ZAKON
O PRELAŽENjU DRŽAVNE GRANICE I KRETANjU U GRANIČNOM POJASU
(Objavljen u "Sl. listu SFRJ", broj 34/79, 56/80, 53/85, 24/94, 28/96, 68/02 i "Sl. glasnik RS", br. 101/2005)
I. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Ovim zakonom uređuju se režim prelaska preko državne granice i kretanje i boravak lica u graničnom pojasu i propisuje preduzimanje mera potrebnih radi obezbeđenja državne granice.
Član 2.
Granični pojas obuhvata deo teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije na kopnu, rekama i jezerima dubine sto metara duž granične linije.
Granični pojas na moru obuhvata deo teritorijalnog mora Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije širine dve milje duž granične linije.
Ako je to od posebnog značaja za odbranu zemlje, bezbednost državne granice ili zaštitu javnog poretka, Savezno izvršno veće može, na predlog funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove ili na predlog funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za poslove odbrane zemlje, odrediti da granični pojas na pojedinim delovima državne granice obuhvata teritoriju dubine i preko sto metara.
Granični pojas na kopnu obeležava se vidnim oznakama na prilaznim putevima. Postavljanje i održavanje tih oznaka obezbeđuju organi određeni republičkim, odnosno pokrajinskim propisima.
Član 3.
Granični prelazi su mesta određena za prelazak državne granice.
Član 4.
Kontrolu prelaženja državne granice i kontrolu kretanja i boravka u graničnom pojasu vrše organi unutrašnjih poslova, ako saveznim zakonom nije drukčije određeno.
Član 5.
Pod kontrolom prelaženja državne granice, u smislu ovog zakona, podrazumeva se utvrđivanje od strane ovlašćenog službenog lica nadležnog organa unutrašnjih poslova ispravnosti putne isprave pri prelaženju državne granice i identiteta lica koje prelazi državnu granicu, kao i pregled lica i prevoznog sredstva.
Član 6.
Društveno-političke zajednice, državni organi, organizacije udruženog rada, mesne zajednice i druge samoupravne organizacije i zajednice čija se teritorija, odnosno nadležnost, odnosno privredna delatnost proteže i na granični pojas, kao i sopstvenici i korisnici poljoprivrednog zemljišta u graničnom pojasu, dužni su da, u skladu sa sistemom opštenarodne odbrane i društvene samozaštite, stvaraju uslove potrebne za obezbeđenje državne granice.
Član 7.
Radi usklađivanja vršenja pojedinih poslova od zajedničkog interesa za više državnih organa, organizacija udruženog rada i drugih organizacija i zajednica u oblasti kontrole prelaženja državne granice i kontrole kretanja i boravka u graničnom pojasu, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove može, u sporazumu sa zainteresovanim državnim organima, organizacijama udruženog rada i drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama, obrazovati zajedničke komisije i druga radna tela.
II. PRELAŽENjE DRŽAVNE GRANICE
Član 8.
Državna granica može se prelaziti samo na graničnom prelazu sa važećom putnom ispravom i u vreme koje je određeno za vršenje saobraćaja.
Granica se može prelaziti van graničnog prelaza samo u slučaju više sile ili na osnovu međunarodnog ugovora.
Član 9.
Granični prelazi mogu biti otvoreni za vršenje međunarodnog saobraćaja (u daljem tekstu: granični prelazi za međunarodni saobraćaj) i za vršenje pograničnog saobraćaja (u daljem tekstu: granični prelazi za pogranični saobraćaj).
Granični prelazi za međunarodni saobraćaj (stalni i sezonski) su: železnički, drumski, pomorski, rečni, jezerski i aerodromski.
Granični prelaz za pogranični saobraćaj je prelaz preko koga državljani Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije prelaze granicu radi boravka u određenoj zoni susedne države, odnosno preko koga državljani susedne države prelaze državnu granicu radi boravka u određenoj zoni Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, na osnovu međunarodnog ugovora.
Član 10.
Granične prelaze za međunarodni saobraćaj i granične prelaze za pogranični saobraćaj određuje Savezno izvršno veće.
