ZAKON

O ZAŠTITI GRAĐANA SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE NA RADU U INOSTRANSTVU

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 24 od 15. maja 1998 i "Sl. glasniku RS", br. 101/2005)

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se: zaštita građana Savezne Republike Jugoslavije na radu u inostranstvu (u daljem tekstu: građani) u postupku zapošljavanja kod inostranih poslodavaca i prilikom povratka u Saveznu Republiku Jugoslaviju; obaveze preduzeća, drugog pravnog lica i preduzetnika (u daljem tekstu: jugoslovenski poslodavac) u vezi sa upućivanjem zaposlenih na privremeni rad u inostranstvo radi obavljanja privrednih i drugih delatnosti i uzajamna prava i obaveze jugoslovenskih poslodavaca i zaposlenih za vreme boravka i rada u inostranstvu; postupak i uslovi za upućivanje građana u inostranstvo po osnovu međunarodne naučne, tehničke i prosvetno-kulturne saradnje; vidovi i način zaštite prava i interesa građana na radu u inostranstvu i članova njihovih porodica i nadležnosti organa i organizacija koji obavljaju poslove u vezi sa zaštitom građana na radu u inostranstvu i povratkom iz inostranstva.

Član 2.

Zaštita građana koji se zapošljavaju kod inostranog poslodavca ili ih upućuje u inostranstvo jugoslovenski poslodavac radi obavljanja privrednih i drugih delatnosti i zaštita članova njihovih porodica ostvaruje se na osnovu ovog zakona, međunarodnih ugovora o zapošljavanju, socijalnom osiguranju, migracijama i o naučnoj, tehničkoj i prosvetno-kulturnoj i drugoj saradnji i drugih ugovora o zapošljavanju i socijalnom osiguranju.

Član 3.

Zaštita građana na radu kod inostranog poslodavca, u smislu ovog zakona, obuhvata: najmanje jednak tretman u pogledu uslova rada, zaštite na radu, zarada i prava po osnovu rada sa državljanima države zaposlenja, obezbeđivanje dozvola za rad i boravak; zdravstveno osiguranje i zdravstvenu zaštitu; penzijsko i invalidsko osiguranje i prava iz osiguranja o zaštiti porodice; osiguranje za slučaj nezaposlenosti i informisanje o mogućnostima i načinu ostvarivanja drugih ekonomsko-socijalnih, kulturnih, građanskih i političkih prava.
Zaštitu građana pri odlasku na rad u inostranstvo i pri povratku obezbeđuju i sprovode nadležni organi i organizacije, a za vreme rada i boravka u inostranstvu diplomatska, odnosno konzularna predstavništva Savezne Republike Jugoslavije.

Član 4.

Poslove u vezi sa zaštitom i zapošljavanjem građana pri odlasku, za vreme rada, boravka i pri povratku sa rada u inostranstvu obavljaju zakonom određeni organi i organizacije.

Član 5.

Zaštita u postupku zapošljavanja kod inostranog poslodavca ostvaruje se u skladu sa članom 2. ovog zakona i ponudom za zapošljavanje kod inostranog poslodavca.
Ponude za zapošljavanje kod inostranih poslodavaca prima, objavljuje i realizuje savezni organ, odnosno savezna organizacija nadležna za tržište rada i migracije (u daljem tekstu: nadležni savezni organ, odnosno savezna organizacija).
Ponuda za zapošljavanje građana kod inostranog poslodavca može se objaviti u sredstvima javnog informisanja, po pribavljenoj saglasnosti nadležnog saveznog organa, odnosno savezne organizacije iz stava 2. ovog člana.

Član 6.

Građaninu se može posredovati pri zapošljavanju kod inostranog poslodavca ako ne postoje zakonske smetnje za odlazak u inostranstvo.
Građaninu se ne može posredovati radi zapošljavanja kod inostranog poslodavca ako mu saglasno zakonu i međunarodnom ugovoru, odnosno drugom ugovoru o zapošljavanju, nije obezbeđena zaštita iz člana 3. ovog zakona.

Član 7.

Građanin koji želi da se zaposli kod inostranog poslodavca, uz prijavu za posredovanje u zapošljavanju podnosi i dokaze da ne postoje smetnje iz člana 6. stav 1. ovog zakona.

