Na osnovu člana 17. i člana 38. stav 1. tačka 3. Zakona o Narodnoj banci Jugoslavije ("Službeni list SRJ", br. 32/93 i 41/94), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi
ODLUKU
O VISINI, ROKOVIMA KORIŠĆENjA I VRAĆANjA I DRUGIM USLOVIMA ZA DAVANjE KRATKOROČNIH KREDITA BANKAMA ZA ODRŽAVANjE DNEVNE LIKVIDNOSTI NA OSNOVU DEVIZNOG POKRIĆA
(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 55/95, (i7/96), 9/96, 47/96, 58/96, 4/97, 13/97)
1.
Narodna banka Jugoslavije, radi podsticanja deviznog priliva po osnovu izvoza robe i usluga, daje bankama kratkoročne kredite za održavanje dnevne likvidnosti, pod uslovom da banke prodaju Narodnoj banci Jugoslavije devize u visini korišćenog kredita za likvidnost (u daljem tekstu: kredit za likvidnost s deviznim pokrićem), i to u valutama kojima Narodna banka Jugoslavije interveniše na Međubankarskom tržištu deviza.
2.
Krediti za likvidnost s deviznim pokrićem daju se bankama na osnovu kratkoročnih kredita koje te banke, od dana stupanja na snagu ove odluke, daju preduzećima - izvoznicima (u daljem tekstu: komitenti) za kreditiranje izvoza robe i usluga, čija je naplata ugovorena u gotovom, u rokovima utvrđenim Zakonom o deviznom poslovanju ("Službeni list SRJ", br. 12/95), a naduže u roku od 60 dana, odnosno u roku 90 dana pod uslovom da je rok iz člana 24. Zakona o deviznom poslovanju produžen u smislu člana 32. tačka 5. tog zakona.
Kredit za likvidnost sa deviznim pokrićem, u smislu stava 1. ove tačke, odobrava se banci koja je dužna da podnese sledeće isprave:
1) ugovor o odobravanju kredita za kreditiranje izvoza robe, odnosno izvršenih usluga;
2) nalog o izvršenom prenosu sredstava odobrenog kredita na žiro-račun komitenta, koji je overila nadležna organizaciona jedinica Službe za platni promet;
3) prijavu o zaključenom spoljnotrgovinskom poslu, koji je prihvatila glavna republička filijala, odnosno filijala Narodne banke Jugoslavije (u daljem tekstu: nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije);
4) izvoznu carinsku deklaraciju na kojoj je izlazna carinarnica potvrdila da je roba prešla carinsku liniju;
5) fakturu, odnosno odgovarajuću ispravu o izvršenoj usluzi, na kojoj je inostrani naručilac overio da je usluga izvršena, s datumom završetka te usluge.
6) odobrenje Narodne banke Jugoslavije da se izvezena roba može naplatiti u roku dužem od roka utvrđenog u članu 24. Zakona o deviznom poslovanju.
Kredit za likvidnost s deviznim pokrićem može se odobriti banci i pre podnošenja isprava iz odredbi pod 4 i 5 stava 2. ove tačke, pod uslovom da banka podnese Narodnoj banci Jugoslavije odgovarajuće dokaze, i to:
1) da je po nalogu kupca iz kupoprodajnog ugovora otvoren neopozivi dokumentarni akreditiv preko strane banke koja ima korespondentske odnose sa bankom koja koristi kredit za likvidnost - banka izvršilac po akreditivu;
2) da je banka sa izvoznikom (prodavac) zaključila ugovor o kupovini deviza iz akreditiva o roku njegove dospelosti, odnosno izvršene naplate po akreditivu.
Pored isprava i dokaza iz st. 2. i 3. ove tačke banka je, nakon izvršene naplate kreditiranog izvoza robe i usluga, dužna da Narodnoj banci Jugoslavije podnese odgovarajuću ispravu da su izvezena roba, odnosno izvršene usluge, naplaćene.
Rokovi za korišćenje kredita iz stava 1. ove tačke primenjuju se i na kredite iz stava 3. te tačke.
3.
Kredit za likvidnost s deviznim pokrićem odobrava se banci najviše do iznosa dinarske protivvrednosti deviza koje ta banka proda Narodnoj banci Jugoslavije (u daljem tekstu: ugovoreni iznos devizne obaveze), i to po kupovnom kursu koji važi na dan zaključenja ugovora o odobravanju kredita banci.
