-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Ovaj tekst sadrži sledeće propise:
1 ODLUKU O OBRAČUNU I KLIRINGU I O FUNKCIONISANjU OBRAČUNSKIH RAČUNA BANAKA KOD NARODNE BANKE JUGOSLAVIJE ("Sl. list SRJ", br. 29 od 24. maja 2002)
2. OPERATIVNA PRAVILA ZA OBRAČUN U REALNOM VREMENU PO BRUTO PRINCIPU
3. OPERATIVNA PRAVILA ZA KLIRING (NETO OBRAČUN)
-------------------
Na osnovu člana 15. stav 1. tačka 1. Zakona o platnom prometu ("Službeni list SRJ", br. 3/2002), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi
ODLUKU
O OBRAČUNU I KLIRINGU I O FUNKCIONISANjU OBRAČUNSKIH RAČUNA BANAKA KOD NARODNE BANKE JUGOSLAVIJE
(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 29 od 24. maja 2002)
1. Ovom odlukom propisuje se način obračuna i kliringa i način funkcionisanja obračunskih računa banaka kod Narodne banke Jugoslavije.
Bankom iz stava 1. ove tačke smatra se banka iz člana 2. tačka 10. odredba pod a) Zakona o platnom prometu.
2. Obračunskim računom, u smislu ove odluke, smatra se žiro-račun banke koji se otvara i vodi kod Narodne banke Jugoslavije, na koji se, na osnovu instrukcije banke, prebacuju sredstva sa računa obavezne rezerve, sredstva sa računa na kome se vodi depozit viškova likvidnih sredstava banke, kao i sredstva sa posebnog računa na kome se vodi odobreni okvirni kredit za likvidnost.
Preko obračunskog računa iz stava 1. ove tačke vrše se plaćanja i obračunavaju međubankarska plaćanja.
3. Međubankarska plaćanja kod Narodne banke Jugoslavije izvršavaju se kao bruto i neto obračun.
4. Pod bruto obračunom, u smislu ove odluke, podrazumeva se prijem i izvršavanje pojedinačnih naloga za plaćanje banaka u najkraćem mogućem vremenu od momenta njihovog prijema - i to do visine pokrića na obračunskom računu iz tačke 2. te odluke (u daljem tekstu: obračun u realnom vremenu po bruto principu).
5. Obračun u realnom vremenu po bruto principu obavlja Narodna banka Jugoslavije - organizacioni deo nadležan za taj obračun, u skladu sa ovom odlukom i operativnim pravilima za obračun u realnom vremenu po bruto principu koja utvrđuje Narodna banka Jugoslavije.
Za učešće u obračunu u realnom vremenu po bruto principu - banka podnosi zahtev Narodnoj banci Jugoslavije.
Ako Narodna banka Jugoslavije, nakon ocene, utvrdi da banka ispunjava tehničke uslove za povezivanje sa organizacionim delom iz stava 1. ove tačke, ta banka postaje učesnik u obračunu u realnom vremenu po bruto principu na osnovu ugovora koji zaključi sa Narodnom bankom Jugoslavije.
Ugovorom iz stava 3. ove tačke, banka prihvata da su operativna pravila iz stava 1. te tačke postala obavezujuća za ovu banku.
6. Obračunom u realnom vremenu po bruto principu mogu se izvršiti svi nalozi za plaćanje, a obavezno nalozi za plaćanje čiji se iznos utvrđuje operativnim pravilima iz tačke 5. ove odluke.
7. Pod neto obračunom, u smislu ove odluke, podrazumeva se prijem pojedinačnih naloga za plaćanje, ili grupa naloga za plaćanje uz koje se dostavlja specifikacija pojedinačnih naloga, radi obračuna multilateralnih neto iznosa za poravnanje koji se obavlja na obračunskim računima banke iz tačke 2. te odluke (u daljem tekstu: kliring).
