-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Na osnovu Zakona o uređenju sudova ("Sl. glasnik RS", br. 63/01) ovaj zakon je prestao da važi 1. 1. 2002. osim odredaba od člana 14. do 20. koje prestaju da važe 1. 1. 2007.
-------------------
ZAKON
O SUDOVIMA
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 46/91, 60/91, 18/92, 71/92)
GlavaI
OSNOVNE ODREDBE
Član 1.
Sudska vlast pripada sudovima kao samostalnim državnim organima.
Sudovi, sudsku vlast vrše nezavisno.
Član 2.
Sudovi štite slobode i prava građana, zakonom utvrđena prava i interese pravnih subjekata i obezbeđuju ustavnost i zakonitost.
Član 3.
Predsednike sudova, sudije i sudije porotnike bira i razrešava Narodna skupština.
Član 4.
Narodna skupština, na predlog Ministarstva pravde, utvrđuje broj sudija i sudija porotnika u sudovima.
Član 5.
Sudijska funkcija je stalna.
Sudija ne može biti narodni poslanik, poslanik i odbornik, vršiti političke i upravne funkcije niti može vršiti drugu službu, posao ili dužnost koja bi mogla uticati na njegovu samostalnost i nezavisnost ili koja bi umanjivala njegov ugled ili ugled suda.
Član 6.
Sudovi su dužni jedni drugima pružati pravnu pomoć.
Sudovi su ovlašćeni da od drugih državnih organa i pravnih lica zahtevaju da im dostavljaju spise i obaveštenja koja su im potrebna za vođenje sudskog postupka.
Sudovi su dužni državnim organima dostavljati spise ili isprave koji su im potrebni za vođenje postupka samo ako je to određeno zakonom i ako se time ne ometa sudski postupak.
Član 7.
Sredstva i uslove za rad sudova obezbeđuje Republika Srbija.
GlavaII
ORGANIZACIJA I NADLEŽNOST SUDOVA
1. Organizacija sudova
Član 8.
Sudovi se obrazuju kao sudovi opšte nadležnosti i privredni sudovi.
Sudovi opšte nadležnosti su:
1) opštinski sudovi,
2) okružni sudovi, i
3) Vrhovni sud Srbije (u daljem tekstu: Vrhovni sud)
Privredni sudovi su:
1) privredni sudovi i
2) Viši privredni sud.
Član 9.
Opštinski sud se osniva za teritoriju jedne ili više opština.
Odeljenje opštinskog suda, kao njegova samostalna organizaciona jedinica, osniva se za područje jedne ili više opština sa područja istog suda.
Okružni sud se osniva za područje dva ili više opštinskih sudova.
Privredni sud se osniva za teritoriju više opština.
Odeljenje privrednog suda, kao njegova samostalna organizaciona jedinica, osniva se za teritoriju više opština sa područja istog privrednog suda i za teritoriju tih opština obavlja poslove iz člana 15. ovog zakona.
Viši privredni sud se osniva za teritoriju Republike.
Član 10.
Vrhovni sud je najviši sud u Republici Srbiji, sa sedištem u Beogradu.
Član 11.
Sudovi mogu obavljati sudijsku funkciju i van sedišta suda.
Opštinski sudovi mogu obavljati sudijsku funkciju i pružati pravnu pomoć van sedišta suda (sudski dani).
Odluku o održavanju sudskih dana donosi predsednik odgovarajućeg suda, na čijem području se održavaju sudski dani.
Odluka o održavanju sudskih dana sadrži podatke o mestu i vremenu održavanja sudskih dana i oglašava se u mestu njihovog održavanja.
2. Nadležnost sudova
Član 12.