Član 8.

Građanin koji prihvati zaposlenje potpisuje sa inostranim poslodavcem ugovor o radu pre odlaska na rad u inostranstvo.
Nadležni savezni organ, odnosno savezna organizacija, obezbeđuje građaninu, po potpisivanju ugovora iz stava 1. ovog člana, dokumenta potrebna za odlazak na rad kod inostranog poslodavca i neophodne dozvole za ulazak, rad i boravak u zemlji zaposlenja.

Član 9.

Nadležni savezni organ, odnosno savezna organizacija informiše građane o mogućnostima i uslovima za zapošljavanje u Saveznoj Republici Jugoslaviji, stručnom osposobljavanju i prekvalifikaciji radi povratka i uslovima pod kojima država zaposlenja ili međunarodne organizacije i fondovi učestvuju u stvaranju finansijskih, materijalnih i drugih uslova za zapošljavanje građana koji se vraćaju sa rada iz inostranstva.

Član 10.

Nadležni savezni organ, odnosno savezna organizacija obezbediće, u skladu s međunarodnim ugovorima, odnosno drugim ugovorima o zapošljavanju da inostrani poslodavac ili nadležni inostrani organ izda građaninu odgovarajuću ispravu o vremenu provedenom na radu na određenim poslovima i stečenoj kvalifikaciji, odnosno stručnoj osposobljenosti.

Član 11.

Građanin zaposlen u državi s kojom nije zaključen međunarodni ugovor o socijalnom osiguranju obavezno se osigurava u Saveznoj Republici Jugoslaviji na zdravstveno, penzijsko i invalidsko osiguranje, kao i osiguranje za slučaj nezaposlenosti ako za to vreme nije obavezno osiguran kod stranog nosioca osiguranja, ili ako on, odnosno članovi njegove porodice ta prava, prema propisima odnosne države, ne mogu ostvariti ili koristiti van teritorije te države.
Odredba stava 1. ovog člana primenjuje se i kad međunarodnim ugovorom o socijalnom osiguranju s državom u kojoj je građanin zaposlen nije obezbeđena zdravstvena zaštita članova njegove porodice koji žive u Saveznoj Republici Jugoslaviji.

Član 12.

Zaposleni koje na privremeni rad u inostranstvo upućuje jugoslovenski poslodavac uživaju zaštitu u slučajevima:
1) izvođenja investicionih i drugih radova i pružanja usluga;
2) zapošljavanja u poslovnim jedinicama preduzeća koje osniva jugoslovenski poslodavac;
3) stručnog osposobljavanja i usavršavanja.
Upućivanje zaposlenih na privremeni rad u inostranstvo po osnovima iz stava 1. ovog člana uređuje se ugovorom o poslovnoj saradnji između jugoslovenskog poslodavca i stranog lica.

Član 13.

Jugoslovenski poslodavac ne može ugovorom zaključenim sa stranim licem predvideti ustupanje zaposlenih tom ili nekom drugom stranom licu.

Član 14.

Zaposleni koje jugoslovenski poslodavac upućuje na privremeni rad u inostranstvo po osnovima iz člana 12. stav 1. ovog zakona imaju ista prava, obaveze i odgovornosti kao i zaposleni kod tog poslodavca u zemlji.
Zaposleni iz stava 1. ovog člana imaju prava i na:
1) smeštaj i ishranu po standardima važećim u državi u kojoj se izvode radovi, odnosno u skladu sa uslovima smeštaja i ishrane utvrđenim kolektivnim ugovorom;
2) zaštitu na radu u skladu sa jugoslovenskim propisima koja ne može biti manja od zaštite koja je obezbeđena propisima države u kojoj se izvode radovi.

Član 15.

Jugoslovenski poslodavac je dužan da svojim opštim aktom, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom, utvrdi:
1) uslove pod kojima se, izuzetno, na privremeni rad u inostranstvo može uputiti zaposleni koji radni odnos zasniva na određeno vreme, kao i uslove za zasnivanje radnog odnosa s jugoslovenskim državljaninom koji boravi u inostranstvu, odnosno u državi u kojoj se radovi