8. Kliring se obavlja u organizacionom delu Narodne banke Jugoslavije nadležnom za kliring, u skladu sa ovom odlukom i operativnim pravilima za kliring koja utvrđuje Narodna banka Jugoslavije.
Operativnim pravilima iz stava 1. ove tačke utvrđuju se iznosi naloga za plaćanje koji se izvršavaju u neto obračunu.
Za učešće u kliringu - banka podnosi zahtev Narodnoj banci Jugoslavije.
Ako Narodna banka Jugoslavije, nakon ocene, utvrdi da banka ispunjava tehničke uslove za povezivanje sa organizacionim delom iz stava 1. ove tačke, ta banka postaje učesnik u kliringu na osnovu ugovora koji zaključi sa Narodnom bankom Jugoslavije.
Ugovorom iz stava 4. ove tačke, banka prihvata da su operativna pravila iz stava 1. te tačke postala obavezujuća za ovu banku.
9. Operativnim pravilima za iz tačke 5. stav 1. i tačke 8. stav 1. ove odluke, Narodna banka Jugoslavije utvrđuje šta se smatra rizikom u obavljanju platnog prometa u smislu te odluke, kao i način kontrole i mere za otklanjanje tog rizika.
10. Narodna banka Jugoslavije omogućava bankama uvid u stanje svih njihovih računa tokom dana - u toku radnog vremena.
11. Narodna banka Jugoslavije redovno obaveštava banke o eventualnim zastojima i drugim problemima u obavljanju poslova iz ove odluke.
12. Narodna banka Jugoslavije ima pravo da potpuno ili delimično blokira obračunski račun banke u slučajevima predviđenim zakonom i drugim propisom.
O blokiranju obračunskog računa banke u smislu stava 1. ove tačke, kao i o razlozima tog blokiranja, Narodna banka Jugoslavije odmah obaveštava banku.
13. Nalozi za plaćanje iz ove odluke dostavljaju se u skladu sa Odlukom o elektronskom načinu obavljanja platnog prometa ("Službeni list SRJ", br. 29/2002).
14. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ", a primenjivaće se od 1. januara 2003. godine.
O. br. 57, 20. maja 2002. godine, Beograd
Guverner Narodne banke Jugoslavije, Mlađan Dinkić, s. r.
***
Na osnovu člana 16a. Zakona o Narodnoj banci Jugoslavije ("Službeni list SRJ", br. 32/93, 41/94, 61/95, 29/97, 44/99 i 73/2000) i tačke 5. stav 1. Odluke o obračunu i kliringu i o funkcionisanju obračunskih računa banaka kod Narodne banke Jugoslavije ("Službeni list SRJ", br. 29/2002), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi
OPERATIVNA PRAVILA
ZA OBRAČUN U REALNOM VREMENU PO BRUTO PRINCIPU
1. Obračun u realnom vremenu po bruto principu - Real Time Gross Settlement (u daljem tekstu: RTGS sistem) obavlja Narodna banka Jugoslavije - za učesnike u RTGS sistemu.
2. Učesnici u RTGS sistemu su:
1) Narodna banka Jugoslavije,
2) banka koja poseduje dozvolu za rad Narodne banke Jugoslavije i upisana je u sudski registar,
3) SR Jugoslavija i republike članice (Ministarstvo finansija i ekonomije Republike Srbije učestvuje preko konsolidovanog računa trezora koji se vodi kod Narodne banke Jugoslavije).
Priključenje u RTGS sistem
3. Za učešće u RTGS sistemu, učesnici iz tačke 2. odredbe pod 2 i 3, ovih pravila Narodnoj banci Jugoslavije podnose zahtev za priključenje, koji je overen pečatom i koji je potpisalo lice ovlašćeno za zastupanje.