Granični prelazi za međunarodni drumski, železnički, rečni i jezerski saobraćaj i granični prelazi za pogranični saobraćaj, određuju se u skladu s međunarodnim ugovorom.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove, u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za poslove saobraćaja i veza, određuje područja i objekte koje obuhvataju granični prelazi za međunarodni saobraćaj i granični prelazi za pogranični saobraćaj.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove, u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za poslove carina, može za određeno vreme odobriti prelaženje državne granice na graničnim prelazima za pogranični saobraćaj i putnicima u međunarodnom putničkom saobraćaju.
Član 11.
Zapovednik vazduhoplova u međunarodnom saobraćaju koji se, usled više sile, vazduhoplovom spusti van vazduhoplovnog pristaništa, dužan je da o sletanju vazduhoplova odmah obavesti najbliži organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Član 12.
Vazdušni putevi ne mogu se odrediti duž granične linije.
Civilni vazduhoplovi mogu leteti iznad graničnog pojasa samo na osnovu odobrenja koje izdaje republički, odnosno pokrajinski organ nadležan za unutrašnje poslove, po prethodno pribavljenom mišljenju nadležne vojne komande.
Član 13.
Kontrolu putničkog saobraćaja preko državne granice vrši organ u republici , odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice.
Prelaženje državne granice overava se na putnoj ispravi pečatom, i to: državljanima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije samo pri izlasku iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, a na njihov zahtev i pri ulasku, a strancima pri ulasku u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, ako međunarodnim sporazumom nije drukčije određeno.
Pečat sadrži naziv graničnog prelaza i datum prelaska državne granice.
Član 14.
Lica koja prelaze državnu granicu preko graničnih prelaza za međunarodni saobraćaj, odnosno preko graničnih prelaza za pogranični saobraćaj, dužna su da imaju putnu ispravu propisanu zakonom ili međunarodnim ugovorom i da je prilikom prelaženja državne granice stave na uvid ovlašćenom službenom licu organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležnog za kontrolu prelaženja državne granice.
Lica iz stava 1. ovog člana dužna su da ovlašćenom službenom licu organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležnog za kontrolu prelaženja državne granice pruže obaveštenja i izvrše druge radnje koje su u vezi sa prelaženjem državne granice, a koje ono od njih traži.
Član 15.
Lice koje upravlja prevoznim sredstvom kojim prelazi državnu granicu dužno je da pristane, odnosno da zaustavi prevozno sredstvo na određenom prostoru graničnog prelaza na kome se vrši kontrola.
Vozač motornog vozila dužan je, posle završene kontrole, da vozilom napusti područje graničnog prelaza.
Član 16.
Pored kontrole putnih isprava putnika i osoblja zaposlenog na održavanju međunarodnog saobraćaja, ovlašćeno službeno lice organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležnog za kontrolu prelaženja državne granice može, prilikom vršenja kontrole putnih isprava, da izvrši i pretres lica, pregled stvari koje ta lica nose i pregled prevoznog sredstva kojim prelaze državnu granicu, radi sprečavanja neovlašćenog prelaženja državne granice i prenošenja vatrenog oružja, eksploziva, štampe i drugih stvari čije je unošenje u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ili iznošenje iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije zabranjeno.
O pregledu prevoznog sredstva iz stava 1. ovog člana, na zahtev lica koje upravlja prevoznim sredstvom, izdaje se potvrda.
Član 17.
Jugoslovensko i strano prevozno sredstvo ne sme napustiti granični prelaz pre izvršene kontrole putnih isprava i druge kontrole propisane ovim zakonom.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, kontrola prelaženja državne granice u vozovima, na vazduhoplovima i na pomorskim i rečnim plovilima može se vršiti i za vreme njihovog kretanja van graničnog prelaza.
Član 18.
Voz u međunarodnom saobraćaju koji ulazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ne sme sa zaustaviti na delu pruge između granične linije i područja graničnog prlaza, osim u slučaju više sile ili nužde.
Ako voz koji ulazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju po prelasku granične linije usled više sile ili nužde stane na otvorenoj pruzi van područja graničnog prelaza, železničko osoblje dužno je da obezbedi voz i da spreči ulazak lica u voz, odnosno izlazak lica iz voza, kao i da o zaustavljanju voza odmah obavesti organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice.
Ako voz koji izlazi iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, po napuštanju područja graničnog prelaza, usled više sile ili nužde stane na otvorenoj pruzi pre prelaska granične linije, železničko osoblje dužno je da o tome odmah obavesti organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice i da spreči ulazak lica u voz, odnosno