije.
Takođe trebaju da se upoznaju sa osnovama metodike i principa naučno-istraživačnog rada u oblasti zdravstvene zaštite žena.
Za vreme boravka u Dispnazeru za žene (4 meseca) treba da se upoznaju o organizacijom dokumentacijom dispanzersko-savetovališnog rada (savetovalište za trudnice, kontracepciju, planiranje porodice i rano odtkrivanje malignih oboljenja). Treba da se upoznaju sa principima vaspitnog rada u cilju podizanja zdravstvene kulture žena.
VEŠTINE (operacije, metode, usluge i intervencije)
izvodi, asistira, posmatra
1. Psihofizika priprema trudnica - pojedinačno i u grupi 10 10
2. Kolposkopski pregled 100 30
3. Fotokolposkopija 30 10
4. Tuširanje lezija na grliću materije 50 10
5. Lokalna aplikacija leka 50 10
6. Uzimanje cervikalnog i vaginalnog razmaza za pregled na malignitet 100 50
7. Uzimanje vaginalnog sekreta na pregled na stepen čistoće 100 50
8. Uzimanje uzoraka sa genitalija za bakteriološki pregled 100 50
9. Uzimanje sperme 10 10
10. Uzimanje razmaza za citohormonsku analizu 50 10
11. Citološki pregled na malignitet Papanicolau 150 20
12. Pregled vaginalnog sekreta na stepen čistoće 100 20
13. Citohormonalna analiza 100 20
14. Postkoitalni test - test penetracije 3 10
15. Fern test - test kristalizacije 30 10
16. Analiza spermograma 5 10
17. Eksplorativna kiretaža i grlića materije 30 15
18. Eksplorativna kiretaža tela materice 100 20
19. Frakcionirana eksplorativna kiretaža 20 10
20. Biopsija grlića materice 50 10
21. Endometrionalna biopsija 30 10
22. Skarifikacija ovule Noboth I 10
23. Polipektomija 30 10
24. Skidanje i tuširanje granulacija sa operativnih rana 10 10
25. Elektrokoagulacija grlića materice 5 5
26. Termokoagulacija grlića materice 5 5
27. Kriokoagulacija grlića materice 5 5
28. Instrumentalna dilatacija cerviksa 10 20
29. Kiretaža posle pobačaja 100 100
30. Rekiretaža 60 30
31. Abrazija condiloma vulve i vagine laserskom tehnikom 30 10
32. Incizija himena - eccisio humenis 1 3
33. Incizija empiema Bartholini-ove žlezde sa drenažom 10 5
34. Incizija apscessa Bartholini-ove žlezde i aplikacija srebrno-nitrat 10 5
35. Vađenje kapsule Bartholini-ove žlezde posle vađenja srebro nitrata 10 5
36. Incizija empiema Skene-ovih žlezda 1 3
37. Incizija furunkula i karbunukula na vulvi 1 3
38. Incizija i drenaža dojke 5 5
39. Aspiracija konceptusa (regulacija menstruacije) 3 1
40. Evakuacija molle hudatidose 2 2
41. Biopsio per hustereskopia 5 5 5
42. Stavljanje spirale 10 5
43. Edžtractio spirale 10 5
44. Stavljanje dijagfragme 10 5
45. Serklaž 20 5 10
46. Deserklaž 20 5 10
47. Ekstrakcija stranog tela (međice, vagine, grlića) 10 2 3
48. Persuflacija 20 10
49. Histerosalpingografija 20 10
50. Histerometrija 20 10
51. Histeroskopija 10 10
52. Adheziolisis per histeroskopia 3 3
53. Arteficijalna iseminacija 5 10 10
54. Amnioskopija 20 3
55. Rana amniosinteza 1 5
56. Kasna amniosinteza 10 5
57. Spoljni okret 2 3
58. Tokolusis 50 20
59. Kardiotokografski zapis 50 10
60. Non stres test 3 5
61. Oksitoksin test 5 5
62. Vaginoskopija 10 5
63. Vaginotonometrija 5 5
64. Punkcija abdomena 5 3
65. Punkcija andeksalnih tumora 10 5
66. Punkcija Cavi Duglasi 15 3
67. Culdosentesis u dijagnozi EU Graviditeta 15 10
68. Kolpotomija sa drenažom 5 3
69. Vene sekcija 5 5
70. Obrada površne rane 30 15
71. Obrada rane sa ušivanjem 30 15
72. Ciljani Rtgo snimak simfize pobočnih kostiju 20
73. Veštački prekid trudnoće do 10 nedelja 150 30
74. Veštački prekid trudnoće do 10 nedelja i stavljanje intrauterinog uloška 30 10
75. Veštački prekid trudnoće od 10-14 nedelja dilatacijom i kiretažom 10 3
76. Prekid trudnoće preko 12 nedelja intraamnijalna instilacija hipertoničnog rastvora NaCl 10 3
77. Vođenje spontanog pobačaja od 7-7 meseci 10 10
78. Dovršenje Ilegalnog abortusa 5 5
79. Curage 15 5 5
80. Rutinski ultrazvučni pregled u trudnoće 10 50
81. Rutinski ultrazvučni pregled u ginekologiji 10 50
82. Postnatalni ultrazvučni pregled 5
83. Marfologija i biometrija gestacionog meška 10 20
84. Embriometrija i fetalna biometrija 10 20
85. Embrionalna i fetalna dinamika 20
86. Motorni provokacioni test 20
87. Procena gestacione starosti 10 20
88. Ispitivanje plurifetacije 5 5
89. Analiza količine i kvaliteta amnionske tečnosti 10 20
90. Utvrđivanje pravilnosti rasta fetusa 5 10
91. Ispitivanje posteljice (lokalizacija, veličina, građa) 20 20
92. Promena cerviksa uterusa (inkompentencija) 10 10
93. Određivanje pola ploda 10 20
94. Procena očekivanog termina porođaja 10 20
95. Diferencijalna dijagnoza antidatiranih trudnoća 10 20
96. Utvrđivanje položaja, pozicije, prezentacije i patoloških stavova ploda 10 20
97. Biofizički profil 10 20
98. Detekcija abrupcije posteljice 5 10
99. Amniocinteza ukupno 56 10 20
100. Evakuacija amnionske tečnosti 10 10
101. Kontrola spirale 10 10
102. Estrakcija IUD u graviditetu 5 5
103. Instilacija NaCl u cilju prekida trudnoće 76
104. Punkcija ascita 5 5
105. Ehografska kontrola efekata stimulacije ovulacije 10 10
106. Utvrđivanje različitih patoloških promena na unutrašnjim genitalnim organima i okolnim tkivima pelvisa 10 20
107. Laparotomia - srednja, pfannenstiel 2 10 10
108. Hysterectomia totalis cum adnedžectomiam billateralis clasica 1 5 5
109. Hysterectomia totalis cum adnedžectomia billateralis 3 3 10 20
110. Edžplorativna laparotomija 2 2 3 5
111. Adhaesiolisis 2 2 5
112. Hysterotomia isthmica transversalis sec. Fuchus 2 1 5
113. Operacije ekstrauterinog graviditeta
- salpingectomia 2 5 5
- ovariektomia 2 5 5
- adnedžectomia 3 5 5
114. Ekstripacija ovarijalne, paroovarijalne ciste 3 3 2 3
115. Adnedžectomia obostrana 1 1 3 3
116. Ednedžectomia jednostrana 1 2 5 5
117. Ovariectomia obostrana 1 2 5 5
118. Overiectomia jednostrana 1 1 3 3
119. Salpingectomia jednostrana 1 2 5 5
120. Salpingectomia obostrana 1 1 3 3
121. Sterilisatio tubarum per laparatomia (Madhener, Pomehou, Irving) 3 3 5 5
122. Sectio parva 2 2 1 2
123. Operacija septuma vagine 1 2 2
124. Konisatio grlića materice 2 2 3 5
125. Kolposrhapia anterior (prednja vaginalna plastika) 1 3 5
126. Kolpoperinoplastika et levatrrhaphia (zadnja vaginalna plastika) 1 3 5
127. Kolporrhapia anterior cum colpoperinioplastikam et levatorhaphiam 1 3 5
128. Ekstirpacija ciste Bartholion-ove žlezde 2 3 5
129. Ekstirpacija benignih tumora vulve (hydrocelaee) 2 2 3 5
130. Odstranjivanje miomatoznog čvora koji se rađa i eksplorativna kiretaža 2 2 3 5
131. Resutura episiotomie 2 2 2 5
132. Normalni porođaj 30 50 80
133. Vođenje I porođajnog doba 30 50 80
134. Vođenje II porođajnog doba 30 50 80
135. Dirigovan porođaj 5 10 20
136. Produženi porođaj 5 10 20
137. Iznenadni porođaj 3 5 10
138. Indukcija porođaja 10 15 15
139. Stimulacija porođaja 20 30 30
140. Prevremeni porođaj 5 10 10
141. Vođenje porođaja sa prevremeno prisutnim plodovim ovojcima 10 15 15
142. Porođaj kod rotacionih anomalija i defleksija glave 3 5 8
143. Porođaj kod karlične prezentacije 3 5 8
144. Porođaj trudnica sa eklampsijom 2 3 3
145. Porođaj trudnica sa višestrukom trudnoćom 2 3 3
146. Porođaj trudnica sa EPH gestosom 3 5 5
147. Porođaj trudnica sa produženom trudnoćom 5 10 10
148. Vaginalni porođaj trudnica sa prethodnim carskim rezom 3 5 5
149. Porođaj trudnica sa zastojem u intrauterinom rastu ploda 2 3 3
150. Porođaj trudnica sa esencijalnom hipertenzijom 2 3 3
151. Porođaj trudnica sa Diabetes mellitusom 2 3 3
152. Porođaj trudnica sa Rh izoimunizacijom 2 3 3
153. Porođaj trudnica sa Edžtremnom anemijom 1 2 2
154. Porođaj trudnica sa kardiovaskularnim oboljenjem 1 2 2
155. Porođaj trudnica sa oboljenjem štitaste žlezde 1 2 2 - 81
156. Porođaj sa infektivnim oboljenjem 1 2 2
157. Porođaj trudnica sa psihijatrijskim i neurološkim oboljenjem 1 1 1
158. Porođaj trudnica podvrgnutih invazionoj prentalnoj dijagnostici 1 2 2
159. Porođaj trudnica sa prethodno ustanovljenom anomalijom ploda 2 3 3
160. Porođaj trudnica sa prethodno lečenim infertilitetom 2 3 3
161. Porođaj trudnica sa prethodno ustanovljenom anomalijom materice 2 3 3
162. Vaginalni porođaj trudnica sa ustanovljenim genitalnim tumorom 1 2 2
163. Tokoliza u porođaju 5 5 5
164. Porođaj završen forcepsom 3 5 15
165. Porođaj završen Vacum etractorom 3 5 15
166. Porođaj sa unutrašnjim okretom i sa edžtrakcijom porođaja 1 2 2
167. Porođaj sa perforacijom glave ploda 1 1 1
168. Porođaj sa dekapitacijom ploda 1 1 1
169. Porođaj sa drugim embrioktomijama 1 1 1
170. Amniotomija 10 10 20
171. Episiotomia 20 30 30
172. Edžtratio placentae 10 20 20
173. Manuelna revizija materične duplje 10 20 20
174. Instrumentalna revizija materične duplje 3 15 15
175. Tamponada uterusa posle porođaja 1 2 2
176. Revisio cervicis uteri 20 30 30
177. Sutture repture cervicis 10 20 20
178. Sutture repture vagine 15 20 30
179. Sutture repture međice I i II stepena 10 10 15
180. Zbrinjavanje post partum hematoma vagine vulve 5 5 10
181. Primena infuzionih pumpi (kompjuter u porođaju) 20 30 30
182. Spoljašnja kardiotokografija u porođaju 20 30 30
183. Unutrašnje kardiotokografije u porođaju 3 3 5
184. Kontinuirana kardiotokografija u porođaju 20 20 20
185. Određivanje acidobaznog statusa ploda 5 10 10
186. Vođenje normalnog peurperijuma 10 20 30
187. Vođenje patološkog peurperijuma 3 5 5
188. Porođaj završen carskim rezom 5 15 15
18. OTORINOLARINGOLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: otorinolaringologija 32 meseca, opšta hirurgija 3 meseca, neurohirurgija 2 meseca, plastična hirurgija 1 mesec i maksilofacijalna hirurgija 1 mesec). Teorijskom nastavom i učenjem specijalizant obnavlja i proširuje znanja iz anatomije, histologije, fiziologije, patologije i patofiziologije uva, nosa i grla i graničnih disciplina. On usvaja opširna znanja o bolestima ORL područja, dijagnostičkim postupcima i mogućnostima za njihovo konzervativno i hirurško lečenje. Praktičnom obukom osposobljava se za samostalno izvođenje dijagnostičkih procedura, terapije, osnovnih operativnih zahvata i rehabilitacionih postupaka za rad u ambulantnoj i bolničkoj praksi. Praktična obuka se obavlja kroz posmatranje, asistiranje i samostalno izvođenje dijagnostičkih procedura i hirurških intervencija pod kontrolom nastavnika i lekara specijalista. U toku staža iz drugih graničnih specijalnosti, specijalizant stiče znanja i ovladava veštinama i metodama, i to:
OPŠTA HIRURGIJA
Asepsa, Antisepsa, Hitni slučajevi (procena bolesnika, zaustavljanje krvavljenja, omogućavanje disanja, imobilizacija kod preloma). Šok (hipovolemički, hemoragični, hirurški). Klinički nalaz, prevencija, lečenje, Kardiogeni šok; Blast i kraš povrede - Ozlede mekih tkiva. Rane. Postupci primarne i sekundarne obrade. Prostrelne i ustrelne rane (principi lečenja). Preoperativna priprema. Faktori povećanja operativnog rizika i njihova korekcija (bolesti srca, pluća, bubrega, dijabetes, starijih bolesnici). Postoperativne komplikacije (dehiscencije rane; pulmonalne; urogene; krvavljenja; gastroingestinalne; dikubitis). Terapija tečnostima i elektrolitima.
NEUROHIRURGIJA
Hirurška anatomija baze lobanje. Odnos moždanih omotača sa kostima lobanje. Dijagnostički postupci. RTG diganoza bolesti i povreda lobanje. EEG. Lumbalna punkcija. Povećan intrakranijalni pritisak. Kolvulzije. Meninogencefalokele (dijagnoze i hirurško lečenje). Ozlede glave (poglavine, frakture lobanje, oštećenje meninga). Epiduralni hematom. Dijagnoza. Lečenje. (Kraniotomija. Evakuacija hematoma. Hemostaza.) Tumori hipofize i hirurško lečenje. Kraniofaringeomi. Osteomijalitis kostiju lobanje. Endokranijalni apscesi. Principi dijagnoze i lečenja.
PLASTIČNA HIRURGIJA
Funkcionalna anatomija kože. Tehnički principi hirurgije kože. Transplantati (auto, homo, hetero transplatanti). Sintetički implantati. Kožni režnjevi. (Slobodni režanj, režanj na petaljci). Priprema površine rane za presađivanje kože. Tehnika presađivanje kože. Urođeni rascep usne i nepca. Lečenje. Deformacije ušne školjke. Hemangiomi kože. Lečenje. Rane na licu. Primarna obrada. Ožiljci i kontrakture kože.
MAKSILOFACIJALNA HIRURGIJA
Kongenitalne malformacije skeleta lica. Frakture maksile i mandibule. Prva pomoć. Fiksacija. Prelomi zigmatične kosti i luka. Dijagnoza i lečenje. Frakture orbitalnog poda. Infekcije skeleta lica i organa usne duplje. Angina Ludovici. Parotidna regija (Patologija, dijagnostički postupci. Lečenje). Hirurška terapija parotidne žlezde (površinska i totalna parotidektomija). Submandibularna regija. Patološke promene. Lečenje.
KATALOG VEŠTINA
OTOLOGIJA
A. DIJAGNOSTIČKE METODE
1. Otoskopija (standardna i mikroskopska) 100 10
2. RTG dijagnostika
a. klasična 50
b. CT 20
c. MR 10
B. HIRURŠKE INTERVENCIJE
1. Operacija mikrotija 1
2. Operacije preaurikulkarnih apendiksa i fistula 1
3. Obrada povređene ušne školjke (mehaničke, fizičke i hemijske
povrede) 30
4. Odstranjenje cerumena i stranog tela spoljnjeg ušnog hodnika 50
5. Lečenje otitis edžterne 50
6. Paracenteza 10
7. Implatancija aeracionih cevčica 2 10
8. Antrotomija 3
9. Mastoidektomija 5
10. Miringoplastika 5
11. Timpanoplastika 10
12. Klasična radikalna trepanacija temporalne kosti 3
13. Radikalna trepanacija tempolarne kosti kod otogenih
komplikacija 3
a. Egzokranijalnih
b. Endokranijalnih 3
14. Operacija glomus tumora srednjeg uva 1
15. Operacija malignih tumora spoljnjeg uva 1
16. Operacija temporalne kosti kod benignih i malignih tumora
srednjeg uva 1
17. Stenedektomija 5
18. Endo-perilimfatični šant (Šunkneht) 1
19. Saccotomia 1
20. Labirintektomija 2
a. parcijalna
b. totalna (prednja i zadnja)
21. Hirurgija facijalnog živca
a. Dekompresija 1
b. Anastomoza "end to end" 1
c. Transplatacija sa nervnim graftom 1
d. Anastomoz sa N. Hipoglossus 1
22. Operacije unutrašnjeg ušnog hodnika
a. Resekcija N. Vestibularisa 1
b. Ekstripacija neurinoma akustikusa 1
23. Postoperativna nega operisanog uva 50
AUTIOLOGIJA
1. Totalna audiometrija 50
2. Govorna audiometrija 10
3. Supraliminarna audiometrija 10
4. Zvučne viljuške 50
5. Timpanometrija 10
6. BERA 5
7. Ispitivanje funkcije vestibularnog sistema
a. Kalorijski testovi 50
b. Rotatorni testovi 50
c. Subliminarno testiranje 10
8. Topografska dijagnostika disfunkcija N. Facialisa
a. Širmerov test 10
b. Testovi salivacije 2
c. Gustometrija 5
d. Stapedijalni refleks 10
9. Dijagnostika neurinoma akustikusa 5
10. Dijagnostika nagluvosti i gluvoće kod odojčadi i male dece 10
11. Slušni aparati 10
12. Rehabilitacija nagluvih osoba 10
RINOLOGIJA
A. DIJAGNOSTIČKE METODE
1. Rinoskopija (prednja, zadnja, sa i bez opštičkih pomagala -
endoskopom ili mikroskopom) 100
2. Sinusoskopija 5
3. Rinomanometrija 5
4. Olfaktometrija 5
5. Alergijski testovi 10
6. Biopsija nosa i paranazalnih šupljina 10
B. HIRURŠKE INTERVENCIJE
1. Rinoseptoplastika 10
2. Obrada povreda mekih tkiva lica i nosa 10
3. Incizija hematoma (i abscesa) nosne pregrade 5
4. Hemostaza epistakse (kauterizacija, prednja i zadnja tamponada) 30+10+2
5. Repozicija nosnih kostiju 5
6. Ekstrakcija stranog tela nosne duplje 10
7. Septoplastika 10 20
8. Endonazalna polipekotmija 3 10
9. Resekcija nosnih školjki 1 5
10. Trepanacija maksilarnog sinusa
a. Caldnjell-Luc 10 10
b. Denker 3
11. Trepanacija frontalnog sinusa
a. Osteoplastična 2 5
b. Radikalna (Riedel) 1 1
12. Etmiodektomija
a. Transmaksilarna 5 5
b. Endonazalna 5
c. Spoljna 5
13. Operacija sfenoidnog sinusa 1
14. Operacija tumora nosne duplje i sinusa (Moore) 1
15. Operacija juvenilnog fibroma 1
16. Operacije malignih tumora
a. Maksile 5
b. Frontoetmoidalne regije 2
17. Operacije ozene 1
18. Operacije rinofime 1
19. Repozicija i fiksacija mondibule 3
20. Repozicija i fiksacija zigometične kosti i maksile 3
21. Bipsija nosa i paranazalnih šupljina 10
FARINGOLOGIJA
A. DIJAGNOSTIČKI POSTUPCI
1. Orofaringoskopija 100
2. Epifaringoskopija
a. Indirektna 50
b. Direktna (sa rinoskopom) 2
3. Hipofaringoskopija
a. Indirektna 100
b. Direktna 5 10
4. RTG dijagnostika
a. Standardne metode 50
b. CT 5
c. MR 5
d. kontrastna snimanja
- sijalografija 5
- faringografija 2
e. Angiografija 5
f. Ultrazvuk 5
g. Scintigrafija pljuvačnih žlezda 5
B. HIRURŠKE INTERVENCIJE
1. Operacije rascepa usne, nepca 1
2. Operacije cista i fistula vrata 1 2
3. Zbrinjavanje povreda usne duplje i firinksa 1
4. Odstranjenje stranih tela 10
5. Incizija peritonzilarnog abscesa 10
6. Hirurški tretman abscesa
a. Paraferingealnog prostora 2
b. Retrofaringealnog prostora 1
7. Tonzilektomija
a. Odraslih 30
b. Dece 20
8. Adenoidektomija 20
9. Hemostaza postoperativnog krvarenja posle tonzilektomija i
adenoidektomije 5 5
10. Operacija tumora parafaringealnog prostora
11. Operacije tumora pljuvačnih žlezdi
a. Parotidne 5
b. Podvilične 2
c. Podjezične 1
12. Operacije malignih tumora
a. Usne 5
b. Jezika 5
c. Tonzile i tonzilarne lože 2
13. Biopsija farinksa 10
LARINGOLOGIJA
A. DIJAGNOSTIČKI POSTUPCI
1. Indirektna laringoskopija 100
2. Direktna laringoskopija 20 20
3. Laringomikroskopija 1-2 20
4. RTG dijagnostika
a. Standardne metode 20
b. CT 10
c. MR 5
d. Snimanje sa kontrastom 1
e. Arteriografija 5
f. Ehografija 5
g. Scintigrafija 5
5. Biopsija larinksa 10
B. HIRURŠKE INTERVENCIJE
1. Operacije laringokela 1
2. Operacije membrana larinksa 1
3. Zbrinjavanje povreda larinksa i vrata 1
4. Odstranjenje stranih tela 5 5
5. Endoskopska hirurgija larinksa (klasična i laserska)
a. Odstranjenje polipa 5
b. Odstranjenje cista 2
c. Kongenitalne i stečene stenoze larinksa 2
6. Hirurgija nepokretne glasnice
a. Klasična 2
b. Laserska 2
7. Operacije malignih tumora larinksa
a. Hordektomija 2
b. Parcijalna laringektomija 2
c. Totalna laringektomija 5
d. Parcijalna faringektomija 2
e. Parcijalna faringolaringektomija 1
f. Totalna faringolaringektomija 1
8. Operacije limfonodusa vrata
a. Odstranjenje solitarnih limfonodusa 1 2
b. Funkcionalna blok disekcija vrata 2
c. Radikalna blok disekcija vrata 2
9. Rekonstrukcija velikih defekata na vratu posle ekstenzivnih
operacija 1
TRAHEOBRONHOEZOFAGOLOGIJA
A. DIJAGNOSTIČKE METODE
1. Traheobronhoskopija 15
2. Ezofagoskopija 5 15
3. RTG dijagnostika
a. Standardne metode 30
b. CT 5
c. MR 2
d. Snimanje sa kontrastom 10
4. Biopsija traheobronhijalnog stabla 2
B. HIRURŠKE INTERVENCIJE
1. Ekstrakcija stranog tela
a. Traheje i bronha 5
b. Jednjaka 5 15
2. Zbrinjavanje povreda
a. Traheje i bronha 5
b. Jednjaka 5
c. Vrata 5 10
3. Operacije stenoza cervikalnog dela jednjaka
a. Standardna tehnika 2
b. Laserska tehnika 2
4. Tretman stenoza jednjaka 5
5. Intubacija 1-2 10
6. Nazogastrična sonda 10
7. Traheotomija
a. urgentna 5 5
b. hirurška 10 10
FONIJATRIJA
A. DIJAGNOSTIČKI POSTUPCI
1. Stroboskopija 10
2. Fonijatrijska rehabilitacija 10
B. FONIJATRIJSKA REHABILITACIJA 20
***
Legenda: I - izvodi intervenciju (dijagnostički ili rehabilitacioni postupak) U - Učestvuje u intervenciji (dijagnostičkom ili rehabilitacijonom postupku).
19. OFTALMOLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci i praktični stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: oftalmologija 37 meseci, od čega 12 na klinici, odnosno institutu; neuropsihijatriji 15 dana, otorinolaringologiji 15 dana; maksilofacijalnoj hirurgiji 15 dana i plastičnoj hirurgiji 15 dana)
KATALOG VEŠTINA, ODNOSNO OPERACIJA I INTERVENCIJA:
- Vađenje stranih tela iz vežnjače i rožnjače (i) 20
- Propiranje suznih puteva (i) 20
- Sondiranje i bužiranje suznih puteva (i) 10
- Operacija pterigijuma ili konjuktivotomija (i) 5
- Operacija ksantelazme (i) 5
- Operacija halaciona (i) 10
- Incizija hordeoluma i apscesa kapaka (i) 5
- Ušivanje vežnjače (i) 10
- Operacije strabizma na pravim mišićima (i) 5
- Operacije strabizma na kosim mišićima (u) 3
- Enukleacija oka (i) 3
- Evisceracija oka (u) 1
- Egezenteracija orbite (u) 2
- Operacije laceracije kapaka i vežnjače (i) 10
- Operacija perforativne rane rožnjače (i) 3
- Intrakapsularna ekstrakcija sočiva (u) 5
- Ekstrakapsularna ekstrakcija sočiva (i) 5 - 89 -
- Operacija ablacije retine (u) 5
- Operacija kapaka: ptoza, entropium, ektropium (i) 5
- Dakriocistorinostomija (i) 2
- Traabeklektomija (i) 2
- Vitrealna hirurgija (u) 3
- Ekstrakcija intrabulbarnog stranog tela magnetne prirode (u) 3
- Ekstrakcija intrabul. stranog tela nemagnetne prirode (u) 2
- Operacije tumora kapaka (i) 3
- Keratoplastika (u) 3
i = samostalno izvodi
u = upoznaje se
SPISAK DIJAGNOSTIČKIH VEŠTINA KOJE LEKAR NA SPECIJALIZACIJI IZ OFTALMOLOGIJE TREBA DA
dždždž - samostalno izvodi
dždž - temeljno poznaje
dž - poznaje na nivou informacija
dždždž - UZIMANjE OFTALMOLOŠKE ANAMNEZE
dždždž - Određivanje projekcije svetla
dždždž - Određivanje OŠTRINE VIDA na daljinu (subjektivno) primene različitih optotipa, duohrom, astigmatske figure
dždždž - Određivanje oštrine vida na blizinu
dž - Objektivne metode određivanje oštrine vida "trik" metode, izazivanje nistagmusa
dž - Određivanje oštrine vida kod zamućenih medija (Retinometar)
dždždž - Subjektivno određivanje REFRAKCIJE Objektivno određivanje refrakcije
dždždž - Skijaskopija,
dždž - refrektometrije, dž kompj. refraktometrija
dždždž - Keratometrija (Javal) dždždž - fokometar
dždždž - PREPISIVANjE NAOČARA
dždž - PRIMENA KONTAKTNIH SOČIVA
tvrda i meka kontaktna sočiva korekcija refrakcionih mana, terapijska, tektonska primena
dždždž - PREGLED NA BIOMIKROSKOPU
dždždž - testovi bojenja (fluorescein, bangal rose itd.)
dž** - ginioskopija
dždždž - kontaktno sočivo sa 3 ogledala (3-Spiegel)
dždž - metode identacije
dždždž - Hrubu-ovo staklo
dž - pregled endotela
PREGLED OČNOG DNA
dždždž - direktna oftalmoskopija
dždždž - indirektna oftalmoskopija (binoskop)
dž - binokularna indirektna oftalmoskopija
dž - ostale metode (kompjuterizovana itd.)
dždž - Fluoresceinska angiografija
TONOMETRIJA
dždždž - digitalna
dždždž - impersiona
dždždž - aplanaciona
dž - ostale (non contact, pneumotonometrija itd.)
dždždž - Dnevna kriva provokacione probe kod glaukoma
dždždž - voda, coffein
dždždž - midrijaza (mark, homatropin)
dž - ostalo
dždždž - tonografija
dždždž - određivanje skleralnog rigiditeta
VIDNO POLjE
dždždž - metoda konfrontacija
dždždž - sverna perimetrija, kinetička i statička
dždždž - kompimetrija
dždždž - Amslerova rešetka
dž - kompjuterizovani perimetar
dždž - Flieker perimetrija
dž - perimetrija u različitim uslovima (bojeni testovi, stanje adaptacije)
dždž - Ultrazvuk u oftalmologiji A - slika, B - slika, kompjuterizovana ehografija
Biometrija
dž - orbitonemetrija
dždždž - Egzoftalmometrija (Herte)
Rontgen - dijagnostika
dždž - nativni snimci oka, orbite, sinusa, optičkih kanala, sele, lobanje itd.
dždždž - Combergova proteza
dždž - arteriografija, flebografija, kontrast vazduhom
dždž - kompjuterizovana tomografija
ELEKTROFIZIOLOGIJA OKA
dždž - ERG
dž - EMG, VEP, EOG ADAPTACIJA na temu i zablještavanje
dždž - Goldman Njeekersov adaptometar
dždž - Niktometar
dždždž - Niktometar Heinsius-a
KOLORNI VID
dždždž - pseudoizohromatske tablice (Stiling, Ishihara i sl.)
dždž - lantern testovi
dždž - Farnsnjorth Panel d-15 i 100 HUE
dždž - anomaloskop <Nagel-a
HEMODINAMIKA
dždždž - oftalmodinamometrija TAO
dž - Reooftalmografija
dž - Oftalmopletizmografija
dž - Ostale metode hemodinamike (doppler - sonografija i td.)
dždž - primena radioaktivnog fosfora u oftalmologiji
OKULOMOTORNA RAVNOTEŽA, BINOKULARNI VID
dždždž - test pokrivanja (orto i heterografije, određivanje vodećeg oka, utvrđivanje mikrostrabizma)
dždždž - primena Madodž-ovog cilindra
dždždž - Test dukcije i verzije (ispitivanje motiliteta)
dždždž - određivanje stanja konvergencije
dždždž - Merenje uglja razrokosti (refleks na rožnjači, na Forsteru, pomoću Madoh-a, pomoću prizmi)
dždždž - određivanje diplopije (svećom)
dždž - lancastres test
dždždž - određivanje fiksacije (vizuskop)
dždž - određivanje elemenata bionokularnog vida (simultana percepcija, fuzija, stereo vid)
dždždž - Stereo vid - Titmus test Bagolinijeva stakla
dždž - Određivanje NRKK i ARKK (sinoptofor, paslika-fleš)
dždždž - Pregled ADNEKSA OKA
dždždž - ŠTRMEROV test, ispitivanje suznog filma
dždždž - Ispiranje suznih puteva
dž - Rentgen suznih puteve
dždždž - esteziometria, osetljivost rožnjače, kornealni refleks
dž - pehometrija (debljina rožnjače), dubina prednje komore
BAKTERIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA
dždždž - uzimanje brisa sa vežnjače, uzimanje birsa sa rožnjače
dždž - priprema i bojenje preparata (Giemsa Gram)
HISTOLOŠKA DIJAGNOSTIKA
dždž - uzimanje i slanje preparata na pregled
dždž - metode histološkog pregleda
dždž - imunološka i citološka ispitivanja intraokularnih tečnosti
dž - punkcija prednje komore
dždždž - dijafnoskopija (transpupilarna, transkleralna)
dždž - fotografija c-a infracrvena
dž - termografija
dždždž - refleks pupile, pupilografija, anomalija refleksa
20. DERMATOVENEROLOGIJA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz kožnih i veneričnih bolesti, patološke histologije, mikologije, alergologije, kao i odabrana poglavlja interne medicine, zaraznih bolesti, serologije i bakteriologije, socijalne medicine, neuropsihijatrije, rendgen i fizikalne terapije.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci) Kožne i venerične bolesti (20 meseci)
Specijalizant se upoznaje sa problematikom kožno-veneričnih bolesti u savremenim uslovima života. Ovladava kliničkom slikom i postupcima u dijagnostici i diferencijalnoj dijagnostici najčešćih oboljenja kože, njenih adneksa i sluzokože, a prema grupama oboljenja koja su obuhvaćena dermatovenerološko i etiološkom klasifikacijom.
Upoznaje se sa indikacijama i interpretacijama laboratorijske i serološke dijagnostike veneričnih oboljenja, laboratorijske dijagnostike parazitarnih dermatoza, patohistoloških nalaza i rezultata alergoloških i imunoloških ispitivanja.
- ambulantno-dispanzerski oblik rada (2 meseca)
Primenjuje savremene metode obrade, dijagnoze, terapije kod bolesnika sa promenama na koži, sluzokoži, kapilicijumu i noktima u ambulantnim uslovima. Koristi savremene metode dijagnostike i terapije parazitarnih oboljenja. Upoznaje i primenjuje dopunske dijagnostičke metode u kožno-veneričnom dispanzeru, vrši konsultativne preglede, ocenu radne sposobnosti i rehabilitaciju kožno-veneričnih bolesnika. Primenjuje metod i principe kućnog lečenja i patronaže kožno-veneričnih bolesnika. Učestvuje u sistematskim pregledima dece i omladine radi utvrđivanja parazita i kožnih infekcija. Sprovodi sistematski zdravstveno-vaspitni rad sa obolelim i članovima porodice.
- patološka histologija
Upoznaje se sa tehnikom uzimanja biopsije i obradom patohistoloških preparata. Takođe se obučava u čitanju i analizi patohistoloških preparata.
- mikologija
Aktivno radi u mikološkoj laboratoriji i upoznaje se s mikroskopskom i kulturealnom dijagnostikom mikoloških oboljenja kože, kose, nokata i sluzokože.
- alergologija
Aktivno radi u alergološkoj ambulanti, upoznaje se sa metodama izvođenja i čitanja (interpretacije) alergoloških testova, (reakcije rane i pozne preosetljivosti); upoznavanje grupa alergena koje odgovaraju određenim zanimanjima i primeni ovih nalaza za ocenu radne sposobnosti i preventive alergijskih oboljenja.
Neuropsihijatrija (1 mesec)
Praktično radi na: dijagnozi i terapiji uopšte i kutanih lezija kod oboljenja perifernog i centralnog nervnog sistema.
- rendgen (1 mesec)
Upoznaje praktičnu primenu rendgen i radioterapije u dermatologiji; određivanje doza i terapeutskih indikacija.
- fizikalna terapija (1 mesec)
Izučava značaj fizikalne medicine u domenu dermatologije, fizikalne osobine i biološko delovanje ultraljubičastih zraka, terapeutsku primenu, određivanje indikacija i doza zračenja kao i terapijsku primenu krioterapije u lečenju kožnih oboljenja.
Interna medicina (1 mesec)
Upoznaje dijagnostiku i terapiju oboljenja unutrašnjih organa, a posebno oboljenja koja su u osnovi specifičnih dermandroma (Diabetes mellitus, druga oboljenja jetre i bubrega, hematološka oboljenja) i paraneoplazičnih dermatoza. Izučava dijagnostiku i terapiju sistemskih oboljenja koja pored kože zahvataju i unutrašnje organe.
Zarazne bolesti (1 mesec)
Upoznaje se sa kliničkim karakteristikama, dijagnozom, terapijom i prevencijom najčešćih zaraznih bolesti; posebno upoznaje kliničke i laboratorijske karakteristike osipnih groznica i diferencijalnu dijagnostiku prema toksioalergijskim egzantemima drugog porekla.
Serologija i bakteriologija (2 meseca)
Specijalizant se upoznaje sa odabranim poglavljima iz bakteriologije i serologije. U praktičnom radu uvežbava uzimanje materijala, pripremu istu i učestvuje u određivanju dijagnoze mikroskopskim putem i putem kulture oboljenja kože i sluzokože. Savladava dijagnostiku veneričnih oboljenja; radi serološke reakcije kod sifilisa. Učestvuje u izvođenju i čitanju ostalih seroloških reakcija.
21. FIZIKALNA MEDICINA I REHABILITACIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: fizikalna medicina i rehabilitacija 13 meseci, protetika i ortotika 2 meseca, ortopedija sa traumatologijom 3 meseca, neurologija 2,5 meseca, neurohirurgija 15 dana, interna medicina 3 meseca, pedijatrija 1 mesec, dečja hirurgija 1 mesec i balneoklimatologija 1 mesec).
Minimum znanja i veština
VEŠTINA broj *
Aplikacije galvanske struje 10 Aplikacija elektroforeze lekova 15 Aplikacija hidrogalvanske kade 10 Aplikacija četvoroćelijskih kupki 10 Aplikacija transcerebralne galvanizacije 5 Aplikacija endonazalne elektroforeze 5 Aplikacija dijadinamičnih struja 20 Aplikacija interferentnih struja 15 Elektrodijagnostika i hronaksimetrija n.facijalisa 15 Elektrodijagnostika i hronaksimetrija perifernih nerava gornjih i donjih ekstremiteta 35 Kriva intenzitet / vreme 10 Elektrostimulacija mimične muskulature 20 Elektrostimulacija skeletne muskulature 30 Hirurške primene visokofrekventnih struja 5 Aplikacija kratkotalasne dijatermije 20 Aplikacija mikrotalasne dijatermije 10 Aplikacija elektromagnetnog polja niske i visoke frekvence 25 Aplikacija ultrazvučne terapije (kontaktne, subakvalna, stabilna, labilna metoda) 20 Aplikacija lasera 10 Određivanje individualne osetljivosti na ultravioletne zrake (biodoza) 10 Aplikacije ultraljubičastih zraka 20 Aplikacija infracrvenih zraka 20 Aplikacija sonodinatora 10 Aplikacija infrazvuka 5 Aplikacija vasvulatora 5 Aplikacija svetlosnih kupki 5
* broj samostalno izvedenih procedura
Aplikacija Heuffe-ovih kupki 5 Aplikacija parafinskih maski 5 Aplikacija parafina, fanga i peloida za trup i ekstremiteta 10 Aplikacija krioterapije 5 Merenje temperature kože 5 Elektrokožne probe 5 Mišićni test za jedan ekstremitet, više ekstremiteta ili trup 30 Merenje obima pokreta zglobova ekstremiteta i kičmenog stuba 30 Merenje dužine ekstremiteta 30 Dinamometrija jedne mišićne grupe 10 Ispitivanje funkcija hoda 10 Ispitivanje položaja i statike tela 10 Funkcionalno ispitivanje kardiorespiratornog sistema 10 Aplikacija kontinuirane trakcije kičmenog stuba 2
* broj samostalno izvedenih procedura
VEŠTINA broj *
Izrade plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa degenerativnim reumatskim oboljenjima zglobova i kičmenog stuba 20 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa zapaljenjskim reumatskim oboljenjima 10 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa oštećenjima perifernog motornog neurona 20 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa hemiplegijom posle cerebrovaskularnog insulta 5 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa paraplegijom 5 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa sclerosis multipledž2 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa ekstrapiramidnim sindromom 2 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa oboljenjima periferne arteriske cirkulacije, venskog i limfnog sistema 20 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa ishemijskom bolešću srca i posle akutnog infarkta miokarda 10 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa oboljenjima respiratornog trakta 10 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata posle preloma kostiju gornjih i donjih ekstremiteta 20
* broj samostalno obrađenih pacijenata
VEŠTINA broj *
Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa postraumatskom osteoporozom (Mb. Sudeck) 5 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod dece sa kongenitalnim malformacijama 10 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod dece sa poremećajima razvoja 5 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata posle amputacije gornjih i donjih ekstremiteta 10 Izrada plana rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod dece sa cerebralnom paralizom 10 Izrada plana fizikalnog lečenja i rehabilitacije i učešće u njegovom izvođenju kod pacijenata sa opekotinama i sportskim povredama 5 + 5 Rad u timu za ocenu radne sposobnosti 10
* broj samostalno obrađenih pacijenata
2. RADIOLOGIJA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (39 meseci, od čega: rentgen dijagnostika 27 meseci i radioterapija 12 meseci).
VEŠTINE
1. Veštine kojima specijalizant treba da ovladava iz oblasti radiološke fizike, zaštite i dozimetrije:
- Rukovanje sa aparatima za rendgen dijagnostiku (s) 100
- Stavljanje aparata u pogon, određivanje kV, mAs(s) 100
- Postavljanje uređaja za tomografsko snimanje, tubusa i filtera za tvrdozračno snimanje (s) 50
- Izvođenje radioskopije u osnovnim stavovima i položajima (s) 100
- Rukovanje sa kasetama, postavljanje rendgenskih filmova u kasete, razvijanje eksponiranih filmova u mračnoj komori (s) 200
- Ovladavanje tehnikom radiografije, tomografije i tvrdozračnom tehnikom snimanja (s) 200
- Upoznavanje i rukovanje sa svim sredstvima zaštite pacijenata, osoblja, prostora i ličnim zaštitnim sredstvima (s) 10
- Merenje jonizujućeg zračenja dozimetrima (p) 10
2. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti radiologije kardiovaskularnog sistema:
- Teleradiografija srca iz dva pravca (s) 100
- Radioskopija srca, aorte i plućne arterije (s) 100
- Merenje veličine srca i aorte (s) 100
- Tumačenje rendgenskih snimaka srca i krvnih sudova (s) 400
- Angiokardiografija (a) 10
- Aortografija (a) 10
- Periferna angiografija (a) 30
- Kavografija, venografija i flebografija (a) 30
- Selektivne i superselektivne angiografije (a) 10
- Koronarografija (p) 10
- Splenoportografija (p) 5
- Limfografija (p) 30
- Digitalna suptrakciona angiografija (p) 30
3. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti rendgenološke dijagnostike respiratornog sistema:
- Radioskopija pluća u klasičnim stavovima i položajima, lordotičnom položaju (s) 200
- Radiografija pluća: P-A, profilna, u ležećem stavu bočna sa paralelnim snopom rtg zrakova. Tvrdozračna tehnika snimanja (s) 400
- Tomografija pluća i medijastinuma (s) 50
- Bronfografija (s) 5
- Pneumoangiografija (s) 5
- Pneumomedijastinum (p) 5
- Dijagnostički pneumotoraks (p) 5
- Tumačenje rendgenskih snimaka pluća (s) 400
4. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti rendgenološke dijagnostike oboljenja dojke:
- tehnika snimanja (s) 50
- tumačenje nalaza (s) 100
5. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti radiologije organa za varenje, hepatobilijarnog i pankreasnog sistema:
- Samostalno izvođenje pregleda jednjaka, želuca, duodenuma, tankog i debelog creva (s) 200
- Peroralna holecistografija (s) 50
- Intravenska i infuzijska holecisto holangiografija (s) 50
- Perkurtana holangiografija (a) 10
- Nativan snimak trbuha (s) 100
- ERCP (a) 10
- Abdominalna aortografija i selektivna angiografija (a) 50
6. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti rendgenološke dijagnostike urinarnog sistema:
- nativan snimak urotrakta (s) 200
- izvođenje i-v. infuzijske urografije (s) 100
- izvođenje retrogradne cistografije i uretrocistografije (a) 10
- izvođenje policistografije (s) 10
- izvođenje aortorenovazografije (s) 50
- izvođenje selektivne renalne angiografije (a) 10
- retrogradna pijelografija (p) 10
- anterogradna pijelografija (a) 10
7. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti rendgenološke dijagnostike koštano-zglobnog i mekotkivnog sistema:
- klasični snimci lobanje iz dva pravca (s) 100
- ciljani snimak turskog sedla (s) 100
- snimak paranazalnih šupljina (s) 100
- snimak lobanje po Taunu (s) 100
- snimak baze lobanje (s) 20
- snimak piramida po Stenversu (s) 100
- snimak mastoida po Schulleru (s) 100
- snimci temporo-andibularnih globova (s) 20
- snimak facijalnog masiva (s) 100
- snimak zigomatične kosti (s) 100
- snimak orbite s lica i profila (s) 50
- snimak nosne kosti iz profila (s) 100
- snimci mandibule/telo i grane (s) 50
- snimci kičmenog stuba iz dva pravca (s) 100
- snimak karlice (s) 100
- snimci sarkoilijačnih zglobova (s) 30
- snimci dugih kostiju (s) 200
- snimak šaka (s) 100
- ciljani snimak navikularne kosti (s) 20
- snimci zglobova / ramena, lakta, ručja, kuka, kolena, skočnog (s) 100
- snimak sternuma (s) 10
- snimak stopala iz pravca (s) 50 - 101 -
- artrografije (a) 10
- fistulografije (s) 10
- Ultrazvuk velikih zglobova / ramena, kuka, kole (p)
8. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti pedijatrijske radiologije:
- pregled jednjaka (s) 10
- pregled gastroduodenuma (s) 10
- irigoskopija (s) 20
- infuzijska ili intravenska urografija (s) 30
- Mikciona cistouretrografija (s) 30
- Ultrazvučni pregled kukova (s) 100
- Ultrazvučni pregled abdomena (s) 100
- Ultrazvučni pregled urinarnog trakta (s) 100
9. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti neuroradiologije:
- Kraniogram iz dva pravca i ciljani snimak turskog sedla (s) 100
- snimak baze lobanje (s) 100
- snimak paranazalnih šupljina i snimak nosnih kostiju (s) 100
- snimak orbita, optičkih kanala (s) 50
- snimak facijalnog masiva (s) 100
- snimak piramida po Stenversu (s) 100
- snimak mastoida po Schulleru (s) 100
- snimak mandibule i temporomandibularnih zglobova (s) 50
- osnovni i kosi snimci kičmenog stuba (s) 100
- lumbalna radikulografija (s) 20
- lumbalna mijelografija j(s) 20
- subokcipitalna mijelografija (p) 10
- cervikalna mijelografija (p) 10
- karotidna angiografija / Seldinger (a) 20
- vertebralna angiografija / Seldinger (a) 20
- karotidna angiografija / punkciona (p) 20
- osnovnim principima CT aparature i rukovanjem sa njom (p) 100
- tumačenje CT nalaza lobanje i kičmenog stuba (s) 100
- osnovnim principima rada Magnetne rezonance (p) 50
- tumačenje najčešćih nalaza na MR sekvencama lobanje i kič. stuba iz patologije CNS i kičmene moždine (s) 50
10. Veština kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti rendgenološke dijagnostike profesionalnih bolesti:
- rendgenološkom simptomatologijom profesionalnih oboljenja na kardioorespiratornom, gastrointestinalnom i koštano-zglobnom sistemu (s) 200
11. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti intervencijske radiologije:
- perkutalna transluminalna angioplastika /PTA/
- fenoropoplitealna (a) 20
- ilijačna (a) 20
- renalna (a) 20
- koronarna (p) 10
- Emobilizacija:
- u cilju hemostaze (p) 10
- A-V malformacija i fistula (p) 10
- tumorskih krvnih sudova (p) 10
- varikokela (p) 20
- Intraarterijska terapija:
- tumora parenhimnih organa (p) 20
- tumora koštano-zglobnog sistema (p) 20
- Drenaže:
- bilijarnog trakta (p) 10, abdomenskog prostora (p) 10
- urinarnog trakta (p) 10, retroperitoneumskog prostora (p) 10
- Dilatacije:
- jednjak, uretera, uretra (p) 10
- postavljanje kateterske proteze (p) 10
- punkcije biopsije (p) 10, punkcione evakuacije (p) 10
- Nefrostomija (a) 20
- PTC (a) 20
12. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti CT dijagnostike:
- standardnim presecima CT lobanja (p) 100
- standardnim presecima CT pluća i medijastinuma (p) 100
- ST abdomena i karlice (p) 100
13. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti dijagnostike magnetnom rezonancom:
- upoznavanje sa aparatom i principima rada MR (p) 50
- T1 i T2 snimci pojedinih organa i anatomskih struktura, T2 informacije o patološkim procesima (p) 50
- upoznavanje sa određenim prednostima MR u odnosu na druge vizualizacione tehnike pregleda.
14. Veštine kojima specijalizant treba da ovlada iz oblasti ultrazvučne dijagnostike:
- rukovanje ultrazvučnom aparaturom i sondama (s) 200
- izvođenje pregleda i tumačenje ultrazvučnih nalaza kod oboljenja:
- jetre, žučne kesice i žučnih puteva (s) 200
- pankreasa (s) 200
- bubrega i nadbubrežnih žljezda (s) 200
- mokraćne bešike i prostate (s) 200
- dojke (s)100
- ovarijuma, utuerusa i jajovoda (s) 200
- štitaste žljezde, paratiroidne žljezde (s) 200
- testisa (s) 100
- zglobova (s) 100
- Doppler i color Doppler pregledi (s) 100
- Angiodinografija (s) 100.
23. GRUDNA HIRURGIJA (60 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i u drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (51 mesec, od čega: grudna hirurgija 38 meseci
- 26 meseci hirurgija pluća, medijastinuma i dijafragme, 6 meseci kardiovaskularna hirurgija i 6 meseci hirurgija jednjaka; opšta hirurgija 6 meseci; radiološka dijagnostika 3 meseca; pulmologija 3 meseca; i anesteziologija sa reanimatologijom 1 mesec).
Katalog procedura koje kandidat treba da uradi, asistira ili posmatra A i P
- Bronhoskopija dijagnostička 100
- Bronhoskopija terapijska 10
- Bronhografija 20
- Perkutana biopsija
a. torakalnog zida 30
b. pluća 20
c. medijastinuma 5
- pleuralna punkcija 100
- biopsija pleure iglom 100
- pleuroskopija 10
- medijastinoskopija 5
- medijastinotomija 3
- hirurška bipsija pluća 10
- hirurška biopsija pleure 6
- torakalna drenaža 100
- dekortikacija pleure 10 5
- desna gornja lobektomija 50 4
- leva gornja lobektomija 50 2
- donja lobektomija 50 6
- srednja lobektomija 20 2
- ekstraperikardna pneumonoktomija 5 10
- intraperikardna pneumonoktomija 2 5
- pleuropneumonektomija 2 10
- donja bilobektomija 10
- gornja bilobektomija 5
- rekonstruktivne operacije na bronihalnom sistemu (sleeve-resekcije) 10 10
- traheja 5 5
- traheotomija 5 5
- enukleacija hidatidne ciste 5 5
- pericistektomija 10 2
- hid. cista pluća i jetre 5 5
- segmentna resekcija 10 2 5
- atipična resekcija pluća 10 5
- torakoplastika 5 1 5
- resekcija pluća i torakalnog zida 20 10
- operacija po Bogush-u 5
- pleurostoma i torako-mioplastika 2 2
- endotrahealna intubacija 100
- biopsija limfne žlezde vratna 20 30 aksile 10 10
- biopsija tumora torakalnog zida 5
- ekstirpacija tumora medijastinuma 10 2 10
- perikardijalna cista 5 2
- dijagrafmalna hernija 10 5 10
- relaksacija dijafragme 5 2
24. NUKLEARNA MEDICINA (48 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz specijalizovanih oblasti nuklearne medicine (nuklearna endokrinologija, gastroenterologija, kardipulmologija, nefrologija, neuronuklearna medicina, nuklearna hematologija i dr.) kao i odabrana poglavlja zaštite od zračenja i rukovanje radioaktivnim izotopima, principa dozimetrije zračenja kao i principi rada različitih elektronskih uređaja koji se koriste u nuklearnoj medicini.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (39 meseci)
Uz upoznavanje sa opštim delom
- fizičkim i fiziološkim osnovama nuklearne medicine, specijalizant proučava specijalni deo
- kliničku, odnosno dijagnostičku nuklearnu medicinu. Osposobljava se za vođenje dokumentacije, uzimanje anamneznih podataka, pregled bolesnika, obradu rezultata dijagnoznih nuklearno-medicinskih ispitivanja; interpretaciju i prikazivanje scintigrafskih nalaza; postavljanje indikacije za terapijsku primenu radionuklida; određivanje terapijskih doza otvorenih izvora radionuklida, praćenje efekata izotopske terapije.
- Nuklearna endokrinologija
Izučava štitastu žljezdu, testove, in vivo i in vitro, scintigrafiju. Upoznaje se sa ispitivanjem In vivo i radioimunološkim ispitivanjima drugih endokrinih žljezda (endokrini pankreas, hipofiza, nadbubrežne žljezde, paratireoidne žljezde, gonade, placenta).
- Nuklearna gastroenterologija
Upoznaje se sa ispitivanjem pljuvačnih žljezda i želuca, detekcijom heterotopije želudačne sluznice; morfološki i funkcijskim ispitivanjem jetre, određivanjem protoka krvi kroz jetru, morfoloških i dinamskih ispitivanjem bilijarnog sistema; scintigrafijom pankreasa; ispitivanje poremećaja intestinalne resorpscije i tranzita; primenom radioimunoloških metoda.
- Nuklearna kardipulmologija
Upoznaje kvantitativnu selektivnu kardioangiografiju; ispitivanje "prvog prolaza" i fizioloških vremenskih intervala (ejekcijska frakcija, regionalna pokretljivost miokardnog zida); scintigrafiju srčanih šupljina i miokarda; ispitivanje periferne cirkulacije, tromoscintigrafiju, primenu radioimunološkim metodama, dinamska ispitivanja (plućna cirkulacija, ventilacija), scintigrafiju pluća.
- Nuklearna nefrologija
Proučava radiorenografiju i scintigrafiju bubrega; dinamiku ispitivanja bubrega (vaskularizacija i ekskretorna funkcija); određivanje efektivnog protoka krvi i glomerulske filtracije; primenu radioimunoloških metoda.
- Neuronuklearna medicina
Upoznaje metode: scintigrafiju mozga, radioizotopsku scisternografiju, radioizotopsku angiografiju mozga i ispitivanje moždanog krvotoka.
- Nuklearna hematologija
Upoznaje određivanje zapremine krvi. Vrši ispitivanje dužine života eritrocita, leukocita i trombocita. Upoznaje se ferokinetikom, ispitivanjem vitamina B, slezine i dr.
- Ostale grane nuklearne medicine
Upoznaje metode detekcije tumora; radioizotopsku limfografiju, radioimunološke metode, pedijatrijsku nuklearnu medicinu, urgentnu nuklearnu medicinu, scintigrafiju kostiju i zglobova; kliničku primenu radioaktivnacijske analize; lečenje policitemije radioaktivnim fosforom, lečenje funkcijski aktivnih karcinoma tireoideje radiaktivnim jodom, lečenje pleuralnih i peritonealnih efuzija radionuklidima; lečenje hipertireoze radioaktivnim jodom.
- Zaštita od zračenja
Sprovodi mere za zaštitu od zračenja: pripremanje dijagnoznih i terapijskih doza za orolnu i parenteralnu aplikaciju; kontejneri, pravljanje osnovnih rastvora, elucija generatora, laboratorijska priprema obeleženih jedinjenja i tehnika obeležavanja, tehnika rada s kalibratorom doza. Radi u radioimunološkoj laboratoriji: (pripremanje liganda i vezujućih supstancija, inkubiranje, odvajanje slobodnog odvezanog liganda, kontrola kvaliteta) i radi sa mernim sistemima In vivo (statička i dinamička merenja, scintigrafija) i in vitro (ručni i automatski gama brojači, tečni scintilacijski brojači). Obrađuje podatke pomoću računara.
- Rukovanje radioaktivnim izotopima
Praktično se obučava za rukovanje radioaktivnim izotopima.
Katalog znanja i veština
Priprema i podešavanje gama scintilacione kamere za funkciona i/ili, hemodinamska ispitivanja, scintigrafiju i SPET 10 (S) dž 4 = 40
Kontrola rada gama scintilacione kamere 5 (S-A)
Izbor aplikativnih programa za obradu podataka iz gama kamere za funkciona i/ili hemodinamska ispitivanja, scintigrafiju, kao i/ili emisionu kompjuterizovanu monofotonsku tomografiju (SPET) 10 (S) dž 2 = 20
Test fiksacije radioaktivnog joda u štitastoj žlezdi 20 (S)
Scintigrafija štitaste žlezde pomoću 99m-Tc 30 (S)
Scintigrafija štitaste žlezde pomoću 131-J 10 (S)
Scintigrafija kore nadbubrežnih žlezda 10 (A)
Dinamska scintigrafija pljuvačnih žlezda 15 (S)
Scintigrafija srži nadbubrežnih žlezda 10 (A)
Scintigrafija neuroblastoma i tumora hromafinog tk. 10 (A)
Scintigrafija paratireoidnih žlezda 10 (A)
Lečenje hipertireoidizma radioaktivnim jodom 15 (A + S)
Lečenje toksičnog adenoma št. žl. radioaktivnim jodom 15 (A + S)
Radionuklidna ventrikulografija 30 (S)
Određivanje globalnih i regionalnih ejeks. frakcija 30 (S)
Parametrijski sken srca (amplitudna i fazna analiza) 20 (S)
Procena sistolnih i dijastolnih par. funkcije l.k. 20 (S)
Radionuklidna moikardiografija 40 (S)
Analiza stres-redistribucionih scint. (Tl-201) 30 (S)
"Njashout" krive 30 (S)
SPET miokardiografija 10 (A)
Perfuziona scintigrafija pluća 15 (S)
Ventilaciona scintigrafija pluga (133-Dže) 10 (A)
Određivanje ven.-perf.indeksa i vremena 10 (S)
Ventilaciona scint.pluća pomoću DTPA-99m-Tc aerosola 15 (S)
Određivanje plućnog klirensa 10 (S)
Ispitivanje ezofagusnog tranzita 10 (S)
Otkrivanje i procena GE refluksa 10 (S)
Ispitivanje pražnjenja želuca 20 (A)
Otkrivanje i procena entero-gastričnog refluksa 5 (S)
Ispitivanje poremećaja absorpscije vitamina B 12 10 (S)
Ispitivanje poremećaja apsorpscije žučnih kiselina 5 (A)
Otkrivanje Meckelovog divertikuluma 5 (S)
Scintigrafija jetre 30 (S)
SEPT jetre (i slezine) 20 (A)
Hepatička radionuklidna angiografija 20 (A)
Procena pula krvi u fokalnim lezijama jetre 30 (S)
Imunoscintigrafija TU abdomena 20 (S)
Leukoscintigrafija
- abdomena 20 (S);
- intestinuma i kolona 10 (S);
- orbite 5 (S);
- kostiju i zglobova 10 (S);
- i krvnih sudova (graftovi) 5 (A)
Sekvencijalna HBS 20 (S)
Dinamička HBS 30 (S)
Radiorenografija pomoću 131-J-OIH, 99m-TC-DTPA ili 99m-Tc-MAG3 30 (S)
Radiorenografija sa određivanjem brzine glomerulske filtracije GFR 99m-Tc-DTPA 30 (S)
Radiorenografija sa odr. efek. ren. prot. plazme (ERPF) 20 (S)
Radiorenografija sa stimulisanjem diureze 15 (S)
Radionuklidni kaptoprilski test 15 (S)
Scintigrafija skeleta (parcijalna i celog tela) 20 (S)
Scintigrafija slezine 20 (S)
Određivanje dužine eritrocita 20 (S)
Ispitivanje ferokinetike 10 (A)
Određivanje dužine života trombocita 10 (A)
Određivanje zapremine krvi, plazme i eritrocita 20 (S)
Nuklearna angiografija mozga 10 (S)
Određivanje regionalnog protoka krvi kroz mozak 10 (A)
Perfuziona scintigrafija mozga 20 C
25. PATOLOŠKA ANATOMIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) iz opštih i užih stručnih predmeta.
Praktičan stručni rad na institutu, odnosno u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci), i to:
1. Patologija kardiovaskularnog sistema 2 meseca
2. Patologija respiratornog sistema, uha, nosa sa paranazalnim šupljinama i larinksa 2,5 meseca
3. Patologija usne duplje, gastrointestinalnog trakta i egzokrinog pankreasa 2,5 meseca
4. Patologija hepatobilijarnog sistema 2 meseca
5. Patologija urinarnog sistema 2 meseca
6. Patologija genitalnog sistema i perinatalnog perioda 2,5 meseca
7. Patologija endokrinog sistema i dojke 2 meseca
8. Patologija hematopoeznog sistema 2 meseca
9. Patologija nervnog i mišićnog sistema 2,5 meseca
10. Patologija koštanog i zglobnog sistema 2 meseca
11. Patologija kože i oka 2 meseca
12. Citodijagnostika 1,0 meseca
13. Sudska medicina i toksikologija 2,0 meseca
VEŠTINE
Savlađivanje obdukcione tehnike 130
Priprema leša za obdukciju 130
Proučavanje istorije bolesti umrlog 130
Samostalno vrši obdukciju-kliničku 130
Piše obdukcioni zapisnik 130
Uzima isečke organa za histološka, 130
citološka, mikrobiološka, virusološka, biohemijska, toksikološka i dr. ispitivanja ostalo 60
Savlađuje tehniku specijalnih obdukcija, kao obdukcija novorođenčadi 20
Vrši podelu lešnog materijala i njegovu histološku dijagnostiku 130
Kompletno završava obdukcioni zapisnik sa davanjem uzroka smrti 130
Upoznaje histološku tehniku i aparaturu, posebno građu i funkciju optičkog mikroskopa. Vrši pripremu i podelu materijala za
A. histološku, citološku, histohemijsku, elektronskomikroskopsku i dr. analize
A. 130, ostalo 40
Samostalno vrši analizu biopsija (postupci, metode, pripreme rastvora, tehnika obrade preparata, bojenje, sečenje mikrotomom, kao i mikroskopska i ultrastrukturalna dijagnostika) 3.000
Podela, obrada i dijagnostika bioptičkog materijala 3.000
Tumačenje rezultata iz oblasti mikrobiologije, virusologije, serologije, biohemije, hemije i toksikologije 100
Upoznaje se sa konsultativnim i ekspertiznim radom na dijagnostici oboljenja, stanja i povreda 5
Upoznaje osnove elektronske mikroskopije (uzimanje i podela materijala za elektronsku mikroskopiju, obrada istog materijala i njegova dijagnostika) 3
Vrši uzimanje i obradu materijala za histohemiju, imunofluorescenciju, imunohistohemiju i vrši tumačenje dobivenih rezultata nakon mikroskopskog pregleda 20
Upoznaje načela sudsko-medicinskog veštačenja 5
Upoznaje patologiju naprasne smrti i njeno razlikovanje od nasilja 5
Upoznaje odnos oboljenja i povreda 5 Vrši sakupljanje materijalnih dokaza sa biološkog materijala za laboratorijska istraživanja 5
Vrši uzimanje hetero anamneze u cilju kompletnog rešavanja sudskog slučaja 10
Vrši sudske obdukcije radi upoznavanja i veštačenja 10
26. SUDSKA MEDICINA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na institutu i drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: sudska medicina 18 meseci, sudska toksikologija 6 meseci i patološka anatomija 3 meseca) koji obuhvataju:
1. Mesto i značaj sudske medicine
- Uvod u sudsku medicinu sa osvrtom na istorijski razvoj sudske medicine. Značaj, potreba i položaj sudske medicine. Odnos sudske medicine prema drugim specijalističkim granama medicine i prema pravnoj nauci.