4. Da bi Narodna banka Jugoslavije učesnike iz tačke 3. ovih pravila priključila u RTGS sistem, ti učesnici su dužni:
1) da prijave bankarski kod za identifikaciju (BIC kod) koji će koristiti u RTGS sistemu;
2) da ispune tehničke uslove i standarde za povezivanje sa RTGS sistemom utvrđene uputstvom Narodne banke Jugoslavije za primenu odluke kojom je uređen elektronski način obavljanja platnog prometa;
3) da prijave lica ovlašćena za kontakt sa Narodnom bankom Jugoslavije po poslovima obračuna u RTGS sistemu;
4) da zaključe ugovor sa Narodnom bankom Jugoslavije.
5. Za obračun u RTGS sistemu koriste se sredstva učesnika sa obračunskog računa iz tačke 2. Odluke o obračunu i kliringu i o funkcionisanju obračunskih računa banaka kod Narodne banke Jugoslavije, odnosno sa žiro-računa SR Jugoslavije i republika članica.
Mere zaštite i odgovornost
6. Učesnici u RTGS sistemu dužni su da pri obavljanju obračuna obezbede mere sigurnosti i zaštite, koje se posebno odnose na zaposlene koji učestvuju u poslovima platnog prometa, na kontrolu operacija, na obradu podataka vezanih za rad sa RTGS sistemom, kao i na fizičku kontrolu pristupa računarskim resursima povezanim sa Narodnom bankom Jugoslavije a za potrebe izvršenja obračuna u RTGS sistemu.
7. Učesnici u RTGS sistemu obavezni su da odrede zaposlenog koji će biti zadužen za sigurnost i zaštitu komunikacije sa RTGS sistemom (u daljem tekstu: administrator zaštite), da ga za to ovlaste i ovlašćenje dostave Narodnoj banci Jugoslavije.
Administrator zaštite zadužen je za:
1) konfigurisanje i administraciju hardverskih i softverskih sistema zaštite koji služe za bezbednu komunikaciju sa RTGS sistemom;
2) obavljanje platnog prometa u skladu sa Odlukom o elektronskom načinu obavljanja platnog prometa ("Službeni list SRJ", br. 29/2002) i uputstvom za njeno sprovođenje, koje donosi Narodna banka Jugoslavije;
3) podnošenje Narodnoj banci Jugoslavije mesečnog pismenog izveštaja o primeni bezbednosnih mera i saradnji sa RTGS sistemom.
8. Učesnici u RTGS sistemu odgovorni su za verodostojnost, kodiranje i sadržinu poslatih poruka, za blagovremenost slanja poruka u RTGS sistem, kao i za to da poruke šalju i primaju za to ovlašćena lica.
Način izvršenja plaćanja u RTGS sistemu
9. Međusobna komunikacija učesnika u RTGS sistemu ostvaruje se porukama.
Poruka se smatra validnom ako ispunjava sledeće uslove:
1) da je formirana u SNjIFT formatu, u skladu sa uputstvom kojim su uređeni format i namena poruka za razmenu podataka u platnom sistemu Narodne banke Jugoslavije;
2) da je poslata i primljena na način i po pravilima utvrđenim Odlukom o elektronskom načinu obavljanja platnog prometa;
3) da je poslata i primljena u skladu sa Dnevnim terminskim planom RTGS sistema, koji je, kao Prilog 1, odštampan uz ova pravila i njihov je sastavni deo (u daljem tekstu: Dnevni terminski plan).
10. U RTGS sistemu poruke za plaćanje (transakcije) izvršavaju se sa prioritetima od 1 do 99, pri čemu je 1 najviši, a 99 najniži prioritet. Oznake prioriteta od 1 do 10 rezervisane su za transakcije Narodne banke Jugoslavije, a ostali učesnici oznake prioriteta od 11 do 99 koriste prema svojim potrebama.
11. Transakcije koje glase na iznos od 60.000 dinara ili veći, kao i transakcije kojima učesnici podižu gotovinu iz trezora Narodne banke Jugoslavije - obavezno se izvršavaju u RTGS sistemu.
12. Transakcije se obrađuju i izvršavaju odmah posle prijema u RTGS sistem, i to do visine pokrića na obračunskom računu.