Opštinski sud je nadležan
1) u krivičnim predmetima da:
a) u prvom stepenu, sudi za krivična dela za koja je zakonom predviđena kao glavna novčana kazna ili kazna zatvora do deset godina, ako za pojedina od ovih krivičnih dela nije nadležan okružni sud;
b) u prvom stepenu, sudi za krivična dela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost opštinskog suda;
v) sprovodi istragu za krivična dela za koja je zakonom određena nadležnost opštinskog suda;
g) rešava o žalbama protiv rešenja istražnog sudije i o prigovoru protiv optužnice za krivična dela iz nadležnosti opštinskog suda;
2) u građanskim predmetima, da u prvom stepenu sudi:
a) sporove o imovinsko-pravnim zahtevima ako za to nije nadležan privredni sud;
b) sporove o postojanju ili nepostojanju braka, o poništaju ili razvodu braka;
v) sporove o utvrđivanju ili osporavanju očinstva ili materinstva;
g) sporove o zakonskom izdržavanju, čuvanju i vaspitanju dece;
d) sporove zbog smetanja poseda;
đ) sporove o stvarnim i ličnim službenostima;
e) sporove o doživotnom izdržavanju;
ž) sporove o otkazu ugovora, o najmu ili zakupu stvari ili poslovnih prostorija i sporove iz stambenih odnosa;
3) u oblasti rada, da u prvom stepenu sudi:
a) sporove o zasnivanju i prestanku radnog odnosa;
b) sporove o zaključenju i primeni kolektivnih ugovora, kao i sve sporove između poslodavaca i sindikata;
v) sporove o primeni propisa o štrajku;
g) rešava sporove o izboru i razrešenju organa u preduzećima i drugim pravnim subjektima.
4) u ostalim predmetima da:
a) u prvom stepenu, rešava vanparnične predmete;
b) u prvom stepenu, rešava izvršne stvari i sporove koji nastanu u toku ili povodom izvršnog postupka, ukoliko ovim zakonom nije drugačije određeno;
v) u prvom stepenu, rešava zemljišnoknjižne stvari;
g) odlučuje u prvom stepenu, o sporovima za naknadu štete licima neopravdano osuđenim i neosnovano lišenim slobode;
d) sprovodi postupak i stavlja predlog po molbi za brisanje osude i po molbi za prestanak mera bezbednosti ili za prestanak pravnih posledica osude i odlučuje u tim stvarima kada je tu osudu ili meru izrekao;
đ) vrši poslove međunarodne pravne pomoći; i
e) vrši poslove pravne pomoći.
Opštinski sud je nadležan da odlučuje u prvom stepenu i u drugim predmetima, ako njihovo rešavanje nije povereno drugom sudu.
Član 13.
U odeljenju opštinskog suda obavljaju se, po pravilu, svi poslovi iz nadležnosti opštinskog suda u skladu sa propisima o mesnoj nadležnosti kao i zemljišnoknjižni poslovi i poslovi overa.
Član 14.
Okružni sud je nadležan:
1) da odlučuje o žalbama protiv odluka opštinskih sudova donetih u prvom stepenu.
2) da u prvom stepenu sudi:
a) za krivična dela za koja je zakonom predviđena kazna zatvora preko deset godina zatvora ili smrtna kazna; za krivična dela odavanja državne tajne; pozivanja na nasilnu promenu ustavnog uređenja; izazivanja nacionalne, rasne i verske mržnje, razdora ili netrpeljivosti; povrede teritorijalnog suvereniteta; udruživanja radi neprijateljske delatnosti; organizovanja grupe i podsticanja na izvršenje genocida i ratnih zločina; povrede ugleda državne i međunarodne organizacije; povrede ravnopravnosti u vršenju privredne delatnosti, stvaranja monopolističkog položaja i izazivanja poremećaja na tržištu, nelojalne konkurencije u poslovima spoljnotrgovinskog prometa; kršenja zakona od strane sudije; odavanja službene tajne; ugrožavanja bezbednosti leta vazduhoplova; neovlašćene proizvodnje i stavljanja u promet opojnih droga i omogućavanja uživanja opojnih droga; napada na službeno lice u vršenju poslova bezbednosti; ubistva na mah; navođenja na samoubistvo i pomaganje u samoubistvu; silovanja; i krivično delo primanja mita;
b) za krivična dela za koja je posebnim zakonom određena nadležnost okružnog suda;
3) sprovodi istragu za krivična dela za koja je zakonom određena nadležnost okružnog suda;
4) rešava o žalbama protiv rešenja istražnog sudije i prigovoru protiv optužnice za krivična dela iz nadležnosti okružnog suda;
5) sudi sporove iz