2. Oštećenje zdravlja i uzroci smrti
- Oštećenje zdravlja uopšte. Telesna oboljenja. Prirodna smrt uopšte. Naprasna prirodna smrt odraslih. Naprasna prirodna smrt odojčadi. Odnosi između oboljenja i povreda uopšte: traumatsko oboljenje i morbozna povreda. Veštačenje prirodnih smrti. Uzrok, uslov i povod smrti.
3. Telesne povrede i nasilna smrt
Klasifikacija i kvalifikacija telesnih povreda. Uzroci smrti. Zaživotne povrede. Hropačke povrede. Posmrtne povrede. Mehaničke povrede. Ozlede. Rane. Asfiktične povrede. Nutritivne povrede. Fizičke povrede. Hemijske povrede. Bakterijske povrede. Psihičke povrede.
4. Seksologija u sudskomedicinskoj praksi
Polni odnosi. Polno opštenje. Silovanje. Polna nesposobnost. Trudnoća. Pobačaj. Porođaj. Novorođenost i novorođenče. Čedomorstvo. Veštačenja u vezi sa seksualnim deliktima.
5. Saobraćajni traumatizam
- Karakteristike povređivanja u saobraćajnim nesrećama. Mehanizmi povređivanja pešaka od putničkog automobila. Povređivanje vozača i putnika u sudaru. Vrste povreda zadobijenih u saobraćajnim nesrećama. Faktor
- čovek kao jedan od uzroka nastanka saobraćajnih nesreća.
6. Tanatologija
- Agonija. Prava smrt. Prirodna smrt. Lešne osobine. Utvrđivanje smrti. Lešne osobine. Lešne promene. Utvrđivanje smrti. Određivanje doba smrti.
7. Identifikacija
Identifikacija živih. Identifikacija leševa. Identifikacija očinstva. Identifikacija u masovnim nesrećama.
8. Posebna forenzička patologija
Spoljašnje osobine i promene tela. Glava. Lobanja. Forenzički značaj kostiju. Grudi. Krvi i krvne mrlje. Krvotok i embolije. Trbuh. Muški polni organi. Ženski polni organi. Kičma i kičmena moždina.
9. Histopatološka dijagnostika
Uzroci naprasnih srčanih smrti. Akutna ishemija srca. Miokarditisi. Histopatološke promene na organima posle povreda. Evolucija povrede kože. Kontuzije mozga. Sistemna masna embolija. Aspiracije. Jetra. Pankreas. Želudac i creva. Promene na kostima i rskavici. Pojedine vrste tumora.
10. Zades
Definicija, sastojci i vrste zadesa. Učestalost i značaj zadesa. Utvrđivanje i razlikovanje zadesa.
11. Samoubistvo
Definicija i suština samoubistva. Pokušaj samoubistva i samopovreda. Vrste samoubistva. Motiv. Lažno samoubistvo. Posebna dijagnoza i diferencijalna dijagnoza samoubistva.
12. Ubistvo
Definicija i vrste ubistva. Zlonamerna povreda i pokušaj ubistva. Ubijanje i zlonamerno povređivanje. Ubijeni. Ubica, utvrđivanje i razlikovanje ubistva.
II SEMESTAR
1. Značaj i metodika sudskomedicinskog veštačenja
Veštačenje. Sudskomedicinsko veštačenje, zahtev. Sposobnost lekara da veštači. Izbor sud.med. veštaka. Vreme i mesto veštačenja. Predmeti sud.med. veštačenja. Izvođenje sud.med.veštačenja. Stepeni sud.med. veštačenja. Saopštenje sud.med. veštačenja.
2. Načela sudskomedicinskog veštačenja
Osnovni krivično pravni pojmovi. Analiza članova Zakona o krivičnom postupku. Analiza Krivičnog zakona: krivična dela protiv života i tela. Krivična dela protiv slobode i prava čoveka i građanina. Krivična dela protiv dostojanstva ličnosti i morala.
3. Sudskomedicinski veštak na sudu
Saopštenje sudskomedicinskog veštačenja. Sudskomedicinski veštak na glavnom pretresu. Zakletva veštaka, pogrešno i lažno sudskomedicinsko veštačenje. Lekarska ekspertizna etika.
4. Sudskomedicinska ekspertiza (u vezi sa članovima ZKP i KZ)
Ubistvo. Eutanazija. Navođenje na samoubistvo i pomaganje u samoubistvu. Nedozvoljeni prekid trudnoće. Laka telesna povreda. Teška telesna povreda. Kvalifikacija telesnih povreda. Sudskomedicinsko veštačenje telesnih povreda. Veštačenje posledica telesnih povreda. Silovanje. Obljuba nad nemoćnim licem. Bludne radnje. Protivprirodni blud.
5. Sudska toksikologija - Ekspertiza
Veštačenje alkoholisanosti. Dijagnostika smrti nastale usled trovanja. Trovanje lekovima. Trovanje insekticidima. Narkomanija. Ekspertiza toksikoloških rezultata. Samoubilačka trovanja. Profesionalna trovanja.
6. Veštačenje i davanje mišljenja po spisima
Mesto i značaj medicinske dokumentacije, profesionalne dužnosti lekara. Krivično delo nesavesnog lečenja bolesnika. Neblagovremeno pružanje lekarske pomoći. Neukazivanje lekarske pomoći. Značaj sudskomedicinske obdukcije u krivičnim delima nesavesnog lečenja bolesnika.
7. Veštačenje povređivanja u saobraćaju
Veštačenje mehanizma povređivanja pešaka. Veštačenje povreda kod vozača. Veštačenje uzroka smrti kod povređenih u saobraćajnim nesrećama. Veštačenje posledica povređivanja u saobraćaju. Radna sposobnost. Životna sposobnost. Veštačenje bolnice i straha.
8. Biološki tragovi u sudskomedicinskoj praksi
Krv i krvne grupe. Analiza bioloških tragova na licu mesta. Drugi biološki tragovi. Savremena serologija. Ekspertiza laboratorijskih analiza.
KATALOG VEŠTINA
1. Kliničko-forenzička anamneza 50
2. Vođenje sudskomedicinske dokumentacije 100
3. Utvrđivanje smrti 20
4. Sudskomedicinska obdukcija 100
5. Uzimanje materijala za toksikološki pregled i tumačenje rezultata hemijsko-toksikološke analize 20
6. Uzimanje materijala za bakteriološki pregled i korišćenje istih u ekspertiznoj dijagnostici 20
7. Uzimanje i obrada isečaka organa za histološki pregled, pregled histoloških preparata i korišćenje nalaza u ekspertiznoj dijagnostici 100
8. Biološki tragovi (ljudskog i animalnog porekla) - prikupljanje, obrada, pregled i korišćenje istih u ekspertiznoj dijagnostici 50
9. Maceracija kostiju i priprema istih za ekspertizu 10
10. Ekshumacija 5
11. Pregled povrednih sredstava (oruđa, oružja, vozila i dr.9 25
12. Pregled odeće i obuće kod slučajeva smrtnog i nesmrtnog povređivanja 30
13. Uviđaj (pregled leša, lica mesta, rekonstrukcija i dr.) 10
14. Pregled alkoholisanih i tumačenje rezultata 10
15. Pregled povređenih i kvalifikacija telesnih povreda - obrada lekarskog uverenja 20
16. Sudskomedicinski pregled kod seksualnih delikata 5
17. Identifikacija (na živim, leševima i očinstvo) 30
18. Ekspertiza na sudu 10
19. Veštačenje po spisima 20
27. HIGIJENA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci).
Praktičan stručni rad obuhvata i traje, i to:
- higijena sa medicinskom ekologijom 9 meseci,
- opšta i komunalna higijena 5 meseci,
- higijena rada 4 meseca,
- higijena ishrane 4 meseca,
- školska higijena 2 meseca,
- mentalna higijena 2 meseca,
- higijena fizičke kulture 1 mesec,
- higijena u vanrednim stanjima 1 mesec,
- epidemiologija 2 meseca,
- sanitarna mikrobiologija 2 meseca,
- socijalna medicina 2 meseca.
Praktični stručni rad iz navedenih oblasti, odnosno grana higijene obavlja se, u polovini predviđenog trajanja, u Zavodu za zaštitu zdravlja Srbije ili u zavodima za zaštitu zdravlja u Beogradu, Novom Sadu i Nišu, a u preostalom delu, odnosno trajanju u ostalim zavodima za zaštitu zdravlja odnosno drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove.
KATALOG VEŠTINA
Merenje i ocena mikroklimatskih faktora u radnoj sredini (i, o) 100 Merenje i ocena osvetljenosti na radnom mestu
- Fotometrijska metoda (i, o) 100
- Geometrijska metoda (i, o) 50
Merenje i ocena jonizacije vazduha
- Na radnom mestu (i, o) 50
- U spoljnoj sredini (i, o) 50
Merenje i ocena zaprašenosti na radnom mestu
- Koniometrijska metoda (i, o) 100
- Gravimetrijska metoda (i, o) 100
Merenje i fekventalna analiza nivoa zvuka sa ocenom
- Na radnom mestu (i, o) 100
- U komunalnoj sredini (i, o) 100
Merenje i ocena vibracija na radnom mestu (i, o) 100
Merenje i ocena hemijskih faktora
- Na radnom mestu (o) 100
- U komunalnoj sredini (o) 50
- Na mestu emisije (o) 50
Kontrola aerozagađenja metodom sedimentacije (o) 100
Bakteriološko ispitivanje vazduha u radnoj sredini
- Uzimanje uzoraka vazduha (i, o) 20
- Procena kvaliteta vazduha (i) 20
Sanitarno-higijenska karakteristika radne organizacije (i, o) 20
Merenje i ocena veštačke ventilacije (i, o) 20
Kontrola uklanjanja otpadnih produkata zagađivača atmosfere sa davanjem predloga mera (i, o) 20
Sanitarna inspekcija vodnih objekata
- Vodovoda (i, o) 4
- Bunara (i, o) 5
- Površinske vode (i, o) 4
Kontrola kvaliteta vode za piće
- Uzimanje uzoraka za fizičko-hemijski, mikrobiološki, virusološki i parazitološki pregled (i, o) 10
- Pregled fizičkih osobina vode (o) 30
- Hemijska analiza vode (o) 30
- Mikrobiološki pregled vode (o) 30
- Ocena i procena kvaliteta vode za piće (i, o) 50
i = izvršava; o = organizuje
Kontrola kvaliteta otpadnih voda
- Pregled fizičkih osobina vode (o) 10
- Hemijski pregled (o) 10
- Mikrobiološki pregled (o) 10
- Ocena kvaliteta otpadnih voda (i, o) 20
Popravka kvaliteta vode za piće različitog porekla (i, o) 20
Kontrola uklanjanja otpadnih materija
- Tečnih otpadnih materija (o) 10
- Čvrstih otpadnih materija (o) 10
- Ocena rešenja i davanje predloga mera (i, o) 20
Ocena sanitarno higijenskog stanja u objektima društvene ishrane (školske kuhinje, restorani za društvenu ishranu, stacionarne zdravstvene ustanove) (i, o) 10
Ocena sanitarno higijenskih uslova u objektima za proizvodnju i preradu namirnica (i, o) 10
Konzumo analitička metoda ispitivanja ishrane
- Za porodičnu ishranu (i, o) 10
- Za društvenu ishranu (i, o) 10
Ispitivanje ishrane kvalitativnom metodom anketiranje
- Anketa porodične ishrane (i, o) 50
- Anketa po sećanju (24 h) - individualna (i, o) 50
Ocena energetske i biološke vrednosti obroka (i, o) 120
Antropometrijska merenja (TV, TM, obimi) i izračunavanje indeksa uhranjenosti i % masti u telu (i, o) 100
Funkcionalna ispitivanja
- Merenje mišićne snage, ergometrijski testovi (i, o) 100
Planiranje ishrane pojedinih kategorija zdravih ljudi
- Male dece od 3 do 7 godina (i, o) 10
- Školske dece i omladine (i, o) 10
- Trudnica i dojilja (i, o) 10
Kontrola zdravstvene ispravnosti namirnica sa procenom zdravstvenog rizika (i, o) 100 Ocena sanitarno higijenske karakteristike
- Školske zgrade (i, o) 3
- Učionica (i, o) 3
- Kabineta (i, o) 3
- Sale i svlačionice za fizičko vaspitanje (i, o) 3
- Kuhinjsko trpezarijski blok (i, o) 3
- Sanitarnog čvora (i, o) 3 Ispitivanje i ocena uslova rada u školi
- Ispitivanje mikroklimatskih faktora (i, o) 10
- Ispitivanje uslova osvetljenosti (i, o) 20
- Ispitivanje zaprašenosti (i, o) 20
- Ispitivanje buke i vibracije (i, o) 10
- Ispitivanje adekvatnosti učila i nameštaja (i, o) 20
- Ispitivanje rekvizita za fizičko vaspitanje (i, o) 20
Sanitarno higijenske karakteristike školskih objekata i radionica uz ispitivanje uslova rada učenika škola za KV radnike (i, o) 5
Analiza režima nastave i timskog rada pedagoga - psihologa (i, o) 5
Analiza morbiditeta školske dece i omladine uz poseban osvrt na deformitete, miopiju, traumatizam i neurotske manifestacije (i, o) 10
Predlog preventivnih mera i koherentnost u sprovođenju (i, o) 5
Ispitivanje sanitarno higijenskih karakteristika sportskih objekata za trening, rekreaciju i rehabilitaciju
- Sala za vežbanje (i, o) 5
- Bazena (i, o) 5
- Sportskih terena (i, o) 5
- Svlačionica i garderoba (i, o) 5
- Sanitarnog čvora (i, o) 5
- Rekvizita (i, o) 5
Ispitivanje i ocena uslova rada u sportskim objektima (mikroklima, jonizacija, osvetljenost, buka i vibracija, zaprašenost, aerozagađenje) (i, o) 5
Prečišćavanje vode u bazenima (o) 5
Analiza morbiditeta i traumatizma sportista i predlog mera u timskom radu (i, o) 5
Dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija (o) 10 Epidemiološka anketa (i) 10 HE izviđanje (i, o) 10 Obrada epidemija (o) 10 Planiranje (i, o) 10 Organizacija delatnosti (i, o) 10 Merenje zdravstvenog stanja (i, o) 10
28. EPIDEMIOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: opšta i specijalna epidemiologija 17 meseci, mikrobiologija 2 meseca, higijena 2 meseca, infektologija 2 meseca, socijalna medicina 1 mesec i medicinska statistika i informatika 1 mesec).
Praktičan stručni rad iz navedenih oblasti epidemiologije, odnosno specijalnosti (osim iz infektologije) obavlja se, u polovini predviđenog trajanja u Zavodu za zaštitu zdravlja Srbije ili zavodima za zaštitu zdravlja u Novom Sadu, Beogradu i Nišu, o upreostalom delu, odnosno trajanju u ostalim zavodima za zaštitu zdravlja koji ispunjavaju uslove.
Spisak veština
Lekar na specijalizaciji iz epidemiologije je obavezan da u toku specijalističkog staža učestvuje u realizaciji mera prevencije i suzbijanja sledećih bolesti:
- Oboljenja iz grupe crevnih infekcija (enterokolitisi, HVA, alimentarne toksiinfekcije i intoksikacije, salmoneloze, šigeloze, serozni meningitis),
- oboljenja iz grupe respiratornih infekcija (streptokokoze, grip, akutna respiratorna oboljenja virusne etiologije, neko od oboljenja kod kojih se koristi imunoprofilaksa).
- Oboljenja iz grupe transmisivnih zaraza (vrsta oboljenja zavisno od epidemiološke situacije)
- Oboljenja iz grupe antropozoonoza (vrsta oboljenja zavisno od epidemiološke situacije) Oboljenja koja se prenose krvlju i polnim putem (HBV, AIDS)
Oboljenja nezarazne i nepoznate etiologije (kardiovaskularna, maligna i dr.)
Pomenute aktivnosti podrazumevaju upoznavanje i savlađivanje sledećih veština:
- Epidemiološko izviđanje i osmatranje 30
- Zdravstveni nadzor 20
- Sanitarni pregledi 30
- Sanitarni nadzor 20
- Vakcinacija 15
- Zdravstveno-vaspitni rad u porodici i kolektivu 10
- Zdravstvena priprema putnika u međunarodnom saobraćaju 5
- Epidemiološko obezbeđenje kolektiva 10
- Kontrola intrahospitalnih infekcija 10
- Aktivno epidemiološko istraživanje u slučaju pojave bolesti 50
- Sastavljanje anketnog upitnika 5
- Epidemiološka anketa 50
- Uzimanje uzoraka biološkog materijala za mikrobiološki pregled 20
- Uzimanje uzoraka materijala za mikrobiološki pregled iz neposredne okoline obolelog, odnosno iz sredine u kojoj živi i radi 20
- Obrada podataka prikupljenih epidemiološkom anketom 20
- Predlaganje mera za suzbijanje širenja bolesti 20
- Kontrola realizacije mera suzbijanja 20
- Izveštaj i referisanje o epidemiji 10
- Vođenje dokumentacije o vakcinisanim, obolelim i kliconošama 20
- Izučavanje osnovnih pokazatelja obolevanja i umiranja 20
- Prikaz stanja i kretanja zaraznih i drugih oboljenja od značaja za populaciju 5
29. MIKROBIOLOGIJA SA PARAZITOLOGIJOM (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koji ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: opšta i specijalna bakteriologija 12 meseci, sanitarna bakteriologija 2 meseca, parazitologija 3 meseca, imunologija 4 meseca, virusologija 3 meseca, infektologija 1 mesec, epidemiologija 1 mesec i biologija 1 mesec).
Praktičan stručni rad iz navedenih oblasti imunobiologije, odnosno drugih specijalnosti (osnovi infektologije i biologije) obavlja se, u polovini predviđenog trajanja, u Zavodu za zaštitu zdravlja Srbije ili zavodima zaštite zdravlja u Novom Sadu, Beogradu i Nišu, u preostalom delu, odnosno trajanju u drugim zavodima za zaštitu zdravlja, odnosno zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove.
Katalog i broj veština
- Kontrola ispravnosti funkcionisanja sterilizatora - 10 puta specijalizant samostalno izvodi,
- Metodologija ispitivanja efikasnosti različitih dezinficijenasa 10 puta izvodi,
- Kontrola sterilnosti različitih uzoraka - 10 puta izvodi
- Pravljenje rastvora, pufera i boja i određivanje pH - 5 puta specijalizant samostalno izvodi,
- Regeneracija i sterilizacija laboratorijskog posuđa - 5 puta,
- Priprema različitih hranljivih podloga - 5 puta,
- Određivanje plazmidskog profila bakterija upoznaje se,
- Primena DNA probe u identifikaciji bakterija - upoznaje se,
- Izdvajanje imunoglobulina iz seruma - 5 puta,
- Izvođenje seroloških reakcija: aglutinacije, koaglutinacije, hemaglutinacije, precipitacije, imunodifuzije, imunoelektroforeze, imunofluorescencije, vezivanja komplementa i imunoenzimskih testova (ELISA) samostalno treba da izvede svaku reakciju 5 puta,
- Prosta i složena bojenja bakterija - po 5 puta različite tehnike bojenja,
- Fluorescentno bojenje bakterija - posmatra
- Uzimanje uzoraka za mikrobiološki pregled pri sumnji na seksualno prenosive bolesti i dr. - 10 puta izvodi
- Mikroskopski pregled materijala na mikrobakterije - 10 puta,
- Bakteriološki pregled direktnog preparata i identifikacija etiološkog agensa iz brisa guše, nosa, oka, uha, usne duplje - svaki uzorak 10 puta
- Bakteriološki pregled punktata, eksudata, gnoja i brisa rane - 5 puta
- Bakteriološki pregled sputuma (10 puta), sekreta i aspirata traheje i bronhija - po mogućnosti 2 puta
- Bakteriološki pregled žuči - 5 puta
- Bakteriološki pregled sekreta uretre, vagine i cerviksa uterusa - 10 puta
- Bakteriološki pregled različitih uzoraka na mikrobakterije - specijalizant izvodi 5 puta
- Bakteriološki pregled uzoraka pri sumnji na anaerobnu infekciju izvodi 5 puta
- Hemokultura - 10 puta
- Urinokultura - 20 puta
- Koprokultura - 20 puta
- Kultivacija u automatizovanim sistemima specijalizant se upoznaje
- Identifikacija bakterija na osnovu biohemijskih i seroloških osobina - 10 puta
- Epidemiološki markteri - serotipizacija (20 puta), rezistotipizacija (20 puta), bakteriocinotipija, fagotipizacija, DNA-DNA hibridizacija, RNA-RNA hibridizacija - upoznaje se
- Ispitivanje osetljivosti bakterija na antibiotike i hemioterapeutike in vitro - samostalno izvodi za različite bakterijske vrste 5 puta
- Određivanje vrednosti MIK i MBK antibiotika i tolerancije bakterija - 5 puta izvodi
- Ispitivanje osetljivosti mikobakterija na tuberkulostatike in vitro posmatra
- Određivanje antibiograma u automatizovanim sistemima - upoznaje se
- Dokazivanje toksina bakterija in vitro - upoznaje se
- Dokazivanje toksina bakterija in vivo - upoznaje se
- Biološki ogled - izvodi 5 puta
- Antistreptolizinski test - 5 puta
- Serološki testovi za dokazivanje titra antitela za egzoprodukte (hijaluronidaza, DNA-aza B i dr.) i ćelijske antigene (C.M i dr.) Streptococcus ryogenes-a - upoznaje se
- Anti-alfa stafilolizinski test - 5 puta
- Serološka dijagnoza sifilisa (nespecifične reakcije - Kolmer, VDRL, hemaglutinacija i specifične Nelson test i TPHA test) - 5 puta
- Serološka dijagnoza Lyme-ske bolesti posmatra 5 puta
- Reakcija aglutinacije za serodijagnozu salmoneloza (Njidal) - 5 puta izvodi
- Reakcija aglutinacije za serodijagnozu pegavog tifusa (Njeil-Felidž) posmatra 5 puta
- Reakcija aglutinacije za serodijagnozu bruceloza i franciseloza - izvodi 5 puta
- Reakcija aglutinacije za serodijagnozu leptospiroza - izvodi 5 puta
- Reakcija termoprecipitacije (Ascoli) izvodi 5 puta
- Izolacija virusa na tkivnim kulturama - izvodi 5 puta
- Izolacija virusa u pilećem embrionu - izvodi 5 puta
- Izolacija virusa preko laboratorijskih životinja - posmatra
- Detekcija virusa elektronskom i imunoelektronskom mikroskopijom - upoznaje se
- Detekcija virusa i virusnih infekcija imunofluorescenicijom - izvodi 5 puta
- Serološka dijagnostika virusnih infekcija reakcijama:
- inhibicija hemaglutinacije - izvodi 2 puta
- vezivanja komplementa - izvodi 5 puta
- imunoenzimskim testovima - izvodi 5 puta
- imunofluorescentnim testovima - izvodi 5 puta
- Elektroforetska analiza virusnih proteina i nukleinskih kiselina upoznaje se
- Primena tehnika hibridizacije u virusologiji - upoznaje se
- Bloting-tehnike u virusologiji - upoznaje se
- Test neutralizacije na kulturi tkiva - izvodi 5 puta
- Test neutralizacije na laboratorijskim životinjama - upoznaje se
- Izolacija hlamidija na kulturi tkiva - izvodi 5 puta
- Detekcija antigena hlamidija imunofluorescencijom - izvodi 5 puta
- Izolacija rikecija u pilećem embrionu upoznaje se
- Izolacija rikecija preko laboratorijskih životinja - upoznaje se
- Izolacija mikoplazmi - izvodi 5 puta
- Uzimanje uzoraka i bakteriološki pregled namirnica - izvodi 10 puta
- Uzimanje uzoraka za bakteriološki i virusološki pregled različitih vrsta vode - 10 puta
- Dokazivanje toksina bakterija u uzorcima hrane:
- biološkim ogledom - posmatra
- imunodifuzijom - posmatra
- neutralizacionim testom - posmatra
- imunoenzimskim testom (ELISA) - posmatra
- imunofluorescencijom - posmatra
- Metode membranske filtracije vode - izvodi 5 puta
- Umnožavanje faga u vodi - izvodi 5 puta
- Brojanje bakterija u vazduhu - izvodi 5 puta
- Uzimanje materijala od bolesnika za hemokulturu, urinokulturu, koprokulturu, bilikulturu i likvor - 5 puta, sem uzimanja žuči i likvora - posmatra
- Uzimanje guste kapi i razmaza krvi od bolesnika - 5 puta
- Citološki pregled likvora - upoznaje se
- Izvođenje meningealnih znakova - posmatra
- Pregled stolice na crevne protozoe i helminte (nativan preparat) - samostalno pregleda svaki uzorak koji u toku propisane dužine staža stigne u laboratoriju (50)
- Pregled stolice na crevne helminte i protozoe (metode koncentracije i metode bojenja) - samostalno pregleda svaki uzorak koji za vreme staža stigne u laboratoriju (20)
- Pregled perianalnog otiska na helminte (10 puta)
- Pregled duodenalnog soka i žuči na helminte i crevne protozoe (20 puta samostalno)
- Pregled uretralnog i vaginalnog sekreta na Trichomonas vaginalis (20 puta)
- Izolacija ameba rodova Naegleria i Acanthamoeba - upoznaje se
- Pregled urina na jaja šistozoma - izvršiti pripremu urina za pregled, pregledati pozitivan nalaz iz kolekcije, kao i sve uzorke koji dospeju u laboratoriju
- Pregled histoloških preparata na parazite pregled postojeće kolekcije kao i novoprispelog materijala
- Pregled sadržaja ehinokoknih cista - pregled postojećeg materijala iz kolekcije i novoprispelih uzoraka
- Prepoznavanje makroskopskih karakteristika odraslih helminata i njihovih razvojnih oblika - pregled postojećeg materijala iz kolekcije i novoprispelih uzoraka
- Pregled krvi na malariju, mikrofilarije, tripanozome - pregled postojećeg materijala iz kolekcije i novoprispelih uzoraka
- Kultivisanje lajšmanija - upoznavanje sa pripremom podloga i pregled pozitivnih uzoraka
- Tehnika biološkog ogleda - posmatra
- Serološka dijagnostika parazitarnih oboljenja:
- ELISA test - 5 puta izvodi
- test direktne aglutinacije - 5 puta
- test imunofluorescencije - 10 puta
- ISAGA test - 10 puta izvodi
- Uzimanje materijala za mikološki pregled; dlaka, nokti i drugi materijal sumnjiv na gljivice moguće izazivače oboljenja - svaki prispeli slučaj u toku staža uz obaveznih 10
- Kultivisanje bolesničkog materijala pri sumnji na dermatofite, kvasnice, plesni, gljivice izazivače sistemskih oboljenja - upoznavanje sa podlogama i metodama identifikacije izolata uz pregled postojeće kolekcije
- Tehnika mikrokulture - 5 puta samostalno izvodi
- Biohemijska identifikacija kvasnica informativno uz mogućnost samostalnog rada do 5 puta
- Test germinacije i test produkcije hlamidospora (5 puta samostalno izvodi)
- Ispitivanje osetljivosti in vitro gljivica na antimikotike - posmatra, uz mogućnost samostalnog izvođenja
- Pregled preparata na Sarcoptes scabiei - pregled postojeće kolekcije kao i novoprispelog materijala
- Pregled preparata na Idžodidae - pregled postojeće kolekcije kao i novoprispelog materijala
- Pregled preparata na Phtyrius pubis pregled postojeće kolekcije kao i novoprispelog materijala
- Pregled preparata na Pediculus humanus Var. capitis - pregled postojećeg materijala iz kolekcije.
30. SOCIJALNA MEDICINA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktični stručni rad u zdravstvenim ustanovama (27 meseci, od čega: Zavod za zaštitu zdravlja 15 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 3 meseca, Dom zdravlja 1 mesec, Opšta bolnica 1 mesec, Klinički ili Kliničko-bolnički centar 3 meseca, Zavod za zdravstveno osiguranje 3 meseca i Zavod za statistiku Srbije 1 mesec) iz sledećih oblasti, odnosno specijalnosti:
1. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA: jedinice socijalno-medicinskog posmatranja, osnovne metode i postavke istraživačkog rada, najvažnije tehnike istraživanja, naučnostručna literatura, pisanje stručne publikacije, pojam zdravlja i njegove zaštite, razvoj zdravstvene zaštite, primarna zdravstvena zaštita, ostali nivoi zdravstvene zaštite, socijalna zaštita i teorija socijalne sigurnosti, merenje zdravstvenog stanja, cilj i predmet merenja, izvori podataka i njihova vrednost, indikatori, karakteristike stanja u SRJ, zdravstveno stanje stanovništvo sveta, obezbeđenje kvaliteta u zdravstvenoj zaštiti.
2. ZDRAVSTVENI SISTEMI: sistematski pristup, analize sistema, organizacione strukture, sistem primarne zdravstvene zaštite, bolnički sistem, potrebe i njihovo merenje, determinante zahteva, korisnik i njegova uloga, korišćenje zdravstvene zaštite, funkcionalne karakteristike sistema, zdravstveni informacioni sistem, klasifikacioni sistemi, evidencija i dokumentacija, baze podataka.
3. RUKOVOĐENjE, UPRAVLjANjE I KONTROLNI MEHANIZMI: principi teorije rukovođenja, razlike u odnosu na druge sektore, nivoi odlučivanja tradicionalne i moderne tehnike, procena zdravstvene tehnologije, metode procene, značaj tehnologije za zdravstvo, nabavka opreme, tehnologije planiranja, izrada plana, pojam zdravstvene politike i metod delovanja, deetatizacija i decentralizacija, sistem odlučivanja, kontrolni mehanizmi, kontrola kvaliteta, zdravstveno zakonodavstvo, kategorije koje podležu zakonskoj regulativi, savezni i republički zakon, pravilnici i uputstva.
4. ZDRAVSTVENO VASPITANjE: ponašanje, navike i običaji i njihov uticaj na zdravlje, oblici ponašanja i njihovo formiranje, veza između ponašanja zdravlja i bolesti, faktori rizika, zdravstveno vaspitanje - multidisciplinarni pristup, metode i tehnike zdravstveno-vaspitnog rada, organizacija delatnosti, zdravstveno vaspitni programi, njihova primena i evaluacija.
5. ZDRAVSTVENA EKONOMIKA: pojam cena i troškova u zdravstvu, zdravstvena potrošnja, efikasnost, ekonomičnost, finansiranje zdravstvene zaštite, kontrola zdravstvene potrošnje, metode ekonomskih analiza u zdravstvu.
6. STATISTIKA: biostatistika, deskriptivna statistika, zaključivanje na osnovu uzoraka, multivarijantna statistika - linearna regresija i korelacija, višestruka linearna regresija i korelacija, analiza odlučivanja - drvo odlučivanja, višekriterijumsko odlučivanje, analiza vremenskih serija, modeli za predviđanje, klasifikacioni sistemi, osnovne klasifikacije.
7. EPIDEMIOLOGIJA: epidemiološki metod, deskriptivni, analitički i eksperimentalni, karakteristike zarazne bolesti - crevnih zaraza, respiratornih infekcija i transmisivnih zaraza, mere za sprečavanje i suzbijanje zaraznih bolesti, masovna nezarazna oboljenja, rak, kardiovaskularne bolesti, reumatizam, mentalna oboljenja.
8. HIGIJENA: ekologija, komunalna higijena, higijena naselja i urbanizam, higijena sela i privremenih naselja, ishrana, karakteristike ishrane i uhranjenosti, planiranje i ispitivanje ishrane, zakonski propisi i sanitarna kontrola, školska sredina, ustanova za predškolski uzrast, unapređenje zdravlja dece i omladine, sanitacija sredine, voda, atmosfera, buka, ekologija rada. Po završetku obavezne dvosemestralne nastave, specijalizant iz socijalne medicine polaže kolokvijum iz statistike, epidemiologije, higijene i socijalne medicine, a bez položenih kolokvijuma ne može da overi odslušanu nastavu.
I Spisak procedura koje specijalizant treba da uradi
1. Jedno međunarodno poređenje zdravstvenog stanja stanovništva.
2. Jednu procenu zdravstvenog stanja stanovništva Republike Srbije sa najnovijim podacima.
3. Jednu procenu zdravstvenog stanja stanovništva određenog regiona sa najnovijim podacima.
4. Dve procene zdravstvenog stanja stanovništva opština Srbije po izboru.
5. Pronalaženje i izračunavanje četiri najnovija indikatora zdravstvenog stanja za koja ne postoje rutinski podaci.
6. Jednu standardizaciju opštih stopa smrtnosti za određeno područje.
7. Jednu standardizaciju po godinama starosti i polu specifičnih stopa mortaliteta od određene bolesti za određeno područje.
8. Četiri analize vremenskih serija (trendova) pokazatelja zdravstvenog stanja i socijalno-ekonomskog razvoja.
9. Jedan plan rada zdravstvene ustanove u celini (bolnice, doma zdravlja, ili zavoda za zaštitu zdravlja).
10. Jedan plan rada definisane službe unutar zdravstvene ustanove.
11. Pravljenje jednog programa izvođenja određene preventivne aktivnosti (skrining, vakcinacija ili zdravstveno-vaspitni program).
12. Jedna opšta evaluacija programa rada.
13. Jedna ekonomska evaluacija ostvarenog zdravstvenog programa (analiza troškova i efekata toga programa).
14. Organizacija i izvođenje jednog stručnog sastanka sa zadatom temom.
15. Priprema, organizovanje i održavanje tri predavanja: jedno za decu školskog ili predškolskog uzrasta, jedno za trudnice i jedno za obolele od hroničnih masovnih nezaraznih bolesti.
16. Organizovanje, formiranje i rad u jednoj maloj grupi sa najmanje 5 seansi za gojazne, pušače, HIV pozitivne ili roditelje hendikepirane dece po izboru.
17. Sprovođenje najmanje 15 zdravstveno-vaspitnih intervjua.
18. Definisanje minimalnog skupa podataka za praćenje određenog programa (pravljenje obrazaca).
19. Definisanje i razvoj jedne baze podataka.
20. Jedna kontrola kvaliteta (tačnost i pouzdanost) podataka koji se rutinski prikupljaju (bilo za bolnički ili za vanbolnički sistem zdravstvene zaštite).
21. Jedan predlog za uključivanje u proces ugovaranja nadoknade troškova za rad ustanova (finansiranje ustanove) ili za izvođenje nekog programa (finansiranje programa aktivnosti).
22. Procena izračunavanja troškova za definisane medicinske usluge.
23. Jedno poređenje kvaliteta rada dve ili više stacionarnih, odnosno dve ili više ambulantno polikliničkih ustanova na osnovu podataka rutinske statistike.
24. Dve grafičke prezentacije stohastičkih analiza - izrada "drveta odlučivanja".
25. Dve simulacije procesa protoka pacijenata u lekarskoj ordinaciji.
26. Izrada jednog kvalitativnog modela predviđanja neke pojave (Delfi metod, norminalne grupe, konsenzus pristup i drugi).
31. MEDICINA RADA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktični stručni rad na institutu za medicinu rada i zavodima za medicinu rada, odnosno za zdravstvenu zaštitu radnika koji ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: fiziologija rada 4 meseca, ekologija rada 4 meseca, profesionalna patologija 10 meseci, ocenjivanje radne sposobnosti 4 meseca, radiološka zaštita 1 mesec i dispanzer Medicine rada 4 meseca).
Praktičan stručni rad iz navedenih oblasti, odnosno grana medicine rada obavlja se, u polovini predviđenog trajanja, u Institutu za medicinu rada Kliničkog centra Srbije, a u preostalom delu, odnosno trajanju u zavodima za medicinu rada, odnosno drugim zdravstvenim ustanovama koji ispunjavaju uslove.
FIZIOLOGIJA RADA (4 meseca)
Ergometrija i testovi
a) Testovi indirektnog određivanja energetske potrošnje u proceni fizičke radne sposobnosti:
- Phusical Njorking Capacity - 170
- Astrand test
- Leistungapuls indedž - LPI test (Muller)
Demonstracija i vežbe izvođenja, interpretacija sa korekcijom rezultata.
b) Određivanje maksimalnog aerobnog kapaciteta, direktnim putem (analizom uzorka ekspiriranog vazduha) Astrand, Rodahl metoda, Demonstracija u Laboratoriji za fiziologiju rada.
Ispitivanje mišićne sile i izdržljivosti.
a) Sl jedinice za mišićnu silu, snagu i izdržljivost. Izvođenje jedinica, izračunavanje i konverzija.
b) Dinamometrija
- tipovi dinamometara
- upoznavanje sa tehnikom upotrebe dinamometra. Neposredno izvođenje dinamometrije svih mišićnih grupa, obrada dobijenih rezultata i interpretacija.
c) Testiranje mišićne izdržljivosti
- principi baždarenja i očitavanja sa kalibrisanog papira. Neposredno izvođenje i interpretacija rezultata. Antropometrijske mere i metode ispitivanja
- Upoznavanje sa kaliperom (vrednosti podeoka skale i pravilan način upotrebe kalipera).
Neposredno uzimanje najčešćih antropometrijskih mera, interpretacija rezultata i tabelarni prikaz.
Analiza fizičkog opterećenja i psihofizioloških zahteva neposredno na radnom mestu.
a) procena deskriptivnom metodom, b) procena kvantitativnom metodom fiziološka merenja psihološka testiranja.
Izbor i primena kriterijuma za evaluaciju analizom dobijenih podataka u procenjivanju sposobnosti za rad kod terenskog ispitivanja:
- režim rada i odmora,
- problema rada u smenama,
- procenjivanja radnih mesta sa posebnim uslovima rada
- izbor odgovarajućih mera zaštite sa fiziološkog i psihofiziološkog aspekta skraćeno radno vreme, beneficirani radni staž i dr.
Upoznavanje i neposredno učešće u izvođenju zadataka.
Psihologija rada
1. Značaj, mesto i uloga psihologije kao nauke i primenjene delatnosti u okviru medicine rada (upoznavanje).
2. Oblast primenjene psihologije: psihologija rada, kadrovska psihologija, psihologija međuljudskih odnosa, inženjerska psihologija, psihofiziologija - osnovni problemi izučavanja (upoznavanje).
3. Osnovni psihološki fenomeni ličnosti (procesi, osobine, stanja i sposobnosti ličnosti) - njihove strukture, priroda, način ispoljavanja i način merenja testiranja (upoznavanje).
4. Demonstracija postupka ispitivanja sa nekoliko osnovnih standardnih psiholoških metoda - testova (upoznavanje).
5. Procenjivanje radnog opterećenja sa psihofiziol. aspekta.
- teorijskometodološki pristupi (upoznavanje)
- profesiografska metoda (izvođenje)
6. Procenjivanje psihofizikal. radnog naprezanja:
- teorijskometodološki pristupi (upoznavanje)
- metode ispitivanja (reprodukovanje)
- psihodijagnostički intervju i upitnik (izvođenje).
7. Analiza posla i procenjivanje psihofiziol. zahteva posla (reprodukovanje izvođenje).
8. Principi, postupak i metode prof. orijentacije i prof. selekcije radnika (upoznavanje i reprodukovanje).
9. Biološki ritmovi i rad u smenama - opšte karakteristike vrste i značaj izučavanja, uticaj na radnu efikasnost i zdravlje radnika (upoznavanje, reprodukovanje).
10. Izučavanje dinamike radne efikasnosti u toku rada - značaj ovog problema za rešavanje pitanja u vezi sa umorom na radu (reprodukovanje).
11. Značaj motivacije, zadovoljstva poslom, adaptacije i obučenosti radnika na radnu efikasnost i radnu bezbednost (poznavanje).
12. Važnost obraćanja pažnje na savremene uslove života i rada (promenjivi, nestalni i otežani u PF smislu) na zdravlje uopšte a posebno na mentalno zdravlje i radnu sposobnost radnika.
Funkcionalna dijagnostika
Lekar na specijalizaciji treba da stekne sledeća znanja:
- da samostalno interpretira rezultate male spirometrije, velike spirometrije i forsirane eksperiatorne protok-volumen krivulje, bronhus-provokacionog testa i dilatatornog testa,
- da samostalno ili uz malu pomoć interpretira i rezultate transfera kiseonika u plućima, telesne pletizmografije i erspiratornih gasova,
- da samostalno izvodi malu spirometriju NC, FEV1 i Tiffeneau indedž) na vodenom spirometru i da u toku staža samostalno izvede, izračuna i interpretira najmanje 10 spirograma.
- da na elektronskom spirometru izvodi malu spirometriju sa forsiranom eksperiatornom protok-volumen krivuljom i da napravi najmanje 15 takvih analiza,
- da nauči da razlikuje normalan EKG od patološkog i da zna značenje jednostavnijih EKG poremećaja,
- da interpretira oscilografsku krivulju perifernih ekstremiteta samostalno.
EKOLOGIJA RADA (4 meseca)
U toku specijalizacije staža lekar mora:
- da upozna teoretske osnove i praktične metode, koje se koriste u oblasti higijene rada i ekologije. Lekar mora obavezno da upozna metodologiju i metode ispitivanja i merenje činilaca radne sredine, koji utiču na zdravlje i radnu sposobnost radnika. Mora da bude sposoban da interpretira rezultate merenja za sledeće profesionalne štetnosti:
1. mikroklima (temperatura, vlažnost, brzina strujanja vazduha, toplotno zračenje), kao i upotrebu monograma i izračunavanju efektivne temperautre i P4SR indeksa.
2. osvetljenost radnog mesta, prostorija i prolaza - lusmetrija,
3. buka - intenzitet i frekvencija, kriva tolerancija buke,
4. vibracije (opšte i lokalne parametri značajni za dejstvo na čoveka),
5. zaprašenost - prašina organskog i neorganskog porekla, lekar mora da zna metode fizičko-hemijske analize prašine i postojeće normative, mora da interpretira dobijene rezultate,
6. štetnosti hemijske prirode (gasovi, isparenja, dimovi, toksične prašine, lekar mora da upozna metode uzimanja uzorka i slanja na analizu, morada zna da tumači dobijene rezultate (pojedinačnih i kombinovanih štetnosti).
Lekar morada zna da uradi ispitivanje i procenjivanje poslova sa posebnim uslovima rada u odnosu na izloženost profesionalnim štetnostima.
Specijalizant učestvuje u izradi dokumentacije o medicinskoj opravdanosti uvođenja skraćenog radnog vremena kao i posebnog vida zaštite radnika.
Statistika
Specijalizant treba da upozna principe evidentiranja, prikupljanja i obrade zdravstveno-statističkih informacija neophodnih za sagledavanje zdravstvenog stanja radnika.
Treba da savlada izračunavanje i primenu zdravstveno-statističkih parametara i pokazatelja koji se koriste u praćenju i proučavanju zdravstvenog stanja radnika.
Treba da se osposobi da samostalno evaluira i interpretira posledice specifičnosti uslova rada i radne sredine na zdravstvenu i radnu sposobnost radnika sa aspekta: opšteg i specifičnog morbiditeta, apsentizma, traumatizma i na radu i van rada, invalidiziranje i mortalitet.
Organizacija i planiranje u službi medicine rada.
Specijalizant treba da se praktično upozna sa sledećim:
- osnovama Zakona zaštite na radu, zdravstvenom zaštitom radnika u okviru Zakona o zdravstvenoj zaštiti kao i odgovarajućom primenom Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju,
- osnovnim planiranjem programiranjem i organizacijom u zdravstvenoj zaštiti radnika sa regionalizacijom u zdravstvu.
Za vreme ovog specijalističkog staža lekar treba da provede nedelju dana u ovom Institutu, dva dana u Institutu za socijalnu medicinu i Republičkom zavodu za zdravstvenu zaštitu, kao i po jedan dan u dva uzornija dispanzera medicine rada u Beogradu radi praktičnog upoznavanja, a osim toga, i u jednom od dispanzera iste grane privredne delatnosti kao što je ona u kojoj specijalizant radi.
PROFESIONALNA PATOLOGIJA (10 meseci) I OCENjIVANjE RADNE SPOSOBNOSTI (4 meseca)
Opšta oboljenja u vezi sa radom - 5 meseci
Rad u ambulanti 1 mesec
Rad na odeljenju 4 meseca - obrada 5 pacijenata sa vibrac. bolešću
- obrada 15 pacijenata sa drugim oboljenjima
- ocena radne sposobnosti kod 5 pacijenata
- lista profesionalnih bolesti.
Profesionalna oboljenja disajnog sistema - 5 meseci
- Rad u ambulanti 1 m.
- Rad na odeljenju 4 m.
- obrada 5 pacijenata sa astmom i hroničnim bronhitisom
- obrada 10 pacijenata sa sumnjom na pneumokoniozu
- obrada 5 pacijenata sa drugim dijagnozama
- samostalna ocena radne sposobnosti kod 5 pacijenata
- klasifikacija pneumokonioza
- čitanje RTG snimaka.
Profesionalna toksikologija - 5 meseci
Rad u ambulanti 1 m.
Rad na odeljenju 4 m.
- obrada 6 pacijenata sa trovanjem olovom
- obrada 4 pacijenta sa trovanjem drugim metalima
- obrada 4 pacijenta sa trovanjem organskim rastvaračima
- obrada 6 žena pacijenata sa drugim dijagnozama
- samostalna obrada 5 pacijenata za ocenu radne sposobnosti.
Rad u komisijama (invalidska, lekara veštaka) 1 mesec.
Specijalizanti treba da nauče: rad sa ORTHO-RATEROM i tumačenje rezultata, ispitivanje kolornog vida i adaptacije na tamu i tumačenje rezultata, ispitivanja akomodacije i konvergencije i tumačenje rezultata, orijentaciono ispitivanje vidnog polja.
ORL
- Korektno uzimanje otološke anamneze:
- zapaljenje srednjeg uva
- povreda uva i operacija uva
- gluvoća kongenitalna i porodična
- zujanje u ušima
- povrede glave i vrata
- ototoksični lekovi
Zanimanje (izloženost buci)
Principi audiometrije - tonalne-linearne - kortikalne
Tumačenje normalnog audiograma
Tumačenje patološkog audiograma
Izračunavanje procenta oštećenja sluha (profesionalna geneza) i određivanje telesnog oštećenja. Značaj uredne ili normalne vestibularne funkcije za život i rad čoveka.
Principi ispitivanja
vestibularne funkcije
kalorični testovi
Prednosti kaloričnih testova i nedostaci
Rotatorni testovi u ispitivanju vestibularne funkcije (penduliranje i kupulometrija)
- prednosti i nedostaci ORS i telesno oštećenje.
Neuropsihijatrijski
Praktična znanja i veštine:
1. Specifičnosti anamneze i neuropsihijatrijskog pregleda u medicini rada.
2. Najčešće neurofiziološke i neuropsihološke metode u medicini rada (EMG, brzina provodljivosti nerava, EEG, Hartman-test i sl.).
3. Kriterijumi za ocenu radne sposobnosti sa neuropsihijatrijskog aspekta.
Profesionalna rendgenologija - 1 nedelja
1. Penumokonioze - rendgenološka dijagnostika penumokonioza (silikoze, azbestoze, antimonoze, slilikotuberkuloze).
2. Koštano zglobne promene izazvane vibracijama.
3. Rendgenološke promene kostiju izazvane toksičnim činiocima (Cd, VCM itd.) brzom dokompresijom (kesonska bolest), mikrotraumatizam.
Nastavu izvodi Rtg kabinet u zajednici sa pulmološkim toksikološkim i opštim odeljenjem Klinike za profesionalne bolesti (zavisno od obrađene materije).
Alergološki
- Osnovi imunologije
- Najčešći alergeni u industriji
- Priprema alergena za testiranje i odabiranje
- Najčešće alerg. manifestacije na koži i sluzokožama u industriji
- Tumačenje rezultata
- Klinička dijagnostika
- Dijagnostika u odnosu na zakonske propisa
- Ocene radne sposobnosti
Ortopedski
Pregled lokomotornog sistema u ordinaciji specijaliste za medicinu rada.
Prvi pregled lokomotornog sistema za profesionalnu orijentaciju, za zasnivanje radnog odnosa pre stupanja u udruženi rad.
Periodični i kontrolni pregledi radnika u udruženom radu.
Posebni pregledi u udruženom radu izvan udruženog rada.
Pregledi obolelih ili traumatiziranih radnika.
Tehnika pregleda. Anamneza, antropometrija, pregled gornjih udova, pregled kičmenog stuba, pregled karlice i karlično bedrenog pojasa, pregled donjih udova. Razgraničavanje nenormalnih pojava od normalnih, uočavanja bitnog od nebitnog. Ispitivanje osnovnih i posebnih funkcija celine i delova lokomotornog sistema, ispitivanja aktivnosti gornjih udova, funkcije kičmenog stuba, funkcije hoda, stajanja i sedenja. Konstitucija, fizička sposobnost, tumačenje laboratorijskih, rendgenskih i drugih nalaza i analiza.
Zaključak o stanju lokomotornog sistema i funkcionalnog integriteta lokomotornog sistema.
Još dve nedelje specijalizant provodi u nekom od kabineta po sopstvenom izboru.
Laboratorija
Hematološka
- Uzimanje biološkog materijala za hematološke, biohemijske i toksikološke analize.
- bojenje i brojanje: Er, L, Tr, Rtc, BPE, Heinz. tel. L-formulal
- celokupni pregled urina
Biohemijska - 2 nedelje i Toksikološka 3 nedelje
- osnovi kvantitativnog određivanja toksičnih metala: Pb, Cd, Hg, i sl.
- određivanje gasova u krvi: CO, CS2 i sl.
- određivanje metabolita toksičnih organskih jedinjenja: fenol hipurna kiselina, trihlorni derivati alifatični ugljovodonika, rodanidi.
- evaluacija (interpretacija) toksičnih efekata na bazi analiziranja biotoksikoloških parametara: Kopro, proto i uroporfirin, ALK, enzimska aktivnost dehidrataze d-ALK aktivnost holinesteraze i drugih enzima itd.
Lekari se tokom staža ne obučavaju praktičnom izvođenju analiza već gore navedenim principima. Posebna pažnja se poklanja pomenutoj evaluaciji laboratorijskih nalaza, a kada je to moguće, uključuje se u završnu obradu laboratorijskih rezultata u sklopu evaluacije toksikološko-epidemioloških ispitivanja u rad. organizacijama ili neposredne životne sredine.
Rehabilitacija
Staž se obavlja u institutima za medicinu rada, zavodima za medicinu rada i specijalističkim RH centrima.
RADIOLOŠKA ZAŠTITA (1 mesec)
Lekar na specijalizaciji upoznaje teorijske osnove dejstva jonizujućih zračenja kao i osnovne praktične metode koje se koriste u oblasti radiološke zaštite. Osim toga, upoznaje se i sa dejstvom i metodološkim principima zaštite od dejstva ostalih nejonizujućih zračenja.
Posebno treba savladati sledeća poglavlja: izvori i vrste jonizujućih zračenja.
- dejstvo zračenja na živu materiju
- jedinice radioaktivnosti i doze
- akutne posledice dejstva jonizujućih zračenja (akutna radijaciona bolest, akutni radiodermatitis)
- hronične posledice dejstva jon. zračenja (hronični radiodermatitis, promene na krvotvornim organima, gonadama, očnom sočivu, respiratornom sistemu).
- karcinogeni efekti jon. zračenja
- mutageni efekti jon. zračenja (citogenetske promene) u somatskim ćelijama i genetskom materijalu).
- genetski efekti zračenja
- osnovi radiotoksikologije (prodiranje, transport, depozicija, eliminacija i efekti radiotoksičnih supstanci)
- osnovi radioekologije (radionuklidi u ekološkom ciklusu)
- osnovi dozimetrije zračenja i lična dozimetrija (kontrola izvora zračenja, film-dozimetrija, termoluminiscenta TL-dozimetrija)
- osnovni principi radiološke zaštite (zaštita pri radu sa zatvorenim i otvorenim izvorima jonizujućih zračenja)
- medicinski nadzor lica koja rade sa izvorima jon. zračenja
- norme sigurnosti u radiološkoj zaštiti
- regulativa u oblasti zaštite od jon. zračenja.
U praktičnom radu lekar na specijalizaciji treba da savlada sledeće:
- u Kabinetu za radijaciona oštećenja i zdravstvenu kontrolu lica koja rade sa izvorima jon. zračenja izvrši pregled najmanje 10 lica koja rade sa izvorima jon. zračenja i učestvuje u oceni radne sposobnosti.
- U laboratoriji za dozimetriju zračenja i ličnu dozimetriju da se informiše o instrumentima za dozimetriju zračenja, film-dozimetriju i TL-dozimetriju i da zna da interpretira rezultate metodama za određivanje 239Pu, Po-210 i PB-210 u biološkom materijalu i osnovama radiotoksikologije.
- U laboratoriji za radioekologiju da se upozna sa osnovnim metodama za određivanje fisionih produkata 90Sr, 137Cs i prirodnih radionuklida U, 222Rh u čovekovoj sredini.
- U Laboratoriji za citogenetiku da se upozna sa osnovama citogenetike i informiše o metodama za ispitivanje citogenetskih promena u limfocitima periferne krvi i da zna da interpretira rezultate.
- U Laboratoriji za radioaktivnu dekontaminaciju da se upozna sa osnovama dekontaminacije površine i informiše o metodama za dekontaminaciju.
- da se informiše o kapilaroskokpiji i da zna da interpretira kapilaroskopski nalaz, a i da u najmanje 2 slučaja izvrši kapilaroskopiju.
DISPANZERSKI RAD (4 meseca)
Edukacija se obavlja u vidu praktičnog rada u sledećim oblastima medicine rada:
- upoznavanje sa organizacionom strukturom Dispanzera i radom njegovih specijalizovanih jedinica. Upoznavanje sa vođenjem med. dokumentacije i evidencije.
- Preventivni pregledi radnika (prethodni, periodično-kontrolno i ciljani)
- Upoznavanje sa uslovima rada, rezultatima higijensko-tehničkim merama i obilazak radnih mesta.
- Analiza opšteg, eventualno profesionalnog morbiditeta i traumatizma.
- Analiza absentizma radnika po uzrocima i mere za njegovo smanjenje.
- Analiza uzroka prevremenog invalidiziranja radnika.
- Obrada obolelih radnika zbog upućivanja na pregled kod invalidskih komisija.
- Obrada i upućivanje obolelih radnika na rehabilitaciju.
- Kurativni pregledi i terapija radi uvida u strukturu opšteg morbiditeta i povreda van rada a naročito u bolesti u vezi sa radom, koja nisu na Zakonskoj listi, a koje utiču na procenat apsentizma i invalidnosti.
- Rad na zdravstvenom vaspitanju radnika.
- Učešće u planiranju radničke ishrane, programa rekreacije, dnevnog i godišnjeg odmora.
- Metodologija praćenja zdravstvenog stanja invalida rada i starosnih penzionera.
KATALOG VEŠTINA
Ispitivanja mikroklina sa Assmann-ovim aspiracionim psihometrom i katetermometrom (i)
Merenje osvetljenosti sa luksometrom (i)
Merenje i analiza buke sa bukometrom Bruel i Jaer (i)
Određivanje zaprašenosti za Zeiss-ovim konimetrom (i)
Merenje jonizujućih zračenja sa detektorom DR-Me (i)
Ispitivanje ventilacije pomoću anomometra (i)
Određivanje hemijskih materija u vazduhu sa Drager-ovim ručnim aspiratorom i Auer-toksimetrom (i)
Analiza radnog mesta sa procenom psihofizičkih zahteva (i)
Mikroskopsko određivanje Heinz-ovih telašća (i)
Mikroskopsko određivanje retikulocita (i)
Određivanje bazofilno punktiranih eritrocita (i)
Obavljanje prethodnih zdravstvenih pregleda (i)
Obavljanje periodičnih zdravstvenih pregleda (i)
Uzimanje elektrokardiograma (i)
Ispitivanje vida sa Ortho-rater aparatom (i)
Vršenje digitalne pletizmografije (i)
Vršenje oscilometrije podlakatica i podkolenica (i)
Mikroskopska kapilaroskopija ležišta nokta (i)
Merenje temperature kože sa Ellab-instrumentom (i)
Obavljanje audiometrijskih ispitivanja (i)
Obavljanje antroprometrijskih merenja (i).
32. OPŠTA MEDICINA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (12 meseci) i praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (24 meseca, od čega: opšta medicina 12 meseci; ginekologija i akušerstvo 2 meseca, od čega 1 mesec u dispanzeru; pedijatrija 2 meseca, od čega 1 mesec u dispanzeru; infektologija 1 mesec, interna medicina 2 meseca - bolnica; opšta hirurgija 1 mesec - bolnica; hitna, odnosno urgentno medicinska služba 1 mesec; zdravstveno vaspitanje 15 dana; medicinska statistika i informatika 15 dana i neuropsihijatrija 2 meseca - bolnica).
ZNANjA I VEŠTINE Opšta medicina
Lekar na specijalizaciji se upoznaje sa delokrugom i sadržajem rada tima opšte medicine u domu zdravlja - nosiocu osnovne zdravstvene delatnosti. Usmerava zdravstvenu delatnost na preventivnu i aktivnu zdravstvenu zaštitu (principi i metodologija rada). Izučava: odnos lekara opšte medicine prema ostalim oblastima u osnovnoj zdravstvenoj delatnosti; timski rad i delokrug rada lekara opšte medicine u porodici i mesnoj zajednici; učešće lekara opšte medicine kao člana šireg tima u polivalentnoj patronaži i kućnom lečenju.
Sprovodi: primarnu, sekundarnu i tercijalnu prevenciju kod najčešćih oboljenja i stanja, a posebno obavezne vidove zdravstvene zaštite i aktivnu zdravstvenu zaštitu stanovništva. Savladava mere i postupke dijagnoze i terapije urgentnih stanja u opštoj medicini. Rešava socijalno medicinske probleme u zaštiti zdravlja: trudnica, porodilja, babinjara, žena generativnog doba, odojčadi, male, predškolske i školske dece i omladine i radnika. Sprovodi mere u zaštiti - zdravlja starih osoba, učesnika NOR-a, vojnih invalida i drugih invalidnih lica. Primenjuje zdravstveno vaspitanje kao integralni deo rada u svakodnevnoj praksi. Upoznaje vođenje dokumentacije i evidencije u opštoj medicini, registar bolesnika o vodećim hroničnim oboljenjima u populaciji i dr.
Ginekologija i akušerstvo
Upoznaje mere na očuvanju i unapređenju zdravlja žene i trudnice kroz dispanzersko-savetovališni rad, u savetovalištima za: planiranje porodice, kontracepciju, bračno savetovalište, sterilitet i savetovalište za trudnice.
Obavlja preglede i male intervencije u ginekologiji. Ovladava merama i postupcima za dijagnostiku, diferencijalnu dijagnostiku i terapiju najčešćih ginekoloških oboljenja i stanja. Proučava značaj i upotrebu hipofiznih i seksualnih hormona u ginekološkim oboljenjima i stanjima. Radi na radnom otkrivanju malignih oboljenja, a posebno na dijagnozi distrofičnih i prekanceroznog stanja u ginekologiji. Osposobljava se za veštačko prekidanje trudnoće, dijagnozu i terapiju spontanih i nasilnih pobačaja. Ovladava dijagnozom, diferencijalnom dijagnozom i terapijom bolesti u trudnoći. Uvežbava vođenje normalnog porođaja, porođaja kod sužene karlice i komplikovanih porođaja. Posebno uvežbava dijagnozu, terapiju i intervencije kod vanmaterične trudnoće, gvozdaste mole, horionepitalioma, smrti ploda u materici, prevremeno odlubljivanje normalno usađene posteljice, krvavljenje u akušertsvu u drugoj polovini trudnoće, placente previje. Upoznaje normalne i patološke babine i negu babinjara: terapiju mastitisa; obučava se kontroli zdravstvenog stanja porodilje; učestvuje u patronaži.