13. Transakcije sa prioritetima od 1 do 49, za čije izvršavanje nema dovoljno pokrića na obračunskom računu - stavljaju se u red za čekanje, da bi se, nakon obezbeđenja sredstava, izvršile prema prioritetu i vremenu slanja do kraja obračunskog dana.
14. Transakcije sa prioritetima od 50 do 99, za čije izvršavanje nema dovoljno pokrića na obračunskom računu - vraćaju se pošiljaocu.
15. Pošiljalac može opozvati poruku za plaćanje koja se nalazi u redu za čekanje ili promeniti njen prioritet - do kraja obračunskog dana.
16. Poruka za plaćanje koja iz bilo kog razloga ne može biti obrađena - vraća se pošiljaocu.
17. Odmah posle izvršenja transakcije, RTGS sistem upućuje pošiljaocu odgovarajuću poruku o izvršenom obračunu, u skladu sa uputstvom iz tačke 9. odredba pod 1. ovih pravila, nakon čijeg se prijema transakcija smatra konačnom.
18. Za poslate poruke sa instrukcijom izvršenja pojedinačnih naloga za plaćanje za koje nisu ispunjeni uslovi za izvršenje u toku tekućeg obračunskog dana, RTGS sistem upućuje pošiljaocu odgovarajuću poruku o odbijanju izvršenja tih naloga, u skladu sa uputstvom iz tačke 9. odredba pod 1 ovih pravila, na osnovu koje se odbijanje izvršenja smatra konačnim.
19. Nalozi iz tačke 13. ovih pravila koji se ne mogu izvršiti do kraja obračunskog dana - vraćaju se pošiljaocu kao neizvršeni.
Isključenje iz RTGS sistema
20. Narodna banka Jugoslavije može učesnika u RTGS sistemu privremeno ili trajno isključiti iz tog sistema, i to u sledećim slučajevima:
1) ako kontrolom utvrdi da učesnik - banka ne ispunjava uslove propisane Odlukom o bližim uslovima i načinu davanja i oduzimanja bankama licence za obavljanje platnog prometa ("Službeni list SRJ", br. 29/2002) ili su ispunjeni uslovi za gašenje računa predviđeni Odlukom o uslovima i načinu otvaranja, vođenja i gašenja računa kod banke ("Službeni list SRJ", br. 29/2002);
2) ako učesnik ne postupa u skladu sa ovim pravilima;
3) ako utvrdi da je učesnik nelikvidan u dužem periodu u toku obračunskog dana;
4) ako ne postupa u skladu sa ugovorom koji je zaključio sa Narodnom bankom Jugoslavije o učešću u RTGS sistemu;
5) ako utvrdi da učesnik izaziva tehničke probleme u radu RTGS sistema.
U slučaju iz stava 1. odredba pod 1 ove tačke, Narodna banka Jugoslavije će učesnika u RTGS sistemu trajno isključiti iz tog sistema, a u slučajevima iz odredaba od 2 do 5 tog stava - opomenuće učesnika, odnosno privremeno će ga isključiti iz RTGS sistema - do otklanjanja razloga za isključenje.
Učesnika koji je više puta u toku godine privremeno isključen iz RTGS sistema, Narodna banka Jugoslavije može trajno isključiti iz tog sistema.
21. Nakon otklanjanja razloga za privremeno isključenje učesnika iz RTGS sistema u smislu tačke 20. ovih pravila, Narodna banka Jugoslavije će tog učesnika ponovo uključiti u RTGS sistem.
Radno vreme RTGS sistema
22. RTGS sistem prima i izvršava transakcije učesnika u toku radnog dana.
Radnim danom, u smislu ovih pravila, ne smatra se nedelja ni dani državnih praznika koji su proglašeni neradnim danima.
23. Radno vreme RTGS sistema utvrđeno je Dnevnim terminskim planom.
Narodna banka Jugoslavije može, po potrebi promeniti Dnevni terminski plan.
Ako se Dnevni terminski plan promeni na zahtev nekog učesnika, Narodna banka Jugoslavije naplatiće troškove od tog učesnika.