Ukupno stanje kredita za likvidnost nijednog dana ne može biti veće od ukupnog stanja kredita koje je ta banka dala komitentima za namene iz tačke 2. ove odluke.
4.
Krediti za likvidnost daju se bankama u skladu s rokovima ugovorenim u tački 2. stav 1. ove odluke, s tim da su banke dužne da vrate iskorišćeni iznos kredita i izvrše deviznu obavezu prema Narodnoj banci Jugoslavije pre isteka tih rokova, ako je izvezena roba, odnosno izvršena usluga, u celini ili delimično, naplaćena pre isteka tih rokova. Rok za otplatu kredita počinje da teče od dana izvršenog izvoza robe i usluga, u skladu sa izvoznom carinskom deklaracijom i fakturom o izvršenoj usluzi., odnosno od dana zaključenog ugovora sa bankom - ako se kredit odobri banci na osnovu isprava iz tačke 2. stav 3. ove odluke.
5.
Ugovoreni iznos devizne obaveze, banka korisnik kredita za likvidnost s deviznim pokrićem, u smislu ove odluke, dužna je da izmiri prema Narodnoj banci Jugoslavije istovremeno s vraćanjem tog kredita, a najkasnije u rokovima ugovorenim u smislu tačke 4. te odluke.
Ugovoreni iznos devizne obaveze banke su dužne da u ugovorenim rokovima izvršavaju prodajom deviza Narodnoj banci Jugoslavije iz svog ukupnog deviznog priliva - predajom efektivnog stranog novca u trezor Narodne banke Jugoslavije ili prenosom deviza na odgovarajući račun Narodne banke Jugoslavije u inostranstvu, a prema instrukcijama koje banci, na njen zahtev, daje Narodna banka Jugoslavije - Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom (u daljem tekstu: Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom).
Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom kupuje od banaka devize na ime izvršavanja njihovih deviznih obaveza ugovorenih u smislu ove tačke, po kupovnom kursu koji važi na dan zaključenja ugovora o odobravanju kredita banci.
Dinarsku protivvrednost deviza kupljenih od banaka na ime izvršavanja njihovih ugovorenih deviznih obaveza, u smislu ove tačke, Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom usmerava za izmirivanje obaveza banke prema Narodnoj banci Jugoslavije.
Ako posle izmirivanja dospelih obaveza banke prema Narodnoj banci Jugoslavije, u smislu stava 4. ove tačke, preostane iznos dinarske protivvrednosti, Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom taj iznos prenosi na žiro-račun banke korisnika kredita.
Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom izdaje banci potvrdu o prodaji deviza na ime izvršavanja ugovorenog iznosa devizne obaveze po osnovu korišćenog kredita za likvidnost s deviznim pokrićem, koja sadrži: datum prodaje i iznos prodatih deviza, iznos njihove dinarske protivvrednosti obračunate u smislu stava 3. ove tačke, kao i naznaku da je prodaja izvršena po osnovu korišćenja kredita za likvidnost s deviznim pokrićem, u smislu ove odluke i da je dinarska protivvrednost usmerena za izmirenje obaveza banke prema Narodnoj banci Jugoslavije po korišćenom kreditu (sa naznakom ugovora o kreditu) ili drugih njenih dospelih, a neizmirenih obaveza (sa bližom naznakom tih obaveza koje se izmiruju). Original potvrde o prodaji deviza banka dostavlja nadležnoj filijali Narodne banke Jugoslavije, na kojoj ta filijala stavlja naznaku "iskorišćeno po osnovu kredita za likvidnost s deviznim pokrićem" i vraća je banci, a fotokopiju potvrde s tom naznakom zadržava.
5a.
Na ime obezbeđenja izvršenja ugovorene devizne obaveze, u smislu tačke 5. ove odluke, banka je dužna da pre puštanja odobrenog kredita u korišćenje Narodnoj banci Jugoslavije podnese garantno pismo kojim se neopozivo obavezuje da će devize u iznosu devizne obaveze prodati Narodnoj banci Jugoslavije u ugovorenom roku, u skladu sa ovom odlukom, i da dostavi Narodnoj banci Jugoslavije rambursno ovlašćenje za korišćenje deviza na računima banke u inostranstvu i zemlji (na srpskom i engleskom jeziku), uključujući i efektivni strani novac u trezoru banke.