U okviru praktičnog rada specijalizant treba da obavi najmanje: 10 porođaja, 3 epiziotomije sa ušivanjem, 10 kiretaža, 20 uzimanja i pregleda vaginalnog sekreta na stepen čistoće, 20 sistematskih pregleda žena na malignitet genitalnih organa i dojki.
Pedijatrija
Specijalizant upoznaje: osnove fizičkog i psihičkog rasta i razvoja deteta i njihove specifičnosti po uzrastu; ishranu odojčeta, malog, predškolskog i školskog deteta i poremećaje ishrane; etiopatogenezu, kliničku sliku i terapiju prenatalno uslovljenih bolesti i anomalija. Ovladava dijagnozom, diferencijalnom dijagnozom i terapijom najčešćih patoloških stanja u dece. Izučava etiopatogenezu i osposobljava se za dijagnozu i lečenje: neurotoksičnog sindroma; akutnih i hroničnih bolesti respiratornog sistema kod dece i dečje tuberkuloze; oboljenja degistivnog sistema; bolesti srca i krvnih sudova (posebno reumatska groznica); ovladava merama i postupcima kod infekcije urinarnog trakta; bolesti jetre i - 139 -žučnih puteva; hematoloških oboljenja i alergijsko-imunoloških bolesti u dece; kao i bolesti endokrinog sistema (Diabetes mellitus i dr.). Posebno izučava etiopatogenezu, kliničku sliku i ovladava metodama dijagnoze, diferencijalne dijagnoze i terapijom konvulzija u odojčeta i malog deteta. Upoznaje osobenosti otorinolaringologije, oftalmologije i hirurških oboljenja dečjeg uzrasta, a posebno urođeno iščašenje kuka. Upoznaje se sa laboratorijskom dijagnozom, tumačenjem rezultata i doziranjem lekova u pedijatriji. Učestvuje u proceni psihofizičke i emocionalne zrelosti dece pred upis u školu, razvrstavanje dece ometene u razvoju, habilitaciji i rehabilitaciji dece. Vrši: sistematske preglede odojčadi, male i predškolske dece, školske dece i omladine; analize nalaza pri sistematskim pregledima i preduzima mere sanacije, kontrolu sanitarno-higijenskih uslova u organizacijama za dnevni boravak dece i školskim objektima. Radi na vakcinacijama i izradi kalendara vakcinacije. Sprovodi zdravstveno vaspitni rad sa decom i roditeljima.
Infektologija
Upoznaje kliničke karakteristike (dijagnoza, diferencijalna dijagnoza, dopunske dijagnostičke metode) bakterijskih i virusnih zaraznih oboljenja. Koristi metode i postupke za dijagnozu i terapiju; meningelnog sindroma, bakterijskog meningitisa, specifičnog seroznog meningitisa; streptokoknih i stafilokoknih infekcija; akutnih respiratornih insuficijencija; sindroma angina; akutnog diarealnog sindroma; toksi-infektivnog šoka i akutnog virusnog hepatita. Upoznaje i primenjuje antibiotsku i kortikoidnu terapiju kod infektivnih bolesti; kliničke i bakteriološko-imunološke dijagnostičke metode i urgentna stanja u zaraznim bolestima.
Interna medicina
Lekar na specijalizaciji se upoznaje i ovladava savremenim dijagnostičkim, diferencijalno-dijagnostičkim i terapijskim metodama i postupcima najčešćih internističkih oboljenja u opštoj medicini, a posebno kod: oboljenja srca i krvnih sudova, pneumoftizioloških oboljenja; gastrointestinalnih oboljenja; oboljenja bubrega i mokraćnih puteva; endokrinoloških oboljenja; alergološko-imunoloških oboljenja; oboljenja hematopoetskog sistema. Sprovodi prevenciju i lečenje reumatske groznice, reumatoidnog artrita, lumbalne diskopatije, degenerativnih reumatskih oboljenja i sistemskih bolesti vezivnog tkiva. Upoznaje značaj timskog rada i ulogu lekara opšte medicine u rehabilitaciji internih oboljenja.
Hirurgija
Upoznaje savremene principe i metode asepse, antisepse, sterilizacije, pripreme hirurškog polja u ordinaciji opšte medicine. Uvežbava hiruršku obradu manjih rana i povreda, postupak i metode lečenja šoka, hemostaze, imobilizacije i transport povređenih i obolelih. Upoznaje se sa savremenim principima zbrinjavanja najčešćih povreda glave, kičmenog stuba, grudnog koža, trbuha, gornjih i donjih ekstremiteta. Posebno uvežbava dijagnozu i postupke zbrinjavanja akutnog abdomena, krvarenja iz gastrointestinalnog trakta. Uvežbava: metode lokalne i opšte anestezije u ambulantnim uslovima i ambulantno lečenje hirurških bolesnika; metode dijagnostičkih i terapeutskih hirurških intervencija (kateterizacija, ispiranje želuca, traheotomija, punkcije). Obučava se za preduzimanje hitnih intervencija u stomatologiji. Upoznaje ratni medicinski minimum u hirurgiji.
Neuropsihijatrija
Upoznaje i ovladava psihijatrijskim pregledom, psihološkim testovima i principima psihijatrijske dijagnostike. Osposobljava se za samostalno rešavanje kliničkih problema i terapije: akutnih i hroničnih psihosomatskih sindroma, shizofrenije, manijsko-depresivne psihoze i dr. Izučava socijalne probleme i terapiju bolesti zavisnosti; metode i postupke u gerijatrijskoj psihijatriji i socijalnoj i industrijskoj psihijatriji. Upoznaje psihijatriju vanrednih stanja i njihovu prevenciju, kao i urgentna stanja u psihijatriji. Izučava organizaciju rada dispanzera i savetovališta za mentalno zdravlje; radi u dnevnom stacionaru i na rehabitaciji psihijatrijskih bolesnika.
Ovladava neurološkim pregledom, principima dijagnostike i diferencijalne dijagnostike neuroloških bolesti i sindroma; merama i postupcima u terapiji najčešćih neuroloških oboljenja. Upoznaje tretman urgentnih stanja kod kraniocerbralnih povreda. Učestvuje u rehabilitaciji neuroloških bolesnika.
Broj i vrsta procedura odnosno intervencija:
- Davanje injekcija: intrakutanih 20; subkutanih 50; instramuskularnih 50; intravenskih 50.
- Davanje (instaliranje) infuzija i transfuzija 10.
- Aplikacija lekova - infiltrativna primena leka - 10.
- Punkcija pleure, sam da uradi ili da posmatra kako to drugi radi - 10.
- Ispiranje želuca - 10.
- Digitalni pregled rektuma - 30.
- Rektoskopija - 10.
- Incizija i drenaža apscesa - 10.
- Obrada panaricijuma - 10.
- Obrada opekotina drugog i trećeg stepena 20.
- Primarna obrada rane i šav - 10.
- Repozicija iščašenog zgloba, bilo da to sam uradi ili da posmatra kako to drugi rade - 5.
- Postupak sa gastrostomom - 10.
- Postupak sa anus preternaturalisom - 10.
- Kateterizacija mokraćne bešike i fiksiranje katetera - 10.
- Repozicija parafimoze - 5.
- Privremena imobilizacija - 20.
- Digitalno merenje očnog pritiska - 50.
- Ektropiranje kapaka - 20.
- Pregled rožnjače u fokalnom osvetlenju - 20.
- Odstranjivanje stranog tela iz oka - 10.
- Pregled i ispiranje uha - 30.
- Pregled glasnih žica - 20.
- Tamponada nosa, prednja i zadnja, bilo da sam uradi ili da posmatra - 20.
- Vađenje stranog tela ih uha, nosa i ždrela 20.
- Incizija peritonzilarnog apscesa - 5.
- Promena trahealne kanile - 10.
- Vođenje normalnog porođaja - 30.
- Revizija porođajnih puteva posle porođaja 5.
- Epiziotomija i ušivanje - 10.
- Zbrinjavanje novorođenčeta - 30.
- Manuelno odlubljivanje posteljice, bilo da sam uradi ili da posmatra - 10.
- Procena dubine komatiznog stanja - 5.
- Intubacija - 5.
- Terapija kiseonikom - 20.
- Kardiopulmonalna reanimacija (trenažer) - 50.
- Registrovanje i tumačenje spirograma - 10.
- Registrovanje i tumačenje elektrokardiograma 50.
- Tumačenje rentgenskih snimaka - 100.
- Vođenje zdravstvenog kartona orijentisanog zdravstvenim problemima bolesnika - 50.
- Prikupiti podatke o zdravstvenom stanju stanovništva teritorije opštine na kojoj provodi praktičnu nastavu, obradi u indikatore i analizira izvlačeći prioritetne zdravstvene probleme - 1.
- održati predavanja stanovništvu ili školskoj deci u prisustvu mentora - 2.
- voditi diskusionu grupu - 2.
- napraviti na osnovu prioritetnog problema zdravstveno-vaspitni program za radnu organizaciju, školu, mesnu zajednicu - 1.
- u domu zdravlja po dva dana da provede u svakom savetovalištu.
- uraditi porodičnu dijagnostiku - 2 porodice.
- izmeriti TM, TV i obim grudi i kukova uz procenu uhranjenosti - 5 odraslih i 5 dece.
- napraviti dijetnu šemu kod pacijenata različitog zdravstvenog stanja i uhranjenosti - 5.
33. KLINIČKA FIZIOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinikama, odnosno institutima i domovima zdravlja, ustanovama koje ispunjavaju uslove (27 meseci, od čega: iz Kliničke fiziologije 16 meseci i iz drugih specijalnosti 11 meseci).
Praktičan stručni rad obuhvata i to:
A. KLINIČKA FIZIOLOGIJA (16 meseci)
Specijalnost upoznaje principe i istraživanja, pristupe izučavanja regulacionih sistema u fiziološkim i patofiziloškim uslovima, u dijagnostičke svrhe ispituje uticaj izazvanih poremećaja određenog homostaznog sistema na funkcije pojedinih organa ili sistema, kao i dinamiku promena koje nastaju pri korekciji homeostaze.
Upoznaje se sa metodologijom funkcionalnih ispitivanja organa i sistema čoveka, osposobljava se za analizu, tumačenje i praktičnu primenu dobijenih podataka:
1. Ispitivanje zapremine i fizikohemijskih karakteristika telesnih tečnosti (4 mesec)
Specijalizant se upoznaje sa metodama merenja volumena, određivanja sastava telesnih tečnosti i praćenja acidobazne ravnoteže sa merenjem i izučavanjem raspodele vode u različitim telesnim prostorijama (metode razređenja teškom vodom, antipirinom, obeleženim eritrocitima, radioaktivnim natrijumom i dr.), sa određivanjem količine elektrolita i opasnih sastojaka koji utiču na raspodelu vode i održavanje osmotske ravnoteže (standardne laboratorijske metode), sa merenjem pokazatelja acidobaznog bilansa (metode, određivanja pH krvi, alkalne rezerve, pO2, pCO2 baznog ekcesa).
Osposobljava se za tumačenje nalaza dobijenih ovim ispitivanjima, stiče praktična znanja o kontroli funkcija pojedinih sistema u bolesnika sa poremećenom hemeostazom (posebno vodeno-sonom) i acidobaznim disbalansom. Detaljno se upoznaje sa načinom pripremanja i kliničkom aplikacijom parenteralnih rastvora, brzom dijagnostikom i urgentnom korekcijom ovih disbalansa.
2. Funkcija ispitivanja bubrega (2 meseca)
Ovladava tumačenjem nalaza dobijenih rutinskim pregledom mokraće i određivanjem sadržaja jedinjenja neproteinskog azota u krvi.
Upoznaje se sa metodama i tumačenjem nalaza dobijenih ispitivanjem bubrežne cirkulacije (određivanje zapremine protoka krvi i plazme PAH i diodrast, realna angiografija), glumerulske filtracije (klirens, inulina, EDTA), reapsorpacije i sekrecije proksimalnih tubula (određivanje tubularnog transporta glukoze, PAH diodrast), raepsorptivne funkcije distalnih i sabirnih kanalića (test dilucije i koncentracije, vazoporesinski test, određivanje osmolarnosti krvi i mokraće, osmotskog klirensa i klirensa slobodne vode), sekretorne funkcije distalnih tubula (određivanje izlučivanja H jona, amonijum hlorid, test opterećenja), funkcije bubrega zbirnim testovima (radiorenografija, scintrigrafija bubrega, klirens ureje, kreatinina, PSP test), mokraćne bešike (elektromitografija, radioizotopsko određivanje protoka i rezidualarnog urina).
Upoznaje se sa metodama hemodijalize, peritonealne dijalize i drugim postupcima ekstrakorporalne depuracije.
Upoznaje se sa metodama i nalazima dobijenim ispitivanjem realne hipertenzije, biološko, enzimsko testiranje remina ili angiotenzina).
3. Ispitivanje hematopoeznog sistema i homeostaze (2 meseca)
Osposobljava se za tumačenje nalaza osnovnih laboratorijskih hematoloških ispitivanja i nalaza biohemijskih citoloških analiza u ovoj oblasti.
Upoznaje se sa dijagnostikom poremećaja eritrocitne loze (radioizotopsko određivanje eritopoeze, brzine i obnove gvožđa u krvi u toku 24 časa, ferokinetike, dužine života, eritrocita, detekcija hemolize, enzimopatija i hemoglobinopatija), leukocitne loze (kvantitativna i kvalitativna skretnja bele krvne slike, određivanje dužine života leukocita i trombocita, citohemijska karakterizacija poremećaj leukocita). Stiče znanja o savremenim laboratorijsko-dijagnostičkim testovima iz imunohematologije.
Savladava znanja o imunologiji krvnih grupa i njihovoj praktičnoj primeni, o ispitivanjima posttransfuzionih, hemolitičkih i drugih reakcija i upoznaje principe lečenja nadoknadom krvi.
Upoznaje se sa metodama i osposobljavanja za tumačenje nalaza dobijenih ispitivanjem pojedinih baza hemiostaze, vaskularnog integriteta (test kapilarne rezistencije, vreme krvavljenja, viskoznost krvi), poremećaja trombocita (određivanje broja trombocita, adhezivnosti, trombocitnih činilaca), poremećaja koagulacije i fibrinolize (vreme koagulacije krvi, plazme, protrombinsko vreme, određivanje činilaca koagulacije, razgradnih proizvoda fibrina, laboratorijsko praćenje heparinske, kumarinske i trombolizne terapije.
4. Imunološka ispitivanja (1 mesec)
Upoznaje se sa kliničko-laboratorijskim metodama za dokazivanje antigena i antitela (parcipitacione, imunofluorescentne metode, serološke analize komplementa), za ispitivanje funkcionalnog stanja i funkcije limfocita (testovi aktivacije limfocita, određivanje procentualnog odnosa T i V limfocita, otkrivanje površinskih antigena T ćelija, površinskih imunoglobilina V ćelija), za procenu funkcionog stanja granulocita (hemotaksa, ITV, test, test hemiluminiscencije), sa postupcima izvođenja alergoloških kožnih testova i osposobljava se za tumačenje nalaza dobijenih ovim ispitivanjima.
5. Funkciono ispitivanje respiratornog sistema (1 mesec)
Upoznaje se sa metodama i tumačenjem nalaza dobijenih ispitivanjem plućne ventilacije (standardna spirografija, radioizotopska metoda), plućne mehanike (penumotohografija, registracija krivulja protok / volumen i izvedeni parametri, protok / volumen sa sobnim vazduhom i smešom HeO2, merenje rastegljivosti pluća, inhalaciona scinigrafija pluća), difuzije i plućne cirkulacije (ispitivanje raspodele inhaliranih gasova, gasne analize u mirovanju i energometriji, procena difuzijskog kapaciteta pluća, radioizotopsko ispitivanje plućne cirkulacije, visokozimetrija) ispitivanje raspiratornih poremećaja aciobazne ravnoteže.
6. Funkciono ispitivanje kardiovaskularnog sistema (2 meseca)
Upoznaje se sa metodama i tumačenjem nalaza invazivnog ispitivanja hemodinamike (kineventrikulografija, koronarografija, angiografija, flebografija, hisografija) neinvazivnog ispitivanja hemodinamike (elektrokardiografija, ehografija, radioizotopska kvantitativna selektivna kardiografija, scintigrafija srca i njegovih šupljina, pletizmografija, radioizotopske metode ispitivanja perifernog krvotoka i radioimunološke metode ispitivanja kardiovaskularnog sistema). Ovladava metodama ispitivanja krvnog pritiska.
Stiče praktična znanja o kontroli fizioloških parametara u koronarnoj jedinici.
7. Funkciono ispitivanje digestivnog sistema, pankreasa i jetre
(2 meseca)
Upoznaje se sa metodama i tumačenjem nalaza dobijenih ispitivanjem motorike pojedinih delova digestivnog sistema (radiološke procedure, intubacione i scintigrafske metode), sekrecije (klasične metode, biohemijske analize, savremene metode korišćenjem celularnih i subcelularnih sistema, radioimunološko ispitivanje digestivnih hormona), interstinalne apsorpcije (radioizotopske metode i dr.), upoznaje se sa nalazima dobijenim endoskopskim ispitivanjem.
Stiče znanja iz metodologije ispitivanja pankreasa i jetre i osposobljava se za tumačenje nalaza.
Upoznaje se sa metodologijom kliničkih i biohemijskih ispitivanja nutritivnog statusa, metodama ispitivanja energetskog metabolizma, osnovama dijetetike (ispitivanje i određivanje ukupnih kaloričnih potreba, pojedinih hranljivih materija), osposobljava se za dijetetsku korekciju u stanjima opšte i specifične malnutracije i heperalimentacije, savladava indikacije za upotrebu nutritivnih rastvora i ishrane - per os i tubažom.
8. Funkciono ispitivanje endokrinih žlezda (2 meseca)
Upoznaje se sa funkcionim testovima i nalazima dobijenim ispitivanjem hipofize (adenohipofiza radioizotopske, radioimunološke tehnike, biloško doziranje pojedinih od hormona, neurohipofize - dehidratacioni test, test infuzije hipertoničkih rastvora, pituitrinski test), štitaste žlezde, nadbubrežne žlezde (radioizotopske, radioimunološke, hromatografske, fluorimetrijske i kolorimetrijske metode), paratireodinih žlezda, (određivanje Ca, fosfata, alkalne fosfataze, ispitivanje bilansa minerala uz pumoć obeleživača), polnih žlezda (određivanje rizičnih steroida u mokraći i plazmi), endokrinog pankreasa (biloško doziranje insulina, radioizotopske i radioimunološke metode).
Upoznaje se sa metodama ispitivanja i dokazivanja hipertenzije endokrinog porekla.
9. Funkciona ispitivanja živčanog sistema (1 mesec)
Ovladava znanjima pregleda likvora (biohemijska, citološka, imunološka ispitivanja), upoznaje se sa metodama ispitivanja živčanog sistema - elektrofiziološkim (EEG, izazvani potencijali i dr.), radioizotopskim (scintigrafija mozga, angiografija i ispitivanje moždanog krvotoka), reografskim, biomagnetskim i imunopatološkim, stiče osnovna znanja za tumačenje nalaza dobijenih ovim ispitivanjem.
B. SPECIJALISTIČKI STAŽ IZ DRUGIH GRANA
1. Klinička fiziologija u internoj medicini (5 meseci)
Specijalizant savlađuje osnovna znanja iz etiopatogeneze, kliničke dijagnostike i lečenja u hematologiji, nefrologiji, pulmologiji, kardiologiji, kliničkoj alergologiji, gastroenterologiji, endokrinologiji i bolestima metabolizma, osposobljava se za kliničku primenu nalaza funkcionih ispitivanja i korekciju poremećaja različitih vidova homeostaze. Stiče znanja iz etiopatogeneze, kliničke dijagnostike poremećaja hemeostaze i disfunkcije pojedinih organa ili sistema u različitim urgentno nastalim stanjima u internoj medicini, upoznaje se sa intenzivnim lečenjem takvih bolesnika i osposobljava da korišćenjem i sintezom raspoloživih dijagnostičkih pokazatelja sagledava i prati stanje bolesnika u celini. Prati biološke, toksične i alergijske reakcije bolesnika na lekove. Praktično radi u specijalističko-konsultatinoj ambulanti za funkciona ispitivanja i dijagnostiku, jedinicama intenzivne nege i osposobljava se za samostalno rešavanje kliničko-fizioloških problema u timskom radu.
2. Zarazne bolesti (1 mesec)
Specijalizant izučava etiopatogenezu, ovladava dijagnostičkim metodama i lečenjem najčešćih urgentnih stanja u ovoj grani medicine. Upoznaje specifičnosti reakcija bolesnika različite starosne dobi pri poremećajima homeostaze. Upoznaje patogenezu, dijagnostiku, kliničku sliku i lečenje intoksikacija izazvanih različitim biloškim etiološkim činiocima, proučava patogenezu i stiče znanja iz diferencijalne dijagnostike i lečenja urgentnih stanja koja mogu nastati u toku sličnih zaraznih i nezaraznih oboljenja.
3. Klinička fiziologija i hirurgija (2 meseca)
Ovladava etiopatogenezom, upoznaje se sa kliničkom slikom i kliničkom dijagnostikom šoka, cruch sindroma, opekotina, krvavljenja i stiče praktična znanja o kontroli kliničko-fizioloških parametara preoperativno ili postoperativno nastalih poremećaja hemostaze i disfunkcija pojedinih organa ili sistema. Upoznaje postupke reanimacije, farmakoterapiju i reanimatologiji, principe postoperativne nege bolesnika, ovladava znanjima o infuzionoj terapiji i ishrani takvih bolesnika.
4. Pedijatrija (2 meseca)
Specijalizant ovladava znanjima iz fiziologije i patološke fiziologije odojčeta i malog deteta. Upoznaje osnovne principe nege i ishrane odojčeta i malog deteta. Upoznaje se sa dijagnostičkim metodama i stiče znanja o kontroli kliničko-fizioloških pokazatelja i lečenju urgentnih stanja u pedijatriji (šok, dehidracija, konvulzije) i postupcima reanimacije u dečjoj dobi. Upoznaje načine primene, doziranja i neželjenih efekata lekova u dečjoj dobi.
5. Neuropsihijatrija (1 mesec)
Savlađuje etiopatogenezu, upoznaje kliničku sliku i stiče znanja iz dijagnostike najčešćih neuroloških oboljenja, a posebno vaskularnih, zapaljenskih, dimelinizujućih oštećenja centralnog živčanog sistema i perifernih živaca. Proučava etiologiju, patogenezu i diferencijalnu dijagnostiku različitih tipova sinkope, poremećaja svesti različitog stupnja - naročito koma, skutnih delirijuma i konfuznih stanja. Upoznaje neurološke poremećaje nastale u toku hipoksemija i endogenih intoksikacija organizma. Savlađuje dijagnostiku i lečenje urgentnih stanja u neurologiji, ovladava negom i ishranom takvih bolesnika. Prati neželjena i toksična dejstva lekova.
Stiče osnovna znanja iz oblasti medicinske psihologije i to naročito psihologije somatskih bolesti.
34. MEDICINA SPORTA (36 meseci) Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave se obrađuje odabrana poglavlja i oblasti iz interne medicine, medicine rada, ortopedije, fizikalne medicine i rehabilitacije i drugih specijalnosti.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
Praktičan stručni rad obuhvata savladavanje znanja i veština iz sledećih oblasti:
- medicina sporta (16 meseci)
- interna medicina (3 meseca)
- medicina rada (3 meseca)
- fizikalna medicina i rehabilitacija (3 meseca)
- ortopedija (3 meseca)
- neurologija (1 mesec)
35. TRANSFUZIOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu i u zavodu za transfuziju krvi (9 meseci).
Praktičan stručni rad (27 meseci) i to iz:
1. Transfuzije (17 meseci, od čega: 9 meseci u službi transfuzije krvi, odnosno Zavodu za transfuziju krvi i 8 meseci u Zavodu za transfuziju krvi Srbije)
2. Interne medicine (6 meseci)
3. Opšte hirurgije (2 meseca)
4. Ginekologije i akušerstva (1 mesec) i
5. Pedijatrije (1 mesec).
Po završetku specijalističkog staža specijalizant treba da bude osposobljen za samostalni rad u službi za transfuziju krvi, što će se postići ukoliko u toku staža usvoji znanja i veštine iz sledećih oblasti:
1. Organizacija službe za transfuziju krvi; prikupljanje i konzevacija krvi:
- organizovanje dobrovoljnih davalaca krvi - rad na terenu 20
- metode i tehnike vaspitno-propagandnog rada na motivisanju stanovništva za dobrovoljno davanje krvi (demostracije) 5
- klinički i laboratorijski pregled davalaca krvi 100
- uzimanje i konzervacija krvi (evidencija, dokumentacija, venepunkcija, transport, čuvanje, distribucija krvi, rad u mobilnim ekipama, kontrole uzete krvi) 100
- plazmafereza (dopunska i terapijska plazmafereza; imunizacija i reinimizacija davalaca krvi) 20
- citofereza (donorska-leukocitofereza, eritocitafereza, leukocitafereza, imunizacija i reimunizacija davalaca Terapijske citafereza) 20
2. Klinička imunologija; imunologija i serolagija krvnih grupa
- osnovi imunologije i imunohemije (demonstracije) 5
- tipizacija tkiva (HLA-sistem) demonstracije 5
- testovi procene celularnog i humoralnog imuniteta (demonstracije) 10
- krvne grupe ABO sistema 250
- krvne grupe na pločice 100
- podgrupe ABO sistema 10
- Rh D 100
- Rh Du 10
- Rh fenotip 5
- Screening 500
- direktni Coombs-poli 50
- direktni Coombs-mono 5
- indirektni Coombs 50
- Identifikacija antitela 10
- titar antitela 10
- Titar ABO 10
- Njitabskl 5
- sekretorstvo 1
- antigeni ostalih krvnogrupnih sistema 10
- interreakcije 100
- priprema seruma (demonstracije) 5
- HBAg 200
- HIV 200
- TPH 200.
3. Hematologija
- dijagnostičke metode: pregled krvne slike 10 - leukotitarna formula 20
- pregled kostne srži 10
- kariotip u malignim hemopatijama (demonstracije)
- kontrole in vivo (demonstracije) 5
- efekat transfuzija krvi i krvnih derivata (demonstracija) 5
- priprema bolesnika za transplataciju kostne srži (demonst.) 5
4. Klinička transfuziologija
- komponente krvi i derivati krvi (tehnike pripremanja, kontrola kvaliteta, standardi, uslovi čuvanja i primena) 10
- savremeni antikoagulansi i optimalne aditivne solucije (demonstracije) 5
- plastičan konzervacioni pribor (demonstracije) 5
- delimično deplazmatisana krv 10
- koncentrovani eritrociti 10
- resuspendovani eritrociti 10
- organi eritrociti 10
- zamrznuti eritrociti 10
- modifikovana krv 10 - 150 -
- eritrociti 0 grupe u AB plazmi (pripremanje krvi za edžsangvino transfuziju) 10
- plazma bogata trombocitima 10
- koncentrovani trombociti 10
- koncentrovani leukociti 10
- krv osiromašena leukocitima (primena leukofiltera UV zraci) 10
- zamrznuta sveža plazma, zamrznuta plazma i zamrznuta plazma za frakcionisanje, plazma bez F VIII 10
- cryoprecititat i koncentrat VIII (demonstracije) 5
- humani fibrinogen 10
- imunoglobulini, specifični imunoglobulini (demonstracije) 5
- preparati ljudskog albumina (demonstracije) 5
- neociti (demonstracije) 5
5. Metabolički procesi
- izrada intravenskih rastvora 20
- izrada zamenika za plazmu 20
- izrada pribora za transfuziju i infuziju 20 -
- priprema i postoperativni tretman pacijenata za transplataciju organa (demonstracije) 5
- veštački bubreg - dijaliza i hemodijaliza (demonstracije) 5
6. Reanimacija; Šok i Transfuzije
- reanimacija
- postoperativni tretman u hirurgiji
- ekstrakorporalna cirkulacija (demonstracije) 5
- eksangvino transfuzije i perinatalna zaštita, prevencija Rh imunizacije (demonstracija) 5
36. KLINIČKA BIOHEMIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz oblasti opšte i klasične biohemije.
Praktični stručni rad na klinici, odnosno institutu i drugim zdravstvenim ustanovama (27 meseci) koji obuhvata:
1. Teorijski i stručni rad iz odabranih poglavlja hemije, fizičke hemije i instrumentalnih analiza (2 meseca)
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava da pravilno meri volumene i mase sa različitim instrumentima, pipetiranju sa različitim vrstama običnih i automatskih pipeta, pravljenju rastvora različitih koncentracija, pravljenju različitih puferskih smeša, pravljenju rastvora određene pH vrednosti i merenju pH vrednosti rastvora sa različitim instrumentima i pH-metrima. Takođe, obučava se različitim tehnikama filtriranja i dijalize. Obučava se i pravilnom korišćenju, tehničkim karakteristikama, mogućnostima rada, primeni i održavanju različitih vrsta laboratorijskih, preparacionih i ultra-centrifuga, kolorimetara, spektrofotometara, spektrofluorimetara, fluorimetara i denzitometara. Obučava se da pravilno koristi, tehničkim karakteristikama, mogućnostima rada, primeni i održavanju različitih aparatura za elektroforezu i različitim vrstama elektroforeza, različitim aparatima za hromatografiju i vrstama hromatografije, plamenih fotometara, atomskih spektralnih analizatora i potenciometara sa jon-selektivnim elektrodama za odreživanje različitih jona u biološkim materijalima.
2. Teorijski i praktični rad iz statistike (1 mesec)
Specijalizant se obučava korišćenju statističkih metoda i testova i njihovoj primeni u obradi laboratorijskih rezultata, kao i korišćenje računara u statističkoj obradu rezultata.
A. Opšti specijalistički staž
1. Specijalistički staž iz opšte kliničke biohemije (12 meseci)
U toku rada specijalizant se obučava osnovnim principima rutinskog kliničko-biohemijskog rada. Obučava se različitim manuelnim tehnikama i korišćenju automatskih analizatora.
U toku praktičnog rada specijalizant se upoznaje sa strukturom i organizacijom kliničko-biohemijske službe ili odeljenja, metodologijama i tehnikama rada i postojećom opremom, aparatima i instrumentima. Takođe, specijalizant se obučava da pravilno i samostalno radi sve biohemijske analize koje se rade u laboratoriji.
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava da pravilno i samostalno radi sve rutinske biohemijske analize koje se rade u Biohemijskoj laboratoriji zdravstvene ustanove u koju je upućen:
Krv, serum plazma: volumen krvi, pH, krvi, molaritet krvi, joni Na, K, Ca, Mg, Cl, fostor, bikarbonati, Cu, Fe, glukoza, laktat, piruvat, ukupni proteini, albumin, elektroforeza proteina, hemoglobin, fibrinogen, ureja, mokraćna kiselina, ukupni, direktni i indirektni bilirubin, kreatinin, azot iz ureje (BUN), ukupni lipidi, trigoliceridi, - 152-holesterol, HDL-holesterol, LDL-holesterol. Merenje aktivnosti enzima seruma: alkalna fosfataza, ukupna kiselina fosfataza, a-amilaza, butirilholinesteraza, acetilholinesteraza, aldolaza, alaminaminotransferaza, aspartataminotransferaza, glutamiltranspeptidaza, laktat dehidrogenaza, a-hidroksibutirat dehidrogenaza, kreatin kinaza, malat dehidrogenaza, izolaktat dehidrogenaza, diamino oksidaza, katalaza, piruvat kinaza, lipoprotein lipaza, leuzinamino peptidaza, aminopeptidaza, 5-nukleotidaza. Određivanje sadržaja izoenzima laktat dehidrogenaze, kreatin kinaze i alkalne fosfataze.
Urin: volumen za 24 sata, izgled, boja, specifična težina, molalitet, pH, titrabilna kiselost, joni Na, K, Ca, Mg, Cl, sulfati, fosfati, glukoza, ketonska tela, proteini, elektroforeza proteina, urina, Benze-Jones-ov protein, hemoglobin, mioglobin, mukopolisaharidi, ureja, mokraćna kiselina, kreatinin, urobilinogen, ukupni urobilin, 5-HIAA, VMA, vitamini.
Sediment urina: epitelne ćelije, leukociti, eritrociti (sveži i bledi), cilindri, kristali, bakterije, paraziti.
Feces: boja, kosistencija, vidljivi sastojci, pH vrednost, hemoglobin, krv, mišićna vlakna, masti, skrob, benzidinska proba, proba sa gvajakom, mucin.
Želudačni sok: organoleptički pregled, izgled, boja, slobodna i vezana HCL, ukupni aceditet, mlečna kiselina, žučne boje, hemoglobin, krv, pregled sediment.
Duodenalni sok: organoleptički pregled, izgled, boja, pH vrednosti, žučne kiseline, bolirubin, urobilin, holesterol, pregled sedimenta, hemijska analiza žučnih kamenaca.
Eksudati, transudati, sinovijalne tečnosti i znoj: volumen, izgled, joni Na, K, Cl, mokraćna kiselina, proteini, glukoza, hemoglobin, krv, pregled sedimenta.
2. Kliničko-biohemijsko korišćenje radio-imunoloških metoda (1 mesec)
Specijalizant radi mesec dana u Laboratoriji (Odeljenju) za Nuklearnu medicinu. U toku praktičnog rada specijalizant se obučava osnovnim principima korišćenja radioaktivnih suspstanci u kvantitativnom određivanju različitih parametara u ispitivnimbiološkim materijalima. Teorijski i praktično se obučava korišćenju supstanci različite radioaktivnosti (alfa, beta i gama zračenje), poluživotu trajanja radioaktivnosti, načinu čuvanja - 153 - radioaktivnih supstanci, samozaštiti i zaštiti radnog prostora. Takođe, upoznaje se sa aparatima koji se koriste u merenju radioaktivnog raspada (brojači, neophodnoj pripremi biološkog materijala i različitim rastvorima koji se koriste za pojačanje radioaktivnosti. Specijalizant se u toku praktičnog rada obučava osnovnim principima i tehnikama imuno-hemijskih analiza, prvenstveno radioimunohemijskih analiza (RIA).
3. Kliničko-biohemijski rad iz imunologije (1 mesec)
Specijalizant radi mesec dana u specijalizovanoj laboratoriji za imunološka istraživanja. U toku praktičnog rada specijalizant se obučava osnovnim principima imunohemije, samostalnom izvođenju specifičnih imunohemijskih analiza, značaju pojedinih imunohemijskih analiza u dijagnostici i terapiji različitih oboljenja i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata.
B. Kliničko-biohemijske interpretacije:
1. Kliničko-biohemijske interpretacije u hematologiji (3 meseca)
Specijalizant se obučava osnovnim principima laboratorijskog rada u oblasti hematologije, značaju pojedinih hematoloških analiza za funkcionalnu dijagnostiku i terapiju različitih patoloških stanja i obolenja i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata hematoloških analiza. Takođe, specijalizant se obučava savremenim shvatanjima biohemije i patobiohemije, hematopoeze i hemostaze.
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava da pravilno i samostalno uzima uzorke krvi, ubrađuje i čuva uzorke krvi za izvođenje hematoloških analiza.
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava da pravilno i samostalno radi brojenje krvnih elemenata, pravljenje razmaza krvi, bojenje preparata razmaza krvi, prepoznavanje elemenata na razmazu, prepoznavanju patoloških elemenata na razmazu, izvođenje biohemijsko-hematoloških analiza i izvođenje specifičnih funkcionalnih testova hemostaze.
2. Kliničko-biohemijske interpretacije u endokrinologiji (1 mesec)
Specijalizant se obučava osnovnim principima laboratorijskog rada u endokrinologiji, značaju pojedinih analiza hormona i/ili njihovih metabolita u funkcionalnoj dijagnostici i terapiji različitih pato-endokrinoloških stanja i oboljenja, kao i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata hormonskih analiza. Specijalizant se obučava savremenim svatanjima biohemije i patobiohemije neurohumoralne regulacije i korelacije, kao i molekularnim mehanizmima sinteze, lučenja i delovanja hormona.
Specijalizant se teorijski i praktično obučava da samostalno meri sadržaje pojedinih hormona i/ili njihovih metaboliteta u različitim biološkim materijalima koristeći spektrofotometrijske, spektrofluorimetrijske, fluorimetrijske i hromatografske tehnike.
Posebna pažnja je usmerena na pravilno korišćenje radioimunoloških tehnika i enzimskih imunoloških tehnika u merenju sadržaja hormona i/ili njihovih metabolita u različitim biološkim materijalima.
Specijalizant se upoznaje sa različitim funkcionalnim testovima koji se koriste u dijagnostici endokrinoloških oboljenja, pravilnoj pripremi pacijenata za izvođenje testova i pravilnoj pripremi pacijenata za izvođenje testova i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata.
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava da pravilno i samostalno meri sadržaj pojedinih hormona i/ili njihovih metaboliteta u krvi, plazmi, serumu, urinu, cerebro-spinalnoj tečnosti i tkivima koji se rutinski rade u Laboratoriji za endokrinološke analize u koju je upućen.
3. Kliničko-biohemijske interpretacije u gastroenterologiji (1 mesec)
Specijalizant se obučava osnovnim principima laboratorijskog rada u gastroenterologiji, značaju pojedinih kliničko-biohemijskih analiza u funkcionalnoj dijagnostici i terapiji različitih patoloških stanja i oboljenje jetre, žučnih puteva, egzokrinog pankreasa i gastrointestinalnog trakta, kao i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata. Specijalizant se teorijski i praktično obučava značaju i pravilnom izvođenju specifičnih i ciljanih kliničko-biohemijskih analiza u funkcionalnoj dijagnostici različitih patoloških stanja i oboljenja u gastroenterologiji. Posebna pažnja je usmerena na pravilno tumačenje i značaj dobijenih rezultata pojedinih kliničko-biohemijskih analiza.
Specijalizant se upoznaje sa različitim funkcionalnim testovima koji se koriste u dijagnostici gastroenergoloških oboljenja, pravilnoj pripremi pacijenata za izvođenje testova i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata.
4. Kliničko-biohemijske interpretacije u nefrologiji (1 mesec)
Specijalizant se teorijski i praktično obučava analitičkim postupcima i značaju pojedinih kliničko-biohemijskih analiza u dijagnostici različitih patoloških stanja i oboljenja bubrega i urinarnog trakta.
Posebna pažnja je usmerena na teorijski i praktični značaj kompletne hemijske analize urina i prepoznavanje elemenata u sedimentu urina, kao i pravilnoj interpretaciji dobijenih rezultata. Takođe, specijalizant se praktično obučava hemijskoj analizi konkremenata iz urinarnog trakta i značaju dobijenih rezultata u prevenciji njihovog ponovnog stvaranja.
Specijalizant se teorijski i praktično obučava izvođenju različitih funkcionalnih testova i klirensa koji se koriste u funkcionalnoj dijagnostici bubrežnih oboljenja, pravilnoj pripremi pacijenata za izvođenje testova i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata.
5. Kliničko-biohemijske interpretacije u neuropsihijatriji (1 mesec)
U toku praktičnog rada specijalizant se obučava značaju pojedinih kliničko-biohemijskih analiza u dijagnostici različitih neuroloških oboljenja. Posebna pažnja je usmerena na značaj i pravilno tumačenje rezultata pojedinih kliničko-biohemijskih analiza likvora i prepoznavanju celularnih elemenata u sedimentu likvora u dijagnostici funkcionalnih i infektivnih oboljenja mozga.
Specijalizant se teorijski i praktično obučava izvođenju različitih funkcionalnih testova koji se koriste u dijagnostici pojedinih psihijatrijskih oboljenja, pravilnoj pripremi pacijenata za izvođenje testova i pravilnom tumačenju dobijenih rezultata.
Specijalizant se teorijski i praktično obučava određivanju terapijskih koncentracija pojedinih lekova u krvi, a koji su od značaja zbog svog uskog terapijskog indeksa: joni litijuma, anti-epileptici, antidepresivi, neuroleptici.
6. Kliničko-biohemijske interpretacije u onkologiji (1 mesec)
Specijalizant se teorijski i praktično obučava analitičkim postupcima i značaju pojedinih kliničko-biohemijskih analiza u dijagnostici i terapiji različitih malignih oboljenja. Posebna pažnja je usmerena na praktično određivanje, značaj i pravilno tumačenje laboratorijskih rezultata različitih tumorskih markera, kao i kliničko-biohemijskih analiza koje su od značaja u dijagnostici malignih oboljenja.
7. Kliničko-biohemijske interpretacije u pedijatriji (1 mesec)
Specijalizant se obučava da samostalno radi sve kliničko-hemijske analize koje se koriste u funkcionalnoj dijagnostici različitih sistemskih oboljenja kod dece. Posebna pažnja je usmerena na savlađivanje mikro-metoda izrade kliničko-biohemijskih analiza koje se koriste u pedijatriji. U toku praktičnog rada specijalizant se obučava i specifičnim tehnikama uzimanja biološkog materijala kod dece (krv, urin), obradi i čuvanju uzetog biološkog materijala.
Specijalizant se teorijski i praktično obučava izvođenju različitih funkcionalnih testova koji se koriste u dijagnostici pojedinih metaboličkih poremećaja i uređenih metaboličkih mana. Takođe, obučava se da pravilno interpretira dobijene rezultate u smislu dijagnostikovanja različitih metaboličkih poremećaja i metaboličkih mana i terapije istih.
8. Kliničko-biohemijske interpretacije u reanimaciji, intenzivnoj
terapiji i parenteralnoj ishrani (1 mesec)
Specijalizant radi mesec dana u Biohemijskoj i Hematološkoj laboratoriji Jedinice ili Odeljenja za urgentna stanja, reanimaciju i intenzivnu terapiju.
U toku praktičnog rada, specijalizant se upoznaje sa organizacijom rada Biohemijske, Hematološke i Toksikološke laboratorije u odnosu na organizaciju rada i potrebe Jedinice ili Odeljenja. Takođe, specijalizant se obučava da samostalno radi sve biohemijske, hematološke i toksikološke analize koje se koriste u dijagnostici i terapiji urgentnih stanja, reanimaciji, intenzivnoj terapiji i totalnoj parenteralnoj ishrani.
Specijalizant se u Jedinici ili na Odeljenju upoznaje i obučava da dijagnostikuje metaboličke poremećaje u urgentnim stanjima, reanimaciji i intenzivnoj terapiji, izboru najadekvatnijih biohemijskih i hematoloških analiza, tumačenju dobijenih rezultata i primeni odgovarajuće terapije. Specijalizant se takođe obučava značaju, primeni i pravilnom određivanju sastava parcijalne i totalne parenteralne ishrane u odnosu na vrstu metaboličkih poremećaja i osnovnog oboljenja.
37. KLINIČKA FARMAKOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na fakultetu (13 meseci) i u drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (14 meseci, od čega: interna medicina 5 meseci, infektivne bolesti 2 meseca, neuropsihijatrija 2 meseca, pedijatrija 2 meseca, opšta hirurgija 2 meseca i reumatologija 1 mesec).
I. Teorijska nastava:
1. Predkliničko i kliničko ispitivanje lekova,
2. Farmakokinetika lekova,
3. Mehanizmi delovanja lekova,
4. Faktori koji utiču na delovanje lekova i doziranje,
5. Interakcije među lekovima,
6. Neželjena i toksična dejstva lekova,
7. Promene dejstva pri ponovljenom davanju leka, zavisnost od lekova,
8. Zakonski propisi o ispitivanju i stavljanju lekova u promet,
9. Farmakologija centralnog nervnog sistema,
10. Farmakologija vegetativnog nervnog sistema,
11. Farmakologija endokrinog sistema,
12. Farmakologija vitamina i respiratornog sistema,
13. Farmakologija krvi i tkiva,
14. Farmakologija kardiovaskularnog sistema,
15. Farmakologija degestivnog trakta,
16. Farmakologija hemioterapijskih sredstava,
17. Toksikologija.
II. Popis veština i broj intervencija koje specijalizant treba da
savlada i uradi u toku specijalizacije iz kliničke farmakologije:
A. U toku farmakološkog staža:
1. Planiranje eksperimenata in vitro i in vivo.
2. Savladati najmanje dve metode eksperimentalnog rada na izolovanim organima (srce, krvni sudovi, pretkomore, glatka muskulatura).
3. Savladati najmanje dve metode eksperimentalnog rada na intaktivnim životinjama (arterijski krvni pritisak, intracerebroventrikularna kanila, bronhijalni trakt, digestivni sistem).
4. Realizovati postavljeno istraživanje u celini (od žrtvovanja životinja ili anestetisanja do postavljanja preparata i ubrizgavanje lekova).
5. Uraditi farmakološku analizu zadatog ispitivanja.
6. Po dobijanju rezultata farmakološke analize upotrebom specijalnih metoda (određivanje receptora, cikličnih nukleotida ili neurotransmitera) utvrditi pretpostavljeni mehanizam i mesto dejstva ispitivanih lekova.
7. Rezultate dobijene u eksperimentima in vitro, ukoliko je potrebno, potvrditi ogledima in vitro.
8. Statističkom obradom dobijenih rezultata dokazati signifikantnost određenih ispitivanja.
9. Na osnovu dobijenih rezultata napisati rad na 3-5 strancima sa uvodom, metodologijom, diskusijom i zaključcima.
10. Usmerena prezentacija rezultata rada na stručnom sastanku.
B. U toku kliničkog staža:
11. Savladati kliničku dijagnostiku u kardiologiji, pulmologiji, gastro enterologiji i nefrologiji.
12. U celini obraditi po dva pacijenta u svakoj internističkoj disciplini (uzimanje anamneze, laboratorijske analize, elektrokardiogram, ultrazvuk, radiološki nalaz).
13. Odrediti optimalnu, najefikasniju i racionalnu terapiju uzimajući u obzir opšte stanje pacijenta i neželjena dejstva lekova.
14. Ovladati kliničkom dijagnostikom infektivnih bolesti.
15. Obraditi u celini dva pacijenta sa bakterijskom, virusnom ili gljivičnom infekcijom.
16. Odrediti najefikasniju antimikrobnu terapiju, odabrati najbolji i najmanje toksičan lek i optimalno ga dozirati.
17. Savladati kliničku dijagnostiku psihijatrijskih i neuroloških oboljenja.
18. U celini obraditi i postaviti dijagnozu jednog psihijatrijskog i jednog neurološkog pacijenta.
19. Izabrati najefikasniji lek sa najmanje neželjenih dejstava.
20. Evaluirati terapijski efekat leka i pratiti neželjena dejstva.
21. Obraditi dva pedijatrijska pacijenta, postaviti dijagnozu i sa posebnom preciznošću odrediti terapiju vodeći računa o izboru leka, dozi, načinu primene i neželjenim dejstvima.
22. Uraditi plan jednog kliničkog ispitivanja novog leka u kardiologiji, infektologiji, nefrologiji, gastroenterologiji ili pulmologiji.
23. Izvesti jedno kliničko ispitivanje novog leka otvorenom metodom.
24. Izvesti jedno kliničko ispitivanje novog leka dvostruko slepom metodom.
25. Izvesti jedno komparativno, placebo kontrolisano ispitivanje novog leka.
26. U sklopu IV faze kliničkog ispitivanja lekova obraditi neželjena i toksična dejstva lekova.
38. IMUNOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) iz sledećih oblasti imunologije:
1. Molekularna imunologija i imunologija
2. Celularna imunologija i imunoregulacija
3. Laboratorijski imunološki metodi
4. Infekcijska imunologija
5. Transplantacijska imunologija
6. Tumorska imunologija
7. Opšta imunopatologija
8. Laboratorijski imunološki metodi
9. Specijalna imunopatologija sa principima imunodijagnoze i imuno-terapije.
Praktičan stručni rad na klinici, odnosno institutu i zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci), i to:
1. Imunološki laboratorijski metodi
Ukupno trajanje 8 meseci.
Specijalizant se upoznaje sa i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških tehnika:
- uzimanje krvi i drugih telesnih tečnosti za imunološka ispitivanja,
- separacija plazme - seruma,
- određivanje koncentracije imunoglobulina u krvi i drugim telesnim tečnostima imunodifuzionim metodima,
- dokazivanje normalnih i patoloških proteina i imunoglobulina metodima imunoelektroforeze,
- određivanje koncentracije krioglobulina,
- određivanje koncentracije imunokompleksa (PEG, Cilj, RF),
- dokazivanje imunokompleksa u tkivima imunohistohemijskim metodima,
- određivanje koncentracije komponenti komplementa,
- izolacija limfocita iz krvi i drugih limfatičnih organa (kostna srž, slezina, lifni čvorovi),
- određivanje subpopulacija limfocita tehnikama stvaranja rozeta,
- određivanje subpopulacija limfocita monoklonskim antitelima,
- interpretacija rezultata fenotipizacije limfocita dobijenih fluorescentnom mikroskopijom i citofluorimetrijom,
- dokazivanje tkivnih antigena imunohistohemijskim metodima,
- aplikacija i tumačenje kožnih testova za procenu rekacije kasne preosetljivosti (primarni i sekundarni odgovor),
- merenje produkcije LIF-a, MIF-a i drugih medijatora reakcije kasne preosetljivosti in vitro,
- ispitivanje proliferativne sposobnosti limfocita u kulturi na nespecifične mitogen (PHA, Con, A, PNjM itd.),
- ispitivanje proliferacije limfocita u kulturi mešanih limfocita,
- ispitivanje citotoksične funkcije limfocita (LMC, ADCC, NK i LAK citotoksičnost),
- merenje produkcije IL-1, IL-2 i responsivnost ćelija na IL-2,
- organizacija rada laboratorije za kliničku imunologiju,
- uključivanje u eksperimentalni rad i samostalno izvođenje odabranih eksperimentalnih celina. Metodološki postupci koji će se specijalizantima demonstrirati:
- sensitivni i automatski metodi za određivanje koncentracije imunoglobulina,
- osnovni hromatografski metodi i viskozimetrija,
- tehnologija produkcije menoklonskih antitela,
- kultivisanje i održavanje ćelijskih linija koje se koriste u imunološkim testovima,
- osnovne tehnike genetskog inženjerstva.
Program praktične obuke specifičnih imunoloških testova koji će se izvoditi u okviru kliničkog staža iz medicinske imunologije dat je u okviru pojedinih oblasti specijalne imunopatologije.
2. Imunodijagnoza i imunoterapija imunoloških bolesti iz oblasti interna medicina
Ukupno trajanje 8 meseci.
A. REUMATOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- reumatske bolesti (reumatoidni artritis, sistemski eritemski lupus, mešana bolest vezivnog tkiva, dermatopolimiozitis, sistemska skleroza, Sjogrenov sindrom),
- vaskulitisi različite etiologije (poliarteritis nodusa, Njegenerova granulomatoza, krioglobulinemije),
- Behcetov sindrom, ankilozirajući spondilitis, Reiterov sindrom, psorijazni artritis, reumatska groznica.
Specijalizant se upoznaje sa i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- detekcija i određivanje imunokompleksa u telesnim tečnostima i tkivima,
- detekcija i određivanje krioglobulina,
- reumatoidnog faktora,
- komplementa,
- antinuklearna antitela i anti DNK antitela,
- izvođenja i tumačenja lupus band testa (LBT),
- određivanje i tumačenje nalaza "imunološkog statusa" kod sumnje na imunodeficijenciju.
B. HEMATOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- diskrazije plazma ćelija (multipli mijelom, Valdenstromova makroglobulinemija, plazmocitom, amiloidoza, bolesti teškog i lakog lanca, benigna monoklonska gamapatija),
- akutne i hronične limfocitne i mijeloidne leukemije,
- limfni (Hodgkin i non Hodgkin),
- autoimunske i imunske anemije, neutropenije i trombocitopenije, autoimunski i imunski poremećaji koagulacije.
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- laboratorijska dijagnostika monoklonskih gamapatija (elektroforeza, imunoelektroforeza, ukupni imunoglobulini, krioglobulini),
- imunofenotipizacija limfocita,
- primena fluorescentne mikroskopije i citoflourimetrije,
- imunološka dijagnoza leukemija i limfoma primenom panela monoklonskih antitela,
- imunofenotipizacija ćelija iz kostne srži,
- detekcija i određivanje antitela prema eritrocitima, neutrofilima i trombocitima,
- određivanje "imunološkog statusa" po potrebi.
V. ALERGOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- alergijske bolesti (alergijski rinitis, alergijska bronhijalna astma, atopijski dermatitis, anafilatička reakcija, urtikarija, angioedem, alergijske gastroenteropatije, serumska bolest, alergije izazvane lekovima, hranom, ujedom insekata),
- pseudoalergijske reakcije (preosetljivosti na kontrastna sredstva, lokalne anestatike, preosetljivosti na aspirin).
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- kožni testovi rane preosetljivosti,
- određivanje ukupnog i specifičnog IgE (PRIST, RAST),
- određivanje histamina,
- testovi provokacije reakcije na alergen,
- izvođenje specifične hiposenzibilizacije.
G. ENDOKRINOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- organspecifična autoimuna endokrina oboljenja (hronični tireoiditis, primarni miksedem, Hashimotov tireoiditis, Gravesova bolest, tireogastrična bolest, hronična adrenokortikalna insuficijencija, perniciozna anemija, diabetes mellitus tip I, poliendokrinopatije, mukokutana kandidijaza).
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- detekcija i određivanje autoimunskih antitela (antitireoglobulinska, antiinsulinska, antigastrična antitela) u telesnim tečnostima (metodom RIA i ELISA) i tkivima (imunofluorescentna i peroksidazna tehnika).
D. NEFROLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanja o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- glumerulonefritis (izazvan antitelima prema bazalnoj membrani (sindrom Goodpasture), izazvan imunokompleksima (proliferativni, mezangioproliferativni, membranozni),
- bubulointersticijski nefritis (izazvan antitelima prema bazalnoj membrani, izazvan imunokompleksima).
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- detekcija i određivanje antitela i imunokompleksa u tkivu bubrega imunofluorescentnim i imunoperoksidaznim tehnikama,
- detekcija i određivanje imunokompleksa u serumu (PEG, Cilj, RF).
Đ. PULMOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- autopijska astma, hipersensitivni penumonitis, aspergiloza, sarkoidoza, sindroma Goodpasture. Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- dokazivanje preosetljivosti na pojedine antigene,
- karakterizaciju limfnih ćelija bronhijalnog alveolarnog livata (BAL).
E. GASTROENTEROLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- alergijske gastroenteropatije, rekurentne aftozne ulceracije, hronični atrofični gastritis, perniciozna anemija, celijakija, Kronova bolest, ulcerozni kolitis,
- hepatitisa B, hepatitis non-A non-B, hronična aktivni hepatitis, primarna bilijarna ciroze.
: 91;0:Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
: 91;1:- ispitivanje preosetljivosti na pojedine alergene
: 91;2:- detekcija i određivanje antitela prema želudačnoj sluznici.
: 91;H:Ž. KARDIOLOGIJA
: 91;0:Ukupno trajanje 1 mesec.
: 91;0:Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
: 91;1:- Dresslerov sindrom, akutna reumatska groznica, autoimuni miokarditis.
: 91;0:Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
: 91;1:- detekcija i određivanje antisrčanih antitela u telesnim tečnostima i tkivima.
: 91;3:3. Imunodijagnoza i imunoterapija imunoloških bolesti iz oblasti PEDIJATRIJA
: 91;0:Ukupno trajanje 2 meseca.
: 91;0:Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti: - 165 -
: 91;1:- deficijencija B limfocita (dž veza agamaglobulinemija, stečena hipogamaglobulinemija, prolazna hipogamaglobulinemija dojenačke dobi, selektivna IgA deficijencija),
- deficijencija T limfocita (kongenitalna timusna aplazija, hronična mukokutalna kandidijaza),
- kombinovane imunodeficijencije (teška kombinovana imunodeficijencija Nezelof sindrom, ataksija telangiektazija, sindrom Njiskott-Aldrich, imunodeficijencije zbog nedostatka enzima (ADA, PNP), imunodeficijencije zbog poremećaja ćelijske membrane), poremećaje fagocitne funkcije (hronična granulomatozna bolest, sindrom Chediak-Higashi, sindrom hiper IgE), deficijencije komplementa.
Upoznaje se sa problemima sekundarnih imunodeficijencija, pedijatrijskog AIDS-a, sa alergijskim oboljenjima kod dece (posebno atopijskim dermatitisom), reumatskim oboljenjima kod dece (posebno juvenilnim artritisom - Morbus Still), sa problemom substitucione terapije gamaglobulinima, timusnim graftovima ili hormonima, problemima vakcinacije.
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvošenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- ispitivanje parametara celularne i humoralne imunosti ("imunološki status"): kožne probe kasne preosetljivosti, stimulaciju limfocita mitogenima i antigenima, kvantifikacijana fenotipizacija subpopulacija limfocita, određivanje komplementa, imunoglobulina, elektroforeza proteina,
- laboratorijsko praćenje substitucione terapije gamaglobulinima,
- ispitivanje preosetljivosti na alergene.
4. TRANSPLANTACIJA TKIVA I ORGANA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji:
- transplantacije bubrega, kostne srži i pankreasa (indikacije za transplantaciju, selekcija davaoca, imunološka procena primaoca i davaoca),
- primena imunosupresivne terapije (posebno Ciklosporina i kortikosteroidnih hormona, citoksičnih lekova, antiilimfocitnog seruma i monoklonskih antitela), imunološka kontrola postransplantacionog lečenja, komplikacije imunosupresivne terapije,
- odbacivanje kalema, bolesti kalema protiv domaćina.
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- određivanje antigena glavnog histokompatibilnog kompleksa,
- mešana kultura limfocita,
- izvođenje unakrsne reakcije,
- organizacija i formiranje panela za HLA tipizaciju i banke HLA,
- pročišćavanje kostne srži.
5. Imunodijagnoza i imunoterapija imunoloških bolesti iz oblasti ZARAZNE BOLESTI
Ukupno trajanje 2 meseca.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- infekcije koje dovode do nastanka sekundarnih imunodeficijencija i to: virusne infekcije (infektivna mononukleoza, hepatitis A, B i nonA - nonB, CMV), parazitarne infekcije (todžoplazmoza, leishmanioza),
- postinfekcijske bolesti sa autoimunom genezom (hronični aktivni hepatitis, postvakcinalni emcefalomijelitis, akutni idiopatski polineuritis (Guillain-Barre)
- infekcije koje neposredno oštećuju imunski sistem (SIDS-AIDS)
- osposobljava se za primenu imunoprofilakse (aktivna i pasivna).
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- dokazivanje antigena i antitela na HBV i njihov značaj za dijagnozu, tok i prognozu bolesti
- metode laboratorijske dijagnostike HIV infekcije, dokazivanje antitela na HIV, dokazivanje antigena i značaj za dijagnozu tok i prognozu bolesti.
6. Imunodijagnoza i imunoterapija iz oblasti MALIGNE BOLESTI
Ukupno trajanje 2 meseca.
Specijalizant stiče znanje o imunodijagnozi i imunoterapiji malignih bolesti i to:
- principi, način i komplikacije primene imunosupresivne terapije (citostatski agensi, antilimfocitni serum, monoklonska antitela)
- imunološka osnova i opravdanost primene imunoterapije kod malignih bolesti (indikacije, efekti primene)
- vidovi imunoterapije (specifična, nespecifična, sistemska, lokalna, aktivna, pasivna), tehnike primene, doze - 167 -
- vrste modifikatora biološke reakcije (organski adjuvansi, sintetski adjuvansi, limfokini, monoklonska antitela, transfer faktor, timusni hormoni).
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- imunodijagnostika malignih bolesti (detekcija tumorskih markera u tumoru i cirkulaciji), detekcija u tumoru normalnih tkivnospecifičnih struktura, detekcija tumor specifičnog imuniteta, otkrivanje mikrometastaza in vivo primenom obeleženih monoklonskih antitela
- određivanje opšte imunološke kompetencije ("imunološki status") sa posebnim osvrtom na antitumorske mehanizme i tehnike za njihovo određivanje (citotoksični T limfociti, NK ćelije, LAK ćelije)
- imunoprognostika i praćenje imunoterapije (vrste imunoloških poremećaja kod različitih neoplazija i njihova prognoza, procena efekata pojedinih imunodifikatora in vitro i in vivo).
7. Imunodijagnoza i imunoterapija imunoloških bolesti iz oblasti DERMATOLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- autopijski dermatitis, kontaktni dermatitis, pemfigus vulgaris, bulozni pemfigoid, dermatitis herpetiformis, eritema multiforme, diskoidni lupus, vaskulitisi, psorijatični artitis, hronična mukokutna kandidijaza.
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- detekcija i određivanje različitih antitkivnih antitela (antitela na intercelularnu supstancu, antitela na bazalnu membranu)
- izvođenje i tumačenje LBT
- određivanje imunokompleksa u telesnim tečnostima i tkivima
- detekcija i određivanje krioglobulina.
8. Imunodijagnoza i imunoterapija imunoloških bolesti iz oblasti NEUROLOGIJA
Ukupno trajanje 1 mesec.
Specijalizant stiče znanje o imunopatogenezi, imunodijagnozi i imunoterapiji sledećih bolesti:
- autoimune demijelinizirajuće bolesti (multipla skleroza, akutni diseminovani encefalomijelitis, akutni indiopatski polineuritis)
- mijastenije gravis, Sindrom Eaton-Lambert, SSPE, Subakutne spongioformne encefalopatije
- neurološki poremećaji kod SIDE.
Specijalizant se upoznaje i obučava za izvođenje sledećih laboratorijskih imunoloških metoda:
- specifičnosti oligoklonalnskih imunoglobulina u cerebrospinalnom likvoru
- primena odgovarajućih testova celularne imunosti u praćenju toka ovih bolesti.