Naknada za rad RTGS sistema
24. Za rad RTGS sistema Narodna banka Jugoslavije naplaćuje naknadu, u skladu sa odlukom kojom je utvrđena tarifa po kojoj se naplaćuju naknade za usluge koje vrši Narodna banka Jugoslavije.
Završne odredbe
25. Narodna banka Jugoslavije može menjati ova pravila pod uslovom da o tome prethodno obavesti učesnike, i to najmanje tri radna dana pre stupanja na snagu tih izmena.
26. Ova pravila stupaju na snagu danom donošenja, a primenjivaće se od 1. januara 2003. godine.
G. br. 4336. od 12.09.2002. i ispravka G. br. 4920 od 12.11.2002. godine
DNEVNI TERMINSKI PLAN RTGS SISTEMA
Početak rada 7.30
Početak prijema naloga za plaćanje 8.00
Početak prijema naloga za poravnanje iz kliringa (1. ciklus) 10.05
Kraj prijema naloga za poravnanje iz kliringa 10.15
Početak prijema naloga za poravnanje iz kliringa (2. ciklus) 13.35
Kraj prijema naloga za poravnanje iz kliringa 13.45
Početak prijema naloga za poravnanje iz kliringa (3. ciklus) 16.35
Kraj prijema naloga za poravnanje iz kliringa 16.45
Kraj prijema naloga za plaćanje 17.30
Izdavanje izvoda računa 18.00
Kraj prijema svih poruka 18.55
Kraj rada 19.00
TERMINSKI PLAN RTGS SISTEMA ZA SUBOTU
Početak rada 7.30
Početak prijema naloga za plaćanje 8.00
Početak prijema naloga za poravnanje iz kliringa (1. ciklus) 10.05
Kraj prijema naloga za poravnanje iz kliringa 10.15
Početak prijema naloga za poravnanje iz kliringa (2. ciklus) 13.35
Kraj prijema naloga za poravnanje iz kliringa 13.45
Kraj prijema naloga za plaćanje 15.00
Izdavanje izvoda računa 15.30
Kraj prijema svih poruka 15.55
Kraj rada 16.00
***
Na osnovu člana 16a. Zakona o Narodnoj banci Jugoslavije ("Službeni list SRJ", br. 32/93, 41/94, 61/95, 29/97, 44/99 i 73/2000) i tačke 8. stav 1. Odluke o obračunu i kliringu i o funkcionisanju obračunskih računa banaka kod Narodne banke Jugoslavije ("Službeni list SRJ", br. 29/2002), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi
OPERATIVNA PRAVILA
ZA KLIRING (NETO OBRAČUN)
1. Prijem pojedinačnih naloga za plaćanje, ili grupa naloga za plaćanje uz koje se dostavlja specifikacija pojedinačnih naloga radi obračuna multilateralnih neto iznosa za poravnanje koji se obavlja na obračunskom računu banke iz tačke 2. Odluke o obračunu i kliringu i o funkcionisanju obračunskih računa kod Narodne banke Jugoslavije (neto obračun) (u daljem tekstu: kliring), obavlja Narodna banka Jugoslavije - za učesnike u kliringu.
2. Učesnici u kliringu su:
1) Narodna banka Jugoslavije,
2) banka koja poseduje dozvolu za rad Narodne banke Jugoslavije i upisana je u sudski registar (u daljem tekstu: banka).
Priključenje u kliring
3. Za učešće u kliringu, banka podnosi Narodnoj banci Jugoslavije zahtev za priključenje, koji je overen pečatom i koji je potpisalo lice ovlašćeno za zastupanje.
