ZAKON

O SADNOM MATERIJALU VOĆAKA, VINOVE LOZE I HMELjA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 18 od 24. februara 2005)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se uslovi i način proizvodnje, prometa i uvoza sadnog materijala voćaka, vinove loze i hmelja (u daljem tekstu: sadni materijal), priznavanje novostvorenih domaćih sorti, upis sorti i podloga u Registar sorti voćaka, vinove loze, hmelja i podloga, održavanje upisanih sorti i Lista preporučenih sorti i podloga.

Član 2.

Odredbe ovog zakona ne odnose se na sadni materijal koji privredno društvo, odnosno preduzeće i drugo pravno lice koje se bavi poslovima oplemenjivanja bilja u oblasti voćarstva, vinogradarstva i hmeljarstva proizvodi, umnožava, prima ili šalje drugom pravnom licu koje se bavi poslovima oplemenjivanja voćaka, vinove loze i hmelja u cilju naučnih istraživanja i izvođenja eksperimenata, u količinama koje služe za ogledne svrhe ili za banke biljnih gena.

Član 3.

Pojedini izrazi, upotrebljeni u ovom zakonu, imaju sledeće značenje:
1) sadni materijal jesu sadnice koje služe za podizanje voćnjaka, vinograda i hmeljarnika, kao i reprodukcioni sadni materijal koji služi za proizvodnju sadnica;
2) reprodukcioni sadni materijal za proizvodnju sadnica jeste seme za proizvodnju generativnih podloga, vegetativne podloge, korenjaci, korenov izdanak, zrele i zelene reznice, kalem grančice, vijoke, živići jagoda i meristem koji potiču od predosnovnih, osnovnih i sertifikovanih matičnih stabala, čokota ili žbunova sorata i podloga;
3) sadnica jeste jednogodišnja ili višegodišnja biljka nastala iz vegetativnih delova matične biljke ili spajanjem podloge i plemke ili proizvedena iz semena matične biljke;
4) sorta voćaka, vinove loze i hmelja i podloga jeste grupa biljaka unutar najniže botaničke sistematske jedinice koja se odlikuje određenim svojstvima genotipa ili kombinacije genotipova koja se razlikuje od bilo koje druge sorte prema jednom od navedenih svojstava i kao celina ostaje nepromenjena posle razmnožavanja;
5) oplemenjivač sorte (u daljem tekstu: oplemenjivač) jeste privredno društvo, odnosno preduzeće, drugo pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje je stvorilo ili otkrilo novu sortu;
6) održavalac sorte jeste oplemenjivač ili proizvođač koji održava sortu po propisanim metodama i garantuje da je sorta ostala nepromenjena tokom održavanja i da je kao takva uniformna i stabilna;
7) proizvođač sadnog materijala jeste privredno društvo, odnosno preduzeće, drugo pravno lice ili preduzetnik koje se bavi proizvodnjom, prometom ili uvozom sadnog materijala;
8) mesto proizvodnje jeste organizaciono i poslovno zaokružena celina koja obuhvata zemljište, objekte, mašine i opremu gde proizvođač obavlja svoju delatnost;
9) kvalitet sadnog materijala utvrđuju propisani standardi i norme kvaliteta na osnovu kojih se određuje pripadnost vrsti i sorti, zdravstveno stanje i druga svojstva;
10) priznavanje sorti jeste priznavanje domaćih novostvorenih sorti;
11) preporučene sorte i podloge jesu one sorte i podloge koje se posle ispitivanja upotrebne i proizvodne vrednosti preporučuju za gajenje na teritoriji Republike.

Član 4.

Kategorije sadnog materijala, u smislu ovog zakona, jesu:
1) predosnovni;
2) osnovni;
3) sertifikovani;
4) standardni.
Predosnovni sadni materijal jeste reprodukcioni materijal koji se proizvodi pod odgovornošću oplemenjivača ili njegovih zastupnika, služi za proizvodnju osnovnog sadnog materijala, a testiran je po najnovijim međunarodnim standardima na prisustvo bolesti i štetočina. Održava se u strogim uslovima uz nemogućnost zaraze.
Osnovni sadni materijal jeste reprodukcioni materijal koji je nastao iz predosnovnog sadnog materijala, služi za proizvodnju sertifikovanog sadnog materijala, proizvodi se u matičnim zasadima (objektima) pod kontrolom ovlašćene organizacije. U prometu je označen sertifikatom bele boje.
Sertifikovani sadni materijal jeste reprodukcioni materijal koji je nastao od osnovnog sadnog materijala namenjen za proizvodnju sertifikovanih sadnica ili za proizvodnju standardnog sadnog materijala. U prometu je označen sertifikatom plave boje.
Standardni sadni materijal jeste reprodukcioni sadni materijal koji je nastao umnožavanjem materijala od sertifikovanih sadnica a namenjen je za proizvodnju standardnih sadnica. U prometu je označen sertifikatom narandžaste boje.
Standardni sadni materijal koji je nastao umnožavanjem materijala od standardnih sadnica u prometu je označen sertifikatom narandžaste boje i posebnom oznakom S-A.
Za proizvodnju sadnog materijala mogu da se koriste samo kategorije sadnog materijala iz stava 1. ovog člana koje su proizvedene u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega.