KATALOG VEŠTINA
Tehnike ispitivanja humoralnih komponenti imunog odgovora
- određivanje koncentracije imunoglobulini 6i
- određivanje koncentracije komponenti komplementa 7 i
- određivanje imunokompleksa (metode PEG, Cilj) 8 i
- određivanje koncentracije krioglobulina 5 i
- imunodifuzija 7 i
- imunoelektroforeza u
- nefelometrija u
- elektroimunodifuzija u
- radioimunoesej 10 i
- ELISA test 10 i
Tehnike ispitivanja celularnih komponenti imunog odgovora
- kožne probe kasne preosetljivosti 8 i
- separacija limfocita na gustinskom gradijentu 10 i
- kvantitiranje limfocita tehnikama direktne i indirektne imunodifluorescencije 10 i
- tehnika stvaranja rozeta (sa ovčijim, mišijim i autologim eritrocitima) 8 i
- aktivacija limfocita mitogenima i antigenima 10 i
- in vitro detekcija limfokina 15 i
- detekcija citokina na ćelijskim linijama u
- ispitivanje funkcije neutrofila i makrografa 15 i
Imunohematološke tehnike
- određivanje krvnih grupa 5 i
- Combs-ov test u
- inhibitori faktora koagulacije u
Tehnike ispitivanja alergijskih bolesti
- kožne probe rane preosetljivosti 10 i - RIST u - RAST u
Tehnike ispitivanja autoimunskih bolesti
- određivanje ANA 6 i
- određivanje anti-DNK antitela u
- određivanje RF 5 i
- određivanje organ-specifična antitela u
- imunohistopatologija bubrega i kože u
Specifične tehnike u tumorskoj imunologiji
- dijagnoza monoklonskih gamapatija u
- imunodijagnostika mononuklearnih i limfnih neoplazmi 10 i
- detekcija CEA i AFP u
Tehnike transplantacijske imunologije
- HLA tipizacija u
i = izvodi
u = upoznaje se
vizitama, prisustvovanja sastancima
39. URGENTNA MEDICINA (48 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci), praktičan i stručni rad u Urgentnom centru KC Srbije (11 meseci) i praktičan stručni rad na klinikama, odnosno institutima i drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove (28 meseci).
Praktičan stručni rad van Urgentnog centra KC Srbije:
1. KARDIOLOGIJA (3 meseca)
- praktičan deo Prijemna ambulanta:
- Kompletan klinički pregled
- EKG nalaz (upoznavanje aparata, samostalno rukovanje, analiza EKG trake)
- Upoznavanje defibrilatora i samostalno rukovanje
- Rutinske laboratorijske analize za kardiološki status i njihov značaj
- Postavljanje DDg
- Postavljanje uže Dg
- Th tretman urgentnih stanja
- Th tretman hroničnog stanja
- Konsultacija drugih specijalista po potrebi i dopunske analize.
Koronarna jedinica:
- Upoznavanje kompletne tehnologije rada (doktorinarni pristup, primena specifične urgentne terapije, principi rada intenzivne nege - monitoring)
- Upoznavanje higijensko dijetetskog režima
- Upoznavanje principa CPR
- Sindrom aneurizma aorte
- Principi prevencije naprasne smrti, i urgentne terapije u kliničkoj smrti
- Upoznavanje EHO kardiografije
- Upoznavanje Pace mackeri centra
- Upoznavanje koronarografije
- Upoznavanje Rtg Dg srca
- Terapija bola
Kardiološko odeljenje:
Upoznavanje sa:
- akutnom srčanom insificijencijom teoretski i praktično,
- kardiogenim šokom - Dg i Th,
- srčanim zastojem Dg i Th tretman,
- ventrikularnom fibrilacijom Dg i Th tretman,
- asistologija komora teoretski i Dg i Th tretman
- Urgentnim stanjima i ishemiskoj bolesti srca (nestabilna angina pektoris Dg i Th postupci)
- Akutni infarkt srca (Dg lokalizacija, Th akutnog stadijuma, laboratorija, EKG, EHO i dr.),
- komplikacije Dg i TH stav,
- poremećaji ritma
- Dg i Th stav,
- poremećaji srčanog ritma pojedinačno (pretkomorski, komorski, Dg i Th tretman aritmija),
- naprasna smrt (Dg i Th u prevenciji naprasne smrti),
- kolaps i sinkope (Dg i Th)
- hipertenzija i hipertenzivna kriza Dg i Th principi
- Sindrom šoka (vrste šoka DDg i Th),
- Acidobazna ravnoteža (alkaloza i acidoza).
2. PULMOLOŠKO ODELjENjE (2 meseca)
Praktičan deo
- Sindrom akutne respiratorne insuficijencije (laboratorija, Rtg, spirometrija, gasne analize)
- Bronhijalna astma i status astmatikus Dg i Th
- Pneumotoraks Dg i Th
- Plućna krvarenja Dg i Th
- Plućna embolija Dg i Th
- Sindrom medijastinuma Dg i Th
- Kompresivni plućni sindrom - Th hemoptoa.
3. TOKSIKOLOŠKA AMBULANTA I ODELjENjE (2 meseca)
Praktični deo
- Dg metode utvrđivanja zatrovanog (laboratorija, gasne analize i dr. metode)
- Th stav uopšte i posebno - antidoti
- Toksična koma Dg i Th
- Trovanje lekovima Dg i Th
- Trovanje alkoholom Dg i Th
- Trovanje ugljen monoksidom Dg i Th
- Trovanje narkoticima
- Trovanje gasovima isparenja
- Ujed zmije otrovnice
4. HEMATOLOGIJA AMBULANTNA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti principi Dg i Th
- Laboratorija
- Principi Dg i Th hemoragične dijateze
- Transfuzija i komplikacije
5. HEPATOLOGIJA U AMBULANTI I ODELjENjU (1 mesec)
Praktični deo
- Klinički pregled - 172 -
- Laboratorija
- D Dg
- Uža Dg
- EHO Dg
- Th tretman kolika
- Ostale metode Dg i Th
6. OTORINOLARINGOLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Zapaljenjske promene uha, grla i nosa
- Strana tela i njihova evakuacija
- Povrede nosa i srednjeg uha
- Krvarenje nosa i uha
- Laringospazam Dg i Th
- Dg i Th M. Menier
- Traheotomija principi izvođenja
- Opšti Th principi ORL oboljenja
- Dg mogućnosti
7. OFTALMOLOGIJA
Teoretski deo
- Opšti značaj
- Povrede oka (perforativne, komfuzije, hemijske, zračne, gasovima)
- Akutni glaukom Dg i Th
- Okluzija a.centralis retine
- Zapaljenje oka
- Strana tela oka
- Nagli gubitak vida
- Bol u oku
- Hiperemija oka
- Diplopija
OFTALMOLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Kompletan opšti pregled oka
- Povrede oka Dg i Th
- Kauzoma
- Zapaljenja
- Glaukom
- Strana tela i ekstrakcija
- Opšti Dg i Th principi
8. NEUROHIRURGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti pregled glave
- Dg i DDg povreda glave uopšte
- Otvorene i zatvorene povrede lica
- Th principi spoljne hemostaze
- Dg principi (laboratorija, Ro, EHO, skener, arteriografija, magnetna rezonanca)
- Opšti Th principi povrede baze lobanje
- Imobilizacija glave, vrata, kičme
- Intenzivna nega ovih bolesnika.
9. ALERGOLOGIJA AMBULANTE I ODELjENjA (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti pregled
- Alergične manifestacije Dg i Th
- Anafilaktički šok Dg i Th
- Kvinkeov edem
- Laringospazam
- Dg i Th mere ovih stanja
10. DERMATOVENEROLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti pregled
- DDg kožnih erupcija
- Kolagenoze i dr. autoimune bolesti
- Urtikarija, alergija
- Lupus, Penfigus
- Herpes zoster
- Dg mogućnosti i Th principi
- Laboratorija.
11. GASTROENTEROLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjA (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti pregled
- Laboratorija
- Dg: Rtg, EHO, endoskopija i dr.
- DDg akutnog abdomena
- Th tretman urgentnih stanja
- Bolni sindrom u trbuhu
- Konsultacija hirurga.
12. INFLKTOLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktičan deo
- Kompletan klinički pregled
- Febrijalni sindrom DDg i Th
- DDg ospi
- Miningealni sindrom
- AIDS
- Viremije
- Besnilo
- Alimentarne intoksikacije i toksi infekcije
- Erizipel
- Antibiotici
- Karantinske bolesti
- Zaštitne mere
13. ANESTEZIJA I REANIMACIJA AMBULANTA I ODELjENjE PRAKTIČNI DEO (3 meseca)
- Opšti klinički pregled
- Osnovni postupci izvođenje CPR
- Upoznavanje svih aparata za CRP
- Laringoskopija
- Intubacija
- Defibrilacija
- Oksigenoterapija
- Medikamentozna terapija
- Th principi urgentnih stanja na terenu i u toku transporta.
14. REUMATOLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
- Praktičan deo
- Opšti klinički pregled
- Dg: Diskusa, Lumbalnog i cerikobrahialnog sindroma
- Th bola
- Dg mogućnost: labor, Rtg, Eho i dr.
- Savremena urgentna Th
- blokade i dr.
15. ENDOKRINOLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Kompletan pregled
- Dg mogućnsoti laboro, Rtg, Eho, i dr.
- Dg i Th dijabetične kome i hipoglikemije
- Dg i Th tirotoksične kome.
16. UROLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti klinički pregled
- DDg mokraćnih zapaljivih procesa
- Dg i Th tretman kalkuloza
- Dg i Th hematurije
- Cistoskopija, kateterizacija, rektalni tuše
- Savremeni Th postupci i lekovi
- Adenoma prostate Dg i Th
- Dg mogućnosti: labor, Trg, Eho i dr.
17. GINEKOLOGIJA I AKUŠERSTVO AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Kompletan ginekološki i akušerski pregled
- Dg: Labor, Ro, Eho i dr.
- Th zahvati u ambulanti
- Th zahvati u akušerskoj sali
- Bol u maloj karlici Dg i Th tretman
- Metroragije i dizmenoreje
- Spontani pobačaj
- Komplikacije abortusa
- Dg ekstrauterine
- Preteći pobačaj
- Placentna previja
- Adnedžitis i parametritis
- Porođaj i tretman majke i deteta
- Mastitis
- Febilno stanje gravidne žene
- Tumori dojke
- Dg procedure: labor, Rtg, Eho i dr.
- Savremene Th mogućnosti
18. PSIHIJATRIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Kompletan pregled
- Dg akutnih psihoza
- Th principi
- Epi
- Depresivna stanja
- Sumračna stanja
- Paranoa
- Anksiozna stanja
- Delirantna stanja
- Akutno napito stanje
- Suicidalna stanja
- Koma
- Savremene Dg mogućnosti
- Savremeni Th principi
- Zaštitne mere.
19. NEUROLOGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti klinički pregled
- Dg i DDg vaskularnih oboljenja mozga i Th stav
- Vertigo
- Cervikalni sindrom
- Dg i Th polineuropatija
- Glavobolje
- Lumbalni sindrom
- Cerebralna koma
- Dg mogućnosti: labor, Ro, Eho, skener i dr.
- Savremeni Th principi
- Transport ovih bolesnika
20. PEDIJATRIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti klinički pregled
- Bol u trbuhu
- Febrilni sindrom
- Konvulzije
- Opstruktivni sindrom i astma
- Dijareje
- Laringospazam
- Konvulzije i epi
- Strana tela disajnih puteva
- Sepsa
- Povrede uopšte
- Savremene Dg i Th mogućnosti.
21. HIRURGIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo
- Opšti klinički pregled
- Dg i DDg abdominalnih oboljenja: labora, Rtg, Eho i dr.
- Th stav urgentnih hirurških stanja
- Akutni abdomen Th bola i spazmolitika
- Ovladati hirurškim manipulacijama u ambulanti.
22. ORTOPEDIJA AMBULANTA I ODELjENjE (1 mesec)
Praktični deo Opšti klinički pregled
- Otvorene i zatvorene povrede
- Politraume Dg i Th
- Opšta imobilizacija
- Krvarenja i hemostaza
- Amputacije
- Sg mogućnosti i terapijski stav svih povreda a posebno politrauma
- Ovladati svim metodama u ambulanti.
40. MEDICINSKA STATISTIKA I INFORMATIKA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci) koja obuhvata i to:
Medicinska statistika: osnovni pojmovi u statistici; statistički sistem u zdravstvu; specijalne primene statistike u medicini; modeliranje i višedimenzionalna statistika; analiza vremenskih serija i podataka o preživljavanju.
Medicinska informatika: osnovni pojmovi u informatici; medicinski podaci; medicinsko odlučivanje; dizajniranje sistema i njihova procena; informacioni sistemi i tipovi.
Zdravstveni sistemi: analiza sistema; organizacija, merenje, funkcionalne karakteristike; zdravstveni informacioni sistemi; evidencija i dokumentacija, baze podataka.
Odlučivanje i upravljanje: odlučivanje; kriterijumi odlučivanja; višekriterijumsko odlučivanje; upravljačko modeliranje.
Praktičan stručni rad na fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci, i to: 3 meseca na fakultetu, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci, Zavod za statistiku 3 meseca, Zavod za zdravstveno osiguranje 3 meseca, dom zdravlja 3 meseca, i zdravstveni centar ili klinički, odnosno kliničko bolnički centar 3 meseca).
Spisak procedura koje specijalizant treba da uradi tokom specijalizacije:
1. Praktičan rad sa korisničkim paketima.
2. Logičko projektovanje informacionog sistema po definisanim problemima.
3. Adekvatan izbor uzorka za definisani problem.
4. Definisanje minimalnog skupa podataka za praćenje određenih problema (bar četiri: laboratorijski eksperiment, kliničko istraživanje i/ili praćenje, terensko istraživanje).
5. Kontrola kvaliteta tačnosti i pouzdanosti podataka.
6. Adekvatne analize prethodnih problema.
7. Prikaz dobijenih rezultata.
8. Držanje seminara o rezultatima rada.
II PROGRAMI SPECIJALIZACIJA ZA
SPECIJALNOSTI U STOMATOLOGIJI
1. PREVENTIVNA I DEČJA STOMATOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici (3 meseca):>
Kroz nastavu organizovanu na fakultetu, specijalizant izučava iz oblasti preventivne stomatologije: socijalno-medicinski i zdravstveni značaj preventivne stomatologije, zubni kvar (etiologija, klinička ispitivanja, dijagnostika, klasifikacija i evidentiranje karijesa), profilaksu karijesa (dece različitih uzrasta), primenu fluora, značaj ishrane, sistematsku stomatološku negu i ostale mere u profilaksi karijesa; parodontalna oboljenja (etiologiju, patogenezu, profilaksu); oboljenja sluzokože usne duplje (etiologija i profilaksa); ortodontske anomalije (etiologija, preventivna i interceptivna ortopedija u domenu dečje stomatologije); povrede, neoplazme i druga oboljenja usta i zuba u dece. Poznaje i izučava: epidemiologiju (opšta epidemiologija, epidemiologija usta i zuba), zdravstvenu statistiku, zdravstveno vaspitanje u stomatologiji (značaj i metode), organizaciju preventivne stomatološke zaštite (realizacija preventivnih programa i dr.
Iz oblasti dečje stomatologije specijalizant izučava i analizira: razvitak lica, vilica i zuba; anatomiju i histologiju mlečnih i stalnih zuba, psihosomatske karakteristike i psihološke tipove dece.
Osposobljava se za samostalnu dijagnostiku i terapiju oboljenja usta i zuba u dece, izučava opšta i infektivna oboljenja i njihov uticaj na usnu duplju, bolesti usta u dece, tumore i ciste u ustima, karijes i komplikacije karijesa (oboljenja pulne i periodoncijuma mlečnih i stalnih zuba), traumatologiju u dečjoj stomatologiji, oralno-hirurške zahvate u dece, proteziranje u dece, primenu opšte anestezije u radu sa hendikepiranom decom.
U toku teorijske i praktične nastave na fakultetu specijalizant je dužan da uradi jedan seminarski rad iz oblasti organizacije stomatološke delatnosti i jedan iz oblasti preventivne i dečje stomatologije.
Staž na klinici ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove:
Preventivna i dečja stomatologija (14 meseci)
(1) Sistematska školska stomatološka nega (4 meseca)
- sistematski pregled sa kompletnom obradom (preventivnom i terapijskom) po jednog odeljenja V i VIII razreda, sa komtrolnim pregledima I, II, III, IV, VI i VII razreda;
- u okviru ovoga uraditi:
- sistematski pregled,
- obrada i analiza epidemioloških podataka,
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera i plan sanacije,
- plan zdravstveno-vaspitnog rada sa tematikom (pisani tekst predavanja),
- izveštaj o izvršenju sanacije i dosanacije.
(2) Sistematska predškolska stomatološka nega (rad u obradništu - 2 meseca)
- sistematski pregledi 3-godišnjaka i 6-togodišnjaka (20-30 dece),
- plan prevencije i sistematskog zbrinjavanja,
- zdravstveno-vaspitni rad sa decom, roditeljima i vaspitačima
(3) Rad sa malom decom (1-3 god.) van ustanova za organizovan boravak dece (30-40 dece, 1 mesec),
- rad u savetovalištu za majku i dete,
- saradnja sa pedijatrom,
- saradnja sa patronažnom službom,
- zdravstveno-vaspitni rad sa roditeljima,
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera.
(4) Rad sa predškolskom decom u pripremnim odeljenjima pred polazak u školu (30 dece od 6 godina - 1 mesec)
- sistematski pregledi,
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera,
- zalivanje fisura,
- zdravstveno-vaspitni rad sa decom i roditeljima,
- izdavanje uverenja o zdravim i saniranim zubima
(5) Rad sa trudnicama (1 mesec)
- za rad u savetovalištu za trudnice (50 trudnica),
- sistematski pregled i obuka,
- plan preventivnih mera i zdravstveno-vaspitni rad
(6) Ambulantni rad (5 meseci)
- dijagnostika karijesa i komplikacija karijesa,
- terapija karijesa (tehnika obrade kaviteta po klasama, materijali za zaštitu pulpe i ispuni),
- dijagnostika i prevencija oboljenja parodoncijuma
Oralna hirurgija (1 mesec)
- Specijalizant se upoznaje i osposobljava za dijagnostiku akutnih dentogenih infekcija, preloma kostiju lica i mogućnosti oralno-hirurških intervencija u dece i odraslih.
Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec)
- Specijalizant se upoznaje sa dijagnostikom i mogućnosti prevencije i lečenja benignih i malignih neoplazmi. Savladava ratni hirurški minimum.
Bolesti usta i parodontologija (2 meseca)
- Osposobljava se za samostalnu dijagnostiku i terapiju oboljenja usta i zuba, posebno u oblasti parodontopatija.
Ortopedija vilice (3 meseca)
- Upoznaje princip i metode obrade najčešćih ortodontskih nepravilnosti vilica, usavršava dijagnostičke postupke i mere u oblasti preventivne ortopedije vilica.
Pedijatrija (1 mesec)
- Specijalizant izučava fiziologiju i patologiju novorođenčeta i nedonoščeta, izučava metabolizam i ishranu, nutricisne potrebe i vrste hrane. Upoznaje se sa savetovališno-dispnazerskim metodom rada, radom polivalentne patronažne službe, vakcinacijama, uticajem ekoloških uslova na zdravlje dece, zdravstvenim vaspitanjem (deca, roditelji), značajem timskog rada u zdravstvenoj zaštiti dece.
Socijalna medicina (2 meseca)
- Specijalizant izučava socijalno-medicinski značaj prevencije bolesti usta, zuba, vilica i lica; organizaciju stomatološke delatnosti, planiranje zdravstvene i stomatološke zdravstvene zaštite, zdravstveno zakonodavstvo, metod i metodologiju zdravstvenog vaspitanja, odabrana poglavlja zdravstvene statistike i zdravstvene ekonomike.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
1. Sistematska školska stomatološka nega (i)
- sistematski pregledi sa kompletnom obradom (preventivnom i terapijskom) po jednog odeljenja V i VIII razreda, sa dosanacijom I, II, III, IV, VI i VII razreda; u okviru ovoga uraditi:
- sistematski pregled,
- obrada i analiza epidemioloških podataka,
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera i plan sanacije,
- plan zdravstveno-vaspitnog rada sa tematikom (pisani tekst predavanja),
- izveštaj o izvršenju sanacije i dosanacije
2. Sistematska predškolska stomatološka nega rad u obdaništu (i)
- sistematski pregledi 3-godišnjaka i 6-togodišnjaka (20-30 dece).
- plan prevencije i sistematskog zbrinjavanja,
- zdravstveno-vaspitni rad sa decom, roditeljima i vaspitačima
3. Rad sa malom decom (1-3 god.) van ustanova za organizovan boravak dece: 30-40 dece (i)
- rad u savetovalištu za majku i dete
- saradnja sa pedijatrom
- saradnja sa patronažnom službom
- zdravstveno-vaspitni rad sa roditeljima
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera
4. Rad sa predškolskom decom u pripremnim odeljenjima pred polazak u školu: 30 dece od 6 godina - (i)
- sistematski pregledi
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera
- zalivanje fisura
- zdravstveno-vaspitni rad sa decom i roditeljima
- izdavanje uverenja o zdravim i saniranim zubima
5. Rad sa trudnicama (i)
- rad u savetovalištu za trudnice (50 trudnica)
- sistematski pregled i obuka
- plan preventivnih mera i zdravstveno-vaspitni rad
6. Ambulantni rad uz mentora (i)
- dijagnostika karijesa i komplikacija karijesa /30 pacijenata
- terapija karijesa (tehnika obrade kaviteta po klasama, materijali za zaštitu pulpe i ispuni) /200 ispuna
- dijagnostika i prevencija oboljenja parodoncijuma /30 pacijenata
- dijagnostika i terapija povreda /15 slučajeva.
Napomena: O svim aktivnostima na specijalističkom stažu specijalizant vodi svakodnevno i uredno dnevnik rad u koji upisuje podatke o izvršenim radovima i aktivnostima. Mentor svakodnevno overava da su radovi i obavljeni.
2. BOLESTI ZUBA I ENDODONCIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktični stručni rad na klinici (3 meseca):
Kroz nastavu organizovanu na fakultetu specijalizant izučava: embriologiju, anatomiju, histologiju i fiziologiju zuba i apikalnog parodonta, inervaciju i desenzibilizaciju zuba, fiziologiju bola, pulnodentinsku osetljivost, etiopatogenezu karijesa zuba sa kliničkom slikom, dijagnozom i preparacionom tehnikom, antiseptična i dezinfekciona sredstva u obradi kariozne lezije, problem očuvanja vitaliteta zuba (direktno i indirektno prekrivanje), etiologiju, patogenezu, dijagnozu i diferencijalnu dijagnozu inflamatornih oboljenja pulpe i parodonta, nekrozu, nekrobiozu i gangrenozno raspadanje pulpe, unutrašnje i spoljašnje resorpcije radiokularnog kanala (interni granulom, rizalize), atrofične i druge degenerativne promene u pulpi; sredstva i razne testove u dijagnostici oboljenja zuba i aplikalnog parodonta, endodontske principe sa indikacijama i kontraindikacijama u lečenju endo-parodontalnih oboljenja, primenu asepse u endodontskoj terapiji, sterilizaciju, sredstva za privremenu i trajnu desenzibilizaciju, vrste anestezije, mortalne i vitalne pulpetomije i pulpektomije, morfologiju kanalnog sistema sa trepanacijom i endodontskom obradom kanala, upotrebu odontometrije u kanalnoj terapiji; etiologiju, patogenezu i dijagnozu akutnih i hroničnih apikalnih parodontita, terapiju apikalnih parodontita, mehaničke, fizikalne i hemijske mogućnosti obrade inficiranih kanala; savladava endodontske zahvate sa komplikovanim unutrašnjim kanalnim sistemom i anomalijama kanala korena; konzervativnu i endodontsku obradu pacijenata sa teškim sistemskim oboljenjima; antišok terapiju, konzervativnu i endodontsku obradu hendikepiranih i pacijenata osetljivih na stomatološke lekove i materijale.
Staž na klinikama ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove:
Bolesti zuba i endodencija (16 meseci) Bolesti usta (4 meseca)
- Dijagnostički postupak i diferencijalnu dijagnozu oboljenja parodoncijuma, bolesti oralne sluzokože, kao i dijagnozu oralnih žarišta i konsekutivnih oboljenja; parodontalni indeksi oralne higijene, epidemiologiju i preventivnu gingivita i parodontopatije; osnovni terapijski metodi koji se koriste u zbrinjavanju oboljenja oralne sluzokože, oralnih žarišta i bolesti potkožnog aparata zuba.
Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec)
- Klinička slika, dijagnoza, diferencijalna dijagnoza i terapija povreda mekih i koštanih tkiva vilica i lica, benigni i maligni tumori maksilofacijalne regije; ratni hirurški minimum.
Oralna hirurgija (1 mesec)
- Upoznaje anesteziju, hemostazu, ekstrakciju zuba i apikotomiju, komplikacije koje mogu nastati posle hirurških zahvata, kao i oralne infekcije dentogenog porekla.
Stomatološka protetika (1 mesec)
- Upoznaje indikacije za izradu fiksnih i mobilnih protetskih nadoknada; ovladava izradom krunica, mostova, parcijalnih proteza i drugih protetskih radova.
Socijalna medicina (1 mesec)
- Specijalizant izučava socijalno-medicinski značaj oboljenja zuba, organizaciju stomatološke delatnosti, planiranje zdravstvene i stomatološke zaštite, zdravstveno zakonodavstvo, metod i metodologiju zdravstvenog vaspitanja, odabrana poglavlja zdravstvene statistike i zdravstvene ekonomike.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
Lečenje (i) / od toga 30 višekorenih / 90
Caries profunda (i) / 90
MOD, IV cl. (i) / 30
Plombi raznih klasa (i) / 140
3. PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci i praktičan stručni rad na klinici (16 meseci):
- Anatomija, histologija i fiziologija gingive, periodoncijuma, cementa, i alveolarne kosti; epidemiologija gingivita i parodontopatija, parodontalni indeksi i indeksi oralne higijene, etiologija, oboljenja parodoncijuma, patogenetska zbivanja u gingivi, periodoncijumu, cementu i alveolarnoj kosti; histopatološke promene u parodontalnim tkivima u toku parodontopatije, klinička slika, diferencijalna dijagnoza i terapija gingivita, poremećaji okluzije i artikulacije zuba, njihove posledice na parodoncijumu, selektivno brušenje zuba, primena ortodontskih i protetskih mera u saniranju poremećene okluzije i artikulacije zuba, primena radiologije u dijagnozi oboljenja uta i parodoncijuma, fizikalne metode lečenja parodontopatije;
- Indikacije i kontraindikacije za hirurško lečenje parodontopatije, gingivektomija i gingivoplastika, režanj operacije, mukogingivalni hirurški zahvati, implanti u parodontologiji;
- Terapija parodontalnih apscesa, preventiva parodontopatije, alergija, rana dijagnostika oralnih tumora, kandidijaza usne duplje, endokrini poremećaji avitominoze sa oralnim manifestacijama, patološke promene na usnama, oboljenja pljuvačnih žlezda, dentogena žarišta.
Staž na klinici ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove:
Parodontologija i oralna medicina (6 meseci)
- Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza gingivita i parodontopatija, motivacija i obučavanje bolesnika u održavanju oralne higijene, uklanjanje mekih tkiva, uklanjanje supragingivalnog zubnog kamenca, obrada parodontalnih džepova.
Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec)
- Upoznavanje sa kliničkom slikom, dijagnozom, diferencijalnom dijagnozom i terapijom povreda mekih i koštanih tkiva vilica i lica.
Stomatološka protetika (1 mesec)
- Upoznavanje sa indikacijama za izradu fiksnih i mobilnih protetskih nadoknada, drugi protetski radovi.
Bolesti zuba (1 mesec)
- Upoznavanje sa histologijom zuba i apikalnog parodonta, primena stomatoloških materijala i njihov uticaj na marginalni parodoncijum.
Kožne bolesti (15 dana)
- Upoznavanje sa diferencijalnom dijagnozom kožnih oboljenja koja se manifestiju u usnoj dublji.- 186 -
Oralna hirurgija (1 mesec)
- Upoznavanje sa anestezijom, hemostazom, apikotomijom i implantologijom, komplikacije koje mogu nastati posle hirurških zahvata.
Mikrobiologija (15 dana)
Značaj virusnih, bakterijskih i gljivičnih infekcija usne duplje.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
Dijagnostika i planiranje terapije oboljenja parodoncijuma / 5 (p), 5 (u), 5 (i),
Motivacija i obučavanje bolesnika u održavanju oralne higijene / 10 (u), 20 (i),
Terapija akutnog parodontalnog apscesa / 10 (u), 10 (i),
Uklanjanje mekih naslaga / 10 (u), 20 (i),
Uklanjanje supragingivalnog zubnog kamenca / 10 (u), 12 (i),
Obrada parodontalnih džepova / 20 (u), 40 (i),
Analiza dejstva biomehaničkih sila / 6 (u), 6 (i),
Eliminacija ranog kontakta brušenjem zuba / 12 (u), 12 (i),
Dijagnoza, diferencijalna dijagnoza i terapija oboljenja mekih oralnih tkiva / 6 (p), 6 (u), 6 (i),
Fokalne infekcije / 2 (u), 2 (i),
Hirurško odstranjivanje parodontalnih džepova i anomalija / 6 (p), 2 (u), 2 (i),
Režanj operacija, gingivoplastika / 8 (p), 4 (u), 4 (i),
Mukogingivalni autotransplantati, koronarno pomereni režanj / 6 (p), 2 (u), 2 (i).
(p) - posmatra, (u) - učestvuje, (i) - izvodi.
4. ORTOPEDIJA VILICA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici (3 meseca):
- Kroz nastavu organizovanu na fakutetu, specijalizant izučava iz oblasti ortopedije vilica: pravilan i nepravilan rast i razvoj kraniofacijalnog sistema; prenatalni razvitak i dinamiku rasta vilica i lica, razvitak mlečnih i stalnih zuba, postnatalni rast kranijuma, maksile, mandibule; dinamiku rasta stalnih zuba i zubnih lukova u raznim stadijumima; Etiologiju nepravilnosti kraniofacijalnog sistema, opšte nasledne faktore; razna oboljenja; endokrine disfunkcije; kongenitalne anomalije; lokalne faktore, lokalna oboljenja, poremećaj funkcija, štetne navike, traume; hip i hiperodonciju, veličinu zuba, labijalni frenulum, rani gubitak mlečnih i stalnih zuba, karijes; Dijagnostiku nepravilnosti kraniofacijalnog sistema; klinička funkcionalna, morfološka - na studijskim modelima, intraoralnu i ekstraoralnu Ro dijagnostiku, tele Rodijagnostiku, analizu fotografije i dr.; Dijagnostiku urođenih mana, rascepa i sindroma - morfologija, klasifikacija, učestalost, preoperativno i postoperativno lečenje; Terapiju nepravilnosti orofacijalnog sistema: pokretnim mehaničkim aparatima, funkcionalnim aparatima (propulzor, bionator, regulator funkcije i dr.) i upoznaje se sa osnovama terapije fiksnim aparatima (labiolingvalna tehnika, poliprstenasta sa okruglim i četvrtastim lukom, intraekstraoralni lukovi i dr.) epidemiologiju malokluzija i zdravstveno-vaspitni rad.
Osposobljava se za samostalnu kliničku dijagnostiku nepravilnosti usta i zuba, analizu ortopantomografskih Ro snimaka, profilnih tela Ro snimaka, kao i rendgen dijagnostiku, lečenje dece sa teškim malokluzijama, lečenje odraslih sa raznim malokluzijama, lečenje osoba sa malokluzijama i parodontalnim oboljenjima sprovođenje preventivnih i interceptivnih mera u oblasti ortopedije vilica, izradu i primenu pokretnih mehaničkih aparata, funkcionalnih aparata raznih tipova, fiksnih aparata, funkcionalnih aparata raznih tipova, fiksnih aparata. Upoznaje lečenje malokluzija fiksnim aparatima, lečenje teških kongenitalnih anomalija - rascepi i sindromi, primenu miofunkcionalne terapije za grupe i pojedince uz razna sredstva i pomagala, ortodontsko protetsko lečenje i ortodonsko hirurško lečenje.
Staž na klinici ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove:
Ortopedija vilica (18 meseci)
- Anamneza, nalaz, funkcionalna ispitivanja, uzimanje otisaka raznim materijalima, analiza studijskih modela, analiza rendgenskih filmova (intraoralni i ortopantomografija), postavljanje dijagnoze i plana terapije okluzalnih anomalija, predaja pokretnih aktivnih aparata, - 188 - uzimanje konstrukcionog zagrižaja, proba i predaja funkcionalnog aparata - monobloka, uzimanje konstrukcionog zagrižaja i predaja vestibularne ploče, uzimanje otisaka za reparaturu - popravka ortodontskog aparata, terapijska readaptacija i kontrola pacijenata, izrada studijskih modela, izrada žičanih elemenata za aktivne pokretne ortodontske aparate, izrada funkcionalnog aparata.
Preventivna i dečja stomatologija (2 meseca)
- Osposobljava se za samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema kod posledica ranog gubitka mlečnih i stalnih zuba, izradu konturnih plombi za obezbeđivanje aproksimalnog kontakta radi sprečavanja gubitka prostora zbog aproksimalnih karijesa, izradu i primenu pokretnih i fiksnih držača prostora.
Maksilofacijala hirurgija (2 meseca)
- Upoznaje hirurško lečenje teških deformacija vilica i lica, (skeletne II klase, skeletnog otvorenog zagrižaja, asimetrije lica, urođenih rascepa lica, usana i nepca, hirurškim zahvatima kod raznih sindroma vezanih za orofacijalni sistem i dr.).
Savladati ratni hirurški minimum.
Oralna hirurgija (2 meseca)
Upoznaje hirurško lečenje prekobrojnih zuba, germektomiju umnjaka i drugih zuba, otkrivanje i hirurško otklanjanje retiniranih zuba, autotransplantaciju zuba, frenulektomiju i druge intervencije u okviru ortodontsko-hirurškog lečenja.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
Anamneze, nalaz, funkcionalno ispitivanje / 60 (i),
Uzimanje otisaka raznim materijalima / 60 (i),
Analiza studijskih modela - razne metode / 60 (i),
Analiza rendgenskih filmova / 60 (intraoralni i ortopantomografija (u),
Postavljenje dijagnoze i plana terapije okluzalnih anomalija / 60 (i),
Predaja pokretnih aktivnih aparata / 40 (i),
Uzimanje konstrukcionog zagrižaja, proba i predaja funkcionalnog aparata - monobloka / 20 (i), - 189 -
Uzimanje konstrukcionog zagrižaja i predaja vestibularne ploče / 5 (i),
Predaja kose ravni / 3 (i),
Izrada i predaja podveza brade / 3 (i),
Uzimanje otisaka za reparaturu - popravku ortodontskog aparata / 20 (i),
Terapijska readaptacija i kontrola pacijenata / 200-500 (u).
Laboratorija:
Izrada studijskih modela na više načina / 10 (u), Izrada žičanih elemenata za aktivne pokretne ortodontske aparate / 6 (u), Izrada funkcionalnog aparata / 3 (i).
Napomena: Planirani obim i sadržaj aktivnosti predviđen je za period od jedne godine, s tim da se u prvoj (početnoj) godini staža obim umanji za 20%.
5. STOMATOLOŠKA PROTETIKA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici (3 meseca):
Kroz nastavu organizovanu na fakultetu, specijalizant izučava iz oblasti stomatološke protetike: anatomiju i fiziologiju orofacijalnog sistema, fonetiku i estetiku, vilični zglob i zglobne veze, kondilnu i simfiznu putanju, orijentacione linije i radni u stomatološkoj protetici, okluziju i artikulaciju, okluzionu ravnotežu, funkcionalne poremećaje stomatognatnog sistema, indikacije i kontraindikacije za izradu totalnih proteza, kliničko i rendgenografsko ispitivanje stanja bezubih alveolarnih grebenova i ostalih nosećih tkiva, modele za studije i plan pretprotetske terapije, principe i biološku osnovu funkcionalnog otiska i primenu savremenih metoda otiska, specifičnosti i zahteve veštačkog okluzoartikulacionog kompleksa i funkcionalno uklapanje u dinamiku tkiva stomatognatog sistema, savremene koncepte okluzije, iznalaženje međuviličnih odnosa, registraciju kondilne putanje, principe retencije i stabilizacije totalnih proteza, prenos modela u artikulator, elemente izbora veštačkih zuba kod bezubih pacijenata, analiziranje međuviličnih odnosa i postava zuba, probu postave zuba, predaju i reokluziju totalne proteze i njeno podlaganje.
Osposobljava se za izradu imedijatne i privremene proteze, terapiju sniženog i povišenog zagrižaja, protetsku terapiju malokluzija, biološka i funkcionalna vrednost pločastih akrilatnih i skeletiranih parcijalnih - 190 - proteza; statika, vrste, opterećenja, retencija i estetika parcijalnih proteza, topografska i funkcionalna klasifikacija atečmena, karakteristike, biološka vrednost i indikacije za primenu, priprema usta i preostalih zuba za prijem parcijalne proteze, rekonstrukcija zagrižaja, planiranje i izrada skeletiranih proteza, biološki, funkcionalni, statički, retencioni i estetski problem subtotalnih proteza, plan pretprotetske (hirurška, konzervativna, ortopedskoprotetska) i protetska terapija, analiza modela za studije, planiranje skeletiranih proteza, primena atečmena i teleskop kruna, primena paralelometra i frez tehnike, protetska priprema zuba za parcijalne proteze, adaptacija pacijenta na mobilne parcijalne proteze, traumatska okluzija i korektivne mere, funkcionalna klasifikacija skeletirane proteze i konstrukcioni problemi posmatrani sa aspekta prenošenja pritiska žvakanja, veza gingivalnog i dentalnog dela skeletirane proteze, planiranje retencionog sistema skeletirane proteze u paralelometru, stabilizatori, karakteristike i uloga u stabilizaciji skeletirane proteze, kinetika slobodnog sedla skeletirane proteze i uticaj na retencione zube, estetsko rešavanje retencije skeletiranih proteza, psihološki problem maksimalnih krezubosti, statički, biološki i funkcionalni problem rehabilitacije maksimalne krezubosti, rekonstrukcije sniženog zagrižaja skeletiranom protezom, tehnika izrada skeletirane proteze, indikacije i kontraindikacije za krunice i mostove, sposobnost potpornog aparata za dodatna opterećenja, protetsko zbrinjavanje delpulpiranih zuba, značaj epitelne insercije, sulkus gingivalis i njegova podobnost za lokalizaciju krune, značaj oblika i mesta demarkacije, preparacije zuba za fasetirane i keramičke krunice, otisci za fiksne nadoknade, rehabilitacija poremećenih međuviličnih odnosa i smetnje u zglobu, fiksne proteze i frez tehnika u fiksnoj protetici, keramičke i metalokeramičke nadoknade, brusni instrumenti, važnost kontaktne tačke, okluzije i artikulacije i hemijska svojstva i primena protetskih materijala, gradivnih materijala, otisnih materijala, obrada materijala, štetno delovanje na lokalna tkiva i organizam.
Staž na klinici u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove:
Stomatološka protetika (19 meseci) Bolesti zuba i endodoncija (1 mesec)
- Specijalizant izučava i savladava pripremu zuba za fiksne i mobilne protetičke nadoknade.
Bolesti usta i parodontologija (1 mesec)
- Specijalizant izučava etiologiju i patogenezu parodontalnih oboljenja, epidemiologiju, preventivne aspekte protetičkih radova u odnosu na parodoncijum, protetičko zbrinjavanje parodontopatija, parodoncijum i njegovu toleranciju na protetičke nadoknade.
Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec)
- Specijalizant upoznaje povrede mekih koštanih tkiva lica i vilica, benigne i maligne tumore, duboke infekcije orofacijalne regije kao i metode dijagnostike i lečenja. Osposobljava se za zbrinjavanje urgentnih stanja i povreda u maksilofacijalnoj regiji i zbrinjavanje defekata stomatognatog sistema (obturatori, epiteze). Ratni hirurški minimum.
Oralna hirurgija (1 mesec)
- Specijalizant se osposobljava za samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema u oralnoj hirurgiji, za izvođenje lokalne i sprovodne anestezije, usavršava tehniku vađenja zuba, hirurško vađenje, hirurško lečenje akutnih i hroničkih dentogenih infekcija i njihovih komplikacija, pretprotetske oralno-hirurške intervencije, rešava urgentna stanja i primenu antišok terapije.
Socijalna medicina (1 mesec)
- Specijalizant izučava organizaciju stomatološke delatnosti, planiranje zdravstvene i stomatološke zaštite, zdravstveno zakonodavstvo, metod i metodologiju zdravstvenog vaspitanja, odabrana poglavlja zdravstvene statistike i zdravstvene ekonomike.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
Totalna proteza / 20 (i), Parcijalna proteza / 20 (i), Fiksna proteza / 20 o fiksnih radova, sa olučastom preparacijom i savremenim otiskom (i).
6. ORALNA HIRURGIJA (36 meseci) Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na klinici (3 meseca):
U teorijskom i praktičnom radu specijalizant u potpunosti izučava problematiku dijagnostike i lečenja oralnohirurških pacijenata, a osposobljava se za izvođenje ambulantnih oralnohirurških intervencija što podrazumeva:
- izvođenje sprovodnih anestezija u gornjoj i donjoj vilici; lečenje opštih i lokalnih komplikacija lokalne anestezije; vađenje izniklih, frakturiranih, impaktiranih i prekobrojnih zuba; lečenje dentogenih infekcija; primenu mera lokalne hemostaze; primenu ortodontsko-hirurških mera lečenja; lečenje viličnih cista i cista mekih tkiva usne šupljine; primenu metoda presađivanja zuba; izvođenje preprotetičkih hirurških mera lečenja; primenu metoda presađivanja zuba; izvođenje preprotetičkih hirurških mera lečenja; primenu metoda zatvaranja oroantralnih komunikacija i fistula; izvođenje pojedinih postupaka implantacije; lečenje komplikacija oralnohirurških intervencija i lečenje idiopatskih neuralgija V i IDž kranijalnog nerva. Na kraju nastave koja se organizuje na Fakultetu specijalizant polaže kolokvijum iz oralne hirurgije i predmeta iz kojih je slušao teorijsku nastavu (ortopedija vilica, stomatološka protetika, sudska medicina).
- Praktični stručni rad na Fakultetu iz drugih specijalnosti (6 meseci)
- Ortopedija vilica: (2 meseca) dijagnostika i lečenje urođenih i stečenih deformacija lica i vilica, osnovi rendgenskih kraniometrijskih analiza, principi planiranja ortognatskih hirurških zahvata;
- Stomatološka protetika: (3 meseca) mogućnost protetskog lečenja disfunkcije temporomandibularnog zgloba, rekonstrukcija okluzije posle gubitka zuba, problemi izrade suprastrukture implantanta;
- Sudska medicina: (1 mesec) - opšta načela ekspertize, ekspertiza stomatoloških telesnih povreda, ekspertiza odgovornosti zdravstvenih radnika, principi identifikacije.
Praktičan stručni rad u zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove: (17 meseci)
- Oralna hirurgija (12 meseci)
- Otorinolaringologija (1 mesec)
- Upoznavanje sa infekcijama nosa i grla, krvarenjem, epistadžis, hirurško lečenje infekcija maksilarnog sinusa, oboljenja farinksa i tonzila, tumora maksilarnog sinusa, indikacije i tehnika traheotomije.
- Opšta hirurgija (3 meseca) i transfuziologija (1 mesec).
Specijalizant se upoznaje sa savremenim metodama dezinfekcije i sterilizacije (prostorija, instrumenata, rublja), izučava antiseptična sredstva, preoperativnu pripremu i postoperativnu negu bolesnika; izučava i savlađuje laboratorijske preglede krvi, ekskreta i sekreta; opštu i lokalnu anesteziju, anestetička sredstva i mehanizam delovanja; osposobljava se za samostalno rešavanje - 193 - problema hirurške dijagnostike i terapije u oblasti opšte hirurgije, za intervencije kod urgentnih stanja, sprovodi reanimaciju vitalno ugroženih bolesnika, zbrinjava (konzervativno i hirurški) povrede - posebno povrede glave i lica, kao i politraumu, sprovodi terapiju šoka, krvavljenja, tromboza, embolija, inficiranih rana i zapaljivih procesa u opštoj hirurgiji; uvežbava izvođenje urgentne traheotomije; upoznaje se sa lečenjem opekotina, principima u terapiji malignih oboljenja; izučava povrede endokrinih žlezda, povrede glave i CNS-a.
Iz oblasti transfuziologije kandidat izučava laboratorijske metode ispitivanja krvi, određivanja krvnih grupa, indikacije za primenu transfuzije krvi i infuzionih tečnosti.
Praktičan i stručni rad u drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove iz oralne hirurgije obuhvata rad u hirurškoj ambulanti, koji prvenstveno podrazumeva postoperativni tretman pacijenata i zbrinjavanje postoperativnih komplikacija kao i hitnih stanja u oralno-hirurškoj praksi, i rad u operacionoj sali (najmanje 2 puta nedeljno), koji podrazumeva izvođenje najmanje 50 oralno-hirurških zahvata o čemu treba podneti uredno vođenu dokumentaciju, overenu od strane mentora.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
a) Rad u ambulanti (3 puta nedeljno)
Dijagnostika i diferencijalna dijagnostika oralno-hirurških oboljenja (i) Komplikovano vađenje zuba (i) i terapija komplikacija vađenja zuba (u) Terapija akutnih dentogenih infekcija (u) Anestezija (i) i primena različitih mera lokalne hemostaze (i)
b) Rad u hirurškoj sali (2 puta nedeljno)
Hirurško vađenje frakturiranih zuba i zaostalih korenova / 10 (i)
Hirurško vađenje impaktiranih i prekobojnih zuba / 30 (i)
Hirurško lečenje PAP (parodontita ili cista) / 30 (u)
Hirurško lečenje koštanih nepravilnosti alveolarnog grebena (greben-torus-tuber) / 10 (u)
Hirurško lečenje nepravilnosti mekih tkiva (plike i frenuluma, lakši oblici hipertrofije mukoze) / 10 (i)
- Ostale hirurške intervencije (zatvaranje sinusa (i), benigni tumori (u), mukozne ciste (i), povrede zuba i okolnih tkiva (i) / 30.
7. OPŠTA STOMATOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na fakultetu (9 meseci).
Kroz nastavu i praktičan stručni rad na fakultetu, specijalizant izučava i osposobljava se iz pojedinih oblasti:
Stomatološka protetika (5 meseci)
- Klinički pregled, dijagnoza i plan terapije, indikacije i kontraindikacije za izradu fiksnih nadoknada, preparaciju zuba i savremene otiske za fiksne nadoknade; planiranje i izrada fiksnih protetskih nadoknada; planiranje i izrada mobilnih parcijalnih i totalnih proteza i priprema zuba i usta za iste, uzimanje funkcionalnih otisaka, korišćenje artikulatora, reokludacija proteza u adaptacionom periodu.
Preventivna i dečja stomatologija (3 meseca)
- Značaj i zadaci preventivne stomatologije, profilaksa karijesa, osnove sistematske stomatološke nege, higijena usta i zuba i njen značaj u profilaksi stomatoloških oboljenja, značaj zdravstvenog vaspitanja u stomatologiji i mogućnosti njegovog sprovođenja, rad sa decom, patologija usta i zuba u dece, karijes i njegove komplikacije na mlečnim i stalnim zubima u dece, terapiju karijesa i njegovih komplikacija u dece, oralno-hirurški zahvati u dece, urgentne intervencije u dečjoj stomatologiji, povrede zuba u dece.
Bolesti zuba i endodoncija (3 meseca)
- Anatomija i histologija zuba i apikalnog parodonta, principi pulpo dentalne osetljivosti i desenzibilizacije, nomenklatura, dijagnostika i terapija kariozne lezije, kavitacije, primena antiseptičnih i dezinfekcionih sredstava u terapiji zuba, oboljenja pulpe i apikalnog parodonta, materijali za privremeno i trajno zatvaranje kaviteta, primena mortalnog i vitalnog tretmana obolele pulpe, terapija apikalnih i hroničnih oboljenja, sredstva za punjenje kanala, inleji, nadgradnja zuba, primena savremenih estetskih materijala.
Oralna hirurgija (3 meseca)
- Samostalno rešavanje dijagnostičkih i terapeutskih problema u oralnoj regiji, hirurško vađenje zuba i korenova, lečenje impaktiranih i prekobrojnih zuba, dijagnoza i principi hirurškog lečenja cista, metode i sredstva anestezije u oralnoj hirurgiji, metode i principi sepse i antisepse, postoperativna nega operisanih, primena i - 195 - vrste sredstava za opštu i lokalnu hemostazu, načini i postupci lečenja urgentnih stanja u oralnoj hirurgiji, metode oralno-hirurških intervencija u teških i hroničnih bolesnika, bol u predelu lica i vilica, lečenje komplikacija u toku i posle oralnih hirurških intervencija, metode i sredstva preprotetske oralne hirurgije, osnovi implantologije, shvatanja o replantaciji i transplantaciji zuba.
Bolesti usta i parodontologija (2 meseca)
- Etiologija, patogeneza i terapija parodontalnih oboljenja, dijagnostika i terapija oboljenja usta, prevencija parodontopatija, konzervativna terapija parodontopatija i osnovni hirurški zahvati, oboljenja mekih tkiva usta, fokalna infekcija.
Ortopedija vilica (1 mesec)
- Etiologija, dijagnostika i prevencija nepravilnosti usta i zuba, klinički simptomi nepravilnosti usta i zuba, prevencija ortodontskih anomalija.
Maksilofacijalna hirurgija (1 mesec)
Staž u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (18 meseci):
Stomatološka protetika (4 meseca)
- Specijalizant usavršava planiranje i izradu fiksnih i mobilnih protetskih nadoknada, pripremu zuba i usta za iste, uzimanje funkcionalnih otisaka i drugih savremenih otisaka za fiksne i pokretne protetske nadoknade.
Bolesti zuba i endodoncija (3 meseca)
- Obrada pacijenata sa sistemskim oboljenjima, obrada hendikepiranih lica, obrada pacijenata preosetljivih na stomatološke medikamente i materijale, izrada livenih plombi, dijagnostički i terapijski postupci kod komplikovane morfologije korenskog kanala.
Bolesti usta i parodontologija (3 meseca)
- Specijalizant usavršava dijagnostiku i konzervativnu terapiju parodontopatija, dijagnostiku i terapiju oboljenja mekih tkiva usta; savladava dijagnostičke i terapijske postupke hirurškog zbrinjavanja parodontopatija.
Oralna hirurgija (2,5 meseca)
- Usavršava tehniku vađenja zuba, hirurško valjenje zuba i korenova, lečenje akutnih dentogenih infekcija, hroničnih periapikalnih procesa, impaktiranih i prekobrojnih zuba, anestezije, principe asepse i antisepse i postoperativne nege.
Preventivna i dečja stomatologija (2 meseca)
- Specijalizant usavršava praktična znanja iz dijagnostike, prevencije i terapije karijesa i njegovih komplikacija na mlečnim i stalnim zubima, terapiju pojedinih oboljenja mekih tkiva usta u dece, prvu pomoć i zbrinjavanje povreda zuba, principe sistematske stomatološke školske nege, zbrinjavanje povreda zuba u dece, protetičko zbrinjavanje dece i omladine, oralno-hirurške zahvate u dece, zbrinjavanje hendikepiranih pacijenata i metodologiju sprovođenja zdravstveno-vaspitnih mera.
Ortopedija vilica (2 meseca)
- Specijalizant upoznaje principe i metode tretmana najčešćih ortodontskih nepravilnosti vilica i lica i usavršava dijagnostičke psotupke i mere iz oblasti preventivne ortopedije vilica i lica.
Socijalna medicina (1 mesec)
- Specijalizant izučava organizaciju stomatološke delatnosti, planiranje zdravstvene i stomatološke zaštite, zdravstveno zakonodavstvo, metod i metodologiju zdravstvenog vaspitanja, odabrana poglavlja zdravstvene statistike i zdravstvene ekonomike.
Sudska medicina (15 dana)
- Upoznaje načela ekspertize (sudsko-medicinsko veštačenje, stručna i procesna sposobnost medicinskog veštaka, predmeti sudsko-medicinskih veštačenja u stomatologiji) i odgovornost zdravstvenih radnika (povreda lekarske tajne, nesavesno lečenje, davanje lažnog iskaza veštaka, ekspertizna tehnika). Osposobljava se za ekspertizu telesnih povreda u stomatologiji (utvrđivanje nalaza, kriterijumi za klasifikaciju teških i lakih telesnih povreda) i identifikaciju (intravitalna i postmortalna) doktor stomatologije kao član ekipe za identifikaciju.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
Preventivna i dečja stomatologija
Sistematska školska stomatološka nega (i)
- sistematski pregledi sa kompletnom obradom (preventivnom i terapijskom) jednog odeljenja V razreda,
- u okviru ovoga uraditi:
- sistematski pregled
- obradu i analizu epidemioloških podataka
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera i plan sanacije
- plan zdravstveno-vaspitnog rada sa tematikom (pisani tekst predavanja)
- izveštaj o izvršenju sanacije.
Rad sa malom decom (0-3 god.) van ustanova za organizovan boravak dece (10-20 dece) - (i)
- rad u savetovalištu za majku i dete
- saradnja sa pedijatrom
- saradnja sa patronažnom službom
- zdravstveno-vaspitni rad sa roditeljima
- plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera
- fluor profilaksa.
Rad sa predškolskom decom u pripremnim odeljenjima pred polazak u školu (20 dece od 6 godina) - (i) - sistematski pregled - plan preventivnih i preventivno-terapijskih mera - zalivanje fisura (program) - zdravstveno-vapitni rad sa decom i roditeljima - sanacija prvih stalnih molara - izdavanje uverenja o zdravim i saniranim zubima.
Rad sa trudnicama (10 trudnica) - (i) - rad u savetovalištu za trudnice - sistematski pregled i obuka oralnoj higijeni - plan preventivnih mera i zdravstveno-vaspitni rad
Ambulantni rad uz mentora - (u, i)
- dijagnostika karijesa i komplikacija karijesa - terapija karijesa (tehnika obrade kaviteta po klasama, materijali za zaštitu pulpe i ispuni)
- dijagnostika i prevencija oboljenja parodoncijuma
Ortopedija vilica
- Anamneze, nalaz, funkcionalno ispitivanje / 10 (i)
- Analiza studijskih modela - razne metode / 10 (i)
- Analiza rendgenskih filmova / intraoralni i ortopantomografija / 10 (i)
- Postavljanje dijagnoze i plana terapije okluzalnih anomalija / 10 (i)
Bolesti zuba
- Lečenja raznih dijagnoza (od toga 10 višekorenih) / 30 (i)
- Caries profunda / 30 (i)
- MOD i IV sl. / 10 (i)
- Plombi raznih klasa / 50 (i)
Bolesti usta
1. Parodontopatije
- Dijagnoza oboljenja parodoncijuma (anamneza i klinički pregled) određivanje oralne higijene i stanja parodoncijuma indeksima, plan terapije i provera uspeha odgovarajućim indeksima / 2 (i)
- Motivacija i obučavanje bolesnika u održavanju oralne higijene / 10 (i)
- Terapija akutnog parodontalnog apscesa / 1 (i) - Uklanjanje mekih naslaga / 10 (i) - Uklanjanje supragingivalnog zubnog kamenca / 6 (i)
- Obrada parodontalnih džepova / 20 (i) - Analiza dejstva biomehaničkih sila / 3 (i) - Eliminacija ranog kontakta brušenjem zuba / 6 (i)
B. Oboljenja mekih tkiva
- Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza oboljenja (anamneza, klinički pregled, oralni i ekstraoralni nalaz, analiza laboratorijskih rezultata) i plan terapije / 3 (i, u)
- Terapijski zahvat u lečenju bolesnika sa oboljenjem mekih oralnih tkiva / 3 (i)
- Uzimanje materijala za bakteriološka istraživanja brisom / 2 (i)
V. Fokalna infekcija
- Etiološka dijagnoza, otkrivanje oralih žarišta i plan terapije / 1 (i)
Stomatološka protetika
Totalna proteza / 10 (obavezno u artikulatoru) (i) Parcijalna proteza / 10 skeletiranih proteza, samostalno planiranih u paralelometru (i) Fiksna protetika / 10 fiksnih radova, sa olučastom preparacijom i savremenim otiskom (i)
Oralna hirurgija
Praktična nastava:
Rad u ambulanti - (i)
- anestezija (infiltraciona, površinska)
- dijagnostika i diferencijalna dijagnostika oralno-hirurških oboljenja
- vađenje zuba
- komplikovano vađenje zuba i terapija
- komplikacija vađenja zuba
- terapija akutnih dentogenih infekcija
- primena različitih mera lokalne hemostaze
- kontrola i praćenje uspeha lečenja
- oralno-hirurško lečenje u pacijenata rizika
Rad u hirurškoj sali
- hirurško vađenje frakturiranih zuba i zaostalih korenova / 5 + 5 interv. (i)
- hirurško vađenje impaktiranih ili prekobrojnih zuba / 5 + 5 interv. (i)
- hirurško lečenje PAP (parodontita ili cista / 5 + 5 interv. (i)
- hirurško lečenje nepravilnosti mekih tkiva plike i frenuluma / 5 + 5 interv. (i)
Podrazumeva se da će specijalizant prvenstveno da se upozna sa:
- merama zaštite pri radu u operacionoj sali
- metodama dezinfekcije i sterilizacije
- opremom, materijalom i lekovima koji se koriste u operacionoj sali
Maksilofacijalna hirurgija - (u, i)
- Upoznaje kliničku sliku, dijagnozu, diferencijalnu dijagnozu i terapiju povreda mekih i koštanih tkiva vilica i lica, kao i ranu dijagnostiku i mogućnosti terapije benignih i malignih tumora maksilofacijalne regije. Savladava ratni hirurški minimum.
Socijalna medicina - (i)
- Izučava socijalno-medicinski značaj prevencije bolesti usta i zuba, organizaciju stomatološke delatnosti, planiranje stomatološke zdravstvene zaštite, zdravstveno zakonodavstvo, metod i metodologiju zdravstvenog vaspitanja, odabrana poglavlja zdravstvene statistike i zdravstvene ekonomike.
8. Maksilofacijalna hirurgija (60 meseci) Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci) i praktičan stručni rad na Klinici (33 meseca):
Anestezija: pleksus, sprovodna i subbazalna anestezija u mh regiji; ovladavanje tehnikom tih anestezija - indikacije, kontraindikacije i komplikacije; specifičnosti opšte anestezije i mhf.
Traumatologija: urgentne intervencije kod povreda mf regije - borbe protiv respiratorne insuficijencije i metode hemostaze; povrede mekih tkiva lica, vrata, poglavine i pljuvačnih žlezda - principi obrade; dijagnostika i konzervativno i hirurško lečenje preloma donje, gornje vilice, zigomatične kosti, nosnih kostiju i orbite; povrede mf regije udružene sa kraniocerebralnim povredama, tretman inficiranih povreda kao i pogrešnog srašćenja i pseudoartroza; povrede zuba - traumatska luksacija i fraktura zuba, prelomi alveolarnog grebena; ratne povrede mf regije; sekundarna rekonstrukcija mekih i koštanih tkiva kao posledica povreda; sudskomedicinska kvalifikacija povreda: zuba, mekih i koštanih tkiva lica i vilica.
Oralnohirurški zahvati: hirurško vađenje zalomljenih, impaktiranih i prekobrojnih zuba; hirurško lečenje periapikalnih procesa; hirurško lečenje oboljenja gingive i sluzokože usne šupljine; hirurška priprema grebena, vestibuluma i poda usta za protetičko zbrinjavanje; dijagnostika i hirurško lečenje odontogenih i neodontogenih cista vilica.
Infekcije: akutne i hronične nespecifične i specifične infekcije mekih tkiva lica i vrata, odontogenog i neodontogenog porekla - klinička slika dijagnostika, metode konzervativnog i hirurškog lečenja; flegmonozna zapaljenja poda usta, obraza, orbite, vrata - klinička slika, dijagnostika i lečenje.
Infekcije koštanog tkiva lica i vilica: specifične i nespecifične i akutne i hronične - dijagnostika i metode konzervativnog i hirurškog lečenja.
Oboljenja paranazalnih šupljina: zapaljenja odontogenog i neodontogenog porekla - klinička slika, konzervativno i hirurško lečenje; oroantralne komunikacije i fistule, strano telo u maksilarnom sinusu - dijagnostika i lečenje; ciste i tumori maksilarnog sinusa - dijagnostika i lečenje.
Oboljenja temporomandibularnog zgloba: traumatska oštećenja TM zgloba; akutna i hronična zapaljenja; traumatska luksacija; habitualna luksacija i subluksacija; degenerativna oboljenja TM zgloba; ankiloza - lažna i prava, jednostrana, obostrana; benigni i maligni tumori zglobnog nastavka donje vilice - klinička slika, metode konzervativnog i hirurškog lečenja.