6.
Radi dobijanja kredita za likvidnost s deviznim pokrićem, u smislu ove odluke, banka podnosi nadležnoj filijali Narodne banke Jugoslavije zahtev, koji potpisuje direktor banke ili lice s posebnim ovlašćenjima i odgovornostima u banci, a koji sadrži:
1) stanje, na dan podnošenja zahteva, kredita banke datih komitentima u smislu tačke 2. ove odluke;
2) stanje kredita za likvidnost s deviznim pokrićem na dan podnošenja zahteva;
3) mogućnost korišćenja kredita za likvidnost s deviznim pokrićem u smislu ove odluke;
4) iznos traženog kredita za likvidnost s deviznim pokrićem i rok na koji se kredit traži;
5) iznos devizne obaveze i naziv valute u kojoj će banka izmiriti ugovoreni iznos devizne obaveze prema Narodnoj banci Jugoslavije;
6) način na koji će banka prodati devize Narodnoj banci Jugoslavije u smislu tačke 5. stav 2. ove odluke;
7) isprave iz tačke 2. stav 2. ove odluke, odnosno isprave iz stava 3. te tačke i isprave iz tačke 5a. te odluke, koje je prethodno overila Direkcija za poslove platnog prometa sa inostranstvom Narodne banke Jugoslavije, sa specifikacijom tih isprava, koja sadrži broj svake isprave i iznos (u valuti i dinarskoj protivvrednosti).
Uz zahtev iz stava 1. ove tačke, banka dostavlja nadležnoj filijali Narodne banke Jugoslavije i tromesečni izveštaj o stanju na svojim deviznim računima u smislu tačke 2. odredba pod 2 Odluke o uslovima za davanje ovlašćenja bankama za poslovanje sa inostranstvom, kao i o uslovima za oduzimanje tih ovlašćenja ("Službeni list SRJ", br. 35/95, 59/6 i 4/97), kao i iznos sredstava na deviznim računima na dan podnošenja zahteva za odobravanje kredita u smislu ove odluke.
7.
Nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije razmatra zahtev banke i proverava da li banka ispunjava uslove propisane ovom odlukom i Odlukom o minimalnim uslovima kreditne sposobnosti banaka ("Službeni list SRJ", br. 4/97, 5/97 i 13/97), utvrđuje iznos kredita za likvidnost s deviznim pokrićem koji se odobrava banci i zaključuje s bankom ugovor o odobravanju kredita, u kome se, pored iznosa kredita i iznosa devizne obaveze, utvrđuju i drugi uslovi za njegovo korišćenje (rok korišćenja, kamatna stopa, način obračuna i plaćanja kamate, način izvršavanja devizne obaveze, instrumenti obezbeđenja obaveza banke po korišćenom kreditu i dr.). Nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije, uz ugovor o odobravanju kredita, zadržava u svom portfelju specifikaciju isprava iz tačke 6. odredba pod 7. ove odluke i te isprave vraća banci, osim isprava iz tačke 5a. te odluke, koje odmah dostavlja Direkciji za poslove platnog prometa sa inostranstvom Narodne banke Jugoslavije radi ocena podobnosti tih isprava za davanje kredita banci o čemu ta direkcija odmah obaveštava nadležnu filijalu Narodne banke Jugoslavije. Na svakoj ispravi stavlja se naznaka "Iskorišćeno po osnovu kredita za likvidnost sa deviznim pokrićem", kao i broj ugovora sa datumom njegovog zaključenja. Svaka naznaka na ispravama overava se pečatom nadležne filijale.
Nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije odobriće banci kredit iz ove odluke pod uslovom da kamata koju ta banka obračunava na kredite date komitentima u smislu te odluke, sa svim troškovima, ne bude veća od opšte eskontne stope Narodne banke Jugoslavije, uvećane za dva procentna poena na godišnjem nivou, kao i da se obračun i naplata te kamate vrše mesečno unazad.
8.
Nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije, na osnovu ugovora zaključenih u smislu tačke 7. ove odluke, podnosi Narodnoj banci Jugoslavije - Sektoru za poslove monetarnog sistema i politike (u daljem tekstu: Sektor za poslove monetarnog sistema) zahtev za obezbeđenje sredstava, koji sadrži naziv banke kojoj je odobren kredit i naziv krajnjeg korisnika kome je banka dala kredit koji se refinansira, kao i iznos odobrenog kredita s klauzulom da banka ispunjava sve uslove za dobijanje kredita propisane ovom odlukom i da filijala na osnovu bilansnih podataka i stanja i kretanja sredstava na deviznim računima banke, kao i drugih relevantnih operativnih podataka ocenjuje da je banka sposobna da odobreni iznos kredita vrati u ugovorenom roku zajedno sa ugovorenim iznosom devizne obaveze.
Na osnovu zahteva iz stava 1. ove tačke, Sektor za poslove monetarnog sistema i politike izdaje nalog za prenos sredstava odobrenog kredita u korist žiro-računa banke u skladu sa Uputstvom Narodne banke Jugoslavije o jedinstvenom načinu obavljanja poslova platnog prometa po osnovu plasmana iz sredstava primarne emisije.
9.
Pre podnošenja zahteva za obezbeđenje sredstava u smislu tačke 8. stav 1. ove odluke, nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije uzima od banke odgovarajući broj blanko potpisanih i overenih akceptnih naloga na ime obezbeđenja vraćanja kredita i naplate kamate.
10.
Banci koja kredit za likvidnost s deviznim pokrićem ne vrati u ugovorenom roku, Narodna banka Jugoslavije naplatiće kamatu po stopi po kojoj naplaćuje kamatu na plasmane iz primarne emisije koji nisu vraćeni u ugovorenom roku.
Ako banka u ugovorenom roku Narodnoj banci Jugoslavije ne proda ugovoreni iznos deviza, u smislu ove odluke, nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije preduzeće sledeće mere i to:
1) obavestiće Direkciju za poslove platnog prometa sa inostranstvom Narodne banke Jugoslavije da odmah aktivira instrumenete obezbeđenja iz tačke 5a. ove odluke;
2) obavestiće Sektor za devizne poslove Narodne banke Jugoslavije - da toj banci obustavi prodaju deviza;
3) obustaviće toj banci davanje kredita i drugih plasmana iz primarne emisije;
4) obavestiće Sektor za poslove kontrole Narodne banke Jugoslavije da prema toj banci postupi u skladu sa tačkom 11. Odluke o održavanju dnevne likvidnosti banaka ("Slućbeni list SRJ", br. 13/97).
Nadležna filijala Narodne banke Jugoslavije o preduzetim merama, u smislu stava 2. ove tačke, odmah obaveštava Sektor za poslove monetarnog sistema i politike Narodne banke Jugoslavije.
10a.
Na iznos kredita iz ove odluke koji banke budu koristile i vratile u roku utvrđenom u tački 4. te odluke, Narodna banka Jugoslavije izvršiće diskont kamate do visine 6% kamatne stope na godišnjem nivou, pod uslovom da su banke u istom roku izvršile i deviznu obavezu po tom kreditu.
Na iznos kredita iz ove odluke koji banke budu koristile duže od roka ugovorenog u smislu stava 1. ove tačke, Narodna banka Jugoslavije naplatiće kamatu po eskontnoj stopi Narodne banke Jugoslavije uvećanoj za 100% na mesečnom nivou.
Banka koja koristi kredit iz ove odluke dužna je da krajnjem korisniku tog kredita koji dinarsku i deviznu obavezu prema toj banci izmiri u propisanom roku, u smislu te odluke, izvrši diskont kamate do visine 7% kamatne stope na godišnjem nivou.
11.
Rok korišćenja kredita od 90 dana u smislu tačke 2. ove odluke odnosi se na kredite u korišćenju koji ispunjavaju uslove iz te tačke - pod uslovom da od početka korišćenja tih kredita u smislu tačke 4. te odluke do 26. marta 1997. godine nije istekao rok od 90 dana.
12. Danom stupanja na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o visini, rokovima korišćenja i vraćanja i drugim uslovima za davanje kratkoročnih kredita bankama za održavanje dnevne likvidnosti na osnovu deviznog pokrića ("Službeni list SRJ", br. 49/94, 60/94, 63/94, 81/94, 83/94, 86/94, 7/95, 25/95 i 41/95).
13. Ova odluka stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom listu SRJ".