4. Da bi Narodna banka Jugoslavije banku priključila u kliring, banka je dužna:
1) da bude učesnik u Real Time Gross Settlement sistemu Narodne banke Jugoslavije (u daljem tekstu: RTGS sistem);
2) da prijavi bankarski kod za identifikaciju (BIC kod) koji koristi u RTGS sistemu;
3) da ispuni tehničke uslove i standarde za povezivanje sa kliringom utvrđene uputstvom Narodne banke Jugoslavije za primenu odluke kojom je uređen elektronski način obavljanja platnog prometa;
4) da dostavi ovlašćenje za zaduživanje računa preko koga se vrši obračun u RTGS sistemu - po osnovu neto pozicije iz multilateralnog obračuna u kliringu;
5) da prijavi lica ovlašćena za kontakt sa Narodnom bankom Jugoslavije po poslovima obračuna u kliringu;
6) da zaključi ugovor sa Narodnom bankom Jugoslavije.
Mere zaštite i odgovornost
5. Učesnici u kliringu dužni su da pri obavljanju obračuna obezbede mere sigurnosti i zaštite, koje se posebno odnose na zaposlene koji učestvuju u poslovima platnog prometa, na kontrolu operacija, na obradu podataka vezanih za rad sa kliringom, kao i na fizičku kontrolu pristupa računarskim resursima povezanim sa Narodnom bankom Jugoslavije a za potrebe izvršenja obračuna u kliringu.
6. Učesnici u kliringu obavezni su da odrede zaposlenog koji će biti zadužen za sigurnost i zaštitu komunikacije sa kliringom (u daljem tekstu: administrator zaštite), da ga za to ovlaste i ovlašćenje dostave Narodnoj banci Jugoslavije.
Administrator zaštite zadužen je za:
1) konfigurisanje i administraciju hardverskih i softverskih sistema zaštite koji služe za bezbednu komunikaciju sa kliringom;
2) obavljanje platnog prometa u skladu sa Odlukom o elektronskom načinu obavljanja platnog prometa ("Službeni list SRJ", br. 29/2002) i uputstvom za njeno sprovođenje, koje donosi Narodna banka Jugoslavije;
3) podnošenje Narodnoj banci Jugoslavije mesečnog pismenog izveštaja o primeni bezbednosnih mera i saradnji sa kliringom.
7. Učesnici u kliringu odgovorni su za verodostojnost, kodiranje i sadržinu poslatih poruka, za blagovremenost slanja poruka u kliring, kao i za to da poruke šalju i primaju za to ovlašćena lica.
Limit
8. Pre početka svakog klirinškog ciklusa, Narodna banka Jugoslavije svakom učesniku odobrava limit za negativnu neto pozajmicu iz multilateralnog obračuna u kliringu i rezerviše odgovarajući iznos na teret sredstava učesnika u RTGS sistemu.
Negativna neto pozicija učesnika nijednog trenutka ne sme biti veća od odobrenog limita.
Učesnik, u skladu sa svojim potrebama, može zahtevati povećanje ili smanjenje limita. Promena limita se odobrava ako to dozvoljava stanje sredstava učesnika u RTGS sistemu i njihova neto pozicija u trenutku zahteva.
9. Na kraju poslednjeg klirinškog ciklusa u toku obračunskog dana, neiskorišćena sredstva rezervisana po osnovu odobrenog limita slobodna su za korišćenje u RTGS sistemu.
Prijem naloga u kliring
10. Komunikacija između učesnika i kliringa ostvaruje se porukama, koje se mogu dostavljati pojedinačno za svako plaćanje ili za grupu plaćanja, u skladu sa uputstvom kojim su uređeni format i namena poruka za razmenu podataka u platnom sistemu Narodne banke Jugoslavije.
Poruka se smatra validnom ako ispunjava sledeće uslove:
1) da je formirana u SNjIFT formatu, u skladu sa uputstvom iz stava 1. ove tačke;
2) da je poslata i primljena na način i po pravilima utvrđenim Odlukom o elektronskom načinu obavljanja platnog prometa;
3) da je poslata i primljena u skladu sa Dnevnim terminskim planom kliringa, koji je, kao Prilog 1, odštampan uz ova pravila i njihov je sastavni deo (u daljem tekstu: Dnevni terminski plan).