Oboljenja pljuvačnih žlezda: savremene metode dijagnostike: sijalografija, ehografija, scintigrafija, kompjuterizovana tomografija i nuklearna magnetna rezonanca; akutna i hronična nespecifična i specifična oboljenja pljuvačnih žlezda; sijaloze; sijalolitijaza; silivarne fistule; ciste pljuvačnih žlezda; benigni i maligni tumori - dijagnostika i metode konzervativnog i hirurškog lečenja.
Oboljenja nerava predela lica i vilica: povrede n. trigeminusa; ekstratemporalne povrede n. facijalisa; neuralgija n. trigeminusa; bolni sindromi predela lica i vilica - dijagnostika, konzervativno i hirurško lečenje.
Benigni i maligni tumori: metode savremene dijagnostike; benigni i maligni tumori kože, sluzokože usne šupljine i koštanog tkiva lica i vilica; benigni i maligni tumori vrata, ciste i fistule vrata - medijalne i lateralne metode dijagnostike i hirurško lečenje.
Urođeni i stečeni deformiteti: metode dijagnostike i preoperativne pripreme - konzervativno i hirurško lečenje: progenija, mikrogenija, apertognatija, alveolarna i maksilarna protruzija, jednostrane atrofije i hipertrofije mekih i koštanih tkiva lica i vilica; stečeni deformiteti kao posledica povreda, infekcija i posle hirurških zahvata; sekundarne korekcije rascepa primarnog i sekundarnog palatuma; sindromi mf regije.
Staž u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (18 meseci)
Opšta hirurgija (8 meseci)
- Upoznavanje sa vođenjem medicinske dokumentacije; osnovnim hematološkim i drugim laboratorijskim pregledima; pripremom bolesnika za opštu anesteziju i postoperativnom reanimacijom; principima asepse i antisepse; šokom; krvavljenjem; iskrvavljenošću; metodama hemostaze; transfuzijom krvi; infekcijama u opštoj hirurgiji i njihovim lečenjem; dijagnostikom i osnovnim principima imobilizacije koštanih preloma; principima obrade neinficirane i inficirane rane; ovladavanjem opštehirurške tehnike.
Neurohirurgija (4 meseca)
- Dijagnostika i lečenje kraniocerebralnih povreda; dijagnostika i lečenje udruženih povreda maksilofacijalne regije i kraniocerebralnih povreda; dijagnostika i lečenje oboljenja i povreda kranijalnih nerava; savremene dijagnostičke metode u neurohirurgiji; angiografija, kompjuterizovana tomografija i magnetna rezonanca.
Otorinolaringologija (2 meseca)
- Principi dijagnostike zapaljenja i tumora paranazalnih šupljina; urgentna stanja u ORL - epistaksa, strana tela u respiratornim putevima, indikacije za traheotomiju i ovladavanje tehnikom traheotomije; povrede frontoetmoidne regije - dijagnostika i lečenje.
Plastična i rekonstruktivna hirurgija (4 meseca)
- Opekotine i smrzotine - podela i osnovni principi lečenja; planiranje zahvata u okviru plastične i rekonstruktivne hirurgije predela lica, vilica, vrata i poglavine; lokalni i udaljeni režnjevi; transplantacija kože, koštanog tkiva, fascija, nerava i hrskavice sa posebnim osvrtom na primenu u mfh, metode konzervativnog i hirurškog lečenja kongenitalnih rascepa usana i nepca.
Način provere znanja: kolokvijum.
Katalog znanja
I grupa (i):
45 oralno-hirurških zahvata - odstranjivanje retiniranih i impaktiranih zuba, frakturiranih korenova zuba sa osteotomijom, apikotomija korena zuba, operativno lečenje odontogenih i neodontogenih cista.
II (i):
50 hirurških intervencija - lečenja infekcija lica i vilica, ekstra i intraoralne incizije apscesa i flegmona, hirurško lečenje sinuzitisa dentogenog porekla, sijalolitektomija.
III grupa (u, i):
50 zahvata u okviru traumatologije lica i vilica - primarna i sekundarna obrada rana sa i bez rekonstrukcije, konzervativno i hirurško lečenje preloma alveolarnog nastavka gornje i donje vilice, luksiranih, frakturiranih i izbijenih zuba, konzervativno i hirurško lečenje preloma gornje i donje vilice, hirurško lečenje preloma nosnih kostiju, zigomatične kosti, preloma poda orbite, sekundarni hirurški zahvati u cilju nadoknade mekih i koštanih tkiva traumatske geneze.
IV grupa (i):
5 hirurških zahvata u cilju korekcije urođenih, razvojnih i stečenih anomalija lica i vilica, hirurško lečenje heliognatopalatoshiza, sekundarni korektivni zahvati posle lečenja heliognatopalatoshiza, osteotomija kod urođenih i stečenih dizgnatija, hirurško lečenje ankiliza TM zgloba.
V grupa (i):
20 hirurških intervencija u okviru preprotetičke hirurgije, hirurško lečenje i odstranjivanje fibromatoznih promena u usnoj šupljini, resekcija frenuluma i plika, vestibuloplastike, tuberoplastike, odstranjivanje egzostoza, vestibuloplastike uz upotrebu slobodnih transplantata kože, sluzokože, hrskavice i kosti.
VI grupa (i):
80 hirurških intervencija u okviru onkološke hirurgije - biopsije, hirurško lečenje benignih i malignih tumora sluzokože usne duplje, usana, pljuvačnih žlezda, odontogenih tumora, koštanih tumora vilica kao i mekih tkiva lica, hirurško lečenje metastaza tumora lica i vilica u predelu vrata, konzervativnohirurško lečenje hemangioma lica i vilica, rekonstruktivni hirurški zahvati u cilju zatvaranja postoperativnih defekata nakon odstranjivanja benignih i malignih tumora.
VII grupa (i):
30 hirurških zahvata u okviru rekonstruktivne hirurgije - primarne i sekundarne rekonstrukcije slobodnim kožnim transplantatima, primarne i sekundarne rekonstrukcije lokalnim i udaljenim režnjevima, rekonstrukcija defekata slobodnim koštanim i hrskavičavim transplantatima.
9. SOCIJALNA MEDICINA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za socijalnu medicinu za doktore medicine.
III PROGRAMI SPECIJALIZACIJA ZA
SPECIJALNOSTI U FARMACIJI
1. MEDICINSKA BIOHEMIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci)
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Patološka fiziologija,
4. Laboratorijska hematologija i koagulacija,
5. Mikrobiologija i parazitologija,
6. Opšta biohemija.
II semestar (posebni deo):
7. Klinička patofiziologija,
8. Medicinska biohemija sa kliničkom hemijom,
9. Klinička enzimologija,
10. Imunohemija,
11. Odabrana poglavlja endokrinologije,
12. Organizacija kliničko-biohemijske laboratorijske službe.
Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz predmeta 1-7, a ostale predmete pre početka treće godine specijalizacije.
Praktičan stručni rad na Fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Laboratorijska hematologija i koagulacija (2 meseca)
2. Laboratorijska endokrinologija (3 meseca)
3. Imunohemija (3 meseca)
4. Medicinska biohemija (16 meseci)
5. Izrada specijalističkog rada (3 meseca)
Specijalizant je obavezan da nakon stražiranja položi kolokvijum iz određene oblasti stažiranja, čime stiče uslov za obavljanje narednog dela staža.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
Grupisanje podataka. Grafičko prikazivanje rezultata. Izračunavanje statističkih podataka. Student t-tes. Analiza varijanse. F-test, CHI-kvadrat test. Linearna regresiona i korelaciona analiza. Neparametarski testovi. Kontrola kvaliteta rada u kliničko-biohemijskim laboratorijama. Referentne vrednosti. Neparametarske i parametarske metode za izračunavanje referentnih vrednosti.
Instrumentalne metode:
Računari i njihov korišćenje. Osnovne operacije u radu sa mikroračunarskim sistemom. Osnovne teorije sistema i teorije informacija. Konvencije o nazivima, jedinicama i standardima. Laboratorijski pribor - osnovni, pomoćni i dodatni. Laboratorijski postupci. Modularni koncepti laboratorijskih uređaja. Moduli za obradu (procesiranje) podataka. Metode za izdvajanje i razdvajanje - centrifugiranje, gel filtracija, hromatografija (tankoslojna, gasna, tečna). Fotometrijske (optičke) metode. Plamena fotometrija. Atomska apsorpcija. Apsorpciona fotometrija. Fluorimetrija. Nefelometrija. Turbidimetrija. Elektroanalitičke metode. Jon selektivne elektrode. Elektroforeza. Radioizotopske metode. Optički mikroskop. Automatski analizatori. Osmometrija.
Patološka fiziologija:
Dejstvo bioloških etioloških faktora. Zapanjenje. Maligna transformacija i rast. Poremećaji prometa vode i elektrolita. Poremećaji metabolizma organskih materija. Poremećaji acido-bazne ravnoteže. Poremećaji funkcije kardiovaskularnog sistema. Poremećaji disanja. Poremećaji bubrežnih funkcija. Poremećaji funkcije CNS. Poremećaji neuravegetativne regulacije. Poremećaji funkcije endokrinih žljezda i neuroendokrine regulacije. Poremećaji digestivnog trakta i jetre. Poremećaji sastava i funkcije krvi.
Laboratorijska hematologija i koagulacija:
Krv i sastav krvi. Hematopoeza, poreklo krvnih ćelija. Eritropoeza, eritrociti, anemije. Granulociti, neutropenije, agranulocitoza, neutrofilije, leukemoidne reakcije. Limfociti. Citologija i citohemija krvnih ćelija. Trombociti. Hemostaza. Biohemija koagulacije krvi. Fibrinoliza. Akutne leukemije. Limfoproliferativne bolesti. Poremećaji hemostaze (nasledn, stečeni). Mijeloproliferativne bolesti. Hronična granulocitna i hronična limfocitna leukemija.
Uzimanje uzoraka krvi. Bojenje krvnih razmaza. Citohemijske metode. Dokazivanje LE ćelija. Određivanje aktivnosti alkalne fosfataze u granulocitima. Određivanje broja retikulocita. Supravitalno bojenje. Ispitivanje opštih oblika krvi - određivanje hematokrita. Ispitivanje eritrocita. Ispitivanje leukocita. Ispitivanje trombocita. Citologija i histologija mijeloproliferativnih sindroma (prava policitemija). Citologija i histologija malignih bolesti krvi. Ispitivanje poremećaja hemostaze i koagulacije krvi. Automatizacija u hematologiji.
Mikrobiologija i parazitologija:
Sterilizacija bakteriološkog materijala, uređaja i opreme. Kontrola sterilnosti. Rastvori i puferi u mikrobiologiji. Mikrobiološke podloge. Bakterijski uzročnici respiratornih oboljenja (uzimanje i slanje materijala). Najčešće metode imunološke dijagnostike u mikrobiologiji. Osnovni uzročnici dijarealnog sindroma (uzimanje i slanje materijala). Dijagnostika najčešćih protozoa, helminta, gljivica.
Opšta biohemija:
Biomolekule i ćelija. Voda (fizičke osobine, struktura). Proteini (struktura, biološka funkcija, aminokiseline, konformacija, ponašanje u rastvoru). Enzimi (klasifikacija, mehanizam dejstva, struktura i regulacija), kofaktori, hemijska kinetika, kinetika enzimski katalizovanih reakcija, enzimska inhibicija. Lipidi, lipoproteini i memobrane. Ugljeni hidrati. Struktura membrane. Katabolozam i stvaranje energetski bogatih fosfatnih veza. Biosinteza i utrošak energetski bogatih fosfatnih jedinjenja. Aktivni transport kroz membranu.
Klinička patologija:
Molekularne i celularne osnove patologije. Oštećenje i adaptacija ćelije. Zapaljenje i reparacija. Patologija prometa tečnosti i hemodinamike. Imunopatologija. Neoplasia. Patologija kardiovaskularnog sistema. Patologija respiratornog sistema. Patologija gastrointestinalnog trakta. Patologija jetre, bilijarnih puteva i pankreasa. Patologija bubrega i mokraćnih puteva.
Medicinska biohemija sa kliničkom hemijom
Vrste bioloških uzoraka: sakupljanje, uticaj bioloških varijacija. Metabolizam proteina. Aminokiseline načini analiziranja. Analiza proteina u telesnim tečnostima. Metabolizam ugljenih hidrata. Dijagnostički testovi za određivanje pojedinih ugljenih hidrata. Metabolizam lipida. Dijagnostički testovi za ispitivanje poremećaja metabolizma lipida i lipoproteina. Metabolizam nukleinskih kiselina. Metabolizam gvožđa, hemoglobina i porfirina metode određivanja. Analiza porfirinskih prokurzora. Metabolički putevi u eritrocitu. Metode određivanja hemoglobina, methomaglobina, serumskog gvožđa i kapaciteta vezivanja, serumskog feritina itd. Metabolizam kalcijuma, fosfata i magnezijuma analitičke metode. Elementi u tragu. Vitamini. Voda i elektroliti. Koncentracija vodonikovog jona u telesnim tečnostima. Metode proučavanja acido-bazne regulacije. Izbor metoda za određivanje natrijuma, kalijuma i bikarbonata. Bubrežna funkcija i neproteinska azotna jedinjenja - testovi za ispitivanje bubrežne funkcije, renalni klirensi, ureja, kreatinin, mokraćna kiselina, aminokiseline (metode određivanja i interpretacija rezultata), sakupljanje i ispitivanje urina. Ispitivanje funkcija jetre - metode, ispitivanje želudačne, pankreasne i intestinalne funkcije: enzimi, funkcionalni testovi, lipidi u stolici, vitamini itd. Biohemijski aspekti trudnoće. Primena kliničke hemije u pedijatriji. Primena kliničke hemije u pedijatriji. Neoplastična oboljenja: određivanje kateholomina, tumorskih markera i enzima. Ispitivanje likvora i drugih telesnih tečnosti i sekrecija. Načini praćenja koncentracije lekova u krvi.
Organizacija i tehnologija rada laboratorije: vrste biološkog materijala, način uzimanja, priprema, čuvanje. Organizacija administrativnih postupaka unutar laboratorije. Prijem biološkog materijala, primarna i sekundarna trijaža, organizacija rada laboratorije, izrada kliničko-biohemijskih analiza, izbor postupka, uvođenje novih metoda, sprovođenje kontrole kvaliteta rada, način komuniciranja sa drugim zdravstvenim službama, organizacija naučnoistraživačkog rada. Kvalitativna i kvantitativna analiza urina, mokraćnog i žučnog kamena. Analiza želudačnog i duodenalnog sadržaja. Biohemijska analiza fecesa, znoja, punktata, sputuma, seminalne tečnosti i amnionske tečnosti. Biohemijska analitika likvora. Biohemijska analitika tkiva. Ručne metode i postupci.. Enzimska analiza: statičke, kinetičke i EIA metode. Poluautomatske i automatske metode. Analitika elektrolita, gasova i acidobazne regulacije. Elektroforetske tehnike (analiza proteina, lipoproteina i izoenzima): na skrobnom gelu, poliakrilamidu, izoelektrofokusiranje. Hromatografske tehnike - tankoslojna, tečna i gasna hromatografija. Imunohemijske metode. Određivanje koncentracije lekova u krvi. Izdavanje i kontrola nalaza. Informatika u medicinskoj biohemiji.
Klinička enzimologija:
Struktura i dejstvo enzima (terminologija i klasifikacija). Kinetika enzimskih reakcija. Određivanje katalitičke aktivnosti enzima. Izoenzimska analiza. Filogenetski i ontogenetski razvoj tkivnih enzima. Fiziološka klasifikacija ćelijskih enzima. Izoenzimi. Enzimski profil. Hemija enzima od dijagnostičkog značaja (oksidoreduktaze, hidrolaze, liaze, izomeraze). Određivanje enzima u oboljenjima - 208 - srca, jetre i bilijarnog trakta, pankreasa, bubrega. Enzimi i zoenzimi u dijagnostici malignih oboljenja. Enzimi u hematološkim oboljenjima. Klinička enzimologija porfirija. Enzimi u oboljenjima kostiju. Kongenitalne enzimske anomalije.
Imunohemija:
Antigeni, antitela. Reakcije antigen-antitelo. Komplement. Imunoprecipitacione metode - difuzija, imunoelektroforeza, radijalna difuzija, nefelometrija. Aglutinacione metode. Metode sa obeleživačima: fluorescentne, ELISA, RIA, blot. Preparativne metode - fizičko - hemijske i imunohemijske. Metode za ispitivanje sistema komplementa. Izolovanje antitela i obeležavanje (fluorohromi, enzimi, izotopi). Priprema ELISA u laboratoriji.
Laboratorijska endokrinologija:
Odabrana poglavlja endokrinologije: Dejstvo hormona. Kontrola hormonske sekrecije. Interakcija hormon-receptor. Mehanizam dejstva hormona. Poremećaji hormonske sekrecije i principi laboratorijske dijagnostike. Podela hormona. Steroidni hormoni. Hormoni kore nadbubrežne žlezde. Određivanje kortikosteroida i 17-hidroksisteroida. Određivanje kortizola. Stimulativni i supresivni testovi. Androgent hormoni - određivanje 17 - oksosteroida i testosterona. Progesteron. Estrogeni-biosinteza, metabolizam, klinički značaj i metode određivanja. Određivanje hormona rasta, kortikotropina, tireotropina, gonadotropina. Određivanje FSH i LH. Određivanje insulina. Metode u laboratorijskoj endokrinologiji.
2. TOKSIKOLOŠKA HEMIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci).
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Patološka fiziologija,
4. Opšta toksikologija,
5. Odabrana poglavlja fiziologije i imunologije (samo za zdravstvene saradnike).
II semestar (posebni deo):
6. Toksikološka hemija,
7. Profesionalna toksikologija,
8. Ekotoksikologija,
9. Sudska i klinička toksikologija,
10. Toksikologija bojnih otrova.
Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz odgovarajućih predmeta.
Praktični stručni rad na Fakultetu ili zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Instrumentalne metode u toksikološkohemijskoj analizi (4 meseca)
2. Profesionalna toksikologija (7 meseci)
3. Ekotoksikologija (5 meseci)
4. Sudska i klinička toksikologija (5 meseci)
5. Toksikologija bojnih otrova (3 meseca)
6. Izrada specijalističkog rada (3 meseca)
Specijalizant je obavezan da nakon stažiranja položi kolokvijum iz određene oblasti stažiranja čime stiče uslov za obavljanje narednog dela staža.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
Hormatografske tehnike: TLC, HPLC, GC. Elektrohemijske metode: konduktometrija kulometrija, palarografija, jon-selektivne elektrode. Spektrohemijske metode: UV-VIS, IR, masena, NMR, AAS, AES.
Patološka fiziologija:
(vidi program medicinske biohemije)
Opšta toksikologija:
Određivanje parametara akutne i hronične toksičnosti. Toksikokinetika. Mehanizmi toksičnog dejstva. Dejstvo otrova na organe i tkiva. Antidoti.
Odabrana poglavlja fiziologije i imunologije:
Funkcije nervnog i mišićnog sistema. Krv, osobine krvi, krvne ćelije i plazma. Cirkulacija, kardiovaskularni regulatorni mehanizmi. Respiracija, transport i razmena gasova, regulacija disanja. Digestija, razgradnja hrane, regulacija sekrecije i motiliteta digestivnog trakta, apsorpcija. Funkcija jetre. Funkcija ekskretornog sistema. Fiziologija kože. Funkcije endokrinog sistema. Nespecifični i specifični imunitet-mehanizmi. Imunološki mehanizmi oštećenja tkiva.
Toksikološka hemija:
Gasoviti otrovi: ugljenmonoksid, sumpordioksid, vodoniksulfid, azotovi oksidi, hlor, arsenvodonik, fosforvodonik i dr. Lako isparljivi otrovi: fosfor, cijanovodonik, ugljendisulfid, fenol. anilin, nitrobenzen i dr. Mineralni otrovi: arsen, živa, organske jedinjenja žive i kalaja, olovo, hrom, mangan, kadmijum, mineralne kiseline, alkalni hidroksidi, fluoridi, nitriti, hlorati. Prirodni i sintetički otrovi: alkaloidi, barbiturati, salicilati, benzodiazepini i dr., mikotoksini, životinjski toksini. Pesticidi: insekticidi, herbicidi, redonticidi.
Uzorkovanje i čuvanje materijala: vazduh, voda, zemljište, biološki materijal (krv, urin, želudačni sadržaj, lešni materijal) i drugi materijal. Priprema i kontrola reagenasa za toksikološko-hemijsku analizu, priprema materijala i izdvajanje otrova: destilacijom, maceracijom, dijalizom, mineralizacijom, ekstrakcijom i drugim tehnikama. Primena instrumentalnih metoda: spektrofotometrijske, hromatografske i imunološke. Detekcija i određivanje otrova. Tumačenje rezultata toksikološko-hemijske laboratorije, kontrola kvaliteta rada (unutrašnja i spoljna).
Profesionalna toksikologija:
Istraživanje otrova u radnoj sredini: gasovi, rastvarači, metali i druge nokse. Određivanje otrova i biotoksikoloških parametara u biološkom materijalu (krv, urin, kosa).
Ekotoksikologija:
Aerozaganjenje: gasovi, ugljovodonici, aerosoli, radionuklidi itd. Zagađenje vode i zemljišta: metali pesticidi i dr. Kontaminacija životnih namirnica toksičnim supstancama.
Sudska i klinička toksikologija:
Skrining metode. Određivanje najčešćih otrova u urgentnoj toksikologiji. Hemijsko-toksikološka analiza u sudskoj toksikologiji. Doping kontrola.
Toksikologija bojnih otrova:
Detekcija i određivanje otrova u vanrednim uslovima. Istraživanje bojnih otrova.
3. SANITARNA HEMIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci)
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Metode primenjene analitičke hemije,
4. Osnovi fiziologije čoveka,
5. Opšta toksikologija,
6. Opšte metode određivanja osnovnih sastojaka životnih namirnica,
7. Biohemija namirnica sa osnovama ishrane.
II semestar (posebni deo):
8. Ispitivanje biološke vrednosti namirnica,
9. Kontrola zdravstvene ispravnosti namirnica,
10. Osnove mikrobiološkog ispitivanja namirnica i voda,
11. Fizičko-hemijske metode analiza vode za piće.
Dopunska nastava pod 3. je samo za dipl. farmaceute i dipl. farmaceute - medicinske biohemičare, a pod 4. i 5. je samo za zdravstvene saradnike - dipl. hemičare. Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz odgovarajućih predmeta.
Praktični stručni rad na Fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Instrumentalne metode (4 meseca)
2. Analiza životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe (8 meseci)
3. Analiza pijaćih i otpadnih voda (4 meseca)
4. Toksikologija životnih namirnica (8 meseci)
5. Biohemija ishrane (2 meseca)
6. Osnovi mikrobiološkog ispitivanja životnih namirnica (1 mesec)
7. Izrada specijalističkog rada
Specijalizant je obavezan da nakon stažiranja položi kolokvijum iz svake oblasti stažiranja, čime stiče uslov za obavljanje narednog dela staža.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
Fotometri i spektrofotometri. Apsorpciona fotometrija. Spektrofotometrija. Fluorimetrija. Plamena fotometrija. Atomska apsorpciona spektroskopija. Masena spektroskopija. Hromatografija. Polarimetrija i refraktometrija. Elektroanalitičke metode.
Metode primenjene analitičke hemije:
Operacije u analitičkoj hemiji. Volumetrijski i standardni rastvori u bromatoloskim analizama. Identifikacione reakcije za pojedine jone od značaja za bromatološke analize. Separacione metode u kvalitativnoj i kvantitativnoj hemijskoj analizi. Klasične metode kvantitativne hemijske analize primenjene u analizi namirnica i aditiva. Obrada podataka, preciznost, tačnost, greške, provera tačnosti analize. Interna kontrola kvaliteta rada. Analiza aditiva za prehrambene proizvode.
Osnovi fiziologije čoveka:
(vidi program toksikološke hemije - predmet Odabrana poglavlja fiziologije i imunologije)
Opšta toksikologija:
Definicija otrova i toksičnosti, pojam doze. Podela otrova. Fizičko-hemijske osobine otrova, putevi ulaska otrova u organizam, prenos, metabolizam, eliminacija i kumulacija otrova. Dejstvo otrova na organizam - toksični efekti (lokalno, sistemsko), trovanje (akutno, subakutno, hronično). Način dejstva otrova. Dejstvo otrova na važnije organe i tkiva. Kancerogeno, mutageno, teratogeno dejstvo otrova, dejstvo na imuni sistem. Faktori koji utiču na dejstvo otrova. Simptomi trovanja, prva pomoć, antidoti.
Opšte metode određivanja osnovnih sastojaka životnih namirnica:
Metode u analitici životnih namirnica (standardne i specifične za pojedine vrste namirnica). Uzimanje uzorka za analizu namirnica i voda, principi određivanja pepela. Principi određivanja belančevina i aminokiselina. Principi određivanja masti i identifikacije masnih kiselina. Principi određivanja ugljenih hidrata. Metode za određivanje vitamina.
Određivanje vode, mineralnih materija, belančevina i aminokiselina, masti i masnih kiselina, ugljenih hidrata, vitamina (A, E, C) u namirnicama.
ohemija namirnica sa osnovama ishrane:
Hranljivi sastojci, namirnice, hrana. Energetska vrednost. Ugljeni hidrati: fizičke i hemijske osobine, značaj u ishrani zdravih i bolesnih, potrebe, poremećaji metabolizma. Masti: Fizičke i hemijske osobine, značaj u ishrani, potrebe, esencijalne masne kiseline. Proteini: fizičko-hemijske osobine, značaj u ishrani, potrebe, esencijalne aminokiseline. Vitamini: struktura, osobine, dnevne potrebe, toksičnost. Mikro i makroelementi: klasifikacija, funkcija, dnevne potrebe. Principi racionalne ishrane.
Ispitivanje biološke vrednosti namirnica:
Metode određivanja biološke vrednosti namirnica. Uticaj temperature, pH i drugih činilaca na hranljivu vrednost i promenu sadržaja. Pojedine grupe namirnica: namirnice I, II, III, IV, V, VI grupe.
Kontrola zdravstvene ispravnosti namirnica:
Pojam i definicija rezidua u namirnicama. Putevi ulaska toksičnih supstanci u namirnice i vodu. Rezidui pesticida. Mikotoksini. Nitrati, nitriti, nitrozamini. Mutagene, kancerogene i teratogene osobine stranih supstanci u hrani. Prirodni toksični sastojci u namirnicama. Ispitivanje štetnosti aditiva. Sredstva koja sprečavaju kvarenje namirnica. Sredstva za doterivanje ukusa, mirisa, izgleda i konzistencije prehrambenih proizvoda. Pomoćna sredstva u proizvodnji. Prisustvo ostataka antibiotika i hormona u namirnicama. Definicija i podela predmeta opšte upotrebe, značaj kontrole sa stanovišta zdravlja, osnov za propise donete u Evropi.
Osnove mikrobiološkog ispitivanja namirnica i vode:
Nepatogeni i patogeni mikroorganizmi kao indikatori higijenske ispravnosti životnih namirnica. Uzimanje namirnica za bakteriološka ispitivanja. Uzimanje i slanje vode za bakteriološki pregled. Značaj analize bakterija indikatora fekalnog zagađenja u vodi.
Uzimanje, čuvanje i konzervisanje uzoraka namirnica i vode za piće za mikrobiološku analizu.
Fizičko-hemijske metode analiza vode za piće:
Uzimanje uzoraka vode. Sastav vode za piće. Epidemiološki značaj higijenske ispravnosti. Organoleptički pregled. Fizičke karakteristike. Gasovi u vodi. Parametri higijenske ispravnosti vode za piće obuhvaćeni: laboratorijskim, prosirenim i periodičnim pregledom, novim zahvatom vode i ostalim pokazateljima. Radiološke osobine.
Analiza vode za piće: prema Pravilniku o higijenskoj ispravnosti vode za piće (uzimanje, čuvanje i konzervisanje uzoraka za analizu.
Analiza životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe:
Namirnice: određivanje vode, mineralnih materija (ukupni pepeo, pojedine mineralne materije, metali), belančevina i aminokiselina, identifikacija masti i masnih kiselina, ugljenih hidrata, određivanje vitamina A, D, E, B1, B2, niacina, C (HPLC, tiohrom-metoda, fluorometrija, SephadeDž kolona, titracija). Identifikacija i određivanje aditiva antioksidansi, veštačke boje, veštačka sladila, pojačivači aroma, konzervansi. Identifikacija i određivanje rezidua pesticida (izolovanje organskih pesticida, identifikacija organskih hlorovanih i organofosfornih insekticida hromatografijom na tankom sloju, određivanje organohlornih i organofosfornih insekticida gasnom hromatografijom, određivanje polihlorovanih bifenila, određivanje policikličnih aromatičnih ugljovodonika. Predmeti opšte upotrebe: Vizuelni pregled posuđa, pribora, ambalaže, raspoznavanje pojedinih materijala vizuelnim pregledom. Jednostavne reakcije raspoznavanja pojedinih materijala. Instrumentalne metode za ispitivanje predmeta opšte upotrebe. Analize pojedinih životnih namirnica na osnovu propisa o njihovom kvalitetu i zdravstvenoj ispravnosti.
4. LEKOVITO BILjE (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci).
I semestar:
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Odabrana poglavlja iz botanike,
4. Prirodne lekovite sirovine,
5. Hemija i značaj prirodnih lekovitih sirovina.
II semestar:
6. Prirodne lekovite sirovine,
7. Hemija i značaj prirodnih lekovitih sirovina,
8. Sistematika lekovitog bilja.
Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijum iz odgovarajućih predmeta.
Praktični stručni rad na Fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci).
1. Instrumentalne metode (27 meseci).
2. Prirodne lekovite sirovine - laboratorijsko ispitivanje (4 meseca)
3. Proučavanje lekovitog bilja u prirodi (2 meseca)
4. Hemijsko izučavanje sastojaka biljnih sirovina (6 meseci)
5. Proizvodnja lekovitog bilja (3 meseca)
6. Aromatično bilje i etarska ulja (5 meseci)
7. Pogonska prerada lekovitog bilja, izrada galenskih oblika i gotovih proizvoda (3 meseca)
8. Privredni značaj, racionalna eksploatacija i zaštita lekovitog bilja
(2 meseca)
9. Izrada specijalističkog rada.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
(vidi program sanitarne hemije - deo)
Odabrana poglavlja iz botanike:
Anatomija i fiziologija: organizacija biljne ćelije, vodni režim biljaka, fotosinteza, primanje i značaj mineralnih materija, razviće i rastenje. Ekologija: ekološki faktori, uticaj klimatskih i biotskih faktora. Biljna zajednica.
Sistematika lekovitog bilja (odabrana poglavlja):
Podela biljnog sveta na organizacione tipove i njihove glavne odlike. Opšte zakonitosti rasprostranjenja vegetacije u Jugoslaviji. Visinsko zoniranje vegetacije u Jugoslaviji.
Prirodne lekovite sirovine:
Lekovite biljne sirovine - droge i etarska ulja oficinalni u Jugoslovenskim Farmakopejama i Farmakopejama drugih zemalja. Važnije lekovite i aromatične biljne vrste naše Flore, rasprostranjenost i zastupljenost. Lekovito i aromatično bilje kao izvor droge i kao industrijska sirovina za proizvodnju lekovitih preparata i pomoćnih lekovitih sredstava. Značaj lekovitog bilja u savremenoj terapiji. Lekovito i aromatično bilje kao industrijska sirovina za izradu higijenskih i kozmetičkih preparata, neškodljivih konzervanasa, začina, raznih ekstrakata i dr. Eksploatacija samoniklog lekovitog bilja. Gajenje, značaj proizvodnje kvalitetnih biljnih lekovitih sirovina. Berba, sušenje, pakovanje, čuvanje lekovitog i aromatičnog bilja. Pogonska prerada lekovitog bilja. Privredna važnost lekovitog bilja. Principi ekstrakcije aktivnih sastojaka lekovitog bilja.
Hemija i značaj prirodnih lekovitih sirovina:
Hemijski sastav biljnih sirovina. Aromatično bilje i etarska ulja. Fiziološki aktivni sastojci: alkoloidi, heterozidi, saponozidi, fenolska i ppolifenolska jedinjenja, sluzi, masne materije, smole, balzami, ugljeni hidrati i druge materije u oficinalnim i važnijim meoficinalnim biljnim drogama. Principi hemijskog ispitivanja biljnih sirovina, kvalitativna i kvantitativna analiza droga i etarskih ulja. Značaj biljnih sirovina i supstancija biljnog porekla za izradu fitofarmaka.
Katalog veština: Identifikacija lekovitih biljnih vrsta u prirodi. Terensko izučavanje rasprostranjenosti i zastupljenosti bilja na raznim lokalitetima. Principi racionalne eksploatacije biljnih sirovina. Sakupljanje biljnog materijala lekovitog i aromatičnog bilja (sušenje, pakovanje i čuvanje uzoraka). Zaštita lekovitog bilja, razmnožavanje u prirodi. Makroskopsko ispitivanje droga. Mikroskopija, mikrohemija droga. Otkrivanje zamena, falsifikata i primesa droga. Čajne smese (izrada, analiza). Laboratorijska, hemijska i fizičkohemijska analiza droga. Dokazivanje alkaloida, heterozida, saponozida, tanina, masnog ulja, sluzi i drugih sastojaka. Kvantitativna analiza: alkaloida, heterozida, polifenolnih sastojaka, masnog ulja i dr. Ocena vrednosti droga sa saponozidima, sluznih droga i dr. Određivanje sadržaja etarskog ulja u drogama. Dobijanje etarskih ulja raznim postupcima. Analiza etarskih ulja: Određivanje indeksa refrakcije, ugla skretanja "20, specifične gustine, rastvorljivosti u etanolu, hemijskih konstanti, sastojaka, etarskih ulja (alkohola-mentola, fenola-eugenola, estara-linalil acetata, ketona-karvona i dr.), hromatografija etarskih ulja na tankom sloju, gasna hromatografija.
5. ISPITIVANjE I KONTROLA LEKOVA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na Fakultetu (9 meseci)
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Odabrana poglavlja organske hemije.
II semestar (posebni deo):
4. Hemija lekova,
5. Analitika lekova,
6. Radiofarmacija.
Praktični stručni rad na Fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci).
1. Hemijska kontrola lekova (18 meseci)
2. Mikrobiološka kontrola lekova (2 meseca)
3. Farmakološko-toksikološka kontrola lekova (4 meseca)
4. Izrada specijalističkog rada (3 meseca).
Specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz određenih oblasti stažiranja.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
Spektroskopija, fluorimetrija, masena spektroskopija, nuklearna magnetna raezonancija.
Odabrana poglavlja organske hemije:
Infracrvena spektroskopija, konformaciona analiza prirodnih proizvoda i stereodinamika. Hemija heterocikličnih sistema.
Hemija lekova:
Odnos hemijskih osobina i biološke aktivnosti: antibiotika, steroidnih hormona, kardiotoničnih glikozida, psihofarmaka, analgoantipiretika, lekova koji deluju na cirkulatorni sistem.
Analitika lekova:
Reakcija funkcionalnih grupa u analizi lekova. Instrumentalne metode u analizi lekova. Hemijske metode za određivanje antibiotika. Kvalitativno-kvantitativna analiza steroidnih hormona. Metode određivanja antipsihotika. Metode određivanja tricikličnih antidepresiva. Metode određivanja anksiolitika. Kvantitativna analiza lekova koji deluju na cirkulatorni sistem.
Analitika analgoantipiretika.
Radiofarmacija:
Osnovni principi nuklearne fizike, nuklearne hemije. Instrumentalne metode i biološka ispitivanja radiofarmaceutika. Metode obeležavanja radiofarmaceutika koji sadrže J i Tc. Radiohemijsko ispitivanje kvaliteta obeleženih jedinjenja. Biološka ispitivanja obeleženih jedinjenja. Mikrobiološko ispitivanje i klinička parimena.
Hemijska kontrola lekova:
Priprema uzoraka i metode ispitivanja. Određivanje čvrstoće tableta, raspadljivosti. Ispitivanje na ispravnost punjenja. Ispitivanje stepena čistoće. Kvalitativna analiza. Fizičke konstante. Separacioine metode (taloženje, ekstrakcija, destilacija). Hromatografija (HTS, HPLC). Kvantitativna analiza. Volumetrijske metode. Spektrofotometrijsko, fluorimetrijsko, denzitometrijsko određivanje. Visokoefikasna tečna hromatografija. UV, IR, NMR i maseni spektri lekovitih supstancija. Određivanje sadržaja lekovitih supstancija iz sirovine i doziranih oblika. Kontrola krvi i krvnih derivata. Ispitivanje stabilnosti lekova. Ispitivanje ambalaže. Organizacija hemijske i biološke kontrole lekova.
Mikrobiološka kontrola lekova:
Mikrobiološka ispitivanja antibiotika i vitamina. Ispitivanje sterilnosti lekova.
Farmakološko-toksikološka kontrola lekova:
Ispitivanje lokalne podnošljivosti. Ispitivanje pirogenih supstancija. Određivanje parametara akutne toksičnosti.
6. FARMACEUTSKA TEHNOLOGIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci)
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Farmaceutsko-tehnološke operacije i industrijski aspekt proizvodnje lekovitih preparata,
4. Seminarski rad.
II semestar (posebni deo):
5. Čvrsti farmaceutski oblici,
8. Biofarmacija,
9. Seminarski rad.
Na početku i na kraju dvosemestralne teorijske i praktične nastave specijalizant je obavezan da polaže kolokvijume iz odgovarajućih predmeta.
Praktični stručni rad na fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Farmaceutsko-tehnološke operacije (2 meseca)
2. Proizvodnja lekovitih oblika (praškovi, rastvori, suspenzije,
emulzije, masti, rektalni i vaginalni bolici, tablete) (12 meseci)
3. Proizvodnja sterilnih lekovitih oblika (injekcije, infundibilne,
oftalmološki preparati (5 meseci)
4. Izrada preparata sa biljnim sirovinama (2 meseca)
5. Krv i krvni derivati (1 mesec)
6. Kontrola kvaliteta (2 meseca)
7. Izrada specijalističkog rada (3 meseca).
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
(vidi program sanitarne hemije)
Farmaceutsko-tehnološke operacije i industrijski aspekti proizvodnje lekovitih preparata:
Farmaceutsko-tehnološke operacije (usitnjavanje, mešanje, sušenje, filtriranje, komprimovanje, toplotne operacije. Stabilnost farmacetuskih preparata (fizičke i hemijske promene lekova, stabilizacija farmaceutskih preparata). Osnovna pravila dobre proizvođačke prakse. Principi formulacije lekovitog preparata.
Čvrsti farmaceutski oblici:
Praškovi. Granulati. Tablete. Obložene tablete. Kapsule. Kapsule i tablete za produženo delovanje. Supozitorije. Vagitorije.
Polidisperzni farmaceutski oblici:
Osnovni reologije. Kaloidni sistemi. Površinski aktivne materije. Sluzi, gelovi, aerosoli. Teorije emulzija i suspenzija. Linimenta, vazolimenta, Loslon. Dermofarmaceutski preparati (paste, masti, sapuni, flasteri). Transdermalni terapijski sistemi.
Tečni farmaceutski oblici:
Rastvarači. Vodeni rastvori. Nevodeni rastvori. Kapi. Klizme. Izotonični rastvori i izotonizacija. Puferovani rastvori. Sterilizacija. Tečni preparati za oči. Preparati za oči sa produženim delovanjem. Infundibilije. Parenteralni preparati sa produženim delovanjem.
Biofarmacija:
Uticaj bioloških faktora na oslobađanje i apsorpciju lekovitih supstanci. Značaj fizičko-hemijskih faktora za oslobađanje i apsorpciju lekovitih supstanci. Uticaj pomoćnih materija na oslobađanje i apsorpciju iz lekovitih oblika. Uticaj tehnološkog postupka na oslobađanje i uticaj vrste lekovitih oblika. Metode za praćenje procesa oslobađanja lekovitih supstanci iz različitih farmaceutskih oblika.
KATALOG VEŠTINA:
Izrada i izdavanje magistralnih lekovitih preparata u apoteci (izrada i kontrola magistralnih lekova, magistralno izrađenih sterilnih lekova, izdavanje magistralno izrađenih lekova i informisanje pacijenata o njegovoj primeni, rešavanje stručnih problema koji se javljaju u procesu izrade magistralnih lekova). Izrada i kontrola galenskih pripravaka (oficinalnih lekovitih pripravaka po jugoslovenskoj Farmakopeji i formulama, pripravaka po stranim farmakopejama i propisima, neoficinalnih galenskih pripravaka); organoleptička i ostala farmaceutsko-tehnološka ispitivanja galenskih pripravaka. Izrada i kontrola preparata za higijensko-ekstrernu negu (izbor i ispitivanje sirovina za kozmetičke preparate, izbor optimalne formulacije, vođenje procesa proizvodnje, ispitivanje kvaliteta). Nabavka, čuvanje i izdavanje gotovih lekova i drugih sredstava za lečenje i zaštitu zdravlja (nabavka, ispitivanje, čuvanje i izdavanje lekova i drugih sredstava za lečenje i zaštitu zdravlja, lekova i sredstava za predohranu u humanoj i veterinarskoj medicini, lekova sa posebnim uslovima čuvanje; Izdavanje lekova - prijem recepata, naloga, trebovanja, stručna i formalna provera, izbori i signiranje leka i davanje uputstva o upotrebi i čuvanju leka, izdavanje opojnih droga, izdavanja po trebovanjima, izdavanje medicinskih pomagala, taksiranje i obrada recepata, naloga, trebovanja; vođenje evidencije o nabavljanju i izdavanju opojnih droga, izdavanja po trebovanjima, izdavanje medicinskih pomagala, taksiranje i obrada recepata, naloga, trebovanja; vođenje evidencije o nabavljanju i izdavanju opojnih droga, o ispitivanju hemikalija, vođenje laboratorijskog dnevnika i drugih propisanih evidencija; saradnja sa lekarima u izboru, propisivanju i izdavanju lekova. Izrada i kontrola parenteralnih rastvora, infuzionih i injekcionih rastvora (izotonizacija rastvora, izrada i kontrola parenteralnih rastvora, infuzija sa elektrolitima, ugljenim hidratima, aminokiselinama, plazma ekspanderima, infuzija mešovitog sastava, injekcionih preparata; test sterilnosti i apirogenosti). Formulacija, izrada i kontrola čvrstih farmaceutskih preparata (praškovi, granulati, tablete, kapsule, supozitorije, globule). Izrada i kontrola farmaceutskih preparata iz biljnih sirovina (sirupi, tinkture, ekstrakti, kapi, masti, kozmetički preparati; kontrola gotovih preparata). Industrijska proizvodnja lekova (vođenje tehnološkog procesa proizvodnje, projektovanje procesa, postrojenja, izrada planova, poslovi vezani za organizaciju rada i kadrove).
7. KLINIČKA FARMACIJA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci)
I semestar (opšti deo):
1. Biostatistika,
2. Instrumentalne metode,
3. Patološka fiziologija,
4. Odabrana poglavlja fiziologije,
5. Odabrana poglavlja hemije lekova,
6. Odabrana poglavlja farmaceutske tehnologije,
7. Opšta farmakokinetika.
II semestara (posebni deo):
8. Metodologija farmakokinetike,
9. Klinička patologija,
10. Klinička farmakologija,
11. Klinička farmakokinetika.
Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz predmeta 1-6, a ostale predmete pre početka treće godine specijalizacije.
Praktični stručni rad na fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Instrumentalne metode (4 meseci)
2. Klinička farmacija (11 meseci)
3. Rad u zdravstvenom timu / istraživačkom razvojnom centru (6 meseci)
4. Izrada specijalističkog rada (6 meseci)
Specijalizant je obavezan da nakon stažiranja položi kolokvijum iz određene oblasti stažiranja, čime stiče uslov za obavljanje narednog dela staža.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Instrumentalne metode:
(vidi program medicinske biohemije)
Patološka fiziologija:
(vidi program medicinske biohemije)
Odabrana poglavlja fiziologije:
Gradnja i uloga jetre. Bubrezi (funkcionalna anatomija, ekstrecioni mehanizmi, metabolički procesi, endokrina uloga)
Odabrana poglavlja hemije lekova:
Odnos hemijske strukture lekova i njegove sudbine u organizmu (primeri).
Odabrana poglavlja farmaceutske tehnologije:
Savremeni oblici doziranja lekova.
Opšta farmakokinetika:
Ladmer sistem - farmakolinetički procesi kojima podleže lek u organizmu. Procesi resorpcije, raspodele, metabolizma i izlučivanje lekova. Osnovni farmakokinetičke analize podataka (model - zavisna i model - nezavisna analiza). Izračunavanje farmakokinetičkih parametara. Ispitivanje biološke raspoloživosti i biološke ekvivalentnosti lekova.
Metodologija farmakokinetike:
Analitički pristup praćenju lekova i metabolita u biološkom materijalu. Analitičke metode u farmakokinetičkom proučavanju metabolizma lekova. Vrste biološkog materijala za farmakokinetička proučavanja. Izolovanje lekova i metabolita iz biološkog materijala. Proučavanje farmakokinetičke i metabolizma lekova. Predstavljanje i obrada podataka u farmakokinetici. Farmakokinetička analiza podataka prostorna i neprostorna analiza. Izračunavanje farmakokinetičkih parametara.
Klinička patologija:
(vidi program medicinske biohemije)
Klinička farmakologija:
Opšta farmakologija (kliničko ispitivanje lekova, teorija recepata, kvantitativni aspekti delovanja leka). Klinička farmakologija CNS, vegetativnog nervnog sistema, kardiovaskularnog sistema, respiratornog sistema i digestivnog trakta. Antiinfektivni lekovi (osnovni farmakoterapijski principi).
Klinička farmakokinetika:
Klinička farmakokinetika nivoa leka u krvi i urinu, intravaskularne i ekstravaskularne primene, pojedinačne doze i ravnotežnog stanja, farmakokinetika depo-preparata. Postavljanje režima doziranja lekova. Varijabilnost u farmakokinetici i faktori koji utiču (fiziološki, patološki, spoljni genetski i dr.). Nelinearna farmakokinetika lekova. Interakcije lekova. Terapijski monitorning-individualizacija terapije. Kinetika metabolita lekova. Farmakokinetičke i farmakodinamičke korelacije. Klinička farmakokinetika određenih lekova.
Razrada pristupa praćenja lekova i/ili metabolita u biološkom materijalu (zbor analitičke metode i biološkog materijala). Izrada kliničkog farmakokinetičkog protokola. Terapijski monitoring, praćenje slobodnog leka, dobijanje metaboličkog profila, proučavanja interakcija lekova, ispitivanje biološke raspoloživosti biološke ekvivalentnosti lekova. Predstavljanje, obrada i farmakokinetička analiza podataka o praćenju lekova i/ili metabolita u biološkom materijalu. Procena faktora koji utiču na farmakokinetiku lekova i metabolita (genetski faktori, nelinearni procesi, patološka stanja). Tumačenje farmakokinetičkih podataka, priprema, izdavanje i prikazivanje farmakokinetičkih rezultata u zdravstvenom timu.
8. FARMACEUTSKA INFORMATIKA (36 meseci)
Teorijska i praktična nastava na fakultetu (9 meseci)
I semestar:
1. Biostatistika,
2. Patološka fiziologija,
3. Farmaceutsko zakonodavstvo,
4. Farmakologija.
II semestar:
5. Farmakologija,
6. Farmakokinetika,
7. Farmaceutska tehnologija sa biofarmacijom.
Pre početka druge godine specijalizacije specijalizant je obavezan da položi kolokvijume iz odgovarajućih predmeta.
Praktični stručni rad na fakultetu ili u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
1. Farmakologija (4 meseci)
2. Patologija sa patofiziologijom (1 mesec)
3. Farmaceutska tehnologija sa biofarmacijom (1 mesec)
4. Farmakokinetika (1 mesec)
5. Kliničke discipline sa farmakoterapijom određenih bolesti (11 meseci)
6. Informatika u medicini i farmaciji (1 mesec)
7. Primenjena farmakoinformatika u praksi (5 meseci)
8. Izrada specijalističkog rada (3 meseci)
Specijalizant je obavezan da nakon stažiranja položi kolokvijum iz određene oblasti stažiranja, čime stiče uslov za obavljanje narednog dela staža.
Katalog znanja i veština Biostatistika:
(vidi program medicinske biohemije)
Patološka fiziologija:
(vidi program medicinske biohemije)
Farmaceutsko zakonodavstvo:
Nastanak i razvoj farmaceutske deontologije, zdravstveno zakonodavstvo. Zakon o zdravstvenoj zaštiti, zakonski propisi o zdravstvenim ustanovama, proizvodnji, izradi, stavljanju u promet lekova i pomoćnih lekovitih supstanci, kliničkom ispitivanju lekova, laboratorijskom ispitivanju lekova itd.
Farmakologija:
Teorija receptora. Kvalitativni i kvantitativni aspekti delovanja lekova. CNS - lekovi. Vegetativni nervni sistem - lekovi. Kardiovaskularni sistem - lekovi. Krv - lekovi. Respiratorni sistem - lekovi. Digestivni trakt lekovi. Histamin i antihistaminici. Vitamini, Hormoni. Antiinfektivni lekovi. Cistostatici, toksikologija - opšti principi lečenja trovanja i antidoti.
Aplikacija lekova. Antagonizam među lekovima. Inhalacioni, intravenski i lokalni anestetici. Analgetici. Ispitivanje dejstva lekova na disanje, krvni pritisak, kardiovaskularni sistem, uterus.
Farmakokinetika:
Značaj u farmakoterapiji. Farmakokinetički procesi kojima podleže lek u organizmu. Principi farmakokinetičke analize podataka. Farmakokinetički parametri definicije, izračunavanja, značaj u praćenju terapije. Principi kliničke farmakokinetike. Farmakokinetičke interakcije.
Farmaceutska tehnologija sa biofarmacijom:
Izvori informacija. Novi aplikacioni oblici lekova. Nove pomoćne materije u farmacetuskoj tehnologiji. Uticaj aplikacionih oblika lekova i drugih biofarmaceutskih faktora na dejstvu lekova. Interakcija lekova u brizgalici i digestivnom traktu.
Kliničke discipline sa farmakoterapijom odabranih bolesti:
Farmakoterapija neuroloških, mentalnih, infektivnih, kardiovaskularnih, gastrointestinalnih, endokrinoloških, malignih, plućnih, očnih i kožnih bolesti. Osnovni principi sprovođenja racionalne primene lekova (interakcije lekova, neželjena dejstva).
Informatika u medicini i farmaciji:
Biomedicinske naučne informacije. Naučna i stručna literatura, biomedicinske biblioteke. Sistem biomedicinskih naučnih informacija, specijalizovani centri. Izvori informacija i tipovi naučno-stručnih publikacija. Sistem naučno-tehnoloških informacija Jugoslavije.
Primenjena farmakoinformatika u praksi:
Upoznavanje sa Farmaceutskim informacionim sistemom. Upoznavanje sa farmakoinformativnom delatnošću u Osnovnoj zdravstvenoj zaštiti u Apoteci. Upoznavanje sa principima i sprovođenjem predkliničkog i kliničkog ispitivanja leka. Farmakoinformativna delatnost u formaciji i medicini. Farmakoinformativni centar u farmaceutskoj industriji.
9. SOCIJALNA MEDICINA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za socijalnu medicinu za doktore medicine.
IV PROGRAMI SPECIJALIZACIJE ZA SPECIJALNOSTI IZ KOJIH SE SPECIJALIZUJU ZDRAVSTVENI SARADNICI
1. SANITARNA TEHNIKA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz sanitarno-komunalne tehnike, asanacije naselja prostornog planiranja i sanitarno-biološke tehnike, kao i odabrana poglavlja iz higijene, epidemiologije, mikrobiologije i socijalne medicine.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci i to: fakultet 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 10 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci i klinički ili kliničko-bolnički centar 5 meseci)
Ovladava sanitarno-komunalnom tehnikom i asanacijom naselja. Proučava: savremene principe urbanizma sa naročitim osvrtom na planiranje i saniranje naselja; stambenu izgradnju: snabdevanje vodom i uklanjanje otpadnih materija; sanitarno-biološku tehniku; asanaciju naselja i terena; principe lociranja.
Upoznaje tehnološke procese i higijenske uslove u komunalnim objektima za proizvodnju životnih namirnica, predškolskim i školskim objektima, objektima za sport i rekreaciju. Upoznaje se sa mikrobiološkim agensima koji zagađuju životnu sredinu kao i sa uticajem spoljne sredine na organizam čoveka. Stiče znanje iz opšte i komunalne higijene, higijene rada i higijene u vanrednim prilikama, kao i sa osnovnim principima u očuvanju i unapređenju životne i radne sredine.
Specijalizant ovladava metodologijom i praksom ispitivanja i ocenjivanja štetnih agenasa u komunalnoj sredini (aerozagađenje, buka, defekti osvetljenja, zagađenje vode i zemljišta); samostalno projektuje i rešava probleme iz oblasti sanitarno-komunalne tehnike.
2. ZDRAVSTVENA ARHITEKTURA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz zdravstvene i sanitarne arhitekture, zdravstvene arhitekture sa urbanizmom i sanitarne tehnike, kao i odabrana poglavlja iz higijene, epidemiologije, mikrobiologije i socijalne medicine.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci i to: fakultet 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 10 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci i klinički ili kliničko-bolnički centar 5 meseci)
Upoznaje se i ovladava: osnovama zdravstvene i sanitarne arhitekture; područjem rada zdravstvene arhitekture sa urbanizmom i prostornog planiranja; savremenim principima izgradnje zdravstvenih organizacija (lociranje, funkcionalnost i program). Proučava sanitarno-tehničke uređaje i opremu zdravstvenih organizacija; metodologiju ispitivanja i merenja štetnih agenasa u komunalnoj sredini, kao i principe higijensko-zaštitnih mera.
Specijalizant samostalno projektuje i rešava probleme iz domena zdravstvene arhitekture i prostornog planiranja.
3. MEDICINSKO INŽENjERSTVO (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz: sanitarno-industrijske tehnike, odnosno sanitarno-medicinske elektrotehnike, kao i odabrana poglavlja iz opšte higijene i socijalne medicine.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci) i to: fakultet 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 10 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci i klinički ili kliničko-bolnički centar 5 meseci).
Upoznaje i ovladava osnovama; iz higijene i fiziologije rada industrijske i komunalne toksikologije (grejanje, ventilacija i klimatizacija); principima prirodnog i veštačkog osvetljenja; zaštite od buke i vibracije. Proučava tehniku izgradnje incineratora za lokalne i komunalne potrebe; obezbeđenja mikroklimatskih uslova; zaštitu od jonizujućih zračenja; grejanje, provetravanje, kondicioniranje i prečišćavanje vazduha iz aspekta mašinske tehnike i higijene.
Upoznaje osnove opšte i komunalne higijene, higijene rada, kao i osnovne principe u zaštiti i očuvanju životne i radne sredine.
Specijalizant samostalno projektuje i rešava probleme mašinstva sa aspekta sanitarno-industrijske tehnike.
4. MEDICINSKA NUKLEARNA FIZIKA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovaraćujem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz detekcije i dozimetrije zračenja, primene jonizujućeg zračenja (gama, iks, elektroni i dr.) i primene veštačkih radionuklida u nuklearnoj medicini, obuke i rukovanja sa radioaktivnim nuklidima i zaštiti od jonizujućih zračenja, kao i odbrana poglavlja anatomije i histologije, elementarne fiziologije i biohemije.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
Specijalizant upoznaje i ovladava metodama detekcije i dozimetrije zračenja, primena jonizujućeg zračenja i veštačkih radionuklida u medicinske svrhe. Obučava se za rukovanje i radiološku zaštitu.
Upoznaje se sa funkcionisanjem aparata u domenu detekcije i dozimetrije zračenja: detektori zračenja i njihova kalibracija; jonizacione komore; GM i proporcionalni brojači; scintilacioni detektori; film dozimetrija, hemijski i kolorimetrijski dozimetri; kolorimetrijske metode u dozimetriji; termoluminescentne doze, instrumenti za dozimetriju kontrolu alfa, beta, gama zračenja i neutrona; džepni dozimetri, standardizacija snopa Dž zračenja i radioaktivnih izotopa - direktne i indirektne metode.
Upoznaje se sa odabranim poglavljima iz radiološke fizike i osposobljava se za direktan rad u smislu primene znanja na konkretne probleme; polja zračenja i njihova dozimetrija; Dž zraci i gamateleradioizotopni uređaji; elektroni visokih energija; teške naelektrisane čestice; neutroni i složena zračenja; dozimetrija interno apliciranih izotopa; mikrodozimetrija i biološka dozimetrija; promene na zračenom snopu prilikom interreakcije sa medijumom; klinička primena i njihova kombinacija zračenja pokretnim poljima; planiranje i određivanje perkutanog zračenja lokalizacione metode i usmeravanje zračenja pri teleradioterapiji; dozimetrija u brahiterapiji sa radijumom i veštačkim radiaktivnim izotopima; radiografija - karakteristike radiografskog filma, pojačanje, kontrola kontrasta i gustine, radioskopija, radiografija, fluorograđija, osnovni principi rendgen dijagnostike i radioterapije.
Prati primenu veštačkih radionuklida u nuklearnoj medicini; izučava fiziološke osnove primene, merenje radioaktivnosti i instrumentalizaciji - merenje in vivo i merenje in vitro (direktne i indirektne metode). Osposobljava se za primenu veštačkih radionuklida kod štitaste žljezde, plućima, bubregu, u hematologiji, kardiologiji, hepatologiji, u metabolizmu proteina, masti, vitamina i gama encefalografiji. Upoznaje se sa problemima kalimacije i kalibracije; uređajima koji se koriste u nuklearnoj medicini (Skener, gama komore, automatski brojački uređaji, elektronski računari i dr.). Obučava se za rukovanje sa radioaktivnim nuklidima. Upoznaje proizvodnju, dobijanje radio farmaceutskih sredstava, snabdevanje, transport, stokiranje, pripremu i apliciranje, kontrolu i evidenciju. Upoznaje rad i organizaciju laboratorije, zavoda, instituta i odeljenja za primenu radioaktivnih izvora i jonizujućih zračenja u medicini. Obučava se za kontrolu kontaminacije i u postupcima dekontaminacije u radu sa radioaktivnim nuklidima. Upoznaje principe zaštite od zračenja; maksimalno dozvoljene doze i maksimalno dozvoljene koncentracije; tehničku i medicinsku zaštitu; međunarodne preporuke za zaštitu od zračenja i važeće zakonske propise; principe radijacione higijene i organizaciju zaštite od zračenja u mirnodopskim i vanrednim uslovima. Obučava se u organizovanju službe zaštite od jonizujućeg zračenja u zdravstvenim organizacijama. Vrši neposredna merenja na izvorima jonizujućeg zračenja koji se koristi u humanoj medicini.
Izučava osnove anatomske i histološke građe tela; topografiju i standardne parametre čovečjeg tela i najvažnijih unutrašnjih organa.
Upoznaje se sa osnovnim pojmovima unutrašnje sredine organizma i ulozi njenih različitih delova; fizikohemijskim konstantama unutrašnje sredine. Izučava najvažnije fiziološke funkcije i fiziološke aspekte funkcionisanja pojedinih tkiva i organa.
Proučava osnove biohemije i biohemijske karakteristike organizma (lipidi, glicidi, proteini, vitamini, hranljive materije metabolizma). Upoznaje se sa najvažnijim biohemijskim metodama.
5. MEDICINSKA BIOLOGIJA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za mikrobiologiju sa parazitologijom.
6. MEDICINSKA GENETIKA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru nastave se obrađuju i stiču znanja iz odgovarajućih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti u oblasti zdravstvene zaštite.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
U toku praktičnog stručnog rada se ovladava znanjima, odnosno veštinama za izvođenje odnosno primenu najčešćih preventivnih dijagnostičkih, terapijskih i rehabilitacionih procedura i metoda u pružanju, odnosno sprovođenju zdravstvene zaštite.
7. ZDRAVSTVENA EKONOMIKA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave obrađuju se i stiču znanja iz socijalne medicine, medicinske statistike i informatike, sistema planiranja, sistema zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja, propisa kojima se uređuje finansiranje i poslovanje zdravstvene službe, kao i iz drugih oblasti od značaja za ekonomiku u zdravstvenoj delatnosti.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci) i to: fakultet 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 10 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci i klinički ili kliničko-bolnički centar 5 meseci).
U toku praktičnog stručnog rada ovladava se znanjima i veštinama za preduzimanje i ocenu, odnosno evaluaciju odluka kojima se, nezavisno od subjekta odlučivanja, uređuju, odnosno utvrđuju koštanje i oblici finansiranja kolektivne i individualne zdravstvene zaštite i razvoja zdravstvene službe.
8. BIOSANITARNA TEHNIKA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru nastave se obrađuju i stiču znanja iz odgovarajućih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti u oblasti zdravstvene zaštite.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci) i to: fakultet 6 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja Srbije 10 meseci, Zavod za zaštitu zdravlja 6 meseci i klinički ili kliničko-bolnički centar 5 meseci)
U toku praktičnog stručnog rada se ovladava znanjima, odnosno veštinama za izvođenje odnosno primenu preventivnih dijagnostičkih, terapijskih i rehabilitacionih procedura i metoda u pružanju, odnosno sprovođenju zdravstvene zaštite.