II. PROIZVODNjA SADNOG MATERIJALA

Član 5.

Proizvodnjom sadnog materijala može da se bavi privredno društvo, odnosno preduzeće, drugo pravno lice i preduzetnik (u daljem tekstu: proizvođač) koji je upisan u Registar proizvođača sadnog materijala.
Proizvodnjom sadnog materijala može da se bavi i fizičko lice na osnovu zaključenog ugovora o saradnji sa proizvođačem sadnog materijala, a sadni materijal proizveden u toj saradnji smatra se proizvodnjom proizvođača.

Član 6.

Upis u Registar proizvođača sadnog materijala (u daljem tekstu: Registar) vrši se na osnovu zahteva koji proizvođač podnosi ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Zahtev za upis u Registar sadrži:
1) podatke o proizvođaču (naziv, sedište, adresa, matični broj i poreski broj);
2) šifru delatnosti proizvođača;
3) podatke o mestu proizvodnje sadnog materijala (katastarska parcela, obrada, nega, zaštita zemljišta i očuvanje bioloških i hemijskih svojstava zemljišta za proizvodnju sadnog materijala);
4) detaljan plan proizvodnje (podaci o vrsti, sorti i kategoriji sadnog materijala);
5) podatke o odgovornom licu (ime i prezime, adresa, jedinstveni matični broj).
Ako proizvođač obavlja delatnost na više različitih mesta, u zahtevu navodi podatke iz stava 2. tač. 3), 4) i 5) ovog člana za svako mesto proizvodnje.
Ministar nadležan za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: ministar) donosi rešenje o upisu u Registar.
Proizvođač je dužan da svaku promenu podataka prijavi Ministarstvu u roku od 15 dana od dana nastale promene.

Član 7.

Podaci iz Registra su javni.
Ministar bliže propisuje sadržinu i način vođenja Registra.

Član 8.

Proizvođač se briše iz Registra ako svojom odlukom prestane da obavlja delatnost proizvodnje sadnog materijala ili ako prestane da ispunjava uslove iz člana 6. stav 2. tač. 3), 4) i 5) ovog zakona.

Član 9.

Proizvođač je dužan da vodi knjigu evidencije sadnog materijala.
Knjiga evidencije iz stava 1. ovog člana sadrži: broj rešenja o upisu u Registar, ime lica koje obavlja poslove stručnog rukovođenja proizvodnjom sadnog materijala, pregledni plan rasadnika i matičnog zasada (objekta) sa jasno označenim delom gde se proizvodi sadni materijal, vrstu, odnosno sortu i starost sadnog materijala, količinu ukupno primljenog, proizvedenog, prodatog i uništenog sadnog materijala, podatke o načinu proizvodnje, vrsti i datumu izvođenja radova.

Član 10.

Proizvođač može proizvoditi sadni materijal sorti koje su upisane u Registar sorti voćaka, vinove loze, hmelja i podloga.
Proizvođač je dužan da od vlasnika sorte obezbedi saglasnost za umnožavanje sadnog materijala zaštićene sorte.

Član 11.

Proizvođač može, za potrebe stranog naručioca, od uvezenog reprodukcionog materijala da proizvodi i sadni materijal sorti koje nisu upisane u Registar sorti voćaka, vinove loze, hmelja i podloga.
Sadni materijal iz stava 1. ovog člana može da se proizvodi uz saglasnost Ministarstva, na osnovu ugovora sa stranim naručiocem, prema kojem strani naručilac preuzima celokupnu količinu sadnog materijala.
Proizvodnja sadnog materijala iz stava 1. ovog člana podleže zdravstvenom pregledu.
Sadni materijal iz stava 1. ovog člana ne može da se stavlja u promet na teritoriji Republike.

Član 12.

Proizvođač je dužan da svake godine podnese prijavu o proizvodnji sadnog materijala Ministarstvu.
Ministar bliže propisuje način i postupak proizvodnje za svaku kategoriju sadnog materijala, rokove za podnošenje prijave za proizvodnju i obrazac prijave za proizvodnju.