11. Validna poruka obrađuje se odmah posle prijema u kliring.
12. Poruka koja iz bilo kog razloga ne može biti obrađena - vraća se pošiljaocu.
13. Obrada validnih poruka obuhvata:
1) kontrolu datuma realizacije naloga za plaćanje;
2) kontrolu iznosa na nalogu za plaćanje;
3) kontrolu učešća banaka navedenih u nalogu za plaćanje;
4) kontrolu statusa obračunskih računa za kliring učesnika navedenih u nalogu za plaćanje.
14. Poslate validne poruke za koje se obradom utvrdi da ispunjavaju uslove za učešće u kliringu evidentiraju se na obračunskim računima za kliring učesnika samo ako negativna neto pozicija ne prelazi odobreni limit. Posle izvršene obrade, kliring upućuje pošiljaocu odgovarajuću poruku o potvrdi prijema tih poruka, u skladu sa uputstvom iz tačke 10. stav 1. ovih pravila.
15. Ako negativna neto pozicija prelazi odobreni limit, poslate validne poruke za koje se obradom utvrdi da ispunjavaju uslove za učešće u kliringu stavljaju se u red za čekanje, da bi se, nakon obezbeđenja sredstava, izvršile prema redosledu prispeća do kraja obračunskog dana.
16. Za poslate validne poruke za koje se obradom utvrdi da sadrže instrukcije za plaćanje koje ne zadovoljavaju uslove za učešće u kliringu, kliring odmah upućuje pošiljaocu odgovarajuću poruku o odbijanju primljene poruke, u skladu sa uputstvom iz tačke 10. stav 1. ovih pravila.
17. Za validne poruke koje se na kraju klirinškog dana zateknu u redu za čekanje, kliring šalje pošiljaocu odgovarajuće poruke o odbijanju primljenih poruka, u skladu sa uputstvom iz tačke 10. stav 1. ovih pravila.
Način izvršenja plaćanja u kliringu
18. Posle isteka vremena predviđenog za prijem poruka, utvrđenog Dnevnim terminskim planom za svaki klirinški ciklus, utvrđuju se neto stanja obračunskih računa učesnika.
19. Posle izvršenog obračuna, na osnovu neto stanja računa učesnika u kliringu, daju se nalozi za izvršenje multilateralnih neto pozicija u RTGS sistemu. Te pozicije mogu biti negativne ili pozitivne.
Radi izvršenja negativnih multilateralnih neto pozicija učesnika zadužuje se račun učesnika u RTGS sistemu i istovremeno odobrava obračunski račun kliringa u RTGS sistemu.
Radi izvršenja pozitivnih multilateralnih neto pozicija zadužuje se obračunski račun kliringa u RTGS sistemu i istovremeno odobrava obračunski račun učesnika u RTGS sistemu.
20. Izvršenje naloga za plaćanje koje ispostavlja kliring po osnovu poravnanja iz neto obračuna obezbeđuje se sredstvima rezervisanim na osnovu odobrenog limita.
Način obaveštavanja učesnika u kliringu
21. Posle svakog klirinškog ciklusa u neto obračunu, svakom učesniku se dostavljaju:
1) izveštaj o izvršenim transakcijama i
2) pojedinačne poruke za plaćanja koje tom učesniku šalju drugi učesnici.
22. Reklamacije na transakcije izvršene u kliringu razmatraju se samo ako stignu najkasnije prvog radnog dana od dana obrade.
Isključenje iz kliringa
23. Narodna banka Jugoslavije može učesnika u kliringu privremeno ili trajno isključiti iz kliringa, i to u sledećim slučajevima:
1) ako ustanovi da učesnik ne ispunjava bilo koji od uslova za članstvo u kliringu;
2) ako učesnik ne postupa u skladu sa ovim pravilima;
3) ako učesnik ne postupa u skladu sa ugovorom koji je zaključio sa Narodnom bankom Jugoslavije o učešću u kliringu;
4) ako utvrdi da učesnik izaziva tehničke probleme u radu kliringa.