9. MEDICINSKA PSIHOLOGIJA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz kliničke psihologije, psihopatologije, razvojne psihologije i psihopatologije dece i omladine, osnova psihoterapije, funkcionalne neuroanatomije i neurofiziologije, kao i odabrana poglavlja metodologije naučnog istraživanja i socijalne medicine.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
Specijalizant proučava koncept i osnove kliničke psihologije, osnov metoda i tehniku kliničke psihologije, merne instrumente za testiranje intelektualnih sposobnosti, emocionalnu i socijalnu zrelost ličnosti i psihomotoriku dece i odraslih.
Posebno se osposobljava i izučava psihometriju koja je osnovni zadatak medicinskog psihologija u timu. Praktično primenjuje psihološke metode i tehnike u kliničke svrhe, koristeći psihometrijski i klinički pristup u obradi i interpretaciji rezultata.
Izučava opšti deo psihologije: psihološke funkcije iz domena opšte psihologije i poremećaje psihičkih funkcija. U specijalnom delu psihopatologije proučava neuroze, psihoze, psihoorganske poremećaje i socijalnopsihijatrijske probleme. Posebno izučava i osposobljava se da prati problematiku koja se odnosi na psihologiju somatskih bolesnika.
Temeljno proučava razvojnu psihologiju, poznavanje metoda i tehnika psihološkog ispitivanja dece i definisanje prolaznih i trajnih psihosomatskih promena u razvojnom dobu deteta. Praktično se upoznaje sa psihopatološkim procesima i stanjima koja se javljaju u detinjstvu. Stiče i specijalna znanja vezana za posebne slučajeve hendikepa kao što su: mentalna zaostalost, nedostatak vida, sluha i dr., odnosno višestruka ometenost. Posebno se upoznaje sa oligofrenijom (kategorijom i stepenima). Upoznaje razlike između psihoza, neurotičnog sindroma i oligofrenije; uticaje naslednih faktora, učenja i socijalnih faktora na pseudooligofreniju, pseudoneuroze i psihoze (situacioni sindrom). Shodno tome, posebno se osposobljava za praćenje, odnosno dijagnostiku prve intervencije i konačno razvrstavanje dece ometene u psihofizičkom razvoju. Radi u stručnom timu za davanje mišljenja i predloga mera za dalju rehabilitaciju, školovanje i socijalnu adaptaciju ometenog deteta.
Izučava osnove psihoanalitičke, leštalt, bihevior terapije i druge manje poznate terapijske pravce. Upoznaje se sa Rodžersovom tehnikom koja treba da predstavlja osnov psihoterapijskog tretmana na tom nivou stručnosti psihologa. Za one koji se bave decom potrebno je praktično i teorijsko upoznavanje sa terapijom igrom i crtanjem.
Izučava osnove psihoanalitičke, geštalt, biheviorvačkog postupka u psihologiji; učestvuje u izradi jednog istraživačkog projekta u oblasti kliničke psihologije. Stiče i primenjuje osnovna znanja iz statistike u psihologiji.
10. ZDRAVSTVENA STATISTIKA I INFORMATIKA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za medicinsku statistiku i informatiku.
11. ZDRAVSTVENA FIZIKA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenom ovim pravilnikom za medicinsku nuklearnu fiziku.
12. MEDICINSKA REHABILITACIJA SLUHA I GOVORA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru nastave se obrađuju i stiču znanja iz odgovarajućih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti u oblasti zdravstvene zaštite.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
U toku praktičnog stručnog rada se ovladava znanjima, odnosno veštinama za izvođenje odnosno primenu najčešćih preventivnih dijagnostičkih, terapijskih i rehabilitacionih procedura i metoda u pružanju, odnosno sprovođenju zdravstvene zaštite.
13. MEDICINSKA DEFEKTOLOGIJA (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru teorijske i praktične nastave obrađuje se gradivo iz medicinske defektologije, medicinskih aspekata hendikepiranih, defektološke psihologije i osnova pedijatrije.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
U toku praktičnog stručnog rada upoznaju se i ovladava osnovama iz oblasti kliničke neuropsihologije (4 meseca), kliničke oligofrenologije (6 meseci), kliničke somatopedije (6 meseci), kliničke surdoaudiologije (2 meseca), kliničke logopedije (2 meseca), kliničke tiflologije (2 meseca), medicinskih aspekata hendipekiranih (2,5 meseca), defektološke psihologije (1 mesec) i pedijatrije (1,5 mesec).
U toku rada stiče znanja i veštine i to: Anemneze, pregled telesnog integriteta, ispitivanje motorike mišića glave i vrata, ispitivanje motorike gornjih ekstremitete (GE), ispitivanje elementarnih pokreta, ispitivanje taktilnokinestetičke funkcije (GE), ispitivanje koordinacije pokreta (GE), ispitivanje vizuomotorne kontrole, ispitivanje diferenciranosti motorike prstiju, ispitivanje funkcije šake, utvrđivanje nivoa zrelosti (organizovanosti PM) GE, ispitivanje praktičnih funkcija, ispitivanje gnostičke funkcije, ispitivanje praktognostičkih funkcija, ispitivanje motorike donjih ekstremiteta (DE, ispitivanje koordinacije pokreta (DE), ispitivanje koordinacije pokreta G i DE, ispitivanje funkcije hoda, procena mentalne i motoričke starosti, ispitivanje doživljaja telesne celovitosti, ispitivanje kontrole motorike u mirovanju, procena dominantne lateralizovanosti, ispitivanje orijentaciju u vremenu, ispitivanje orijentacije u prostoru, ispitivanje sposobnosti samoposluživanja, komunikacije, socijalizacije i rada, procena organizovanosti govora, procena organizovanosti saznajnih funkcija, procena ponašanja, procena ponašanja LMR dece, ispitivanje pažnje, ispitivanja percepcije, ispitivanje pamćenja, ispitivanje nivoa edukatibilnosti (DD1-DD6), vežbe motorike (stimulativne, redukacione i aktivne psihomotorne), fonostimulacija, fotosimulacija, verbalna stimulacija (po Brajeviću), stimulacija gnostičkih funkcija, vežbe relaksacije, motivacija, vežbe za doživljaj telesne celovitosti, vežbe za doživljaj gestualnog prostora, vežbe za otkrivanja objektivnog prostora, vežbe za uočavanje istabilizovanja lateralizovanosti sa vežbama za usmeravanje lateralizovanosti, vežbe za uočavanje prisustva drugoga, vežbe za ujednačavanje tonusa i osamostaljivanje pokreta, vežbe za koordinaciju pokreta, vežbe za kontrolu impulsivnosti, vežbe za procenu trajanja i orijentaciju u vremenu, vežbe za smirivanje tikova, vežbe za hiperkinetičko ponašanje, vežbe za disartiju, vežbe za motorni debilitet, vežbe za opštu razvojnu disharmoniju, vežbe za opštu razvojnu disgnoziju, vežbe za dislateralizovanost, vežbe za opštu razvojnu dispraksiju, vežbe za konstruktivnu dispraksiju, vežbe za disgrafiju, postupak kod cerebroparalizovane dece, postupak kod primarnog dečijeg autizma, postupak kod dezintegrativne psihoze, postupak kod rane dečije šizofrenije, postupak kod simbiotične psihoze, postupak kod enureza, postupak kod dece sa multiplimoštećenjima, savetovanje po Rodžersu, socioterapija.
14. MEDICINSKA TIFLOLOGIJA SA ORTOPTIKOM I PLEOPTIKOM (36 meseci)
Program teorijske i praktične nastave na odgovarajućem fakultetu (9 meseci)
U okviru nastave se obrađuju i stiču znanja iz odgovarajućih specijalnosti, odnosno užih specijalnosti u oblasti zdravstvene zaštite.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove (27 meseci)
U toku praktičnog stručnog rada se ovladava znanjima, odnosno veštinama za izvođenje odnosno primenu najčešćih preventivnih dijagnostičkih, terapijskih i rehabilitacionih procedura i metoda u pružanj, odnosno sprovođenju zdravstvene zaštite.
15. TOKSIKOLOŠKA HEMIJA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenim ovim pravilnikom za toksikološku hemiju za diplomirane farmaceute i diplomirane farmaceute medicinske biohemičare.
16. SANITARNA HEMIJA (36 meseci)
Specijalizacija se obavlja po programu predviđenom ovim pravilnikom za sanitarnu hemiju za diplomirane farmaceute i diplomirane farmaceute medicinske biohemičare.
17. ZDRAVSTVENO PRAVO (36 meseci)
Program
Program teorijske i praktične nastave (9 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave obrađuju se i stiču znanja iz:
- socijalne medicine i organizacije zdravstvene službe;
- sistema planiranja;
- sistema zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja u svetu i u nas;
- zakonskih propisa kojima se uređuje zdravstvena zaštita, obim, sadržaj način ostvarivanja prava na zdravstvenu zaštitu, zdravstveno osiguranje, organizacija i rad zdravstvene službe, sudsko-medicinski aspekti i pružanja i ostvarivanja zdravstvene zaštite, finansiranje i poslovanje zdravstvene službe, zapošljavanje i radni odnosi, kao i iz drugih oblasti koje su od značaja za zdravstvenu zaštitu.
Praktičan stručni rad na fakultetu i u zdravstvenoj ustanovi (27 meseci)
- Zavod za zaštitu zdravlja (6 meseci)
- Zavod za zaštitu zdravlja Srbije (18 meseci od čega 9 meseci u Ministarstvu za zdravlje)
- Kliničkom centru ili Kliničko-bolničkom centru (3 meseca).
Tokom praktičnog i stručnog rada ovladava se znanjima i veštinama za ocenu, odnosno za evaluaciju propisa i akata kojima se uređuju pitanja iz oblasti zdravstvene zaštite, zdravstvene službe i zdravstvenog osiguranja, kao i znanja i veštine za izradu zakonskih, programsko-planskih i drugih akata u oblasti zdravstva, odnosno zdravstvenog osiguranja.
V PROGRAM SPECIJALIZACIJA ZA UŽE SPECIJALNOSTI
Teorijska nastava obavlja se na fakultetu. Praktična nastava i praktičan stručni rad obavljaju se na fakultetu, klinici i drugoj zdravstvenoj ustanovi, odnosno organizacionoj jedinici zdravstvene ustanove koje ispunjava zakonom propisane uslove za kliniku.
Praktičan stručni rad za uže specijalnosti iz tač. 1, 9, 14, 18, 19, 20, 21, 27, 28, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 40 i 47. člana 7. ovog pravilnika, u trajanju koji odredi fakultet obavezno se obavlja i u Zavodu za zaštitu zdravlja Srbije ili u zavodima za zaštitu zdravlja u Novom Sadu, Beogradu i Nišu.
U okviru teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada u svakoj užoj specijalnosti obavezno se obuhvata i medicinska statistika i informatika.
1. KLINIČKA MIKOLOGIJA (12 meseci)
Opšta mikologija
Mikološka oboljenja u humanoj patologiji
Mikološka oboljenja stanovništva Afrike
Mikološka oboljenja stanovništva Latinske Amerike
Mikološka oboljenja stanovništva Azije
Mikološka oboljenja stanovništva Evrope "Treći svet" i mikoze
Zdravstveni značaj humanih mikoza
Socijalni aspekt mikotskih oboljenja čoveka
Biologija humanih mikoza
Predisponirajući faktori u nastavku humanih mikoza
Mikotske infekcije
Mikotska oboljenja kože
Laboratorijska identifikacija
Kultura gljivica i podloge
Mikrosporum
Trihofitom
: 91;0:Epidermophyton floccosum
Izgled i karakteristike mikoze u patološkom tkivu
Ispitivanje Njood-ovom lampom
Tinea capitis Favus
: 91;0:Tinea faciei
: 91;0:Tinea barbae
: 91;0:Tinea corporis
Tinea kodifikovana steroidima
Dermatofitidi - imunološke reakcije
Lečenje dermatofitija
Raznovrsne superficijalne mikotske infekcije izazavane saprofitnim gljivicama
Pityriasis versicolor
Eczema marginatum hebrea i epidermophytia interdigitale
Promene na koži izazvane lipofilnim kvasnicama
Klinički oblici kandidijeze
Hronična mukokutana kandidijeza
Kandida - alergija
Terapija kandidijeze
Coccidioidomycosis
: 91;0:Cryptococcosis
: 91;0:Histoplasmosis
: 91;0:Paracoccidioidomycosis
: 91;0:Lobomycosis
: 91;0:Cladosporiosis
: 91;0:Chromomycosis
: 91;0:Sporotrichosis
: 91;0:Phaeohyphomycosis
: 91;0:Rhinosporidosis
: 91;0:Mucetoma
: 91;0:Actinotmyosis
: 91;0:Aspergillosis i mucormycosis
: 91;0:Blastomucosis ARC - AIDS i mikoze AIDS i protozoe
2. ENDOKRINOLOGIJA (12 meseci)
1. Opšti principi regulacije endokrinih funkcija, mehanizam delovanja hormona
2. Genetska kontrola endokrinih funkcija. Hormoni hipotalamusa i hipofize - fiziološka regulacija. Endogeni opijati
3. Tumori hipofize: prolaktinomi. Tumori hipofize: kortikotropni adenom, somatotropni adenom
4. Tumori hipofize: Hromofobni adenom. Panhipopituitarizam. Nelsonov sindrom. Značaj "prazne sele". Insipidni dijabetes i poluirični sindrom u endokrinologiji
5. Štitasta žlezda: regulacija funkcija, fiziološki efekti tireoidnih hormona. Laboratorijski testovi tireoidnih funkcija. Hipertireoze
6. Hipotireoza. Netoksična struma. Tireoiditisi. Tireoidne neoplazije.
7. Kora nadbubrežnih žlezdi: normalne funkcije. Testovi za ispitivanje funkcije. Hiperkorticizam
8. Aldosteronizam (primarni i sekundarni). Virilizirajući tumori kore nadbubrežnih žlezdi. Hirzutizam
9. Hipofunkcije kore nadbubrežnih žlezda. Kongenitalna adrenalna hiperplazija
10. Farmakološki značaj kortikosteroidnih hormona. Testisi: regulacija spermatogeneze i steroidogeneze u testistima. Metode ispitivanja.
11. Muški hipogonadizam. Kriptorhizam. Ginekomastija. Neoplazme testisa.
12. Ovarijumi: regulacija ovarijalnih funkcija. Fiziološko dejstvo ovarijalnih hormona. Metodi ispitivanja. Sindrom ovarijalne disfunkcije: prevremeni pubertet, odložena menarha, primarna amenoreja
13. Sindrom ovarijalne disfunkcije: sekundarna amenoreja. Ženske grudi: regulacija razvoja mama i kontrola laktacije. Galaktoreja. Drugi poremećaji.
14. Medula nadbubrežnih žlezdi: fiziološko dejstvo kateholamina. Metode ispitivanja. Bolesti vezane za medulu nadbubrežnih žlezda.
Paratireoidne žlezde: parathormon i metabolizam Ca, Mg, P i vitamina D. Kalcitonin. Metodi ispitivanja. Hiper i hipoparatireoidizam.
15. Endokrini uzroci arterijske hipertenzije. Endokrina kontrola rasta. Poremećaji rasta. Lečenje.
16. Sindrom pluriglandularne insuficijencije i multiple endokrine neoplazije. Endokrini pankreas: morfologija, funkcija, međusobni odnosi insulin - glukagon somatostatin. Metode ispitivanja.
17. Diabetes melitus insulin - zavisni. Diabetes melitus insulin - nezavisni. Opšti principi lečenja dijabetesa (edukacija, samokontrola, ishrana, fizička aktivnost, opšte indikacije za medikamentno lečenje).
18. Lečenje dijabetesa oralnim sredstvima i insulinom. Novi vidovi lečenja dijabetesa. Akutne komplikacije šećerne bolesti.
19. Hronične komplikacije šećerne bolesti. Sindrom hipoglikemije
20. Lipidi i poremećaj metabolizma lipida.
Spisak veština
A) Kandidat mora da zna
B) kandidat mora pravilno da tumači
(A) 1. Tumačenje rezultata endokrinoloških testova (A)
2. Principi RIA dijagnostike (B)
3. Tumačenje rezultata genetskih analiza u endokrinologiji (B)
4. Tumačenje rezultata imunoloških analiza u endokrinologiji (B)
5. Tumačenje patohistološkog nalaza u endokrinologiji (B)
6. Lokalizacije tehnike patoloških promena (B)
7. Tumačenje nalaza RTG, CT i MR (A)
8. Poremećaji rasta: pravilno merenje TV i raznih telesnih distanci (A)
9. Principi osmometrije, tumačenje rezultata (B)
10. Gradacija hirzutizma (A)
11. Procena faze puberteta (A)
12. Merenje volumena testisa (A)
13. Pregled spermatograma; tumačenje rezultata (B)
14. Tumačenje scintigrafskog i EHO nalaza štitaste žlezde (A)
15. Kriterijumi (SZO) i dijagnozne metode u dibatesu mellitusu (A)
16. Izvođenje oGTT, ivGTT, glukagonskog testa (A)
17. Utvrđivanje tipa hiperlipoproteimenija po Fredriksonu (A)
18. Izvođenje "frižider" testa (A)
3. GASTROENTEROHEPATOLOGIJA (12 meseci)
1. Biomedicinska naučna informatika - Medicinska statistika
2. Poremećaj razvoja organa za varenje
3. Određivanje histološke i patohistološke karakteristike organa za varenje
4. Fiziologija i patofiziologija organa za varenje
5. Mikrobiologija i parazitologija organa za varenje
6. Epidemiologija organa za varenje
7. Etiopatogeneza, epidemiologija, semiologija, dijagnoza (morfološka i funkcionalna), prevencija i lečenje oboljenja jednjaka i želuca
- Etiopatogeneza, epidemiologija, semiologija, dijagnoza (morfološka i funkcionalna), prevencija i lečenje oboljenja creva
- Etiopatogeneza, epidemiologija, semiologija, dijagnoza (morfološka i funkcionalna), prevencija i lečenje oboljenja pankreasa
- Praktična nastava (u stacionaru i Poliklinici)
8. Etiopatogeneza, epidemiologija, semiologija, dijagnoza (morfološka i funkcionalna), prevencija i lečenje oboljenja jetre
- Etiopatogeneza, epidemiologija, semiologija, dijagnoza (mortološka i funkcionalna), prevencija i lečenje oboljenja bilijarnog trakta
9. Hirurgija organa za varenje
10. Radiologija digestivnog sistema
11. Endoskopija organa za varenje (dijagnostička i operativno-terapijska)
12. Ultrasonografija abdomena
13. Elektromikroskopija
14. Litotripsija
15. Radioizotopska ispitivanja
Katalog veština koje specijalizant treba da savlada u sticanju znanja gastroenterologa su:
- Kliničko-odeljenski rad (upoznaje se sa metodologijom obrade pacijenta sa digestivnom patologijom),
- Upoznaje i vrši samostalno abdominalne punkcije u dijagnostici i terapiji ascitesa
- Savlađuje tehniku plasiranja nazo-gastrične i duodenalne sonde
- Učestvuje u plasiranju Blackmorove sonde kod krvarenja iz variksa jednjaka
- Upoznaje se i učestvuje u funkcionalnom ispitivanju digestivnog sistema (Kau-ov test, sekretinski test, PABA test, testovi apsorpcije)
- Upoznaje se i samostalno izvodi ehotomografske preglede abdomena
- Upoznaje se sa metodama interventne ehotomografije abdomena (punkcione biopsije jetre vođene ultrazvukom, evakuacije cističnih promena pankreasa)
- Upoznaje se sa Doppler ehosonografijom abdomena
- Upoznaje se i sam izvodi rutinske dijagnostičke endoskopske procedure (rigidnu i fleksibilnu rektosigmoidoskopiju i fiber ezofagogastroduodenoskopiju)
- Upoznaje se i učestvuje u interventnim endoskopskim postupcima (polipektomija, injekciona sklerozacija variksa jednjaka i ulceroznih lezija u gornjim partijama digestivnog tubusa)
- Upoznaje se i učestvuje u dijagnostičkom ERCP (endoskopska retrogradna holangiopankreatografija)
- Upoznaje se sa mogućnostima interventne endoksopske retrogradne holangiopankreatografije (papilotomija, ekstrakcija kalkulusa iz bilijarnog stabla, implantacija endo proteza i nazobilijarnog katetera, endoskopska balon dilatacija bilijarnih striktura)
- Upoznaje se sa radom ekstrakorporalne "shock njave" litotripsije kod holelitijaza i holedoholitijaza
- Upoznaje se sa rendgenskom i CT dijagnostikom
- Upoznaje se sa dijagnostičkim metodama u nuklearnoj medicini (planarna scintigrafija jetre, blood pool jetre, dinamička bilioscintigrafija, leukoscintigrafija, imunoscintigrafija, radionuklidna angiografija)
- Upoznaje se sa metodologijom ispitivanja motiliteta digestivnog trakta (endoskopska bilio-pankreasna manometrija, anorektalna manometrija, ezofagealna manometrija i pH-metrija).
4. HEMATOLOGIJA (12 meseci)
- Eritrocipotoeza
- Granulocitopoeza
- Trombocitopeza
- Fiziologija limocitne loze, humoralni i ćelijski imunitet
- Morfologija, biohemija i funkcija eritrocita, granulocita i trombocita
- Primena radioaktivnih izotopa u hematologiji
- Fiziologija hemostaze i koagulacije krvi
- Anemije: definicije, podela opšte pojave, anemija usled nedostatka gvožđa i akutnog gubitka krvi i lečenje
- Megaloblastne anemije: osobine, podela, lečenje
- Aplastične anemije, urođene i stečene
- Nasledne hemolizne anemije zbog poremećaja membrane eritrocita i deficita enzima: osobine, podele, lečenje
- Anemija zbog poremećaja sinteze hemoglobina, talasemijski sindrom: hemoglobinopatije: osobine, podela, lečenje
- Stečene hemolizne anemije: osobine, podela, lečenje
- Anemija zbog hroničnih infekcija, malignih bolesti, hronične bubrežne insuficijencije
- Neutropenije i agranulocitoza
- Granulocitoze (neutrofilija, eozinofilija, bazofilija). Leukemoidne reakcije.
- Hronične mijeloproliferativne bolesti (mijelofibroza, policitemija, rubra vera, esencijalna trombocitopenija)
- Sekundarna eritrocitoza
- Akutne leukemije i mijelodisplastični sindrom
- Akutne leukemije u dece
- Hronična limfocitna leukemija i varijante, multipli mijelom
- Maligni limfomi (m. Hodgkin i non-Hodgkin limfomi)
- Maligni limfomi u dece
- Imunodeficijentne bolesti: nasledne i stečene
- Bolesti uslovljene poremećajima hemostaze
- Diseminovana intravaskularna koagulacija (DIK)
- Fibrinoliza
- Bolesti slezine Lekar na užoj specijalizaciji iz hematologije treba da savlada:
- samostalno rukovanje mikroskopom
- samostalno izvođenje:
- aspiracione punkcije kostne srži
- biopsiju kostne srži (kosti)
- citologiju periferne krvi i kostne srži sa tim da mogu da postave dijagnozu:
- anemije
- leukemija
- hroničnih limfoproliferativnih bolesti
- konvencionalno bojenje GIMZ-om
- citohemijska bojenja: peroksidaza i PAS
- samostalno manuelno izvođenje screening testova hemostaze:
- vreme krvavljenja po IVY-ju i Duke-u
- tourniljue test
- protrombinsko vreme (PV)
- parcijalno tromboplastinsko vreme (PTT)
- trombinsko vreme (TT)
- određivanje fibrin/fibrinogen degradacionih produkata (FDP).
5. KARDIOLOGIJA (24 meseca)
1. Kardiovaskularna patologija:
Embriološki razvoj srca i krvnih sudova
Histologija srca i krvnih sudova
Anatomske karakteristike fetalnog i adultnog kardiovaskularnog sistema važne za hiruršku i kliničku dijagnostiku
Patološka anatomija kompletne i korigovane transpozicije velikih arterija srca
Patološka anatomija trilogije, tetralogije i pentalogije Fallot. Univentikularno srce - trumcus arteriosus communis
Embrionalni razvoj atrijalnog septuma i patološka anatomija defekta atrijalnog septuma
Patološka anatomija i morfologija kongenitalnih arterija plućne arterije
Patološka morfologija kongenitalnih anomalija aortnog luka
Udruženost određenih srčanih mana sa određenim tipovima telesne strukture i anomalijama slezine
Kongenitalne anomalije koronarnog krvotoka
Patološka anatomija reumatske groznice
Patološka anatomija infektivnog endokarditisa
Patološka anatomija oboljenja na mitralnom i trikuspidalnom ušću
Patološka anatomija oboljenja aortnog zalistka
Patološka anatomija tumora srca
Patološka anatomija koronarnih arterija
Patološka anatomija miokarditisa i kardiomiopatija
Patološka anatomija akutnog i hroničnog plućnog srca
Patološko-anatomske promene u arterijskoj hipertenziji
Patološko-anatomske promene u perifernih arterija i aorti
2. Kardiovaskularna klinička fiziologija:
Regulatorni mehanizmi kardiovaskularnog sistema
Receptori, adrenergički i holinergički efekti i ciklički nukleotidi sinteza i obnavljanje proteina i hipertrofija srčanog mišića
Instrastruktura i mehanika kontrakcija miokarda
Uloga elektrolota i posebno jona kalcijuma u kontrakciji miokarda. Određivanje kontraktiliteta miokarda u hemodinamici
Koronarna cirkulacija metabolizma ishemičkog miokarda
Normalna funkcija valvularnog srčanog aparata
Fetalna i normalna plućna cirkulacija
Srčana kontrakcija i utrošak kiseonika
Minutni volumen srca
Fiziologija i patofiziologija periferne i regionalne cirkulacije
Mehanizam nastanka i sprovođenja impulsa kroz srce i uticaj ekstrakardijalnih faktora
Elektrofiziologija nadražajnih membrana srca i osvrt na jonske struje
3. Kardiovaskularna dijagnostika
Elektrokardiografija
Stres elektrokardiografija, ergometrija
Dinamična elektrokardiografija, holter monitoring
Vektorkardiografija
Intrakardijalna elektrofiziologija
Rendgen dijagnostika kardiovaskularnih bolesti
Polikardiografija
Radioizotopska dijagnostika
Ehokardiografija
Doppler ehokardiografija srca i perifernih krvnih sudova
Mikrokateterizacija srca
Endomiokardna biopsija
Kateterizacija srca
Angiokardiografija
Selektivna koronarografija
Periferna angiografija
Digitalna angiografija
4. Dečja kardiologija
Osobenosti dijagnostike u dečjoj kardiologiji
Urođene srčane mane
Reumatska groznica
Oboljenja miokarda
Srčane aritmije kod dece
5. Klinička kardiografija
Srčane aritmije
Srčana insuficijencija
Stečene srčane mane
Koronarna bolest
Arterijska hipertenzija
Periferna vaskularna bolest
Oboljenja miokarda i perikarda
6. Kardiovaskularna terapija
Epidemiologija kardiovaskularnih oboljenja
Prevencija kardiovaskularnih oboljenja
Rehabilitacija kardiovaskularnih oboljenja
Farmakološka terapija
Implantacija pejsmejkera
Kardioverzija i defibrilacija srca
Kardiohirurgija
Vaskularna hirurgija
Praktična nastava bez kardiovaskularne patologije i kardiovaskularne kliničke fiziologije:
I. Klinička praksa (u okviru predmeta kliničke kardiologije i kardiovaskularne terapije) i dečje kardiologije
Ukupno 6 meseci
II. Ehokardiografija, ergometrija, EKG (u okviru predmeta kardiovaskularne dijagnostike)
Ukupno 2 meseca
III. Kateterizacija srca i kardiohirurgija (u okviru predmeta kardiovaskularne dijagnostike, kardiovaskularne terapije i dečje kardiologije)
Ukupno 1 mesec
IV. Radioizotopi (u okviru predmeta kardiovaskularne dijagnostike)
Ukupno 15 dana
V. Pejsmejker i holter monitoring (u okviru kardiovaskularne dijagnostike, kliničke kardiologije i kardiovaskularne terapije)
Ukupno 1 mesec
VI. Rehabilitacija (u okviru predmeta Kardiovaskularna terapija)
Ukupno 15 dana
VII. Poliklinika (u okviru predmeta kliničke kardiologije, kardiovaskularne dijagnostike i kardiovaskularne terapije)
Ukupno 1 mesec
KATALOG VEŠTINA
O = organizuje I = izvodi U = upoznaje
Kliničko-odeljenski rad O, I
Kliničko-ambulantni pregledi O, I
Vodi medicinsku dokumentaciju O, I
Epidemiološko-klinička istraživanja O, I
Statistička analiza O, I
Održava seminare O, I
Piše članke, referate O, I
Učestvuje u naučno-istraživačkim projektima O, U
Organizacija kardiovaskularne zaštite i preventive O, I
Elektrokardiografija O, I
Polikardiografija O, I
Ergometrija O, I
Rendgenoskopija i grafija O, I
Ehokardiografija O, I
Koronarna jedinica O, I
Kardiopulmonalna reanimacija O, I
Defibrilacija srca O, I
Kardioverzija O, I
Privremena elektrostimulacija srca O, I
Mikrokateterizacija srca i hemodinamski monitoring O, I
Kateterizacija srca i angiokardiografija U
Intrakardijalna elektrofiziološka ispitivanja U
Interventna kardiologija U
Kardiohirurgija U
Vaskularna hirurgija U
Anestezija kardiovaskularna bolesnika U
Asistirana cirkulacija
Protekcija miokarda i EKK U
Implantacija i kontrola pejsmejkera U
Radioizotopska dijagnostika U
Spirografija, gasne analize i ergospirometrija U
Biohemija u kardiovaskularnim bolestima U
6. NEFROLOGIJA (12 meseci)
I Semestar
Broj časova nastave teorijske praktične
Histologija i patološka morfologija bubrega
Embrionalno razviće bubrega
Filogenetski razvoj bubrega,
Ontogeneza bubrega 1,
Razvojne anomalije bubrega 1
Metode eksperimentalnog ispitivanja razvoja bubrega - 1
Histopatološke karakteristike formiranog bubrega
Mikroanatomska građa parenhima bubrega,
Nefron 1
- Corpusculum renis 2
- Proksimalni tubul nefrona,
Henle-ova petlja i distalni tubul,
Jukstaglomerulski kompleks,
Sabirni kanalići kore i medule 2
- Anomalije 1
- Pripremanje tkiva za svetlosnu i elektronsku mikroskopiju,
Analiza preparata - 3
Patološka morfologija bubrega
Savremena nefropatologija - materijal i metode biopsija bubrega 1
- Imunološko oštećenje bubrega i imunohistološke metode ispitivanja 2
- Osnovne patološke reakcije bubrežnog tkiva 1
Glomerulonefritisi primarni (klasifikacija i morfologija) 6
- Glomerulonefritisi (sekundarni) u sistemskim bolestima 2
- Glomerularne lezije u bolestima metabolizma 2
Tubulointersticijska oboljenja bubrega 5
Urođena i nasledna oboljenja bubrega 2
Vaskularna oboljenja bubrega 2
Transplantacija bubrega,
Kliničko-morfološke konsultacije - 10
Klinička fiziologija bubrega
- Morfološko funkcionalne specifičnosti bubrežnog krvotoka 1 -
- Glomerulska filtracija i faktori koji na nju utiču 1 -
- Tubulska reabsorpcija i sekrecija u pojedinim segmentima kanalića 2 -
- Mehanizam koncentrisanja i razređivanja mokraće protivstrujnih mehanizama 1 -
- Uloga bubrega u regulaciji volumena krvi i volumena ekstracelularne tečnosti 1 -
- Bubrežni mehanizam u regulaciji sastava elektrolita u ekstracelularnoj tečnosti 1 -
- Uloga bubrega u regulaciji arterijskog pritiska 1 -
- Bubrežni mehanizam u regulaciji acidobazne ravnoteže 1 -
- Mehanizam akta mikcije 1 -
Endokrina funkcija bubrega
- Bubrežna produkcija eritropoetina i regulacija homeostaze eritrocitopoeze 1 -
- Renin-angiotenzin-aldosteron sistem 1
- Bubrežni prostaglandini: kalikrein-kanin sistem 1 -
- Međusobni odnos pojedinih hormona bubrega u njihovoj sintezi, oslobađanju i delovanju 1 -
Patološka fiziologija bubrega
Ultrastrukturna osnova glomerulske permeabilnosti i patogeneze glomerulske proteinurije 2
Poremećaj tubulskog katabolizma niskomolekularnih belančevina i mehanizam tubulske proteinurije 1
- Poremećaj odnosa hipertenzivnih renalnih sistema kao osnova renalne hipertenzije 2
- Patološka fiziologija tubulskih poremećaja sa laserskom mikrospektralnom analizom 1
- Neke mikrobiohemijske metode u eksperimentalnoj nefropatologiji
Ispitivanje glomerulske filtracije Ispitivanje bubrežnog protoka plazme
Ispitivanje funkcije proksimalnih tubula Ispitivanje funkcije distalnih tubula - 6
Bazični procesi u nastanku bubrežnih bolesti
Genetski aspekti bubrežnih bolesti 2 -
Imunološki mehanizmi oboljenja bubrega
a. eksperimentalni modeli 1 -
b. imunopatogeneza humanih bubrežnih bolesti 4
Mikrobiološki aspekti oboljenja bubrega i urotrakta 4
Lekovi i bubreg
Efekat oštećenja bubrežne funkcije na farmakodinamiku najvažnijih lekova 2 -
Deuretici, mehanizam dejstva i klinička primena 1 -
Nefrologija
Praktična nastava iz nefrologije (4 časa dnevno tokom celog semestra) - 300
Klinički aspekti poremećaja u regulisanju zapremine i sastava telesnih tečnosti
Patofiziologija metabolizma vode - klinički značaj 2 -
Poremećaj ravnoteže Na i vode
a. sindrom smanjenja zapremine ekstraćelijske tečnosti
b. sindrom povećanja zapremine ekstraćelijske tečnosti
c. sindrom manjka vode (hiperosmolemijski sindrom)
d. sindrom viška vode (hipoosmolemijski sindrom) 6 -
Mehanizam nastanka edema 1 -
Regulisanje ravnoteže jona 2 -
Respiratorna acidoza i alkoloza 1 -
Metabolička acidoza 2
Metabolička alkoloza 1
Poremećaji ravnoteže kalcijuma i fosfora 2
Poremećaji metabolizma i ekskrecije urata 1
II semestar
Nefrologija
A) Opšta nefrologija
Praktična nastava iz nefrologije (4 časa dnevno tokom celog semestra) - 300
Dijagnostičke metode ultrasonografija bubrega 1 2
- ispitivanje funkcije bubrega radionuklidima 2
rentgenološka ispitivanja bubrega 2 2
Epidemiologija bubrežnih bolesti
Sagledavanje epidemiološke situacije, pokazatelji obolevanja i umiranja. Stope i proporcije
Tačnost i pouzdanost podataka 1 -
Interventne studije 2 -
Rasprostranjenost učestalosti nefroloških oboljenja 1 -
Urologija - odbrana teme 8 4
Pedijatrijska nefrologija
Specifičnosti anatomske građe i fiziologije bubrega u dece i funkcionalni razvoj 2 -
Osobenosti bubrežnih funkcija u periodu novorođenčeta i njihova klinička procena 2 -
Klinička procena funkcije bubrega u dece i metodologija ispitivanja bubrežnog bolesnika u dečjem dobu (anamneza, klinički pregled, procena rasta i nutricije, pregled urina, procena i vrsta proteinurija, procena glomerulske filtracije i tubulskih funkcija) 2
Najčešća oboljenja u periodu novorođenčeta i specifičnosti akutne bubrežne insificijencije u novorođenčeta 2 -
Glomerulske nefropatije u dece: uvid i klasifikacija 2 -
Nefrotski sindrom (klasifikacija, NS sa minimalnim histološkim promenama,
Fokalna glomerulska skleroza/hijalinoza i mezangijska proliferacija) 3
Glomerulske bolesti u toku hroničnih infekcija (shunt nefritis, nefritis u toku SBE, osteomijelitisa) 1 -
Glomerulonefritis u toku sistemskih bolesti (SLE, Henoch-Schon) Dijabetes, Leukemija, Vakulitis) 2
Hemolizno-uremijski sindrom 1 - Asimotomatska proteinurija ili/i hematurija 1
Tubulointersticijski nefritis (klasifikacija, najčešći primarni sekundarni i hereditarni TIN) 2
Anomalije razvoja bubrega - klasifikacija, displazija, oligonefronska hipoplazija, policistične bolesti 2 -
Hereditarni progresivni i neprogresivni nefritis 2 -
Infekcija urinarnog trakta 2 -
Vezikoureteralni refluks i refluksna nefropatija 2 -
Zadnja uretralna valvula, obstruktivne anomalije i druge česte anomalije, urotrakta - značaj i mogućnost hirurških korekcija2 -
Metaboličke i tubulske bolesti bubrega Renalna tubulska acidoza (proksimalna distalna, hiperkalenijska) 1 - Poremećaji metabolizma kalijuma i bubrega (pseudo-hipoaldosteronizam, Bartter-ov sindrom) Poremećaji bubrega vezani za metabolizam Sa i R Vitamini D rezistentni rahitis, pseudohipoparatereoidizam hiperkalcemijska nefropatija
Nefritogeni dijabetes insididus, Aminoacidurije Cistinoza i drugi oblici Fanconi-jevog sindroma 3 - Urinarna kalkuloza u dece 1 - Hipertenzija - epidemiologija, esencijalna, endokrina i reninska. Hipertenzija u toku akutne i hronične bubrežne insuficijencije. Dijagnoza, vođenje bolesnika i lečenje 2 - Akutna bubrežna insificijencija - uzroci, patofiziologija, klinička slika, komplikacije i lečenje 2 Hronična bubrežna insuficijencija, epidemiologija, uzroci, posledice, smanjenje tolerancije Deficijencija i ekscesi, kalorije, azotni metabolizam Metabolizam Na, K, H, Ca i P specifičnosti dečjeg doba. Uzroci poremećaja rasta. Klinička slika, u konzervativno lečenje 3 - Dijaliza i transplantacija u dečjem dobu 2 - Tumori bubrega 1 -
Internistička nefrologija
Kliničko ispitivanje i procena funkcije bubrega 2 2
Glomerulske nefropatije - primarne
Etiologija i patogeneza 2 -
Klinička klasifikacija - klinički sindromi 1
Akutni nefritični sindrom 3 -
Rapidno progresivni glomerulonefritis 2 -
Nefrotski sindrom 3 -
Hronični nefritički sindrom 1 -
Glomerulske nefropatije - sekundarne 4 -
Asimptomatska hematurija ili/i proteinurija 2 -
Tubulointersticijske bolesti bubrega
Klasifikacije - najčešći TIN u akutnom dobu
Infektivni akutni i hronični TIN
Refluksna nefropatija i obstruktivni pijeloefritisi
Imunološki uslovljeni alergijski TIN
Lekovima prouzrokovani TIN
Balkanska nefropatija 8
Hipertenzija, epidemiologija, uzroci esencijalne hipertenzije
Renalna i renovaskularna hipertenzija
Hipertenzija u akutnoj i hroničnoj bubrežnoj i insuficijenciji 4 -
Nefrolitijaza 3 -
Tuberkuloza bubrega 2 -
Policistična bolest bubrega 2
Akutna bubrežna insuficijencija 3
Hronična bubrešna insuficijencija 6
Lečenje bolesnika dijalizama
Hemodijaliza
Peritonealna dijaliza 10 10
Transplantacija bubrega 6 4
Praktična nastava:
Obrada i praćenje nefroloških bolesnika
- glomerulske bolesti
akutni nefritični sindrom
hronični nefritični sindrom
rapidnoprogresivni glomerulonefritis
nefrotski sindrom
- tubulointersticijske bolesti izazvane bakterijama ostale
- hipertenzija
- hronična bubrežna insuficijencija (procena funkcije; dijeta; simptomatska terapija; kontrole)
- ostale bubrežne bolesti u dogovoru sa mentorom
- sistemske bolesti (Diabetes mellitus; sistemske bolesti vezivnog tkiva)
Urgentna stanja u nefrologiji
- akutna bubrežna insuficijencija
- akutno pogoršanje HBI
- akutno pogoršanje u bolesnika sa PD i HD Transplantacija bubrega
- priprema za transplantaciju
- lečenje i praćenje posle transplantacije
Funkcionalno ispitivanje bubrega
Biopsija bubrega Hemodijaliza
- acetatna
- bikarbonatna
- ostale metode
- vođenje dokumentacije
Peritonealna dijaliza
- IPD
- CAPD
- praćenje bolesnika
Plazmafereza
7 PULMOLOGIJA (18 meseci)
I
1. Respiratorna anatomija i patologija
2. Respiratorna fiziologija
3. Respiratorna dijagnostika
4. Imunologija respiratornog sistema
5. Klinička pulmologija
6. Terapija plućnih bolesti
7. Profesijska oboljenja pluća
8. Respiratorna rehabilitacija
9. Epidemiologija i prevencija plućnih bolesti
10. Dečja pulmologija
II
Praktična nastava:
1. Klinička praksa
2. Funkcionalna dijagnostika
3. Rendgenološka i radiološka dijagnostika
4. Bronhološka dijagnostika
5. Rehabilitacija
6. Poliklinika
7. Dečja pulmologija
III
1. Spirometrija bronhodilatatorski test 30
2. Telesna pletizmografija 10
3. Bronhoprovokacijski test 10
4. Praktična primena oksigenoterapije 20
5. Respiratorna reanimacija (respirator) 3
6. Uključivanje bolesnika na EKG monitoring 10
7. Upoznavanje sa Rentgen dijagnostikom grudnog koša: skopija grafija 100
8. Pregled sputuma na BK i razne bakterije (tehnika uzimanja materijala, pripreme pregled preparata) 50
9. Tehnika uzimanja, pripreme i obrade materijala za cistološki i histološki pregled 20
10. Pleuralna punkcija 15
11. Pleuralna drenaža (empijem, pneumotoraks) 5
12. Intubacija, bronhoskopija 5
13. Perkutane biopsije pluća i pleure 5
14. Primena kure hemioterapije (citostatika) 10
15. Kožne probe na alergene i PPD test: 20
16. Mere rehabilitacije (vežbe disanja, položajna drenaža, inhalacije lekova) 50
17. Obrada statističkih podataka na kompjuteru 10
8. REUMATOLOGIJA (12 meseci)
Struktura i funkcija koštanog zglobnog i vezivnog tkiva i patogenetski mehanizmi njihovog oštećenja.
- Dijagnostičke metode u reumatologiji
- Reumatoidni artritis
- Reumatske bolesti u dečjem dobu
- Sistemske bolesti vezivnog tkiva
- Degenerativna oboljenja perifernih zglobova i kičmenog stuba
- Metaboličke bolesti kostiju i zglobova
- Vanzglobni reumatizam
- Ostala oboljenja zglobova i kičmenog stuba
- Lečenje, rehabilitacija i ocena radne sposobnosti reumatskih bolesnika.
9. PROFESIONALNA TOKSIKOLOGIJA (12 meseci)
Produbljuju se i proširuju teoretska i praktična znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u delu programa za medicinu rada.
10. KLINIČKA FARMAKOLOGIJA (18 meseci)
Produbljuju se i proširuju teoretska i praktična znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programu za kliničku farmakologiju.
11. KARDIOHIRURGIJA (24 meseca)
Teorijska nastava na fakultetu, Praktična nastava i praktičan stručni rad obavljaju se na Fakultetu, klinici odnosno institutu i drugim zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove.
U toku teorijskog stručnog rada, produbljuju se i proširuju teoretska znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u odgovarajućim delovima programa za internu medicinu, grudnu hirurgiju, urgentnu medicinu, kardiologiju i druge internističke i hirurške specijalnosti i uže specijalnosti, a prema bližem određenju fakulteta.
12. VASKULARNA HIRURGIJA (24 meseca)
1. Uvod u vaskularnu hirurgiju
2. primenjena anatomija perifernih krvnih sudova
3. Osnove fiziologije perifernog protoka
4. Patofiziologija vaskularnih bolesti
5. Dijagnostika vaskularnih oboljenja
6. Medikamentozna profilaksa i lečenje vaskularnih oboljenja
7. Perkutana transluminalna angioplastika (indikacije, kontraindikacije, tehnike, neposredne i udaljene kontrole)
8. Osnovni principi operativnog lečenja oboljenja krvnih sudova
9. Akutna periferna ishemija
10. Povrede krvnih sudova
11. Hronična ishemija donjih ekstremiteta
12. Sindroma viscelarne ishemije
13. Hronična ishemija gornjih ekstremiteta
14. Vazopastična i neurovaskularna oboljenja
15. Aneurizme i pseudoaneurizme aorte i perifernih arterija
16. Arteriovenske fistule
17. Portna hipertenzija
18. Renovaskularna oboljenja
19. Elektrostimulacija srca, krvnih sudova i pejsmekeri
20. Oboljenja vena
21. Oboljenja limfatika
22. Rehabilitacija vaskularnih bolesnika
23. Novine u vaskularnoj hirurgiji
13. HIRURGIJA DIGESTIVNOG SISTEMA (24 meseca)
I semestar
- Hirurška anatomija jednjaka i želuca
- Hirurška anatomija tankog i debelog creva
- Hirurška anatomija jetre i bilijarnog sistema
- Hirurška anatomija pankreasa
- Fiziologija jednjaka i želuca
- Fiziologija tankog i debelog creva
- Fiziologija jetre i bilijarnog sistema
- Fiziologija pankreasa
- Fiziologija postresekcijskih stanja u dig. hirurgiji
- Ishrana hirurških bolesnika
- Totalna parenteralna ishrana
- Antibiotska profilaksa i terapija u dig. hirurgiji
- Laboratorijske analize u dijagnostici i praćenju dig. bolesn.
- RTG dijagnostika u dig. hirurgiji
- Dijagnostička endoskopija u dig. hirurgiji
- Interventna endoskopija u dig. hirurgiji
- Ultrazvučna dijagnostika u dig. hirurgiji
- Mogućnost SAT-scann-a i NMR u dijagnostici dig. bolesti
- Prolongirani pH-monitoring
- Primena manometrije u dijagnostici dig. bolesti
- Ehoendoskopija u digestivnoj hirurgiji
- Primena i mogućnosti radioizotopskih postupaka
- Ostale metode u dijagnostici digestivnih bolesti
- Epidemiologija tumora digestivnog sistema
- Principi hirurškog lečenja malignoma digestivnog sistema
- Limfadenektomija u hirurškom lečenju malignoma dig. sistema
- Hormonska modulacija digestivnih tumora
- Radio-i-hemioterapija digestivnih malignome
- Osnovni principi digestivne hirurgije (pristupi, tehnika, instrumenti, šivaći materijal, šav, drenovi i dr.)
- Primena staplera u digestivnoj hirurgiji
- Peritonitis
- Hirurgija kila
- Hirurgija ileusa
- Abdominalna trauma
II semestar
- Hirurgija jednjaka; pregled dijagnoznih protokola
- Hirurgija funkcionalnih oboljenja jednjaka
- Hirurgija povrede jednjaka
- Korozivne povrede jednjaka
- Hernije hijatusa
- Refluksna bolest jednjaka
- Refluksne stenoze jednjaka
- Jatrogeni i alkalni refluks-prevencija i hirurško lečenje
- Filozofija lečenja malignih tumora jednjaka i želuca
- Transtorakalna ezofagektomija
- Transhijatalna ezofagektomija
- Drugi hirurški postupci u lečenju malignoma jednjaka
- Rekonstruktivni postupci
- Hirurško lečenje malignoma kardije
- Palijativno hirurško lečenje malignoma jednjaka i kardije
- Druge terapijske mogućnosti
- Benigni tumori jednjaka i drugi ređi hirurški problemi
- Skleroinjecijska terapija varikoziteta jednjaka
- Direktni postupci (& Sugiura operacija) u lečenju variksa
- Šta ne činiti u hirurgiji jednjaka
- Moja iskustva u hirurgiji jednjaka (ugledni predavač)
- Hirurgija želuca i dvan.cr.: pregled dijagnoznih protokola
- Mogućnosti konzervativnog lečenja ulkusne bolesti
- Vagotomija u hirurgiji ulkusne bolesti
- Rezekcijski postupci
- Postresekcioni sindrom
- Principi hirurškog lečenja malignoma želuca
- Totalna gastrektomija sa limfadenektomijom
- Rekonstrukcija posle totalne gastrektomije
- Druge terapijske mogućnosti i palijacija
- Hirurgija benignih tumora želuca i drugi ređi problemi
- Korozivne povrede želuca i lečenje
- Šta ne činiti u hirurgiji želuca i duodenuma
- Moja iskustva u hirurgiji želuca i duod. (ugledni predavač)
III Semestar
- Manifestacija i dijagnostika oboljenja tankog i debelog creva
- Hirurška patologija tankog creva
- Vaskularne lezije creva
- Hirurgija crvuljka
- Kolon i rektum: pregled dijagnoznih protkola
- Interventna endoskopija
- Urođene anomalije
- Povrede
- Divertikuloza Volvulus
- Prolaps rektuma
- Benigni tumori
- Polipoza
- Karcinom kolona: principi i strategija u hirurškom lečenju
- Operativne tehnike
- Karcinom rektuma
- Miles-ova operacija
- Operacije sa očuvanjem anusa
- Adjuvantna terapija malignoma debeleg creva
- Recidivi, metastaze; hirurška strategija
- Preoperativna priprema
- Intraoperativna lavaža i endoluminalna proteza
- Druga retka obolenja
- Intestinalne stome
- Rezervoari
- Intraoperativne komplikacije u hirurgiji kolona i rektuma
- Principi anorektalne hirurgije
- Retrorektalni tumori
- Analna fiziologija
- Hemoroidna bolest
- Fistule i fisure
- Dermatološke bolesti perinalne regije
- Analni karcinom i mogućnosti u lečenju
- Analna inkontinencija
- Drugi kompleksni koloprotkološki problemi
- Fistule
- Šta ne činiti u koloproktološkoj hirurgiji
- Moja iskustva u koloproktološkoj hirurgiji (ugledni predavač)
- Hirurgija slezine
IV Semestar
1. Hirurška anatomija jetre i žučnih vodova
2. Fiziologija jetre. Sekrecija žuči. Sastav žuči. Enterostatična cirkulacija žučnih soli.
3. Kongenitalne anomalije jetre. Atrezija žučnih vodova. Dijagnostika i lečenje.
4. Kongenitalne ciste jetre. C. CarolI. Ciste holedohusa
5. Mehanizam/patofiziologija/formiranja žučnih konkremenata
6. Dijagostičke metode u bolesnika jetre, ž. vodova i pankreasa
- Nativni snimak
- Peroralna holecistografija
- Intravenska holongiografija
- Ultrasonografija i dopler ultrasonor
- Endoskopska retrogradna holecista, holangiografija (ERCP)
- Perkutana transhepatična holongiografija (RTS)
- Peroperativna holongiografija
- HIDA
- Peroperativna ultrasonografija
- Manometrija
- CT i NMR
- Holedoskopija
- Arteriografija
- Splenoportografija
- Ostalo
7. Interventne endoskopske metode
8. Interventne radiološke metode
9. Ekstrakorporalna litotripsija. Disolucione metode
10. Tumori jetre
- Benigni tumori
- Maligni tumori
- Metastatski tumori
11. Holelitijaza
12. Holedoholitijaza
13. Intrahepatična litijaza
14. Benigne, nekalkulozne bolesti žučne kese - Adenomiomatoza, holesterolaza, akalkulozni holecistit, emfizematozni holecistitis, holecistit u dece, holecistitis u starih osoba
15. Benigni i maligni tumori žučne kese
16. Unutrašnje i spoljašnje žučne fistule uključujući i biliobronhijalne Biliobilijarne, Biliodigestivne, Biliokolične fistule
17. Holecistektomija
18. Biliodigestivne anastomoze (indikacije, tehnika, komplikacije)
19. Terminalni sklerozirajući holangitis sekundarni sklerozirajući holangiti. Stenozirajući potilitis. Indikacije, tehnika i komplikacije sfinkterotomija
20. Tumori glavnih žučnih vodova. Tumori papile
21. Operativne povrede žučnih vodova. Benigne stenoze žučnih vodova. Stenoza holedohusa u horničnom pankreatitu
22. Retke bolesti bilijarnog trakta (Mirizi-ev sindrom, aneurizma a.hepaticea, variksi holedohusa, divertikulumi duodenuma, hemofilija, sakroioza žučnih vodova, orijentalni holangio-hepatitis i dr.)
23. Ehinokokus jetre. Ehinokokus i žučni vodovi
24. Povrede jetre
25. Resekcije jetre
26. Apscesi jetre (piogeni, solitarni, multipni, amebni)
27. Bilijarni ileus, Bouverret-ov sindrom
28. Embriologija, anatomija i fiziologija pankreasa. Kongenitalne anomalije pankreasa.
29. Akutni pankreatitis
30. Hronični pankreatitis
31. Ciste pankreasa, apsces pankreasa, pankrasni ascit
32. Karcinom pankreasa
- Sarkom pankreasa
- Benigni tumori pankreasa
33. Insulinom i drugi apudomi
34. Povrede pankreasa. Duodenopankreasne povrede
35. Portalna cirkulacija. Anatomija, fiziologija
36. Portalna hipertenzija. Metode lečenja
37. Tromboza lijenalne vene. Tromboza V. portae
38. Kako ja to radim? - tehnika anastomoza
39. Alternative u lečenju bolesti jetre, žučnih vodova i pankreasa
14. SOCIJALNA PSIHIJATRIJA (12 meseci)
I Semestar
1. Zaštita i unapređenje mentalnog zdravlja okosnica socijalno-psihijatrijske misli i prakse
Istorijat i razvoj socijalno-psihijatrijske misli. Savremene strategije u zaštiti (mentalnog) zdravlja i socijalna psihijatrija ("Zdravlje za sve" i nužnost reforme psihijatrije, uloga socijalne psihijatrijske misli u toj reformi). Psihijatrija i društvo (društveni podsistemi, društvene grupe, institucije). Socijalna psihijatrija i mentalna higijena.
Koncepcija "Zaštite" i unapređenja mentalnog zdravlja u društvenoj zajednici kao okosnica savremene socijalne psihijatrije (teorijski, metodološki i stručni osnovi i principi njihove operacionalizacije).
2. Stručno metodološki modeli socijalne psihijatrije
Psihijatrija u društvenom kontekstu i interakcije. Psihijatrija - društvo. Metodološki principi integracije stručnih i društvenih programa u zaštiti i unapređenju mentalnog zdravlja.
Modeli "Sveobuhvatne psihijatrijske zaštite" i metodološki principi na kojima se on zasniva. Komunalni (teritorijalni) princip psihijatrijske zaštite i njegova metodološka osnova. Savremeni principi multidisciplinarnosti i timskog rada u (socijalnoj) psihijatriji. Metodološki principi istraživačkog rada. Metodologija stručnog rada u reformisanoj psihijatrijskoj zaštiti (prevencija, lečenje, rehabilitacija). Metodologija savremene edukacije u području (socijalne) psihijatrije. Metodološki osnovi programiranja, planiranja, praćenja i evaluacije.
3. Stručno-organizacijski modeli socijalne psihijatrije
Primarna zdravstvena zaštita kao kičma sistema zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja (dispanzeri, centri za mentalno zdravlje u primarnoj zdravstvenoj zaštiti).
Sekundarni nivo zdravstvene zaštite i reformisane psihijatrijske službe (psihijatrijska odeljenja u opštim bolnicama i njihovi psihijatrijski dispanzeri, psihijatrijske bolnice i njihove vanbolničke službe). Tercijalni nivo (vrhunske psihijatrijske ustanove univerzitetskog ranga) i njihova uloga u reformisanom sistemu psihijatrijske zaštite.
Psihijatrijske službe u drugim medicinskim i nemedicinskim (društvenim) sektorima i njihovo stručnoorganizacijsko modeliranje.
Vaninstitucionalne organizacijske forme u zaštiti i unapređenju mentalnog zdravlja.
4. Društveni fenomeni i individualna patologija
Psihologija, psihodinamika i psihopatologija društvenih podsistema, formalnih grupa i institucija. Sociodinamika i sociopatologija institucionalnih aranžmana u savremenim društvima.
Društveni fenomeni (pojave) i njihovi (pojedinačni) pojavni oblici - odnosi, veze razgraničenja. Granice i mogućnosti socijalne psihijatrije u prevenciji društveno-patoloških pojava - nivo socijalne patologije. Socijalno-psihijatrijski pristup (indvidualnim) pojavnim oblicima socijalne patologije.
Uloga i mesto psihijatrije u prevenciji socijalno patoloških pojava. Principi povezivanja, koordinacije i integracije psihijatrijskih i mentalno-higijenskih programa sa programima i aktivnostima nemedicinskih (društvenih) sektora.
Socijalna psihijatrija i njene veze sa društvenim, kulturnim, javnim, medijskim, društvenopolitičkim asocijacijama i službama (značaj za prevenciju i rehabilitaciju).
5. Društvena mediko-legalna, forenzička, profesionalna i etička pitanja socijalne psihijatrije
Demodikalizacija društvenih i društvenopatoloških problema. Deideologizacija stručnih i društvenih angažmana socijalne psihijatrije. Optimalizacija društvenog angažmana socijalne psihijatrije.
Psihijatrija i kulturni pluralizam (pravo na različitost, pravo na privatnost, autnomnost, suverenitet, slobodu, samosvest i samoodgovornosti).
Principi osavremenjivanja tradicionalno medicinskih načela u prevenciji, lečenju i rehabilitaciji. Institucija obaveznog i prisilnog lečenja u svetlu savremenih stručnih društvenih i etičkih principa. Legalni i forenzički okviri psihijatrijskog rada - zakonodavna i administrativna pitanja i problemi. Psihijatrijska i ljudska prava.
II Semestar
6. Socijalne odrednice psihijatrijskih poremećaja
- Princip dijagnostike, terapije i rehabilitacije
- Psihijatrijski poremećaji i njegov živi i uži društveni kontekst. Društveni činioci kao etiopatogenetski, favorizujući, patoplastični, precipitirajući faktori psihijatrijskih poremećaja. Psihijatrijski poremećaj i karijera (životni put) pacijenta - prevencija neželjenih tokova i ishoda.
Socijalno psihijatrijski pristup dijagnostici, terapiji i rehabilitaciji psihijatrijskih poremećaja.
a. područje neuroza i sličnih poremećaja
b. područje psihosocijalnih problema (problem življenja)
c. područje psihoza
d. područje organske patologije odnosno biološke psihijatrije.
7. Socijalno patološke pojave i njihovi pojavnic oblici
Alkoholizam (savremeni principi istraživačkog i stručnog rada, principi prevencije, lečenja i rehabilitacije u zajednici)
Zloupotreba i zavisnost od droga i drugih psihoaktivnih supstanci (principi savremenog istraživačkog i stručnog rada, metodološki i organski modeli, edukacija i reedukcija, socijalna reintegracija).
Drugi, patološki oblici čovekove socijalne disfunkcionalnosti - njihova prevencija, pružanje psihijatrijske pomoći i uloge u socijalnoj reintegraciji i rehabilitaciji.
8. Društveni podsistemi, populacione grupe njihova psihodinamika, sociodinamika i patologija
Psihologija i psihopatologija braka i porodice. Dete i porodična patologija. Škola i individualna patologija učenika, specifični psihički poremećaji školske dece i omladine. Psihopatologija adolescentnog doba. Psihopatologija socijalne izolacije, usamljenost i anomije.
Psihologija i psihopatologija marginalnih i društvenih grupa (nezaposleni, penzioneri, stare osobe "devijanti").
Psihologija i psihopatologija u tzv. totalnim institucijama (vojni kolektivi, zatvori, tradicionalne psihijatrijske bolnice).
15. SUDSKA PSIHIJATRIJA (12 meseci)
I Semestar
Nastavne jedinice:
- Istorijat Sudske psihijatrije
- Pravna, poslovna i parnična sposobnost
- Pojam subjekta u pravu, fizičko i pravno lice, deca, maloletnici, punoletna lica
- Vrste pravnih poslova - poslovi među živima i za slučaj smrti, jednostrani i dvostrani
- Pojam i sadržina testamenta
- Sposobnost za pravljenje testamenta, opozivanje testamenta, ništavnost testamenta, tumačenje testamenta
- Pojam braka i bračnih smetnji
- Pojam nevažećeg braka. Nepostojeći ništavni brak zbog duševnog oboljenja
- Razvod braka zbog duševnog oboljenja i posledice
- Vrste starateljstva nad maloletnicima i nad licima lišenih poslovne sposobnosti
- Pojam potpune i delimične poslovne nesposobnosti
- Veštačenje testamenta i raznih ugovora
- Veštačenje poslovne sposobnosti
- Veštačenje u predmetima razvoda braka. Dodela dece, veštačenje roditelja i dece
- Pojam opšte, životne i radne sposobnosti
- Veštačenje radne sposobnosti
- Pojam neimovinske i imovinske štete
- Veštačenje bolnice, straha, unakaženosti i estetske unakaženosti
- Veštačenje telesnih povreda
- Veštačenje o radnoj sposobnosti na zahtev SIZ-ova za penzijsko osiguranje
- Problem rentne neuroze
- Pojam Krivičnog prava i odnos istog sa Psihijatrijom
- Pojam Krivičnog dela. Činjenje, nečinjenje i posledice
- Pojam društvene opasnosti dela
- Objekt i subjekt krivičnog dela
- Pojam uračunljivosti sa aspekta Krivičnog prava
- Metode utvrđivanja uračunljivosti odnosno neuračunljivosti, biološke, psihološke i druge metode
- Zakonski pojam bitno smanjene uračunljivosti
- Pojam actiones liberne in Causa u vezi čl. 12. stav 3. Krivičnog zakona
- Vrste vinosti. Svesni i nesvesni nehat
- Mere bezbednosti medicinskog karaktera. Čuvanje i lečenje u psihijatrijskoj ustanovi, stacionaru ili na slobodi
- Maloletnička delikvencija i inplikacije
- Pojam sudsko-psihijatrijskog veštačenja - Razlika između svedoka i veštaka - Veštačenje po spisima - Veštačenje u toku sudskog postupka - Psihijatrijski bolesnik pred sudom, kao stranka ili svedok
II Semestar
Medicinska psihologija, sudska patopsihologija i sudska psihopatologija
- Filozofsko i psihološko određivanje prema pojmu duševni život
- Strukture ličnosti, odbrambeni mehanizmi, psihoanalitičko tumačenje ličnosti
- Lolistički pristup ličnosti i multidimenziona terapija nastanka mentalnih poremećaja
- Forenzički značaj poremećaja svesti
- Forenzički značaj poremećaja opažanja
- Forenzički značaj poremećaja pažnje
- Forenzički značaj poremećaja pamćenja
- Forenzički značaj poremećaja inteligencije
- Forenzički značaj poremećaja mišljenja
- Forenzički značaj poremećaja emocija
- Forenzički značaj poremećaja volje i motiva
- "Normalna" i "patološka" motivacija za krivičnu radnju
- Nesvesna i svesna motivacija za krivično delo.