24. U slučaju iz tačke 23. odredba pod 1. ovih pravila, Narodna banka Jugoslavije će učesnika u kliringu trajno isključiti iz kliringa, a u slučajevima iz odredaba 2, 3. i 4. te tačke - opomenuće učesnika, pa ako opomena nema efekta, izreći će mu meru privremenog isključenja. Ako i posle više privremenih isključenja nastavi sa prekršajima iz tačke 23, odredbe 2, 3 i 4 ovih pravila, Narodna banka Jugoslavije može učesnika u kliringu trajno isključiti iz kliringa.
25. Odluku o privremenom ili trajnom isključenju iz kliringa donosi Narodna banka Jugoslavije, koja o tome odmah obaveštava učesnika, uz obavezno navođenje razloga isključenja, eventualno preduzetih mera i uslova za ponovno uključenje učesnika u kliring.
26. Učesnik se može ponovo uključiti u kliring ako ispuni uslove navedene u odluci o njegovom isključenju.
Radno vreme kliringa
27. Kliring stoji na raspolaganju korisnicima svakog radnog dana.
Radnim danom, u smislu ovih pravila, ne smatra se nedelja ni dani državnih praznika koji su proglašeni neradnim danima.
28. Radno vreme kliringa utvrđeno je Dnevnim terminskim planom, koji mora biti usklađen sa Dnevnim terminskim planom RTGS sistema, koji je sastavni deo operativnih pravila kojima je uređen obračun u realnom vremenu po bruto principu.
29. Narodna banka Jugoslavije može, po potrebi, promeniti radno vreme Dnevnog terminskog plana.
Ako se Dnevni terminski plan promeni na zahtev učesnika, Narodna banka Jugoslavije naplatiće troškove od tog učesnika.
Naknada za rad kliringa
30. Za pružanje usluga kliringa Narodna banka Jugoslavije naplaćuje naknadu, u skladu sa odlukom kojom je utvrđena tarifa po kojoj se naplaćuju naknade za usluge koje vrši Narodna banka Jugoslavije.
Završne odredbe
31. Narodna banka Jugoslavije može menjati ova pravila pod uslovom da o tome prethodno obavesti učesnike, i to najmanje tri radna dana pre stupanja na snagu tih izmena.
32. Ova pravila stupaju na snagu danom donošenja, a primenjivaće se od 1. januara 2003. godine.
G. br. 4336, od 12.09.2002. godine i G. br. 4921, od 12.11.2002. godine.
Prilog 1
DNEVNI TERMINSKI PLAN KLIRINGA
Početak rada 7.30
Početak prijema naloga za plaćanje 8.00
Obračun neto pozicija (1. ciklus) 10.00
Slanje naloga za poravnanje u RTGS 10.05
Kraj poravnanja 10.20
Obračun neto pozicija (2. ciklus) 13.30
Slanje naloga za poravnanje u RTGS 13.35
Kraj poravnanja 13.50
Kraj prijema naloga za plaćanje 16.30
Obračun neto pozicija (3. ciklus) 16.30
Slanje naloga za poravnanje u RTGS 16.35
Kraj poravnanja 16.50
Početak slanja specifikacija i izvoda bankama 17.00
Početak prijema naloga za sledeći klirinški dan 17.30
Kraj rada 19.00
TERMINSKI PLAN KLIRINGA ZA SUBOTU
Početak rada 7.30
Početak prijema naloga za plaćanje 8.00
Obračun neto pozicija (1. ciklus) 10.00
Slanje naloga za poravnanje u RTGS 10.05
Kraj poravnanja 10.20
Kraj prijema naloga za plaćanje 13.30
Obračun neto pozicija (2. ciklus) 13.30
Slanje naloga za poravnanje u RTGS 13.35
Kraj poravnanja 13.50
Početak slanja specifikacija i izvoda bankama 13.50
Početak prijema naloga za sledeći klirinški dan 14.00
Kraj rada 16.00