Sudska psihijatrija Ukupni broj časova
- Forenzički značaj endogenih psihoza
- Forenzički značaj simptomatskih psihoza
- Forenzički značaj reaktivnih psihoza
- Forenzički značaj osoba sa dijagnozom "Poremećaj ličnosti"
- Forenzički značaj neuroza
- Forenzički značaj osoba sa intelektualnim oštećenjem, oligofranija i demencija
- Forenzički značaj osoba sa sumanutim
- Metode kliničkog i parakliničkog ispitivanja sudskog ispitanika
- Veštačenje u oblasti tzv. prinudnog prijema u psihijatrijsku ustanovu
- Veštačenje u oblasti akutnog napitog stanja (tipičnog i atipičnog) i u oblasti hroničnog alkoholizma
- Značaj alkoholemije u toku veštačenja
- Veštačenje u oblasti seksualnih delikata ("bludne radnje")
- Kulturalni aspekt nekih delikata u SRJ
- Neukazivanje lekarske pomoći
- Lekarska tajna
- Nesavesno lečenje bolesnika
- Pojmovi semantički problemi na nivou Pravo-Sudska psihijatrija: uračunljivost, rasuđivanje, stav 3. člana 12. KZ itd.
16. PSIHOTERAPIJA (24 meseca)
I
1. Teorijske osnove psihoterapije - škole i pravci
2. Teorije o razvoju i strukturi ličnosti
3. Psihoterapijski proces u psihodinamičkoj psihoterapiji
4. Metode psihoterapije
5. Psihodinamika i psihoterapija kliničkih sindroma
6. Grupna psihoterapija
7. Naučnoistraživački rad i edukacija
II
Praktična nastava, odnosno praktični stručni rad
U toku praktične nastave kandidat stiče sledeće veštine: dijagnostika i procena pacijenta za vrstu psihoterapije; vođenje razgovora sa pacijentom; uspostavljanje psihoterapijskog odnosa i stvaranje uslova za psihoterapiju; način registrovanja i prikazivanja psihoterapijskih sastanaka; određivanje ciljeva psihoterapije; uspostavljanja psihoterapijskog dogovora i saveza; tehnike površinskih metoda psihoterapije; tehnike savetovanja; tehnike psihodinamičke, kratke, duge i grupne psihoterapije; tehnike porodične psihoterapije; prepoznavanja i načina obrade otpora, prenosa i posredovanja; specifičnosti tehnika psihoterapije u dispanzeru, dnevnim i celodnevnim odeljenjima.
17. ULTRAZVUK U KLINIČKOJ MEDICINI (18 meseci) Fizika ultrazvuka
- Osnovni pojmovi u ultrazvučnom talazu
- Pretvarač
- Aparati za ultrazvučnu dijagnostiku
- Tačnost merenja ultrazvukom i testiranje uređaja za ultrazvučnu dijagnostiku
- Bezbednost ultrazvuka
- Primena računara i obrada rezultata ultrazvučnog nalaza
- Novi pravci razvoja ultrazvučne dijagnostike
Oftalmologija
- Istorijat, osnovni pojmovi, tipovi slike, amplifikacije i ehografije
- Standardizovana ehografija
- Tkivna dijagnostika
- Biometrija u oftalmologiji, upoznavanje sa aparatima
- Biometrija i izračunavanje dioptrijske vrednosti intrakularnog sočiva
- Intraokularne promene
- Intraokularni tumori, tumorima slične lezije odraslih
- Trauma i strana tela
- Inflamatorni sindrom orbite
- Tumori orbite
- Ultrazvuk i kompjuterizovana tomografija
V. Ultrazvuk slezine
- Ehoanatomija normalne slezine
- Splenomegalije
- Tumori i ciste slezine
VI. Retroperitonealni procesi
- Tumori, žlezde, hematomi
- Abdominalna aorta
- Nadbubrežne žlezde
VII Trbušni zid, intraperitonealne kolekcije I. Kardiologija (ehokardiografija)
- Ultrazvučne metode u kardiologiji
- Indikacije i pripreme za pregled
- M-MOD tehnika
- Dvodimenzionalna tehnika
- Dopler tehnika
- Dopler u boji
- Stress eho i farmako testovi u ehokardiografiji
- Kontrastna ehokardiografija
- Transezofagiealna ehokardiografija
- Semiinvazivne tehnike u ehokardiografiji
- Hemodinamski podaci koje daje ehokardiografija
II. Ultrazvučni pregled oboljenja srca
- Normalne mane i stenoza, insuficijencija, prolaps mitralnog zaliska i druge bolesti)
- Aortne mane (stenoza i insuficijencija)
- Bolesti aorte (aneurizme, disekcije)
- Oboljenja trikuspidnog zaliska (stenoza, insuficijencija)
- Oboljenja zaliska plućne arterije (stenoza, insuficijencija)
- Plućna hipertenzija
- Oboljenja miokarda (miokarditisi, kardiomiopatije, druge bolesti)
- Ishemijska bolest srca - ibs (testovi, analiza segmentne pokretljivosti, ultrazvučna procena funkcije leve komoreu ibs, akutni infarkt, komplikacije ibs, perfuziona ehokardiografija
- Oboljenja perikarda (izliv i temponada, athezije, konstrikcija, infiltracija i tumori)
- Urođene srčane mane odraslih (ASD, BSD, DAP, KOA i opstrukcije velikih arterija, kompleksne mane, postoperativno praćenje)
- Strane mase u srcu (infektivni endokarditis, trombi, tumori)
- Ultrazvučna dijagnostika medijastinalnih oboljenja
- Veštačke valvule (normalan nalaz i poremećaji funkcionisanja, komplikacije)
Angiologija
- Osnove ultrasonografske dijagnostike u angiologiji i metode ispitivanja
- Određivanje perfuzionog pritiska ultrazvukom
- Dupledž scaning i color doppler perifernih arterija
- Ultrasonografija aorte, donje šuplje vene i njenih grana
- Ispitivanje perifernih vena ultrazvukom
- Ispitivanje askulogene impotencije ultrazvukom
Neurologija
- Fiziologija i patofiziologija moždane cirkulacije
- Ultrazvučna neurodijagnostika - principi ultrazvučne dijagnostike bolesti krvnih sudova
- Upoznavanje sa aparaturom za ultrazvučnu dijagnostiku
- Medijastinuma i dijafragme
VII. Nadbubrežne žlezde
- Tehnika pregleda, normalna sonografska anatomija nadbubrega, ultrazvučna dijagnostika bolesti nadbubrega
Opstetricija
- Istorijat, mogućnosti ultrazvuka u opstetriciji
- Ultrazvučni aspekt rane trudnoće
- Normalna fetalna ehoanatomija
- Rast ploda, poremaćaji razvoja, biometrija,
- Položaj ploda, plodova voda, pupčana vrpca,
- Višeplodna trudnoća,
- Ultrasonografija placente
- Sonografska procena petalne maturacije
- Fetalna ehokardiografija
- Sonografija trudnoće visokog rizika
- Anatomije fetusa
- Aspiracija trofoblasta, amniocenteza, kordocenteza
- Fetoskopija, terapijski zahvati in utero
- Ektopična trudnoća, tumori male karlice i trudnoća
- Rezus aloimunizacija, intrauterina transfuzija
- Legalno pravni aspekti primene ultrazvuka
Ginekologija
- Ultrazvučni pregled u ginekologiji
- Normalna anatomija male karlice
- Sonografija menstrualnog ciklusa
- Kongenitalne anomalije uterusa, intrauterini ulošci
- Dopler ultrasonografija cerebralnog krvotoka
- Dupledž scanner - metoda i principi
- Klinička primena dupledž scannera, karotidne arterije
- Uporedni pregled rezultata dobijenih metodom dupledž scannera i kriterijum metodama
- Transkranijska dopoler sonografija (TDC), metoda i principi
- Tehnika i klinička primena TDC
- TDC monitorovanje za vreme karotidne endarterektomije
- Spektralna frenkvencijska analiza i flonj mapping
Žlezde, dojka i meka tkiva
I Štitasta i paratireoidne žlezde
- Normalna anatomija i savremena "imaging" ultrazvučna dijagnostika štitaste i paratireoidnih žlezda
- Dijagnostika difuznih i fokalnih bolesti štitaste i paratireoidnih žlezda
II Pljuvačne žlezde i meka tkiva vrata
- Tehnika pregleda, normalna sonografska anatomija bolesti pljuvačnih žlezda i mekih tkiva vrata
III Dojka
- Tehnika pregleda, normalna ehomamografija "imaging" bolesti dojke
Ultrazvučna dijagnostika bolesti dojke
IV Meka tkiva, mišići i tetive
- Tehnika pregleda, normalna sonografska anatomija dijagnostika bolesti mekih tkiva, mišića i tetiva
Zglobovi
- Tehnika pregleda, normalna sonografska anatomija zglobova, "imaging" dijagnostika bolesti i povreda
VI Pluća, pleura, medijastinum, dijafragma
- Tehnika pregleda, normalna sonografska anatomija
- Ultrazvučna dijagnostika bolesti pluća, pleure
- Ostala patologija, tumori (miomi) materice
- Tumori ovarijuma
- Zapaljenjske kolekcije, endometrioza
- Infertilitet i terapijski postupci
- Program vantelesnog oplođenja
- Invazivni sonografski postupci u ginekologiji
- Vaginosonografija
- Ehomamografija
- Bubreg, anatomija i tehnika pregleda
- Kalkuloza bubrega, hidronefroza, zapaljenja
- Povrede bubrega, kongenitalne anomalije, nadbubreg
- Tumori bubrega i kanalikularnog sistema, ciste
- Problem transplantiranog bubrega
- Intervencije pod ultrazvukom (biopsija, nefrostomija, anterogradna pijelouretrografija, punkcija i sklerozacija cista i perinefritičnih kolekcija)
- Ureter, anatomija i tehnika pregleda kalkuloza, opstrukcije, anomalije, patologija ureterovezikalnog ušća
- Mokraćna bešika, anatomija i tehnika pregleda zapaljenja, kalkuloza,divertikulum, tumori, strana tela, povrede, perivezikalni prostor, transuretralna ehosonografija
- Prostata i vezikule seminalis, anatomija i tehnika pregleda, zapaljenja, kalkuloza, adenom, karcinom, transrektalna ehosonografija
- Skrotum, testis, epididimi, penis, anatomija i tehnika pregleda, zapaljenja, torzija, tumori, kong, anomalije, hidrokela, hematokela varikokela, funikokela, povrede
- Ehokardiologija u pedijatriji
- Ehokardiografska identifikacija srčanih struktura i principi segmentne sekvencijalne metode
- Venoatrijalni segment
- Ehokardiografska dijagnostika atrijalnih izomerizama, anomalnog utoka plućnih vena i anomalija ulivanja sistemskih vena
- Atrioventrikularni spoj
- Dijagnostika ASD tipa sekundom i sinus venosus
- Komorski segment
- Dijagnostika AV sklada i nesklada (ebstein, stenoza, insuficijencija i atrezija mitralnih i trikuspidnih zalistaka)
- Ventrikulo-arterijski spoj, ehokardigrafska dijagnostika parcijalnog i kompletnog A-V kanala
- Ventrikulo-arterijski nesklad
- Ehokardiografska dijagnostika različitih oblika VSD
- Bolesti velikih krvnih sudova
- Ehokardiografska dijagnostika komorske inverzije, zajednička komora, dvostruko pregrađena desna komora
- Bolesti miokarda kod dece, ehokardiografska dijagnostika konotrunkalnih anomalija: sindroma fallot, pulmonalne atrezije, truncus arteriosus communisa
- Bolesti endokarda i perikarda, ehokardiografska dijagnostika transpozicija velikih krvnih sudova i njihovog dvostrukog izlaska iz desne komore
- Ehokardiografska dijagnostika stenotičnih lezija aorte (aortna stenoza, koarktacija, prekid aortnog luka)
- Ehokardiografska dijagnostika stenotičnih lezija na plućnoj arteriji: subvalvularna i valvularna stenoza, periferne stenoze
- Ehokardiografska dijagnostika aorto-pulmonalnih komunikacija (aorto-pulmonalnia prozor, ductus arteriosus persistens, aorto-pulmonalne kolaterale)
- Ehokardiografska dijagnostika oboljenja miokarda (miokarditisa, primarnih i sekundarnih kardiomiopatija)
- Ehokardiografska dijagnostika bolesti endokarda i perikarda (infektivni i reumatski endokarditis, eksudativni i konstruktivni perikarditis)
II CNS
- Normalna anatomija moždanih struktura
- Transfontanelarna ultrasonografija, tehnika pregleda
- Hipoksično ishemijska encefalopatija, intrakranijalne hemoragije
- Ultrasonografska dijagnostika proširenja komorskog sistema mozga, hidrocefalus, druge anomalije CNS (porencefalija), atrofija mozga (leukomalacija)
III Ortopedija
- Normalna sonografska anatomija dečjeg kuka
- Metoda ultrazvučnog pregleda (GRAF)
- Ultrasonografska dijagnostika razvojnih poremećaja dečjeg kuka, uloga ultrasonografije u prevenciji i terapiji razvojnih poremećaja kuka
- Ultrasonografija kolenih zglobova kod dece
IV Abdomen
- Normalna anatomija abdominalnih organa, retroperitoneum,
- Tehnika i specifičnost pregleda
- Kongenitalne anomalije hepatobilijarnog i urogenitalnog sistema
- Stečena oboljenja paranhimskih organa u abdomenu
- Maligni tumori u abdomenu deteta
Veštine:
I Opšte
- Ultrasonografija u gastroenterologiji i hepatologiji
- Indikacije i priprema za pregled
- Real-time tehnika
- Doppler tehnika - pulsni dopler
- Color doppler tehnika
- Invazivni ultrazvuk, tehnika punkcije i biopsije
- Preoperativni ultrazvuk
II Ultrazvuk jetre
- Ultrasonografska anatomija normalne jetre
- Difuzne bolesti jetre
- Fokalne bolesti jetre - benigne, maligne, ciste, solidne vaskularne bolesti jetre
- Portna hipertencija
- Krvni sudovi jetre - vaskularna patologija
III Ultrazvuk žučne kesice i žučnih puteva
- Ehografija normalne žučne kesice i žučnih puteva
- Kalkuloza žučne kesice i žučnih puteva
- Zapaljenske bolesti žučne kesice
- Tumori žučne kesice i žučnih puteva
- Kongenitalne anomalije žučne kesice i žučnih puteva
- Opstruktivna žutica
IV Ultrazvuk pankreasa
- Ehoanatomija normalnog pankreasa
- Akutni pankreatitis
- Hronični pankreatitis
- Ciste i pseudociste pankreasa
- Tumori pankreasa
Veštine iz ultrazvuka po disciplinama uže specijalizacije Fizika ultrazvuka
1. Da razlikuje tipove ehografije
2. Da zna sve tipove slike
3. Da je upoznat sa tipovima amplifikacije (linearna, logaritamska, C-kriva)
4. Da je obučen za standardizaciju ehografije
5. Da je upućen u tkivnu dijagnostiku
6. Da je obučen za merenja pomoću ultrazvuka, i da može da predvidi (i otkloni) greške pri merenju.
Ginekologija i akušerstvo
- Rukovanje savremenim i vrhunskim aparatima:
- Detalja ehoanatomija, biometrija i ehokardiografija ploda, ultrasonografija plecente;
- Uzimanje plodova vode pod ultrazvukom u ranoj (16-18) i odmakloj fazi gestacije (radi L/S donosa);
- Ultrazvuk najčešćih teških fetalnih malformacija;
- Protokol pregleda u infertilitetu i folikulometrija;
- anatomija male karlice i tumora organa pelvisa;
- Sonografija ektopične trudnoće;
- Primena dopolera u opstetriciji i ginekologiji.
Ultrazvuk abdominalnih organa
1. Real-time metodu vizuelizacije jetre, žučne kesice i žučnih puteva, pankreasa, slezine, abdominalne aorte, retroperitoneuma.
2. Treba da je upoznat sa tehnikom biopsije i punkcije abdominalnih organa pod kontrolom ultrazvuka.
3. Da je obučen sa doppler i color doppler eho-angiografijom krvnih sudova abdomena.
4. Kandidat mora biti osposobljen da samostalno pregleda i dijagnostikuje oboljenja abdominalnih organa metodom real-time ultrasonografije.
Pedijatrija Ultrazvuk glave
- Da identifikuju komorski sistem i prepoznaju njegove anomalije;
- Da razlikuju hemoragiju i edem od sličnih parenhimskih promena;
- Da ustanove postojanje vaskularnih malformacija u mozgu;
Kardiologija
- Da ovlada klasičnim dvodimenzijskim ehokardiografskim presecima (normalan ehokardiografski nalaz);
- Da izvrše dijagnostiku jednostavnih srčanih mana (ASD, VSD, DAP, T. Fallot);
- Da konstatuju i izvrše diferencijaciju osnovnih kardiomiopatija;
- Ehokardiografski pregled Doppler metodom;
Abdomen
- Pregled normalnih abdominalnih organa;
- Prepoznavanje anomalije abdominalnih organa;
Ultrazvuk koštano zglobnog sistema
- Pregled normalnih struktura zgloba kuka;
- Prepoznavanje hipoplazije i kongenitalnog iščašenje kuka.
Ehokardiografija
1. Da perfektno ovlad M-mod i dvodimenzionalnom tehnikom normalnog nalaza;
2. Da perfektno ovlada tehnikom konvencionalnog (pulzirajućeg) dopplera;
3. Da perfektno ovlada tehnikom dopplera u boji;
4. Da samostalno izvede preglede sa kontrastom.
Urologija-nefrologija
1. Kandidat mora biti upoznat sa normalnom anatomijom svih organa urinarnog i genitalnog trakta sa kongenitalnim anomalijama razvoja koje se ovom metodom mogu eksplorisati.
2. Potpuna osposobljenost da se dijagnostikuju razne patološke promene i procesi, kao i da se proceni njihova rasprostranjenost i obim, a takođe stepen zahvaćenosti i oštećenje ovih organa.
3. Kandidat mora ovladati tehnikom dijagnostičke punkcije patoloških tečnih kolekcija, i biopsije bubrega vođene ultrazvukom.
Angiologija
1. Određivanje perfuzionog pritiska na pojedinim nivoima arterijskog stabla ekstremiteta i utvrđivanje segmentalnih pritisaka.
2. Potrebno je da savlada pravilno registrovanje ultrazvučnih krivulja, analizu njenih pojedinih segmenata i da odredi pulzatilni indeks (PI) na pojedinim arterijama.
3. Korišćenje savremenijih aparata, treba da savlada dupleks skeniranje i kolor dopler analizu pojedinih kritičnih mesta, i proceni hemodinamski značaj obliteracije ili stenoze krvnog suda.
4. Radi dijagnostikovanja latentne insuficijencije periferne cirkulacije, potrebno je da savlada test opterećenja na pokretnom tepihu i test reaktivne hiperemije.
5. U cilju dijagnostike oboljenja arterija gornjih ekstremiteta treba da savlada testove za procenu sindroma gornje aperture toraksa.
Ultrazvučna neurodijagnostika
1. Sigurnost u pronalaženju svih segmenata moždanih arterija (ekstra i endokrenijalnih);
2. Pouzdanost u interpretaciji dobijenih nalaza ultrasonografskim metodama;
3. Visoko stručno poznavanje cerebrovaskularne patologije i sposobnost postavljanja kliničke dijagnoze oboljenja;
4. Sposobnost povezivanja nalaza dobijenih ultrazvučnim metodama sa kliničkom dijagnozom oboljenja, i
5. Sposobnost izvođenja funkcionalnih (dinamičkih) testova u slučajevima kod kojih postoji indikacija za njihovo izvođenje (testovi kompresije a, carotis comunis i grana a. carotis edžterne, test hiperemije kod subklavijsko-vertebralnog steal sindroma, itd.)
Oftalmologija
1. Da ovlada biometrijom u oftalmologiji
2. Da bez teškoća prikaže sve anatomske strukture oka i orbite
3. Da ovlada kinetičkom ehografijom
4. Diferencijalna dijagnoza intraokularnih promena
5. Dijagnostika patoloških promena bulbarnog zida, tumora orbite, zapaljenja, traumatskih povreda
6. Da nauči primenu amplifikacije.
Žlezde, dojka, meka tkiva i ostalo
1. Sigurnost u pronalaženju i pregledu real-time i dupleks skeniranju:
- Štitaste i paratireoidnih žlezdi
- Pljuvačkih žlezdi i mekih tkiva vrata
- Dojke
- Skeletnih mišića i tetiva
- Zglobova
- Pluća, pleure, medijastinuma i dijafragme
- Nadbubrežnih žlezdi
2. Samostalno pisanje nalaza i zaključaka (tumačenje kliničke slike).
18. BOLESTI ZAVISNOSTI (12 meseci)
Teorijske osnove problema zavisnosti
1. Definisanje pojma zavisnosti, klasifikacija bolesti zavisnosti.
2. Epidemiološki metod u proučavanju bolesti zavisnosti
3. Biološke osnove zavisnosti (neurobiohemijsko funkcionisanje mozga)
4. Genetika bolesti zavisnosti
5. Psihološke osnove zavisnosti
6. Sociokulturne osnove zavisnosti
7. Integrativni pristup zavisnosti
A. Zavisnosti od alkohola
1. Definicija i klasifikacija alkoholizma
2. Epidemiološki aspekti i faktori održavanja alkoholizma
3. Faze u razvoju alkoholizma
4. Metabolički aspekti delovanja alkohola
5. Postavljanje dijagnoze u alkohologiji (dijagnostički kriterijumi)
6. Posledice alkoholizma (zdravstvene, porodične, profesionalne, socijalne)
7. Recidiv u alkoholičara
8. Alkoholizam u kriznim situacijama
B. Zavisnosti od droga
1. Definicija i klasifikacija upotrebe i zloupotrebe psihoaktivnih supstanci
2. Depresori centralnog nervnog sistema
3. Psihostimulativne droge
4. Fantastici i kanabinoidi
5. Inhalansi i savremene droge
6. Individualni faktori rizika za pojedinu zavisnost od droga
7. Porodični faktori rizika za pojavu zavisnosti od droga
8. Grupa, zajednica, društveni sistem vrednosti, anomija - kao faktori rizika
9. Problem adolescentne zavisnosti od droga
10. Posledice zavisnosti od psihoaktivnih supstanci (somatske psihijatrijske - dualna dijagnoza porodične, socijalne)
11. AIDS i zavisnost od droga
C. Ostale zavisnosti:
1. Nikotinizam (etiopatogeneza, komplikacije)
2. Kockanje
3. Zloupotreba hrane (gojaznost)
4. Seksualna zloupotreba
5. Traganje za senzacijama
Terapija zavisnosti
A. Terapija alkoholizma
1. Interdisciplinarni pristup u terapiji zavisnosti
2. Savremeni terapijski pristupi alkoholizmu
3. Specifičnosti motivacionog postupka u alkoholizmu
4. Prvi intervju sa alkoholičarem
5. Dispanzerski (ambulantni rad) sa alkoholičarem
6. Kliničko (bolničko lečenje) alkoholičara
7. Dnevna bolnica u tretmanu alkoholičara
8. Sistemska porodična terapija alkoholizma
9. Farmakoterapija alkholizma
10. Specifični terapijski pristupi pojedinim subkulturama alkoholičara (mladi, žene, stari, javne ličnosti, kombinovane toksikomanije)
11. Anonimnost u lečenju alkoholičara - etički, terapijski i socijalni aspekti
12. Terapijski ciljevi u lečenju alkoholizma
13. Trajanje terapijskog procesa
B. Terapija zavisnosti od droga
1. Rane mere u eksperimentalnoj upotrebi droga (savetodavni rad, mlađi, porodice, škola)
2. Prvi intervju i motivacioni postupak (zavisnik i porodica)
3. Farmkoterapija opijatske zavisnosti Metadon (metadonski programi detoksikacije, kratki, održavanje) 3 antagonisti i druga sredstva u terapiji opijatske zavisnosti)
4. Terapija akutne intoksikacije i apstinencijalne krize
5. Specifičnosti terapije drugih zavisnosti (barbiurati, hipnotici, neopijatski analgetici sedativi)
6. Specifičnosti terapije zavisnosti od kokaina i amfetamina
7. Specifičnosti terapije zloupotrebe halucinogena, inhalanasa i kanabinoida
8. Principi individualne terapije
9. Principi porodične terapije
10. Principi grupe terapije (socioterapija organizacija netnjorka)
11. Organizacija zdravstvene i socijalne zaštite problema zavisnosti od droga
12. Terapijski ciljevi i trajanje terapije
C. Terapija drugih zavisnosti
1. Nikotinizam
2. Kockanje
3. Zloupotreba hrane
4. Seksualna zloupotreba
5. Traganje za senzacijama
VI Prevencija problema zavisnosti
1. Osnovni principi preventivnog rada u problemu zloupotrebe alkohola i droga
2. Specifičnosti preventivnog rada u procesu edukacija edukatora
3. Specifičnosti preventivnog rada sa decom i mladima
4. Specifičnosti preventivnog rada sa roditeljima i porodicom
5. Organizacija preventivnog rada u lokalnoj zajednici
6. Specifični oblici prevencije kod mladih pod rizikom
7. Dosadašnji rezultati preventivnog rada.
VII Resocijalizacija i reintegracija lečenih zavisnika
1. Osnovni principi resocijalizacije i reintegracije lečenih zavisnika
2. Organizacija službi socijalnog rada
3. Organizacija defektološkog i pedagoškog rada
4. Principi organizovanja specifičnih ustanova u reintegracionom procesu (komune)
5. Organizacija nevladinih organizacija u borbi protiv zloupotrebe hemijskih sredstava
6. Organizovanje građana u lokalnoj zajednici
VIII Društvo i problemi zloupotrebe alkohola i droga
1. Kriminalitet i droga
2. Forenzički značaj zavisnosti
3. Službe javne bezbednosti i zavisnosti
IDž Naučnoistraživački rad u problemima zavisnosti
1. Neki istraživački pravci u alkohologiji
2. Istraživanja alkoholizma kod nas i u svetu
3. Istraživanja u oblasti zavisnosti od droga
Praktična nastava i veštine:
U toku praktične nastave kandidat stiče sledeće veštine: Uspostavljanje kontakta sa zavisnikom, porodicom i netnjorkom Tehnika prvog intervjua sa zavisnikom o porodicom Veštinu motivisanja zavisnika, porodice i netnjorka Dijagnostika upotrebe i stepena zloupotrebe psihoaktivnih supstanci Dijagnostika u okviru dualne dijagnoze Specifičnosti terapijskog pristupa: principi medikamentozne terapije veština metadonske detoksikacije porodična terapija individualna grupna terapija (mladi, žene, roditelji) uključivanje netnjorka Organizacija preventivnog rada i uključivanje u timski rad. Organizacija reintegracije zavisnika i uključivanje u timski rad Sticanje veštine u organizaciji savetovališta za rad sa probatorima Rad sa rigidnim alkoholičarskim sistemom Organizacija bolničkog i vanbolničkog tretmana zavisnika Savetodavne veštine u radu sa mladima pod rizikom.
19. VIRUSOLOGIJA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada produbljuju se i proširuju teorijska znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u odgovarajućim delovima programa za mikrobiologiju sa parazitologijom.
20. PARAZITOLOGIJA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada produbljuju se i proširuju teorijska znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u odgovarajućim delovima programa za mikrobiologiju sa parazitologijom, za dermatovenerologiju i kliničku mikologiju.
21. KLINIČKA MIKROBIOLOGIJA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada produbljuju se i proširuju teorijska znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u odgovarajućim delovima programa za mikrobiologiju sa parazitologijom.
22. MEDICINSKA CITOLOGIJA (12 meseci)
- Biologija ćelije sa osnovama humane genetike
- Odabrana poglavlja iz biofizike i biohemije
- Principi mikroskopske i mikrofotografske tehnike
- Odabrana poglavlja iz embriologije i histologije
- Odabrana poglavlja iz opšte patološke anatomije
- Metode rada u medicinskoj citologiji
- Citodijagnostika u ginekologiji
- Citodijagnostika u endokrinologiji i bolestima dojke
- Citodijagnostika u pulmologiji
- Citodijagnostika u gastroenterologiji i bolestima hepatobilijarnog trakta
- Citodijagnostika u hematologiji
- Citodijagnostika u urologiji
- Citodijagnostika u lokomotornom sistemu
- Citodijagnostika u neurologiji
- Citodijagnostika u različitim drugim bolestima
23. KLINIČKA PATOLOGIJA (12 meseci)
Prvi semestar
1. Normalna morfologija sa embriologijom
2. Fiziologija i patofiziologija
3. Odabrana poglavlja iz klinike, kliničke dijagnostike i terapije
4. Metodologija patomorfološke dijagnostike
5. Opšta patološka morfologija
6. Specijalna patološka morfologija
Drugi semestar
1. Specijalna patološka morfologija
2. Citodijagnostika
3. Odabrana poglavlja iz sudske medicine
4. Odabrana poglavlja iz epidemiologije.
24. NEONATOLOGIJA (12 meseci)
- Fetalni rast i razvoj
- Novorođenče: Stabilizacija i primarna evaluacija
- Novorođenče: Opšti principi nege
- Infekcija i odbrambeni mehanizmi
- Neuromuskularne bolesti novorođenčeta
- Respiratorni sistem
- Kardiovaskularni sistem
- Hepatobilijarni sistem
- Bolesti metabolizma bilirubina
- Hematopoetski sistem
- Urinarni sistem
- Endokrini sistem
- Koža
- Patološka stanja nosa, uha i grla novorođenčeta
- Patološka stanja oka novorođenčeta
- Hirurgija neonatalnog doba
- Prevremeno rođeno dete
25. DEČJA FIZIJATRIJA (12 meseci)
I
1. Fizijatrijska preventiva bolesti dečjeg doba
2. Fiziologija razvojnog doba
3. Fizijatrijska propedeutika
4. Dijagnostičke metode
5. Fizikalni agensi u pedijatriji
II
1. Obstetrična trauma i oboljenja koštano-zglobnog i neuro-mišićnog sistema u dece
2. Bolesti i povrede centralnog i perifernog nervnog sistema
3. Oboljenja kardiovaskularnog sistema, kože i vezivnog tkiva i sistemska obolenja
4. Bolesti organa za disanje i organa za varenje
5. Bolesti hematopoetskog sistema, metabolizma i urogenitalnog sistema.
III
1. Ovladavanje tehnikom fizijatrijskog pregleda novorođenčeta, odojčeta, malog, predškolskog i školskog deteta
2. Ovladavanje tehnikom pregleda funkcija pojedinih sistema u okviru pojedinih patoloških stanja
3. Osposobljavanje za samostalno izvođenje fizijatrijske procedeutike i osnovnih ED metoda
4. Ovladavanje postupcima terapijske primene termoterapije
5. Ovladavanje postupcima terapijske primene sonoterapije
6. Ovladavanje postupcima terapijske primene elektroterapije
7. Učešće u analizi EMG, ENG, SEP-a
8. Osposobljavanje za interpretaciju radioloških ispitivanja
9. Ovladavanje u postupcima primene fizioterapije i rehabilitacije kod bolesti i povreda centralnog i perifernog nervnog sistema
10. Ovladavanje postupcima fizijatrijskog lečenja kod oboljenja koštano-zglobnog i neuromišićnog sistema u dece
11. Samostalno propisivanje ortoza i protetskih sredstava
12. Samostalno aplikovanje ortotskih i protetskih pomagala
13. Ovladavanje u postupcima fizijatrijskog lečenja kod respiratornih oboljenja i kardiovaskularnih
14. Ovladavanje postupcima lečenja kod hroničnih metaboličkih i hematopoetskih bolesti
15. Aktivno učestvovanje u timskom radu kod kraniocerebralnih povreda
16. Osposobljavanje za procenu efekata rane rehabilitacije postoperativno
26. KLINIČKA GENETIKA (12 meseci)
U toku terapijske i praktične nastave kandidat treba da se osposobi:
1. da utvrdi kategoriju bolesti ili poremećaja (nasledna, nenasledna ili pod sumnjom na naslednost),
2. da poremećaj o kome je reč, što preciznije dijagnostikuje, da ustanovi etiologiju i eventualno patogenezu, što predstavlja osnovu za predviđanje (proračunavanje) rizika i za prognozu.
3. da spreči rađanje deteta sa naslednom bolešću ili anomalijom ili ponovnu pojavu poremećaja u već aficiranoj porodici,
4. da karakteristike poremećaja, prognozu za već rođeno dete sa anomalijama, mogućnosti terapije i rizik za rekurenciju, saopšti članovima porodice i da im da genetički savet.
Veštine
- Priprema i analizira preparate mitotskih hromozoma (i) 20
- Priprema i analizira preparate mejotskih hromozoma (u
materijalu dobijenom biopsijom i u semenoj tečnosti) (i ili p) 10
- Priprema i analizira hromozome u malignim ćelijama (hemofilije,
limfomi, solidni tumori) (i ili p) 10
- Priprema preparate i analizira ćelije horionskih resica (p ili i) 10
- Priprema preparate i analizira ćelije amnionske tečnosti
(Institut za mentalno zdravlje) (p ili i) 5
- Upoznaće:
- Metode traka (G, Lj, R, T, C) (i) 20
- Tehnike za analizu razmena sestrinskih hromatida (SCE) (p) 10
- Diferencijalno bojenje NOR-ova (p) 10
- Određivanje Barr-ovog tela (p) 20
- Određivanje Y tela (p) 20
- Metode priprema, analiza i primene dermatoglifa
(Institut za mentalno zdravlje) (p ili i) 10
- Metode analize heritabiliteta, ispitivanje blizanaca,
populaciono genetska ispitivanja (i) 10
- Konstrukciju i čitanje rodoslovnog stabla (i) 20
- Klinički genetičar mora, na osnovu stečenog znanja, da:
- Određuje elemente genetičke procene (EGP) (a i i)
- Određuje razloge za primenu EGP (i)
- Angažuje stručnjake različitih specijalnosti, relevantne
laboratorije i sve dostupne savremene dijagnostičke metode,
- Koordinira rad svih angažovanih stručnjaka,
- Klasifikuje prikupljene podatke
- Na osnovu tih podataka da postavi pravilnu dijagnozu (utvrdi
etiologiju određenog poremećaja) (a i i),
- Proračuna rizika za pojavu (ponovno javljanje bolesti u porodici (i)
- Kompetentno da genetički savet (roditeljima ili članovima
porodice (a i i)
27. ISHRANA ZDRAVIH I BOLESNIH LjUDI (12 meseci)
I Semestar
- Osnovi higijene ishrane
- Uvod
- Fiziologija ishrane
- Osnove imunologije i farmakologije
- Osnove ishrane pojedinih kategorija zdravih ljudi
- Metodologija ispitivanja ishrane i uhranjenosti ljudi
- Higijensko-epidemiološki aspekti hrane, sanitarni režim,
- Socijalni aspekti ishrane,
- Osnova higijene ishrane u vanrednim uslovima,
II Semestar
- Dijetoprofilaksa
- Dijetoterapija
- Obaveze i veštine
1. Da identifikuje zdravstvene probleme koji su u vezi sa ishranom bilo na individualnom nivou ili u zajednici,
2. Da izvede dijetetska ispitivanja i procesi stanje uhranjenosti grupe ljudi i pojedinaca,
3. Da zna da koristi antropometrijska merenja u proceni telesnog sastava, uz analizu relevantnih biohemijskih, funkcionalnih i kliničkih ispitivanja i podataka,
4. Da zna da odredi nutritivne potrebe grupa ljudi ili pojedinaca uz dobro poznavanje preporuka u ishrani pojedinih kategorija zdravih ljudi,
5. Da se potpuno osposobi da može da pruži savet o ishrani u bolesti i da planira sve najvažnije terapeutske dijete,
6. Da savlada osnovne metode zdravstveno vaspitnog rada na polju ishrane i da ih primenjuje u praksi.
28. KOMUNALNA HIGIJENA SA PATOLOGIJOM NASELjA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programima za higijenu, epidemiologiju i za socijalnu medicinu.
29. FONIJATRIJA (12 meseci)
1. Uvod u fonijatriju Klinička anatomija, fiziologija i patofiziologija fondacije i artikulacije.
2. Patologija larinksa i maksilofacijalnog područja
3. Uzroci oštećenja i poremećaja glasova i govora
4. Metode pregleda u fonijatriji
5. Klinička slika bolesti glasa i govora
6. Medikamentozna i konzervativna lečenja u fonijatriji
7. Fonohirurgija
8. Fonijatrijska rehabilitacija glasa i govora.
Praktična nastava i praktični rad.
Praktičan rad u laboratoriji. Metodologija priprema larinskog pereparata za naučno-istraživački rad.
Serijski i semiserijski preseci larinkasa. Fonijatrijski aspekti izučavanja larinksne histo-morfologije.
Proučavanje modela larinske beomehanike.
Biokibernetska fonacija.
Rad u operacionoj sali. Asistiranje pri izvođenju operacija na larinksu. Uvežbavanje endoskopskih laringoloških procedura. Upoznavanje sa principima rada laserske larinksne mikrohirurgije.
Praktičan rad sa fonijatrijskim pacijentima u ambulanti i na odeljenjima. Upoznavanje sa radom logopeda, fonopeda, psihologa i sirdopedadagoga. Neposredno učešće u timskoj dijagnostici i rehabilitaciji fonijatrijskih pacijenata.
Praktična demonstracija magnetofonske i video registracije glasa i govora. Rad na savremenoj sistematizaciji fonijatrijske dokumentacije.
30. AUDIOLOGIJA (12 meseci)
1. Fiziologija uva
2. Akustika i elektroakustika
3. Klinička anatomija i patologija uva
4. Patologija sluha
5. Patologija ravnoteže
6. Otoneurološka dijagnostika
7. Neurologija
8. Audiološka ekspertiza
9. Audiološka rehabilitacija
KATALOG VEŠTINA
I U
1. Audiovestibulološka anamneza kod odraslih 100
2. Audiološka anamneza kod dece 50
3. Otoneurološki pregled 100
4. Akumetrijsko ispitivanje sluha (zvučne viljuške) 100
5. Tonalna liminarna audiometrija kod odraslih 100
6. Supralininarni audiometrijski testovi 20
7. Totalna lininarna audiometrija kod dece 50
8. Plau audiometrija 20
9. Ispitivanje praga sluha auditivnim evociranim potencijalima
(BERA) 20
10. Procena stanja sluha kod dece mlađe od 2 godine 20
11. Timpanometrija kod odraslih 100
12. Timpanometrija kod dece 50
13. Timpanometrija ispitivanja funkcije Eustahijeve tube 20
14. Ispitivanje refleksa stapedijusa 50
15. Elektrokohleografija 20
16. Ispitivanje kortikalnih evociranih potencijala 20
17. Topodijagnostički testovi lezija facijalnog nerva
(Schirmer-ov test, hemijska i električna gustometrija,
refleks stapedijusa) 20
18. Radiološke metode u otoneurologiji (standardne,
kompjuterizovana tomografija, magnetna rezonancija) 50
19. Izučavanje procenta gubitka sluha po Folnjer-Sabine-u 20
20. Ocena radne sposobnosti lica oštećenog sluha 20
21. Razvrstavanje dece oštećenog sluha pri polasku u školu 20
22. Profesionalna orijentacija lica oštećenog sluha 10
23. Određivanje slušnog aparata kod odraslih 20
24. Određivanje slušnog aparata kod dece 10
25. Utvrđivanje govornog statusa 20
26. Test artikulacije 20
27. Rehabilitacija slušanja kod dece oštećenog sluha 50
28. Postavljanje osnovnog glasa kod dece oštećenog sluha 20
29. Vežbe artikulacije 20
30. Korekcija artikulacije na aparatu Visible speech 10
31. Vežbe za razvoj govora i jezika 50
32. Vežbe za razvoj grafomotorike 10
33. Redukcija psihomotorike 10
34. Testovi za procenu statičke funkcije Vestibularisa 50
35. Ispitivanje pozicinog nistagmusa 20
36. Testovi vizuelno-okulomotorne kontrole (dinamički test,
glatko praćenje, opokinetički nastagmus) 20
37. Kalorijsko ispitivanje vestibulariza sa ENG 50
38. Rotatorni testovi vestibularne funkcije sa ENG
(kupulometrija i pendularni test) 50
39. Procena vestibularnog oštećenja 20
40. Ocena radne sposobnosti kod oštećenja vesti bularisa 40
41. Osnove fonijatrijske anamneze i pregleda 20
42. Objektivna analiza glasa (aerodinamska ispitivanja,
stroboskopija, sonografija) 20
43. Elementi fonopedske rehabilitacije 20
44. Logopedski tretman govornih poremećaja 20
45. Savremeno vođenje audiološke dokumentacije
(videoregistracija, kompjuterizacija nalaza) 50
31. PERINATOLOGIJA (12 meseci)
1. Placenta
- stvaranje placente i morfološka struktura
- osnovna jedinica (histološka) placente
- razmena materija
- transfer kroz posteljicu
- funkcije placente
- respiratorna i nutritivna
- endokrina funkcija placente
- protektivna i ekskretorna funkcija
- pojam fetoplacentnog jedinstva i međuzavisnost funkcije
- sonografske karakteristike
- maturacija placente
- nepravilno usađena posteljica i negativne implikacije
- uticaj oboljenja majke na posteljicu
2. Invazivna prenatalna dijagnostika
- metode otkrivanja urođenih poremećaja u perinatologiji
- Biopsio chorionis (CVS)
- metoda baze kariotipizacije
- rana amniocenteza
- kultura ćelija plodove vode i određivanje kariotipa
- utvrđivanje metaboličkih enzimskih poremećaja iz ćelija plodove vode
- Cordocentesis
- tehnika izvođenja
- utvrđivanje kriotipa ploda iz fetalne krvi
- utvrđivanje imuno-hematoloških poremećaja ploda
- opšti principi prenatalnog utvrđivanja infekcije majke i fetusa
- utvrđivanje TORCH infekcija: Todžoplasma gondii
- detekcija virusnih infekcija u trudnoći (CMV, HVH, HIV)
- Rh imunizacija: postupak u dijagnostici
- intrauterina intravaskularna transfuzija
- fetalna terapija.
3. Savremena antenatalna dijagnostika
- enzimska dijagnostika (alkalna fosfataza, oksitokinaza, diaminooksidaza, leucinamionopeptidaza, celuloplasmin)
- hormonska dijagnostika
- opšti principi
- određivanje hirogonadotropina, progesterona, estrogena
- značaj određivanja humanog placentnog laktogena i proteina placente (PP)
- utvrđivanje vrednosti specifičnog glukoproteina placente
- biofizički način praćenja trudnoće opšti principi
- kardiotokografija
- primena ultrazvuka u akušerstvu
- opšti principi
- sonografsko utvrđivanje starosti trudnoće
- sonografska lokalizacija placente
- predikacija maturacije placente sonografskim putem
- primena ultrazvuka u invazivnim dijagnostičkim procedurama
- značaj određivanja biofizičkog profila
- predikacija fetalnog rasta i mase ploda
- ultrazvučno utvrđivanje količine i kvaliteta plodove vode
- otkrivanje fatalnih anomalija ultrazvukom
4. Oboljenja i stanja majke u graviditetu
- diabetes mellitus gestationis
- pregestracijski dijabetes (insulin zavisni)
- protokol za vođenje dijabetičnih trudnoća
- ERN gestotis
- terminalni stadijum gestoza
- Rh izoimunizacija
- morbus heemoliticus neonatorum
- endokrina oboljenja u trudnoći (hipofiza, tereoidea, nadbreg)
- srčane bolesti u trudnoći
- imunološki poremećaji u graviditetu
- hirurška oboljenja i graviditet
- sistemski lupus eritematodes
- višeplodna trudnoća i prenesenost
- perinatalna AIDS
- onkogeni problemi u perinatalnoj medicini
- koagulacioni poremećaji u graviditetu
- jatrogeni poremećaji u periodu graviditeta
- konatalna Todžoplasmoza
- virusne infekcije majke (HIV, CMV, Zoster)
- Infekcije Chlamydiom trachomatis i Mycoplasmama
5. Plodova voda
- opšte karakteristike plodove vode
- fizičko hemijske osobine
- uloga plodove vode u graviditetu
- razvoj fetalnih pluća i mehanizam disanja
- stvaranje i sastav surfaktanta i značaj za disanje
- uzimanje plodove vode amniocentezom radi određivanje fetalne plućne maturacije
- metode određivanja plućne maturacije: test cene (chake-test), Lecitin/sfinogomijelin (LS odnos)
- značaj određivanja fosfatidilgicerola u plodovoj vodi
- kvantitativno određivanje lecitina
- citološki elementi plodove vode u predikaciji fetalne maturacije
- određivanje kreatinina plodove vode i njegov značaj
- značaj određivanja glukoze za predikaciju zrelosti ploda
- bilirubin plodove vode u predukaciji stepena hemolitičke bolesti (Liley kriva)
- enzimska aktivnost plodove vode
- određivanje krvne grupe fetusa iz ćelija plodove vode
6. Porođaj kao fenomen reprodukcije
- mehanizam materičnih kontrakcija
- komplikacije u I i II porođajnom dobu
- nepravilna funkcionalna aktivnost materice u porođaju
- komplikacije I i II porođajnog doba
- normalan porođaj kao fenomen reprodukcije
- spontani prevremeni porođaj
- spontani pobačaj
- savremeno vođenje porođaja (indukovan i dirigovan)
- patološki porođaj
- osnovne karakteristike
- porođaj kod višestrukih trudnoća
- vođenje porođaja kod prenesenih trudnoća
- princip vođenja porođaja kod trudnoća sa visokim rizikom
- primena medikamenata (spazmolitici, analgetici i tokolitici)
- koagulacioni poremećaji i reperkusije u porođaju
- šok u akušerstvu
- akušerske operacije
- porođaj kod srčanih bolesti majke
- carski rez: indikacije i tehnika
- patološki peurperijum
- povrede neonatusa u toku porođaja
- intraapartalna asfikcija: detekcija
- primena intrauterine kardiotokografije u porođaju
- postupak sa neunatsusom majki sa Rh izoimunizacijom
- praćenje neonatusa majki sa Diabetes mellitus-om
32. MEDICINSKA INFORMATIKA (32 meseca)
I
Medicinsko odlučivanje: priproda kliničkih odluka, uslovi neodređenosti i proces dijagnostikovanja; odlučivanje u uslovima nesigurnosti; određivanje verovatnoće pre testa; subjektivne i objektivne; merenje operativnih karakteristika dijagnostičkih testova; verovatnoće posle testa: produktivna vrednost testa i Bauesova teorema; drvo odlučivanja.
Medicinski podaci: tipovi medicinskih podataka; upotreba medicinskih podataka; prikupljanje, čuvanje i korišćenje podataka; baze podataka i baze znanja; odnos između podataka i hipoteza.
Osnovni koncepti kompjuterizacije u medicini: pregled kompjuterskog hardvera i softvera; prikupljanje podataka i procesovanje signala; komunikacija podataka i tehnologija mreža.
Dizajniranje sistema i njihova procena: kompjuterski sistemi i upotreba; razvoj i primena medicinskih informacija sistema; procena medicinskih informacionih sistema.
Medicinska informatika: medicinska dokumentacija; bolnički informacioni sistem, laboratorijski informacioni sistem, farmakološki informacioni sistem; radiološki informacioni sistem; sistem praćenja pacijenta; informacioni sistem u primarnoj zaštiti; bibliotečki informacioni sistem; sistemi za podršku kliničkog odlučivanja; sistemi kliničkih istraživanja; kompjuteri u medicinskoj edukaciji; sistem zdravstvenog osiguranja; finansiranje zdravstva i procena tehnologija; pravci razvoja primene kompjutera u sistemu zdravstvene zaštite.
II
(a) Praktičan rad sa korisničkim paketima za obradu teksta, grafičkim paketima, unakrsnim tabelama i programima koji podržavaju rad sa bazama podataka.
(b) Rad sa statističkim paketima (SPSS,...)
(c) Logičko projektovanje IS po definisanom problemu
(d) Ekstrakcija potrebnih podataka iz projektovanje IS za konkretni istraživački problem i njegovo rešavanje u okruženju statističkog paketa
(e) Prikaz dobijenih rezultata (Tekst procesor, grafički paket, ...).
Ispiti iz opšte stručnih predmeta polažu se posle odslušane nastave istih.
Ispit iz predmeta Medicinska informatika polaže se posle položenih kolokvijuma iz ostalih predmeta.
- Rad iz uže specijalizacije brani se pred Komisijom koju odredi Veće.
33. ONKOLOGIJA (12 meseci)
I
1. Epidemiologija i prevencija raka
2. Epidemiološke metode i onkologija
3. Biologija raka
4. Citogenetika u dijagnostici i prognostici malignih bolesti
5. Odnos genotip fenotip u onkologiji
6. Morfologija tumorske ćelije i tkiva
7. etiologija i patogeneza tumora
8. Metastaze
9. Onkogeni virusi
10. Molekularni aspekti kancerogeneze
11. Učešće hormona u razvoju hormonozavisnih tumora
12. Antigen osobine malignih ćelija
13. Nespecifični antitumorski imunološki mehanizmi
14. Specifički antitumorski imunološki mehanizami
15. Mehanizmi antiizmicanja imunoj kontroli
16. Osnovi imunoprofilaksije i imunoterapije
17. Kinetika čelijske proliferacije
18. Evaluacija terapijskog efekta na maligne neoplazme
19. Aktuarijalna kriva po Kaplan Maier-u
20. Uloga hirurgije u onkologiji
21. Uloga hemioterapije u onkologiji
22. Osnovi zračne terapije u onkologiji
23. Dijagnostičke metode i TNM klasifikacija
24. Farmakologija antitumorskih preparata
II
1. Paraneoplazni sindrom: etiologija i patogeneza
2. Endokrine manifestacije maligne neoplazme
3. Neurološke manifestacije neoplazme
4. Hematološke manifestacije neoplazme
5. Renalne manifestacije neoplazmi
6. Paraneoplazme lezije koje napadaju kožu
7. Gastrointestinalni paraneoplazni sindrom
8. Kancer nepoznatog primarnog mesta, okultni kancer
III
1. Urgentna stanja u onkologiji
2. Urgentna stanja u CNS
3. Metabolične hitnosti
4. Hirurške hitnosti
5. Urološke hitnosti
IV
1. Nutritivna potpora u potranjenih bolesnika
2. Nadoknada krvi i proteina
3. Kontrola bola u bolesnika od kancera
4. Infekcije u bolesnika sa kancerom (dijagnoza i lečenje)
5. Kancer u bolesnika sa imunsupresijom
6. Nepovoljne posledice lečenja. Sekundarni kancer. Psihosocijalni aspekti u bolesnika sa kancerom
7. Rehabilitacija u bolesnika sa kancerom.
V
Prevencija, dijagnostika, terapija malignih bolesti u pojedinim oblastima, odnosno specijalnostima, i to:
1. ORL
2. Torakalna hirurgija
3. Gastroenterologija
4. Urologija
5. Ginekologija
6. Opšta hirurgija
7. Ortopedija
8. Oftalmologija
9. Neurohirurgija
10. Pedijatrija
34. GERONTOLOGIJA (12 meseci)
I
1. Uvod u gerontologiju
2. Fiziološki aspekti starenja
3. Psihološki aspekti starenja
4. Sociologija starenja i socijalna gerontologija
5. Socijalna zaštita starih
6. Ekologija ljudi starijeg životnog doba
7. Epidemiološki pristup gerontološkim problemima
8. Zdravstvena zaštita starih
9. Planiranje zdravstvene zaštite starih
10. Primarna zdravstvena zaštita starijih osoba
11. Principi samopomoći i samozaštite
12. Psihogerijatrijski problemi i zaštita mentalnog zdravlja u starosti
13. Klasifikacija i dijagnoza psihijatrijskih poremećaja u starosti
14. Farmakoterapija psihijatrijskih poremećaja u starosti biohemijski, farmakološki i klinički stavovi
15. Neurološki problemi u starosti
II
1. Specifičnosti internih bolesti
a) Bolesni KVS
b) Onkohematološki problemi
c) Oboljenja disajnih organa
d) Bolesti digestivnog trakta
e) Metabolički i endokrini poremećaji
f) Oboljenja urinarnog trakta
g) Imunološki poremećaji i alergijske bolesti
i) Diferencijalna dijagnoza komatoznih stanja
j) Osnovi nege gerijatrijskih bolesnika
2. Klinička farmakologija starih
3. Hirurški problemi starih osoba
4. Ortopedski problemi i biomehanika starih osoba
5. Ginekologija starih žena
6. Oko u starosti
7. ORL i starost
8. Oralni problemi u starih
35. ZDRAVSTVENO VASPITANjE (12 meseci)
Socijalna medicina: dualistička priroda medicinske nauke kroz istoriju, istorijski razvoj javno zdravstvenog pristupa, razvoj shvatanja o zdravlju i savremeni koncept zdravlja, savremeni koncept zaštite zdravlja, primarna zaštita i koncept "Zdravlje za sve do 2000 godine", promocija zdravlja, osnovne karakteristike sistema zdravstvene zaštite i zdravstvene službe u svetu i kod nas.
Odabrana poglavlja iz medicinske sociologije: socijalni uticaji, ponašanje i zdravlje (kultura, porodica, vršnjaci), socijalni koncept bolesti i zdravlja, makrosistem zdravstvene zaštite, mikrosistem zdravstvene zaštite, verovanja, stavovi, vrednosti, dimenzije stavova, funkcije stavova, zdravlje kao vrednost, motivi i potrebe, motivi za zdravlje, starih kao motiv, zdravstvena praksa i motivi.
Osnovi komunikacija: komunikacije, inovacija, socijalne promene, elementi difuzije inovacija, proces inovacija odluka, kanali, prihvatanje ili odbacivanje zdravstvenih informacija, psihologija ljudskih odnosa i komunikacije.
Zdravstveno vaspitanje: učenje i znanje, proces učenja, odnos znanja i ponašanja, uloga zdravstvenih znanja, ponašanje i zdravlje, zdravo ponašanje i njegovo formiranje, ponašanje u vezi sa rizikom, nezdravo ponašanje, individualno i organizovano ponašanje, modeli za objašnjenje individualnog ponašanja u vezi sa zdravljem, model verovanja u zdravlje, metode rada sa ljudima, individualne, grupne, zdravstveno vaspitanje - 295 - kao teorija i praksa, istorijat i etape u razvoju, pregled definicija, sadašnje shvatanje, oblici organizovanja u svetlu, promocija zdravlja i zdravstveno vaspitanje, zdravo ponašanje, rizičko ponašanje, veza između ponašanja bolesti i zdravlja, zdravstveno vaspitanje u našoj legislativi i finansiranju, zdravstveno vaspitanje kao intervencija, efektivne interventne strategije, faktori koji olakšavaju i otežavaju intervenciju, etape zdravstvenog vaspitanja, socijalna dijagnoza, epidemiološka dijagnoza, dijagnoza ponašanja, edukativna dijagnoza, evaluacija, proces zdravstveno-vaspitnog rada, ciljevi, sadržaj i metode, kadar za zdravstveno vaspitanje, stavovi i ponašanje zdravstvenih radnika, determinante saradnje zdravstvenog vaspitača i korisnika, pojedini zdravstveni radnici i njihove specijalne uloge, zdravstveno vaspitanje kod pojedinih kategorija stanovništva (deca, omladina, žene, radnici, porodica, zajednica); savetovališni rad, metode, sredstva, programi zdravstvenog vaspitanja u zajednici, evaluacija zdrav. vaspit. progr.
Katalog procedura koje kandidat treba da uradi u toku specijalizacije:
1. Jedan program zdravstveno-vaspitnog rada u zajednici
2. Jedan program rada sa školskom decom određenog uzrasta
3. Jedan program rada sa nekom rizičnom grupom
4. Jedan program rada sa hroničnim bolesnicima
5. Evaluacija određenog zdravstveno-vaspitnog programa
6. Deset zdravstveno-vaspitnih priloga za mas medija sa različitim sadržajima
7. Pet idejnih rešenja za neko aktuelno zdravstveno vaspitanje sredstvo (plakat, agitku itd.).
8. Jedno ispitivanje zdravstveno-vaspitnih potreba
9. Organizovanje i rad tri male grupe (za hronično obolele, rizičnu grupu i zdrave) u 7-10 seansi sa evaluacijom
10. Savetovanje i planirani intervju sa 30 osoba
11. Pet zdravstveno-vaspitnih predavanja za različite uzraste i grupe
36. ANGIOLOGIJA (18 meseci)
I
1. Embriologija, histologija i anatomija perifernih krvnih sudova
2. Osnove fiziologije perifernog protoka
3. Patofiziologija vaskularnih bolesti
4. Patoanatomski substrat vaskularnih oboljenja
5. Epidemiologija i faktori rizika u angiologiji
6. Dijagnostika vaskularnih oboljenja
7. Medikamentozna profilaksa i lečenje vaskularnih oboljenja
8. Perkutorna transluminalna angioplastika
II
Praktična nastava
Dijagnostika i lečenje vaskularnih bolesnika odvija se u vaskularnoj službi Instituta za kardiovaskularne bolesti UK Centra i KBC "Zvezdara" pod kontrolom odgovornih nastavnika
1. Akutna periferna ishemija
2. Povrede krvnih sudova
3. Klinička angiologija, hronična ishemija donjih ekstremiteta
4. Sindrom visceralne ishemije
5. Hronična ishemija gornjih ekstremiteta
III
Praktična nastava i praktični stručni rad (asistiranje hirurškim vaskularnim operacijama i vođenje bolesnika u neposrednom postoperativnom toku)
1. Vazospastična i neurovaskularna oboljenja
2. Dijagnostika i lečenje bolesti karotidnih arterija
3. Aneurizme i pseduaneurizme aorte i perifernih arterija
4. Arteriovenske fistule
5. Portna hipertenzija
6. Renovaskularna oboljenja
7. Oboljenja vena
8. Oboljenja limfnog sistema
9. Rehabilitacija vaskularnih bolesnika
10. Ocena radne sposobnosti angioloških bolesnika.
37. TRAUMATOLOGIJA (24 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programima za ortopediju, opštu hirurgiju, neuro hirurgiju i drugih hirurških specijalnosti.
38. RADIOLOŠKA ZAŠTITA (12 meseci)
1. Biomedicinska naučna informatika i medicinska statistika
2. Fizika jonizujućih i nejonizujućih zračenja
3. Osnovi dozimetrije i radiometrije
4. Bioefekti jonizujućih i nejonizujućih zračenja
5. Osnovi radiotoksikologije
6. Osnovi radioaktivne dekontaminacije
7. Profesionalna oboljenja izazvana dejstvom jonizujućih zračenja
8. Primena jonizujućih zračenja u medicini i industriji
9. Osnovi radioekologije
10. Tretman i uskladištenje radioaktivnih materija
11. Zaštita od jonizujućih i nejonizujućih zračenja
12. Propisi u oblasti zaštite od jonizujućih i nejonizujućih zračenja
13. Normativi u oblasti zaštite od jonizujućih zračenja
39. BALNEOKLIMATOLOGIJA (12 meseci)
I
1. Fizičko hemijske osnove balneoklimatologije
2. Fiziološki mehanizmi delovanja balneklimatskih činioca
3. Osnove imunologije i farmakologije
4. Higijensko-sanitarni uslovi i režimi u banjsko-klimatskim mestima
5. Opšta balneologija
6. Opšta bioklimatologija
7. Dijagnozne i terapijske tehnike i postupci
8. Oboljenja i oštećenja kardiovaskularnog sistema
9. Bolesti organa za disanje
10. Bolesti organa za varenje
11. Bolesti endokrinih žlezda, metabolizma i nepravilne ishrane
12. Bolesti nervno-mišićnog sistema
13. Bolesti krvi i retikulohistocitnog sistema
14. Bolesti i povrede lokomotornog aparata
15. Bolesti urogenitalnog sistema žena i muškarca
16. Bolesti kože, lica i čeljusti
17. Bolesti dečijeg doba
18. Profesionalne bolesti i oštećenja
II Katalog znanja specijalizanta iz bolnelogije
1. Izloženost jonizujućem zračenju i radiaktivnoj kontaminaciji u balneoklimatologiji (p)
2. Biofizičke osnove termoterapije (z)
3. Biofizičke osnove kineziterapije (z)
4. Hemijske osobine i način izražavanja hemijskog sastava mineralnih voda (p)
5. Fizička, hemijska i mineraloška ispitivanja peloida (p)
6. Biološka ispitivanja peloida (p)
7. Termički i hidrički kompleks (z)
8. Hemeostaza vode i elektrolita u organizmu (p)
9. Značaj održavanja asidobazne ravnoteže u organizmu (z)
10. T-iB-limfociti diferencija i aktivacija (p)
11. Membranski markeri ćelija imunog sistema (p)
12. Autoimunost (z)
13. Imunološka tolerancija (z)
14. Imunopatogeneza oštećenja reakcijama preosetljivosti I, II, III i IV (p)
15. Biohemijske karakteristike, vrste i funkcija receptora (p)
16. Farmakokinetika u bolesnika sa insificijencijom kardiovaskularnog sistema, jetre i bubrega (p)
17. Farmakokinetičke karakteristike lekova u starih osoba (z)
18. Zakonski propisi i druga akta iz oblasti higijensko sanitarnih uslova za rad prirodnih lečilišta (p)
19. Sanitarna zaštita banjsko-klimatskih mesta (p)
20. Principi pravilne ishrane (z)
21. Biometeorološki instrumenti i principi primene (p)
22. Bioklimatski elementi i pojave (z)
23. Meteorotropizam pojedinih bolesti (z)
24. Indikacije i kontraindikacije za primenu klimatoterapije (z)
25. Fiziološko dejstvo mineralnih voda (z)
26. Indikacije i kontraindikacije za primenu mineralnih voda (z)
27. Fiziološko i terapijsko delovanje i indikacije za primenu lekovitih blata (z)
28. Delovanje, metode primene i indikacije i kontraindikacije za primenu gasova (z)
29. Osnovne karakteristike prirodnih lečilišta (p)
30. Radioobeleživači u dijagnostici (p)
31. Ultrasonografske metode kod različitih oboljenja (p)
32. Reografija i reoencefalografija (p)
33. Balneoklimatska reakcija (z)
34. Sportsko-rekreativne aktivnosti u sklopu banjsko-klimatskog lečenja (p)
35. Magnetoterapija (p)
36. Ultrazvučna terapija (p)
37. Primena biostimulativnog lasera (p) -
38. Štetno dejstvo nejonizujućeg zračenja (z)
39. Parafango i frango terapija (p)
40. Hidrokineziterapija (p)
41. Podvodna ekstenzija (p)
42. Refleksoterapeutska metode u terapiji (p)
43. Masaža i ostali oblici mehaničke energije (p)
44. Funkcionalna ispitivanja kardiorespiratornog sistema (p)
45. Funkcionalna ispitivanja lokomotornog sistema (p)
46. Funkcionalna ispitivanja neuromišićnog sistema (p)
47. Funkcionalna ispitivanja perifernog krvotoka (p)
48. Biofidbek (p)
49. Doziranje pri fizičkoj aktivnosti (z)
50. Tehnike zdravstveno-vaspitanje rada (z)
51. Balneoklimatski činioci u tretmanu bolesti kardiovaskularnog sistema (z)
52. Balneoterapijski činioci u tretmanu nespecifičnih oboljenja pluća (z)
53. Balneoterapijski činioci u tretmanu oboljenja arterija i vena (z)
54. Balneoterapijski činioci u tretmanu hroničnih nezapaljenskih oblika reumatizma (Reumatoidni artritis, M. Becteenj ...) (z)
55. Balneoterapijski činioci u tretmanu artroza velikih zglobova (z)
56. Balneoterapijski činioci u tretmanu degerativnih promena kičmenog stuba (z)
57. Balneoterapijski činioci u tretmanu lezija perifernih nerava (z)
58. Balneoterapijski činioci u tretmanu dijabetesa (z)
59. Balneoterapijski činioci u tretmanu oboljenja gastrointestinalnog trakta (hronični gastritis, ulkusna bolest želuca, dudenuma, poremećaji funkcija tankog creva, gastrodudenuma i kolona, hronični pankreatit) (z)
60. Balneoterapijski činioci u tretmanu bolesti hepatobilijarnog trakta (hronični hepatitis, holelitijaza, holecititis, diskinezija žučne kese) (z)
61. Balneoterapijski činioci u bolestima nervno-mišićnog sistema (z)
62. Balneoterapijski činioci u tretmanu bolesti eritrocitne loce i retikulohistocitnog sistema (eritrocitna i leukocitna loza, hemografski sindromi) (z)
63. Balneoterapijski činioci u tretmanu lokomotornog sistema (distrofije, leukocije, stanja posle preloma) (z)
64. Balneoterapijski činioci u tretmanu ginekoloških oboljenja (z)
65. Balneoterapijski činioci u tretmanu bolesti bubrega i mokraćnih puteva (z)
66. Balneoterapijski činioci u lečenju psorijaze, profesionalnih dermatoza (z)
67. Balneoklimatski činioci u bolestima dečijeg doba (z)
68. Balneoklimatski činioci u profesijskim oštećenjima i oboljenjima (z)
69. Balneoterapijski činioci u profilaksi (z)
70. Banjsko klimatska mesta u vanrednim uslovima (z)
LEGENDA: (z) = zna, (p) = poznaje
III Katalog veština
1. Propisivanje dijetalne ishrane kod pacijenata patoloških stanja (u)
2. Izračunavanje integralne temperature kože (i)
3. Rukovanje biometeorološkim instrumentima (u)
4. Ultrasonografska ispitivanja kod oštećenja: kardiovaskularnog i nervnog sistema, u ginekologiji (u)
5. Primena radioobleživača u dijagnostici (u)
6. Reografska i reoencefalografska ispitivanja (u)
7. Tehnike zdravstvenog vaspitanja (i)
8. Eletrodijagnostička ispitivanja (i)
9. Ispitivanje mišićne snage, obima pokreta, dužine ekstremiteta (i)
10. Merenje temperature kože (i)
11. Eletrodermatometrija elektrokožne probe, fotodijagnostika Njood-ovim svetlom (i)
12. Ispitivanje položaja tela (i)
13. Zračenje specijalnim izvorima svetlosne energije (i)
14. Primena biostimulativnog lasera (i)
15. Dijatermokoaglacija (i)
16. Elektrodesikracija (i)
17. Vasculator (i)
18. Trakcija kičmenog stuba (u)
19. Osnovne vežbe disanja (u)
20. Posturalna drenaža (u)
21. Ispitivanje funkcije hoda (i)
22. Masaža vezivnog tkiva i masaža po refleksnim zonama (u)
23. Akupresura i akupunktura (u)
24. Elektrostimulacija skeletne i glatke muskulature (i)
25. Zaštitni položaj kod bola u leđima (i)
26. Rukovanje aparatom za kiseonik (i)
27. Primena različiti oblika elektroterapeutskih procedura (jednosmerna i neizmenična struja) (u)
Legenda: (u) = upoznaje (i) = izvodi sam
40. SAOBRAĆAJNA MEDICINA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada, produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u odgovarajućim delovima programa za hirurgiju i za medicinu rada.
41. EKOTOKSIKOLOGIJA (12 meseci)
A. Toksikologija - opšti i specijalni deo
1. Hemijske i fizičke karakteristike otrova
2. Toksikokinetika, toksikodinamika i interakcija hemijskih noksi
3. Biološki monitoring
4. Primena ekspozicionih testova u toksikologiji
5. Mutageni, teratogeni i kancerogeni efekti hemijskih materija
6. Imunološko-alergogeni aspekti trovanja
7. Nove tehnologije
8. Toksikologija metala i nemetala
9. Toksikologija gasova
10. Toksikologija organskih rastvarača
11. Toksikologija plastičnih masa
12. Toksikologija pesticida
13. Toksikologija bojnih otrova
14. Radiotoksikologija
15. Dejstvo otrova na hematopoezni sistem i krv
16. Dejstvo otrova na kardiovaskularni i respiratorni sistem
17. Dejstvo otrova na nervni sistem i čula
18. Dejstvo otrova na kožu
B. Medicinska ekologija
1. Medicinska ekologija
2. Ekotoksikologija i genetika
3. Degradiranje prirodnog okruženja
4. Aerozagađenje
- imisija i emisija
- izvori i najvažniji aerozagađivači
- fosilna goriva
- metodologija procene kvaliteta vazduha i važeće zakonske odredbe
- kvalitet vazduha u Srbiji i sistem kontrole
- katastar aerozagađivača
- zdravstvene posledice promene u atmosferi
5. Ekološke katastrofe-hemijski i nuklearni akcidenti
6. Budućnost atmosfere do 2000 godine
7. Predlog preventivnih i mera zaštite atmosfere
V. Voda
1. Fiziološki i epidemiološki značaj vode
2. Zagađivač vode
3. Prečišćavanje i dezinfekcija vode
4. Metodologija uzimanja uzroka i postupaka za ocenu kvaliteta voda
5. Procena kvaliteta vode i važeće zakonske odredbe
G. Zagađenje hrane u toku proizvodnje, prerade i čuvanja
1. Mogućnosti zagađenja u toku proizvode
2. Biološka kontaminacija
3. Endogene nenutritivne supstance
4. Egzogene nenutritivne materije
5. Genotoksični efekti sastojaka hrane
6. Monitoring i zaštita hrane od hemijskog zagađenja, zakonska regulativa
D. Zemljište
1. Fizičke, hemijske i biološke osobine
2. Kontaminacija zemljišta
Đ. Otpadne materije
1. Otpadni proizvodi, zagađivači atmosfere i prečišćavanje otpadnih gasova
2. Tečni otpadni proizvodi i prečišćavanje otpadnih voda
3. Odlaganje nuklearnog otpada
E. Prezentacija video i filmskog materijala iz navedenih oblasti
42. FERTILITET I STERILITET (12 meseci)
I
1. Embrio histo morfologija reproduktivnog sistema
- Embriogeneza urogenitalnog trakta
- Anatomija i histološka građa genitalnih organa
- Fiziologija genitalnih organa
2. Neuroendokrina regulacija
- Hipotalamično-hipofizni sistem
- Gonadotropni rilizing hormon i hormoni hipofize
- Steroidni i androgeni hormoni
- Hronične Anovulacije
3. Fiziologija gonada u odnosu na hormonsku sekreciju
- Folikulogeneza
- Spermato i spermiogeneza
- Stimulacija ovulacije
- Menstrualni ciklus i pubertet
- Ovulacija, kaptacija, kapacutacija, fokondacija
- Razvoj i transport gameta, nidacija, embrion posteljica
- Utrazvučno praćenje ovulacije
- Polni hromozomi i sedž hromatin (Barrovo telo)
- Cito-genetska ispitivanja
- Najčešće forme hromozomske abnormalnosti
- Klinička stanja udružena sa hromozomskim aberacijama
II
- Anuvulacija
- Patologija puberteta
- Hirzutizam i verlizam
- Policistična degeneracija ovarijuma
- Disfunkcionalna krvarenja
- Oboljenje hipofize
- Amenoreja
- Kontraceptivne metode i tehnike
- Infekcije kao uzrok steriliteta
- Nasledni činioci ženskog i muškog steriliteta
- Oligo-asteno-terato-azoospermija, piospermija, hematospermija
- Klasifikacija etioloških faktora i intertilitetu
- Spontani pobačaji i prevremeni pobačaji
- Hidrosa lipinks (saktosalpinka)
- Opšta stanja i endokrina oboljenja
- Mehanički uzroci steriliteta
- Imunološki problemi u infertilitetu
- Fiziologija i patologija endometrijuma
- Ultrazvučni aspekt normalne anatomije i poremećaja u razvoju unutrašnjih genitalija
- Endoskopske metode (laboratorijska, husteroscipia i HSG)
- Kompjuterska temografija, termografija i termovizija
- Mediko-fizikalne procedure
- Analiza semenog sadržaja
- Hirurški zahvati i mikrohirurgija
- Indikacije ovulacije
- Ultrazvučno praćenje menstrualnog ciklusa (engometrium, folikuli, ovulacija)
- Arteficijalna inseminacija
- Endometrioza
- Interventna sonografija i neplodnost
- Vantelesna oplodnja, embriotransfer i tok daljeg razvoja
- Etički, moralni i pravni aspekt heterologene inseminacije i surogat majke
III Veštine
1. Hysterosalpinogographia - način izvođenja, interpretacija,
2. Insuflatia - (Persuflatia), Gynecografia - način izvođenja, inter pretacija
3. Laparoskopia (pneumoperitoneum, interpretacija nalaza) - laparaskopska punkcija i biopsija suspektnih lezija
4. Laparoskopske manje intervencije salpingo-oophorolysa, termokoagulacija ležišpta endometrioze i dr.
5. Operativne korekcije
a) na tubi
- salpingoneostroma terminalis (simpledž, Pollossoni), Condonolysis, Fimbriolysis
- anastomoze tuba, posebno u rogu (Ehrlea),
: 51;3:- implatatito tubae
b) na jajniku - resectio cuneiformis ovarii, manje dekortikacije, termalne sarificacije
v) Salpino - oophrolysa
g) Metroplasticae (sec. Strassmann, Bret-Palmer)
d) Myomectomiae u rešavanju reproduktivne sposobnosti
6. Rana dijagnoza ekopične trudnoće (hormonski, ultrazvukom, laparoskopski)
a) Konzervativno rešavanje ekstrauterine trudnoće
- laparoscopia + Metotradžat ili hipertona glikoza
- linearna salpingotomia
- edžpressio molae carnosae et cruentae + Folyev kateterž
7. Hyteroscopia - tehnika, interpretacija - polupectomia
8. Upoznavanje principa laserskih znakova i njegova primena u reprodukciji
9. Endometrijalna biopsija - tehnika, interpretacija
10. Uzimanje i tumačenje nalaza iz cervikalnog kanala
11. Savladati tehniku i principe ultrazvuka - folikulometrija - punkcija i biopsija pod kontrolom UZ
12. Savladati tehniku i principe inseminacija - homologe i heterologe - intrakavitarne - cervikalne - cervikodijafragmalne
13. Post koitalni test, tes penetracije izvođenje, značaj, interpretacija
14. Vreme i način primene pojedinih uzoraka hormona i drugih sadržaja za ispitivanje. Tehnika medikamenti, supstrakt kore nadbubrega, stimulacija ovulacije
43. KLINIČKA NEUROFIZIOLOGIJA SA EPILEPTOLOGIJOM (12 meseci)
I
1. Klinička elektroencefalografija - Opšti deo
2. Klinička elektroencefalografija - Specijalni deo
3. Kompjuterizovana spektralna analiza snage EEG-a (osnovni principi i "mapping")
4. Kompjuterizovana tehnika evociranih potencijala (sva tri modaliteta: VEP, SEP, MSAEP)
5. Kognitivni evocirani potencijali (CNV, P-300)
6. Klinička poligrafija
7. Klinička ehoencefalografija i rheoencefalografija
8. Definicija epilepsija i neurobiološki supstrat
9. Etiologija epilepsija
10. Kliničke manifestacije i tok epilepsija (specifičnosti usled dobnog uzrasta)
11. Klasifikacija epileptičnih napada i sindroma
12. Neuropatologija epilepsija
13. Neuroradiologija epilepsija
14. Status epileptikus
15. Febrilne konvulzije i epilepsija
16. Graviditet i epilepsije
17. Psihijatrijski aspekti epilepsija
18. Socijalni i psihosocijalni aspekti epilepsija
19. Medikamentna terapija epilepsija
20. Psihoterapija, porodična, bihevijoralna i dijetetska terapija epilepsije
21. Neurohirurško lečenje epilepsija
II Veštine
1. Postavljanje kape sa elektrodom po "10-20" sistemu kod 60 odraslih pacijenata
2. Postavljanje kape sa elektrodoma po "10-20" sistemu kod 30 bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta
3. Postavljanje elektroda po sepcijalnoj tehnici kod 10 odojčadi.
4. Samostalan rad na EEG aparatu u toku rutinskog snimanja EEG-a i poligrama (EKG, respiracija) u budnosti sa primenom fizioloških aktivacionih metoda (hiperventilacije/HV/ i fotostimulacije/FS) kod 100 pacijenata
5. Samostalan rad na EEG-POLIGRAFU u toku rutinskog poligrafskog snimanja (tremor, psihogalvanski refleks (PGR), elektrokardiogram (EKG), kutani elektromiogram (EMG), elektrookulogram (EOG), respiracija) kod 10 pacijenata.
6. Samostalan rad na EEG-POLIGRAFU u toku SPONTANOG (posle deprivacije) ili MEDIKAMENTNO provociranog spavanja kod 10 pacijenata
7. Vizuelna analiza EEG-a i poligrama sa deskripcijom, zaključkom i kliničkom interpretacijom nalaza kod 100 pacijenata odraslog i dečijeg dobnog uzrasta
8. Kompjuterizovana topografska spektralna analiza EEG-a (brain mapping), deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 20 pacijenata
9. Samostalna registracija vizuelno evociranih potencijala (VEP); analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 15 pacijenata
10. Samostalna registracija sosatosenzorno evociranih potencijala (SEP) analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 15 pacijenata
11. Samostalna registracija auditivno evociranih potencijala moždanog stavla (AEPMS); analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 15 pacijenata
12. Samostalna registracija kognitivno evociranih potencijala P-300; analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 10 pacijenata
13. Samostalna registracija kognitivno evociranih potencijala tip kontingentne negativne varijacije (CNV); analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 10 pacijenata
14. Samostalno snimanje reoencefalograma (REG), analiza krivulja, deskripcija, zaključak i klinička interpretacija nalaza kod 30 pacijenata
15. Uzimanje anamneze, neurološki i psihijatrijski nalaz, analiza EEG-a i poligrama, korelacija sa dopunskim nalazima, postavljanje dijagnoze i određivanje medikamentne terapije kod 150 dispanzerskih epileptičnih bolesnika odraslog dobnog uzrasta
16. Uzimanje anamneze, neurološki i psihijatrijski nalaz, analiza EEG-a i poligrama, korelacija sa dopunskim nalazima, postavljanje dijagnoze i određivanje medikamentne terapije kod 50 dispanzerskih bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta
17. Uzimanje anamneze, neurološki i psihički nalaz, analiza EEG-a i poligrama, korelacija sa dopunskim nalazima, postavljanje dijagnoze i određivanje medikamentnog tretmana kod 5 odojčadi
18. Višemesečno farmakokinetsko i farmakodinamsko kliničko praćenje 50 odraslih dispanzerskih bolesnika na monoterapiji antiepilepticima
19. Višemesečno farmakokinetsko i farmakodinamsko kliničko praćenje 50 odraslih dispanzerskih bolesnika na politerapiji antiepilepticima
20. Višemesečno farmakokinetsko i farmakodinamsko kliničko praćenje 30 dispanzerskih bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta na monoterapiji antiepilepticima
21. Višemesečno farmakokinetsko i farmakodinamsko kliničko praćenje 30 dispanzerskih bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta na politerapiji antiepilepticima
22. Formiranje i vođenje Istorije bolesti kod 50 hospitalizovanih odraslih bolesnika. Uzimanje auto i heteroanamneze, neurološki psihijatrijski, opšti pregled, laboratorijske analize likvora i krvi, EEG, CT mozga, evtl. MRI mozga, postavljanje dijagnoze i određivanje terapijskog medikamentnog tretmana i klin. praćenje
23. Formiranje i vođenje Istorije bolesti kod 5 hospitalizovanih bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta. Kompletan dijagnostički klinički postupak uz dopunske dijagnostičke procedura (evtl. CT ili MRI mozga itd.) i određivanje terapijskog medikamentnog tretmana i kliničko praćenje
24. Kontrolne i dopunske dijagnostičke procedure kod 10 odraslih hospitalizovanih bolesnika sa rezistentnim formama epilepsije. Definisanje terapijskog medikamentnog plana i kliničko praćenje
25. Kontrolne i dopunske dijagnostičke procedure kod 2 bolesnika pretškolskog dobnog uzrasta sa rezistentnim formama epilepsije. Definisanje terapijskog medikamentnog plana i kliničko praćenje
26. Lečenje i zbrinjavanje 10 hospitalizovanih odraslih bolesnika sa konvulzivnim epileptičnim statusom.
44. ALERGOLOGIJA (24 meseca)
U toku terapijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada, produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programima za imunologiju i za dermatologiju.
45. KLINIČKA PATOLOŠKA FIZIOLOGIJA (18 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada, produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programima za kliničku fiziologiju, internu medicinu i za pedijatriju.
46. KLINIČKA TOKSIKOLOGIJA (12 meseci) I
1. Klinička toksikologija - opšti deo -
- Epidemiologija trovanja
- Toksično dejstvo - toksikokinetika i toksikodinamika otrova
- Dijagnostika akutnih trovanja
- Principi lečenja akutnih trovanja
- Klinički sindromi u toksikologiji
- Prevencija trovanja
2. Klinička farmakologija
- Kinetika leka u organizmu
- Delovanje leka na organizam
- Uzajamna dejstva lekova
- Neželjena dejstva lekova
3. Sudska medicinska toksikologija
- Sudska toksikologija i sudsko-medicinska ekspertiza trovanja
- Patološko-anatomski i histopatološki nalaz kod trovanja
- Alkohol - sudsko-medicinska ekspertiza
- Profesionalne dužnosti
4. Toksikološka hemija
- Mesto i uloga toksikološke hemije u kliničkoj toksikologiji
- Interpretacija rezultata toksiko-hemijske analize
- Analitičke metode i tehnike u toksikološko-hemijskoj analizi
II
1. Klinička toksikologija - specijalni deo
- Trovanje pesticidima
- Trovanja u industriji
- Trovanje korozivima
- Trovanje gasovima
- Trovanje metalima
- Trovanje plastičnim masama
- Trovanje lekovima
- Trovanje gljivama, biljkama i životinjama
- Ostali preparati u domaćinstvu
2. Industrijska toksikologija
- Profesionalna oštećenja izazvana hemijskim agensima
- Toksikologija metala i nemetala
- Toksikologija gasova
- Toksikologija organskih rastvarača
- Toksikologija plastičnih masa
- Toksikologija pesticida
- Specifični problemi zaštite u hemijskoj industriji
3. Vojna toksikologija
- Značaj i osnovne karakteristike hemijskog oružja
- Nervni bojni otrovi
- Plikavci
- Opšti bojni otrovi
- Otrovi za privremeno onesposobljavanje
- Etapno lečenje i doktrinarni stavovi u zbrinjavanju povređenih hemijskim oružjem
- Dekontaminacija
- Radiotoksikologija - radijacioni sindrom
4. Ekotoksikologija
- Međuzavisnost spoljašne sredine i čoveka
- Toksikološki značaj zagađenja vazduha
- Zagađenja voda
- Ekotoksikološki značaj hrane
- Ekotoksikologija tla
IIi Katalog veština
- Plasiranje gastrične sonde i izvođenje lavaže želuca
- Gastrična sukcija
- Izvođenje spoljašnje dekontaminacije
- Uzimanje i slanje uzoraka biološkog materijala za toksikološko-hemijsku analizu
- Krv
- Sadržaj želuca
- Mokraća
- Izvođenje različitih laboratorijskih analiza koje se koriste u toksikologiji - biohemijskih, toksikološko-hemijskih
- Određivanje Heinz-ovih telašaca
- Određivanje bazofilno punktiranih eritrocita
- Određivanje COHb i MetHb
- Uzimanje arterijske krvi za pregled
- Analiza gasova arterijske krvi i acidobaznog statusa
- Dijagnoza, praćenje i korekcija poremećaja acidobaznog i elektrolitskog statusa
- Punkcija vene i plasiranje perifernog venskog katetera
- Uzimanje i interpretacija EKG
- Izvođenje i interpretacija funkcionalnih testova u toksikologiji
- Izvođenje metoda detoksikacije: - forsiranje diureze (alkalna, neutralna, kisela)
- Hemodijaliza
- Hemoperfuzija
- Plazmafereza
- Respiratorna reanimacija:
- endotrahaelna intubacija,
- traheobronhijalna intubacija,
- nazotrahealna aspiracija,
- oksigenoterapija
- Kardiocirkulatorna reanimacija
- Upotreba aparata koji se koriste u reanimaciji:
- monitori za praćenje vitalnih funkcija
- respiratori
- defibrilatori
- Traheotomija
47. TROPSKA MEDICINA (12 meseci)
Cilj uže specijalizacije iz tropske medicine je da lekari, specijalisti iz određenih grana medicine, savladavaju veštine za samostalan stručni rad u prepoznavanju, dijagnostici i lečenju tropskih bolesti, kao i razrešavanju urgentnih stanja vezanih za ovu patologiju.
Programom je obuhvaćeno proučavanje kako već postojećih, ubikvitarnih bolesti u našoj sredini tako i onih koje se povremeno importuju ili pak mogu biti, u bližoj ili daljoj budućnosti, unete.
Uporedo, u toku uže specijalizacije, specijalizanti stiču potrebna teorijska i praktična znanja iz srodnih medicinskih disciplina:
- mikrobiologija sa parazitologijom, virusologijom i mikrobiologijom,
- epidemiologije,
- interne medicine,
- dermatovenerologije,
- pedijatrije,
- neuropsihijatrije,
- otorinolaringologije,
- oftalmologije,
- higijene sa ishranom,
- stomatologije,
- medicinske statistike,
- socijalne medicine.
TEORIJSKA I PRAKTIČNA NASTAVA
I - OPŠTI POJMOVI
- Fizička i klimatska geografija tropskih regiona
Pustinjske, šumovite i slane zone, etnografski elementi, statistički podaci i medicinska demografija, adaptacija na tople klimatske uslove.
II - TROPSKA MEDICINA I KLINIČKA EPIDEMIOLOGIJA
- Malarija
- Amebijaza
- Humana tripanozomijaza
- Lepra
- Šistozomijaze
- Filarioze
- Ankilostomijaze
- Purulentni meningitisi
- Melioidize
- Beriberi
- Toplotni udar
- Tropske anemije
- Tropska toksikologija
- Rikecioze
- Leptospiroze
- Male boginje
- Lajšmanioze
- Variola
- Kolera
- Humano besnilo
- Askaridoza
- Strongiloidoza
- Druge proteozoe
- Kuga
- Žuta groznica
- Hemoglobinopatije
- Treponematoze
- Rekurentne groznice
- Trahom
- Nutritivna patologija u tropima
- Arboviroze
- Intestinalne parazitoze
- Distomatoze
- Bacilarna dizenterija
- Pneumokokne infekcije u tropima
- Tetanus
- Trovanja zmijskim i drugim otrovima
- Eozinofilije
- Ikterus i ciroze jetre u tropima
- Primitivni rak jetre
- Endemska gušavost
- Tuberkuloza
- Maligna oboljenja u tropima
- SIDA
III - PARAZITARNA IMUNOLOGIJA
IV - MEDICINSKA ETNOMOLOGIJA
V - PROFILAKSA I OPŠTA EPIDEMIOLOGIJA
VI - DERMATOLOGIJA I TROPSKA MIKOLOGIJA
- Tropske dermatoze, tropske i kosmopolitske mikoze.
VII - ISHRANA U TROPSKIM REGIONIMA
- Ishrana, navike u ishrani, avitaminoze, Kvashiorkor, medicinski i ekonomski aspekti i prevencije podhranjenosti.
VIII - DEČJE BOLESTI U TROPIMA
- Morbiditet i mortalitet u ruralnim i hospitalnim uslovima, rađanje, racionalna ishrana. Kvashiorkor, male boginje u tropima, subakutne i hronične diaree u dece, eruptivne groznice, malarija dece, sanitarna edukacija u pedijatriji.
IDž - NEUROPSIHIJATRIJA I SOCIOLOGIJA
- Encefalitična stanja, encefalitisi, hronični meningoencefalitisi, nutritivne neuropatije, epilepsija, urgentna neurologija.
- Tradicionalna psihijatrija, specifični sindromi, patogeni faktori i stanja, problemi pomoći, mentalna higijena, toksikomanija, delikvencija.
- Regionalne kulture, ličnost i kultura, mentalne bolesti i društveno kulturne organizacije, socijalna psihijatrija.
Dž - OTORINOLARINGOLOGIJA U TROPIMA
DžI - OFTALMOLOGIJA U TROPIMA
DžII - STOMATOLOGIJA U TROPIMA
DžIII - HIGIJENA U TROPSKIM REGIONIMA
- Socijalno ekonomski uslovi, velikih aglomeracija u tropskim regionima, socijalno ekonomski uslovi u ruralnim uslovima, mobilne službe, sanitarna kontrola u granicama, pijaća voda u urbanim sredinama, uništavanje fekalija u urbanim i ruralnim sredinama, način življenja u tropskim urbanim i ruralnim sredinama, sanitarni indikatori.
DžIV - NARODNO ZDRAVLjE I SANITARNA ADMINISTRACIJA U TROPSKIM REGIONIMA
- Problem zdravstvene službe u zemljama u razvoju, medicinska zaštita, medicinske ustanove u gradovima, sanitarna edukacija, porodiljstvo, zaštita majke i dece, školska higijena, socijalno osiguranje, medicina rada, pijaće vode u ruralnim uslovima, međunarodna zaštita od karantinskih bolesti.
DžV - MEDICINSKA EKONOMIJA U ZEMLjAMA U RAZVOJU
DžVI - MEĐUNARODNE ORGANIZACIJE I NjIHOVA ULOGA
- OMS
- UNICEF
- FAO
DžVII - BIOSTATISTIKA
DžVIII - BANjSKO LEČENjE U TROPSKIM REGIONIMA
48. KLINIČKA TRANSFUZIOLOGIJA (12 meseci)
U toku teorijske i praktične nastave, odnosno praktičnog stručnog rada, produbljuju se i proširuju znanja i veštine predviđene ovim pravilnikom u programima za transfuziologiju i za hematologiju.
49. URGENTNA HIRURGIJA (24 meseca)
I
Povrede grudnog koša Zatvorene povrede grudnog koša (komocije - kontuzije - kompresije)
- Patofiziologija povrede grudnog koša
- Povreda zida, fakture rebara, kapak
- Intratorakalni izlivi
- Bronhopulmonalne povrede
- Kardiocirkularne posledice
- Deceleracione povrede grudnog koša i kraš povrede
- Dijagnostika zatvorenih povreda
- Lečenje: tehnika, punkcije, drenaža plure endotrahealna intubacija aspiraciona drenaža traheostomija centralni venski kateter
Otvorene povrede grudnog koša
- Pleuropulmonalne povrede
- Povrede vatrenim oružjem
- Penetrantne povrede grudnog koša
- Perforantne povrede grudnog koša
- Dijagnostika i indikacije za hitno hirurško lečenje
- Hematotoraks, pneumotoraks
- Problem stranog tela
Endotorakalne povrede
a. Povrede traheje i glavnih bronha, hematomi, blast povrede, plućne laceracije
b. Povrede pluća: kontuzije, posttraumatska plućna insuficijencija, šokna pluća, vlažna pluća
c. Povrede srca i perikarda
d. Povrede aorte i velikih krvnih sudova
e. Povrede dijafragme
f. Povrede jednjaka
Empijem pleure, akutni hronični
- Dijagnostika i lečenje
Povrede trbuha
- Kontuzije trbuha
- Povrede zida trbuha, hematomi
- Povrede unutrašnjih organa
- Povrede šupljih organa - peritonitis
- Povrede solidnih organa - intraabdominalno krvavljenje
- Povrede retroperitoneuma
- Dijagnoza Rtg. punkcije, lavaža, ultrazvuk, CT
- Indikacije za hitnu operaciju - povrede jetre, slezine, bubrega, pankreasa, želuca, duodenuma, jejunuma ileuma, mezenterijuma, debelog creva, žučnih puteva, bešike, rektuma.
- Otvorene povrede trbuha: hladnim i vatrenim oružjem Torako-abdominalne povrede
Intestinalne okluzije
- Etiologija, bride, hernije, volvulus, invaginacija tumori itd.
- Patofiziologija ileusa. Dijagnostika i indikacije
- Preoperativna priprema i postoperativno lečenje
Peritonitis akuta
- Etiologija i patogeneza: Akutna inflamatorna oboljenja sa ili bez perforacije: apendicitis, diverticulitis, abscesi, nekroze creva, tifusne perforacije, Krohn-ova bolest, perforativni ulkusi, bilijarni peritonitis, pneumokokokni peritonitis.
UKLjEŠTENjE KILE KRVAVLjENjA IZ DIGESTIVNOG TRAKTA PERFORACIJE GASTRODUODENALNOG ULKUSA INTESTINALNA INFARKACIJA AKUTNI APENDICITIS AKUTNI HOLECISTITIS AKUTNI PANKREATITIS HITNE REINTERVENCIJE U ABDOMINALNOJ HIRURGIJI
Urgentna proktologija
- Tromboza hemoroida, uklještenje hemoroida, krvavljenje iz hemoroida, strana tela u rektumu, prolapsa rektuma, perianalni abscesi
Urgentna vaskularna hirurgija
- Tromboflebitis akuta
- Plućne embolije
- Sindrom akutne ishemije ekstremiteta
- Povrede krvnih sudova
- Kompresije krvnih sudova
- Embolije arterija
- Obliteracije arterija (autne)
- Amputacije ekstremiteta
POVREDE ŠAKE INFEKCIJE ŠAKE OPEKOTINE RATNA HIRURGIJA
Pojam ratne rane. Infekcija rane, njeno zbrinjavanje, tok i ishod. Savremena terapija infekcijskih komplikacija ratne rane. Značaj anaerobne infekcije. Pristup uređavanju ratnih povreda abdominalnih i torakalnih organa.
Reanimacija i anestezija kritično obolelog bolesnika
ŠOK KARDIORESPIRATORNA REANIMACIJA ELEKTROLITSKI BALANS ANALGEZIJA ENDOGENA SEPSA SA SELEKTIVNOM DEKONTAMINACIJOM DIGESTIVNOG TRAKTA NOZOKOMIJALNE INFEKCIJE URGENTNA NEUROHIRURGIJA URGENTNA ORTOPEDIJA URGENTNA UROLOGIJA URGENTNA VASKULARNA HIRURGIJA
Katalog procedura i veština koje kandidat treba da ispunjava (savlada)
1. Operacije periapendikularnog infiltrata (i) 20
2. Apendekotomija u peritonitisima (i) 20
3. Strumektomija (i) 10 ili (a)
4. Hirurško zbrinjavanje povreda vrata (i) 5
5. Legatura v. jugularis edžterne (i) 3
6. Šav karotidne arterije (i) 2 (a)
7. Herniektomija + resekcija creva (i) 5
8. Plastika trbušnog zida ventralne hernije sa resekcijom creva (i) 5
9. Sutura trbušnog zida zbog dehiscencije (i) 5
10. Sutura jednjaka (i) 2 (a)
11. Ezofagotomija (i) 2 (a)
12. Sclerosatio varidža (i) 10
13. Resekcija želuca u peritonitisima (i) 1
14. Harinks I i II (i) 3
15. Degastro-duodeno anastomoza sa rekonstrukcijom (i) 2 (a)
16. Operacije zbog sklopetarnih povreda želuca
17. Gastrektomija totalis (i) 2 (a)
18. Arteficijalna fistula duodenuma (i) 2 (a)
19. Holedohotomija + T drainage (i) 5 (a)
20. Transduodenalna sfinkteroplastika (i) 3 (a)
21. Hepatokojejuno Roudž anastomoza (i) 2 (a)
22. Operacije zbog povrede žučnog puta (i) 3 (a)
23. Operacije zbog bilijarnog peritonitisa (i) 2 (a)
24. Operacije zbog bilijarnog ileusa (i) 1 (a)
25. Leva lobektomija jetre (i) 1 (a)
26. Atipične lobektomije jetre (i) 4 (a)
27. Duodenopankreatektomija (p) 2 (a)
28. Distalna pankreatektomija (i) 2
29. Pankreatiko jejuno Roudž anastomoza kod povreda pankreasa (i) 2
30. Operacije zbog povreda duodenuma
31. Operacije kod akutnih pankreatitisa (i)
32. Splenektomija kod povreda slezine (i) 5
33. Splenektomija + implantacija slezine (i) 1
34. Metode konzervacije slezine (a) 2
35. Enteroliza i enteropeksija (i) 3
36. Jejunostomija u pritonitisima (i) 2
37. Kolostomija u peritonitisima (i) 3
38. Etapna lavaža abdomena - peritonitis (i) 2
39. Etapna lavaža abdomena - pankreatitisi (i) 2
40. Radikalne operacije kod peritonitisa (i) 2
41. Desna hemikolektomija (i) 2
42. Leva hemikolektomija (i) 2 (a)
43. Kolostoma (i) 4
44. Hartmanova procedura (i) 3
45. Operacije zbog sklopetarnih povreda kolona (i) 2
46. Operacije zbog fistula kolona (i) 2 (a)
47. Torakalna drenaža (i) 10
48. Pleuralna punkcija (i) 10
49. Rana dekortikacija pleure (i) 2
50. Šav pluća (i) 2
51. Pulmectomia (i) 1 (a) urgentna
52. Atipična resekcija pluća (i) 2
53. Rekonstrukcija zida grudnog koša (i) 1
54. Traheostomia /1/ 3
55. Operacije zbog sklopetarih povreda grudnog koša (i) 2
56. Unutrašnja fiksacija (i)2
57. Sutura dijafragme (i) 2
58. Šav srca (p) 2
59. Kraniotomija (i) 2 urgentna
60. Trepanacija lobanje (i) 2 urgentna
61. Nefrektomija (i) 2 urgentna
62. Nefrectomis (i) 2 urgentna
63. Custectomia (i) 2 urgentna
64. Tretman povreda kičme (i) 3
65. Tretman politraumatizovanog bolesnika (i)
66. Amputacija ekstremiteta (i) 3
67. Endotrahealna intubacija (i) 5
68. Centralna vena (i) 5
69. Snjan-Ganz kateter (i) 3
70. Respirator i povrede grudnog koša (i) 5
71. Peritofiks (i) 10
72. Šav abdominalnih krvnih sudova (i) 5
73. Šav perifernih arterija (i) 5
74. Operacije na venama (i) 4
75. Abdominalna aneurizma (i) 1 (a)
(i) izvodi
(p) posmatra
(a) asistira
50. KLINIČKA ENZIMOLOGIJA (12 meseci)
Teorijska i praktična nastava i praktični i stručni rad na Fakultetu i u zdravstvenim ustanovama iz člana 18. stav 2. i 3. ovog pravilnika:
Predmeti: Opšta enzimologija; Klinička enzimologija;
Instrumentalne metode u Enzimologiji
Katalog znanja i veština: Fundamentalna enzimologija: sinteza proteina, Lokalizacija i eliminacija enzima u ćelijama i tkivima; struktura i funkcija enzimske molekule; mehanizmi katalitičkog delovanja enzima; enzimska kinetika; regulatorni enzimi izabranih metaboličkih puteva; Enzimi u transmembranskom prenosu; Metaboličke urođene bolesti, Metode kliničke enzimologije: prečišćavanje, izolacija i identifikacija proteina, standardizacija merenja enzimske aktivnosti; Metode određivanja individualnih enzima i izoenzima; standardne i referentne metode; tehnologija i automatizacija u enzimologiji; obrada podataka; interferencije; interpretacija rezultata i testovi diferencijalne dijagnostike; dijagnostička značenja nukleinskih kiselina i odgovarajuće analitičke tehnike; Enzimi u kliničkoj praksi; fiziološka i patofiziološka aktivnost enzima (srce, pankreas, jetra, mišić, bubreg, pluća, mozak); enzimska dijagnostika malignih oboljenja, hipertenzije, sindroma upale; Lizozomalni enzimi; Neuronske enolaze; Enzimi amnionske tečnosti (zrelost fetalnih pluća, mukoviscidoze); Enzimi i izoenzimi u transplantaciji jetre, bubrega, pankreasa i drugih organa; Enzimi i izoenzimi-genetski markeri (polimorfizam, populaciona genetika); Analiziranje enzima u serumu, urinu, lizatu, eritrocita i leukocita, tkivnih komponenata i amnoionske tečnosti; Izolacija enzima (od homogenata do čistih formi); Izolacija membrana četkastog pokrova bubrega i određivanje aktivnosti enzima (ATP-aza); Određivanje izoenzima (na principu inhibicije, termičke stabilnosti, elektroforetske pokretljivosti); Optimizacija i standardizacija metoda; određivanje enizma u tkivima; Određivanje aktivnosti enzima značajnih za dijagnostikovanje oboljenja pojedinih organa i sistema u organizmu. Korelacija rezultata.
51. KLINIČKA IMUNOHEMIJA (12 meseci)
Teorijska i praktična nastava i praktičan i stručni rad na Fakultetu i u zdravstvenim ustanovama iz člana 18. stav 2. i 3. ovog pravilnika:
Predmeti: Hemija proteina; Odabrana poglavlja imunologije; Klinička imunohemija; Instrumentalne metode u imunohemiji.
Katalog znanja i veština: Imunološki i imunohemijski testovi u kliničko-laboratorijskoj dijagnostici: opšta strategija rada u kliničkom imunološkom radu; opšta podela kliničko imunoloških testova u odnosu na njihov cilj i svrhu; Membranski markeri leukocita-imunološka fenotipizacija; membranski antigeni; obeležavanje membranskih antigena; Funkcionalni testovi: limfocitni funkcionalni testovi; Fagocitna sposobnost leukocita; Komplement i imunokompleksi; komplement i receptori za komplement; određivanje komplementa i pojedinih frakcija komplementa, određivanje imunih kompleksa, kliničko zračenje određivanja komplementa i imunih kompleksa; Testovi autoimunosti; imunopatogeneza oštećenja tkiva; određivanje antitela; Diferencijacija ćelija hematopoetičnog tkiva i imunološka fenotipizacija hemmatopoetskih tumora; Osnovne tehnike molekularne biologije u imunohemiji: osnovni principi rekombinantne-DNA tehnologije, rekombinacija gena, kvantifikacija informacionih RNK; Hibridomi i proizvodnja monoklonskih antitela; Antinuklearni faktor i određivanje autoantitela na specifične tkivne antigene: priprema tkiva i ispitivanih seruma; izvođenje testa; očitavanje rezultata. Određivanje imunih kompleksa u serumu; Imunofenotipizacija - 322 - leukocita: metoda "pune krvi", separacija mononuklearnih ćelija i obeležavanje ćelija monoklonskim antitelima; fluoriescentni mikroskop; protočni razvrstač ćelija; Preparativne metode u imunohemiji: priprema antigena, priprema antitela, Aduvant, antigeni za aktivnu zaštitu, antigeni kao reagensi, antitela za pasivnu zaštitu, antitela kao reagensi: monoklonska i poliklonska, Kvalitativni i kvantitativni sastav bioloških tečnosti, specifični proteini, tumorski antigeni, alergeni; Nukleinske kiseline kao dijagnostičko sredstvo u medicini; Klase i podtipovi imunoglobulina: imunoglobulini u biološkim tečnostima; poliklonske promene imunoglobulina; stečene deficitarnosti; urođene deficitarnosti; prolazne promene u kvantitativnom sastavu, Ig u autoimunim bolestima; beta2 mikroglobulin; monoklonske promene imunoglobulina: M-komponente, bolest teških lanaca, B-J proteini.
52. LABORATORIJSKA ENDOKRINOLOGIJA (12 meseci)
Teorijska i praktična nastava i praktični i stručni rad na Fakultetu i u zdravstvenim ustanovama iz člana 18. stav 2. i 3. ovog pravilnika:
Predmeti: Klinička endokrinologija; Laboratorijska endokrinologija; Instrumentalne metode u endokrinologiji.
Katalog znanja i veština
Metode određivanja hormona: biološke, hemijske, imunohemijske, Karakteristike RIA, FIA, CLIA, ELISA, TLC, GC i HPLC metoda; Kontrola rada u endokrinološkim laboratorijama; Mehanizam dejstva hormona; Kontrola hormonske sekrecije; Ćelijska regulacija izlučivanja hormona; Receptori hormona na membrani i u ćeliji - metode određivanja; Steroidni receptori: mehanizam vezivanja za receptor, ulazak u ćeliji i sinteza proteina; Merenje konstanti afiniteta, Scatszhard-dijagram, patobiohemijske studije na steroidnim receptorima; Biološki ritmovi izlučivanja hormona (dnevni, mesečni, godišnji, prema starosti u polu); Osovima hipotalamus-hipofiza-ciljni organi ili tkikva; Hormoni hipotalamusa i hipofize - fiziološka regulacija; Gonadotropini (fiziološki i patofiziološki značaj); Dinamski testovi određivanja; Ovarijalno hormoni, sterodiogeneza u jajniku; Fiziološko dejstvo ovarijalnih hormona; Funkcija prema dobi: rođenje, adolescencija, reproduktivno doba, menopauza, semium; Funkcionalno testovi; Određivanje trenutka ovulacije, vantelesno oplođenje, procena lutealne faze menstrualnog ciklusa; Steroidogeneza u placenti; proteinski hormoni placente; biohemijska ocena funkcije posteljice; endokrinologija trudnoće; Steoidogeneza u testisima; hormoni testisa, ocena fertile sposobnosti muškarca, biohemija ejakulata, testovi za ocenu vijabilnosti spermija; Hormoni kore nadbubrežne žlezde-biosinteza, metabolizam i fiziološko dejstvo, Laboratorijsko ispitivanje funkcije nadbubrežne žlezde; Hormoni srži nadbubrežne žlezde (kateholamina biosinteza, metabolizam i fiziološko dejstvo); Metode određivanja kateholamina i njihovih metaboliteta; klinički značaj; Štitna žlezda: parat hormon, heterogenost polipeptidnih hormona, prekurzoni za sintezu, aminoterminalni i karboksiterminalni fragmenti, imunološka i biološka aktivnost, uloga parat hormona u kontroli koncentracije kalcijuma, fosfora, magnezijuma i vitamina D: Pankreas: metode dijagnostikovanja i kontrole DM, metabolički putevi glikolizacije molekula, laboratorijski testovi za ispitivanje hormonske funkcije pankreasa; Difuzni endokrini sistemi; Vazoaktivni "tkivni hormoni"; Hormoni nervnog sistema; Prostaglandini; Zaštita od zračenja i preventiva u endokrinološkim laboratorijama.
53. BAROMEDICINA (12 meseci)
I Funkcionalna anatomija i fiziologija
- kardiovaskularni sistem
- respiratorni sistem
- neurološki
- e.n.t.
- oftalmologija
- muskuloskeletna
- biofizika i biohemija muskularnog rada
- biohemija i biofizika u uslovima promenjene okoline
- biohemija kiseonika i drugih gasova pod visokim pritiskom
- fiziološka adaptacija na izvanredne uslove okoline
- adaptacija na ronjenje u apneu
Patofiziologija
- kardiovaskularna
- respiratorna
- realna
- gastrointestinalni trakt
- endokrinologija
- centralni nervni sistem
- oko
- uho
- metabolizam i regulacija temperature
- imerzija u vodi
- imerzija u apnei
- imerzija sa respiratornim aparatom
- imerzija i produženi boravak u uslovima visokog pritiska
- kiseonik i drugi gasovi pod visokim pritiskom
- kasni odgovori na izuzetnu okolinu
Farmakologija
- primenjena farmakologija
- farmakodinamika
- toksikologija
- kiseonik kao lek
- sinergični efekti hbo i lekova
Anestezija u hiperbaričnim uslovima
- intenzivna terapija u hiperbaričnim uslovima
II Baromedicina
- nautička i podvodna medicina
- medicina i platforme (offshore)
- vazdhoplovna medicina
- kosmička medicina
- terapija hiperbaričnim kiseonikom
- medicina rekreacionog ronjenja
- ronilačka oprema za rad i rekreaciju
Urgentnost i intenzivna nega
- urgentne hirurgija
- urgentna interna medicina
- intenzivna nega
- intenzivna nega u hiperbaričnim uslovima
Baromedicina u neonatologiji
Primena baromedicine u kardiovaskularnim bolestima HBO
- tehnologija u terapiji hiperbaričnog sistema
- protokol tretmana
- indikacije
- briga o pacijentu za vreme tretmana
- praktična primena HBO
- lične vežbe i položaj
Higijena
- mikrobiljalni monitoring i higijena sistema
- higijena u sistemu za vreme pogona
- higijena terapijskog sistema
Tema ronjenje
Tehnika i tehnologija ronjenja
- tehnika zaronjavanja
- oprema za rekreativne naučne i radne ronioce
- ronjenje u izuzetnim uslovima
- mešavine gasa za ronjenje
- situraciono ronjenje
- podvodni instrumenti za sport, rad i vojne svrhe
- hiperbarični sistemi za podvodni rad
- ronjenje sa jednom atmosferom
Sigurnost i prevencija
- sigurnosna tehnika zaronjavanja
- tehnika i sistemi obezbeđenja
- prevencija incidenata
- opasne podvodne životinje i toksikologija otrova
- prva pomoć i postupak kod urgentnih stanja ronjenja
- tropska medicina
Sudska medicina
- međunarodno zakonodavstvo
- forenzična medicina
- etika
III Katalog znanja i veština
i = izvodi u = upoznaje
- određivanje rh krvi i
- određivanje alkalne rezerve krvi i
- određivanje baznog ekcesa i
- određivanje rO2 i rCO2 i
- celokupni pregled urina (fizički, hemijski, sedimentni) i
- određivanje klirensa inulina, uree, kreatinina i
- renalna angiografija u
- određivanje broja eritrocita, leukocita, trombocita i diferencijalna krvna slika i
- određivanje dužine života leukocita i trombocita i
- određivanje koncentracija hemoglobina i
- ispitivanje koagulacionog sistema i
- gasne analize u mirovanju i pri ergometriji i
- radioizotopsko ispitivanje plućne cirkulacije u
- viskozimetrija u
- tehnika izvođenja i interpretacije EKG i
- stres, elektrokardiografija, ergometrija i
- test kariopulmonalnog opterećenja i
- klirensi u ispitivanju funkcije jetre u
- test gladi uz praćenje glikemije inzulinemije i
- određivanje 17 KS, 17 OH KS kortizola u urinu, test sa ACTH u
- radiomuloško određivanje koncentracije hormona u serumu (T-3, T-4, TSH, ACTH i dr.) i
- biohemijski citološki i imunološki pregled likvora i
- elektrofiziološke metode ispitivanja nervnog sistema (EEG, EMG, izazvani potencijali i dr.) u
- radikulografija i mijelografija u
- scintigrafija mozga u
- CT mozga u
- NMR mozga u
- angiografija cerebralnih krvnih sudova u
- povreda kičmene moždine u
- kontuzija kičmene moždine u
- povreda kičme u
- dekubitus i
- inflamirani dekubitus i
- komplikovane povrede i frakture koštano zglobnog sistema i
- otvoreni prelomi sa konvasacijom mekih delova i
- kontaminirani otvoreni prelomi dugih kostiju i
- kraš povrede, kompartment sindromi i dr. akutne traumatske ishemije i
- kompartment sindrom i
- akutne traumatske ishemije i
- ishemija transplantiranog tkiva i
- opsežni hematomi kod luksacija i
- ileus i
- gnojne infekcije i
- gnojne infekcije posle hirurških intervencija i
- urastanje rana i
- nekroze zbog infekcije mekih tkiva i
- osteomeilitis i
- akutna infekcija dugih kostiju i
- postoperativni akutni osteiti i
- kompograftovi i režnjevi i
- sudekov sindrom i
- opekotine i
- smrzotine i
- elektrokucija i
- ulcerovarikozni sindrom sa tromboflebitom i
- akutne okluzije krvnih sudova u
- dijabetička gangrena i
- dijabetična gangrena sa inflamatornom komponentom i
- gangrene i egzulceracije kod trombangitisa obliteransa i
- gangrena posle ujeda biljojeda i
- embolija centralne arterije retine u
- akutna gluvoća u
- furnijerove gangrene i
- akutni postiradiacioni cistiti i
- akutni postiradiacioni gastroenteriteti i
- gasna gangrena i
- šokna stanja ako nisu komplikovana pneumotoraksom i
- iskrvaljenje i
- stanje akutne iskrvavljenosti i
- avaskularne nekroze glavice femura i
- zatvorene povrede glave i
- ishemija mozga u
- povreda lobanje i
- komocioni sindrom i
- stanje posle intoksikacije ugljenmonoksidom i
- trovanje ugljendioksidom i metanom i
- dekompresiona bolest i
- barotraumatska gasna embolija i
- postoperativna gasna embolija u
- neurološke komplikacije diabetes mellitus i
- periferna paraliza i paresa facialis i
- ginekološka septična stanja i
- cerebrovaskularni insulti i
- akutni infarkt miokarda u
54) DEČJA UROLOGIJA (24 meseca)
Teorijska i praktična nastava i praktični i stručni rad na Fakultetu i u zdravstvenim ustanovama iz člana 18. st. 2. i 3. ovog pravilnika.
Predmeti: Endoskopija u dečjoj urologiji, Laparoskopija urinarnog sistema kod dece, Urodinamika, Bubreg, Nadbubreg, Ureter, Bešika, Uretra, Penis, Testis, Anomalije ženskih polnih organa i Interseks.
ZNANjA I VEŠTINE:
1) Endoskopija u dečjoj urologiji
- Uretroskopija - izvodi 10
- Uretrocistoskopija - izvodi 10
- Uretrorenoskopija - asistira 5
- Implantacija uretralne sonde i stenta - izvodi 5
- Ekstrakcija uretralnog stenta - izvodi 5
- Lečenje VUR-a - asistira 20
2) Laparoskopija urinarnog sistema kod dece
- Nespušteni testis - asistira 5
- Ingvinalni kanal - asistira 5
- Varikocela - asistira 5
3) Urodinamika - asistira 10
4) Bubreg
- Operacije na potkovičastom bubregu - asistira 2
- Pijeloplastika - asistira 10, izvodi 3
- Heminefrektomija - asistira 5, izvodi 1
- Nefrektomija (obična ili radikalna) - asistira 10, izvodi 5
- Uretrokalikostimija - asistira 3, izvodi 1
- Nefrolitotomija - asistira 3, izvodi 1
- Pijelototomija - asistira 5, izvodi 2
- Biopsija bubrega (perkutana) - asistira 5, izvodi 3
- Biopsija bubrega (otvorena) - asistira 5, izvodi 3
- Perkutana nefrostomija - asistira 5, izvodi 2
- Pijelostomija - asistira 5, izvodi 3
5) Nadbubreg
- Parcijalna adrenalektomija - asistira 2
- Totalna adrenalektomija - asistira 2
6) Ureter
- Ureterektomija - asistira 5, izvodi 2
- Uretorilitotomija - asistira 5, izvodi 3
- Ureterocelektomija - asistira 3
- Reimplantacija uretera - asistira 10, izvodi 5
- Reimplantacija megauretera - asistira 10, izvodi 5
- Ureterostomija - asistira 5, izvodi 3
- Uretero-uretostomija - asistira 3
7) Bešika
- Perkutana suprapubična cistostomija - izvodi 20
- Vezikostomija - inkontinentna - asistira 10, izvodi 5
- Vezikostomija - kontinentna - asistira 10, izvodi 5
- Divertikulektomija - asistira 3, izvodi 1
- Parcijalna cistektomija - asistira 5, izvodi 3
- Totalna cistektomija - asistira 5, izvodi 2
- Cisto-prostatektomija - asistira 2
- Autcaugmentacija - asistira 5, izvodi 2
- Augmentacija - asistira 5, izvodi 2
- Supstitucija - asistira 5, izvodi 2
- Redukciona cistoplastika - asistira 5, izvodi 3
- Urinarna derivacija - asistira 10, izvodi 5
- Cistolitotomija - asistira 5, izvodi 5
- Biopsija bešike - asistira 10, izvodi 10
- Rekonstrukcija ekstrofije m. bešike - asistira 3
- Rekonstrukcija kloake - asistira 1
- Rekonstrukcija vrata m. bešike - asistira 5, izvodi 2
8) Uretra
- Elektroresekcija valvule zadnje uretre - asistira 10, izvodi 5
- Rekonstrukcija zadnje uretre - asistira 5, izvodi 1
- Rekonstrukcija prednje uretre - asistira 20, izvodi 10
- Divertikulektomija - asistira 5, izvodi 2
- Uretrostomija - asistira 5, izvodi 5
- Meatoplastika - asistira 10, izvodi 10
9) Penis
- Epispadija - asistira 3
- Hipospadija - razni oblici - asistira 30, izvodi 10
- Kurvature - asistira 10, izvodi 5
- Anomalije kože penisa - asistira 30, izvodi 20
- Faloplastika - asistira 2
10) Testis
- Orhiopeksija - asistira 30, izvodi 20
- Orhiektomija - asistira 5, izvodi 5
- Biopsija - asistira 5, izvodi 5
- Implantacija testis proteze - asistira 5, izvodi 2
11) Anomalije ženskih polnih organa
- Adhezioliza sinehija vulve - asistira 5, izvodi 2
- Vaginoplastika - asistira 2
12) Interseks
- Maskulinizirajuće operacije - asistira 3
- Feminizirajuće operacije - asistira 3
55) DEČJA ORTOPEDIJA (24 meseca)
Teorijska i praktična nastava i praktični i stručni rad na Fakultetu i u zdravstvenim ustanovama iz člana 18. st. 2. i 3. ovog pravilnika.
ZNANjA I VEŠTINE:
Deo praktična nastava iz veština:
- Korektivna osteotomija femura - asistira 5, izvodi 5
- Korektivna osteotomija tibije i fibule - asistira 3, izvodi 3
- Korektivna osteotomija nadlaktice - asistira 2, izvodi 2
- Spasistični eljuinis stopala, produženje tetiva - asistira 5, izvodi 5
- Tenotomija aduktora - asistira 5, izvodi 5
- Ortopedska repozicija preloma nadlaktice i podlaktice - izvodi 20
- Ortopedska repozicija preloma nadkolenice i podkolenice - izvodi 20
- Hirurška repozicija preloma nadlaktice i podlaktice - asistira 5, izvodi 5
- Hirurška repozicija preloma nadkolenice i podkolenice - asistira 5, izvodi 5
- Sekcija tetive mišića - asistira 5, izvodi 5
- Compartment sindrom, fasciotomia i drenaža - asistira 2, izvodi 2
- Egstoze i manje ciste - asistira 5, izvodi 5
- Hirurško lečenje, osteomijalitisa - asistira 2, izvodi 2
- Hirurška repozicija razvojnog poremećaja kuka - asistira 10, izvodi 3
- Korektivna osteotomija kod codžae varae - asistira 2, izvodi 1
- Rekurentne i habitualne luksacije patele - asistira 2, izvodi 2
- Artrotomije kuka u slučaju gnojne infekcije - izvodi 1
- PEV - kompletno rešavanje u jednom aktu - asistira 10, izvodi 5
- Tripla osteotomija i ostale korektivne osteotomije stopala - asistira 2, izvodi 2
- Autoosteoplastika i homoosteoplastika - asistira 2, izvodi 2
- Produženje udova (Ilizarov i sl.) - asistira 2, izvodi 2
- Aplazija fibule, pseudortroze - asistira 1, izvodi 1
- Hirurška repozicija komplikovanih i zastarelih preloma - asistira 5, izvodi 5
- Amputacija - asistira 1, izvodi 1
- Transpozicija tetiva - asistira 4, izvodi 4
- Tumori kosti i mekih tkiva - asistira 4, izvodi 4
- Sprenglerov deformitet - asistira 5, izvodi 1
- Operacija na kičmenom stubu - asistira 5, izvodi 1
- Hirurško rešavanje zastarele Volkman-ove kontrakture - asistira 1, izvodi 1
- Endoskopija u ortopediji i traumatologiji - asistira 4, izvodi 4."
UPUTSTVO ZA SPROVOĐENjE PROGRAMA
Teorijska i praktična nastava u toku specijalizacije, odnosno uže specijalizacije obavlja se na odgovarajućem fakultetu zdravstvene struke. Odgovarajući fakulteti zdravstvene struke za pojedine specijalnosti, odnosno uže specijalnosti su:
- medicinski fakultet, za specijalnosti i uže specijalnosti iz kojih se specijaliziraju doktori medicine, kao i za specijalnosti iz člana 6. stav 1. tačke 1. do 14. ovog pravilnika.
- stomatološki fakultet, odnosno medicinski fakultet koji ima stomatološki odsek, za specijalnosti iz kojih se specijaliziraju doktori stomatologije,
- farmaceutski fakultet za specijalnosti i uže specijalnosti iz kojih se specijaliziraju diplomirani farmaceuti i diplomirani farmaceuti - medicinski biohemičari kao i za specijalnosti iz člana 6. stav 1. tačka 15. i 16. ovog pravilnika.
Praktičan stručni rad u toku specijalizacije, odnosno uže specijalizacije, u zavisnosti od vrste specijalnosti, odnosno uže specijalnosti, obavlja se na odgovarajućem fakultetu i zdravstvenim ustanovama koje ispunjavaju uslove iz člana 18. ovog pravilnika.
Praktična nastava i praktičan stručni rad u toku specijalizacije, odnosno uže specijalizacije, obavljaju se pod neposrednim nadzorom i uz stalnu stručnu pomoć mentora koga odredi odgovarajući fakultet zdravstvene struke.
Po završetku teorijske i praktične nastave na fakultetu, odnosno po završetku praktičnog stručnog rada na fakultetu, klinici, institutu ili drugoj zdravstvenoj ustanovi koja ispunjava uslove, polaže se kolokvijum.
-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Obrasci koji su sastavni deo ovog pravilnika dati su u paketu CODE OBRASCI.