ZAKON

O ORGANSKOJ PROIZVODNjI

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 30 od 7. maja 2010)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet uređivanja

Član 1.

Ovim zakonom uređuje se proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: organska proizvodnja), ciljevi i načela organske proizvodnje, metode organske proizvodnje, kontrola i sertifikacija u organskoj proizvodnji, prerada, obeležavanje, skladištenje, prevoz, promet, uvoz i izvoz organskih proizvoda, kao i druga pitanja od značaja za organsku proizvodnju.

Primena zakona

Član 2.

Odredbe ovog zakona primenjuju se na proizvode koji potiču iz svih faza organske biljne i stočarske proizvodnje, uključujući životinjsku akvakulturu, kada su ti proizvodi namenjeni prometu (u daljem tekstu: proizvodi organske proizvodnje), i to:
1) primarne poljoprivredne proizvode;
2) prerađene poljoprivredne proizvode koji se koriste kao hrana;
3) hranu za životinje;
4) seme, rasad i sadni materijal;
5) kvasce koji se koriste kao hrana i hrana za životinje.
Proizvodi dobijeni lovom divljih životinja i ribolovom ne smatraju se proizvodima organske proizvodnje.

Značenje izraza

Član 3.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) biljna proizvodnja jeste proizvodnja biljnih proizvoda koji potiču sa proizvodnih jedinica, uključujući sakupljanje divljih biljnih vrsta iz prirodnih staništa u komercijalne svrhe;
2) izdavanje potvrde jeste postupak na osnovu koga ovlašćena kontrolna organizacija izdaje potvrdu da je uveženi organski proizvod proizveden u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
3) kontrola jeste sprovođenje niza aktivnosti u cilju utvrđivanja usklađenosti sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
4) kontrolna organizacija jeste nezavisno pravno lice koje vrši kontrolu i sertifikaciju u organskoj proizvodnji;
5) konvencionalna proizvodnja jeste svaka proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda koja nije organska proizvodnja;
6) obeležavanje jeste stavljanje svakog izraza, reči, oznake, zaštitnog znaka, imena brenda, žiga i simbola u vezi sa proizvodom, a koji se stavlja na svako pakovanje, dokument, izveštaj, etiketu, karton, prsten ili ogrlicu, koji prate taj proizvod;
7) oznaka "ORGANSKI PROIZVOD" jeste znak ili obeležje na proizvodu kojim se označava da je taj proizvod proizveden u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
8) organska proizvodnja jeste proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda koja se zasniva na primeni metoda organske proizvodnje u svim fazama proizvodnje, a koja isključuje upotrebu genetički modifikovanih organizama i proizvoda koji se sastoje ili su dobijeni od genetički modifikovanih organizama, kao i upotrebu jonizujućeg zračenja, u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
9) organski proizvod jeste svaki proizvod koji je proizveden i označen u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
10) period konverzije jeste vremenski period potreban za prelazak sa konvencionalne proizvodnje na organsku proizvodnju u toku kojeg se na proizvodnoj jedinici primenjuju odredbe ovog zakona;
11) plan kontrole jeste plan koji sačinjava ovlašćena kontrolna organizacija, a koji sadrži opis aktivnosti koje će kontrolna organizacija preduzeti u oblasti organske proizvodnje, kao i opšte informacije o strukturi, rasporedu rada i organizaciji kontrolnih mera u oblasti organske proizvodnje;
12) prerada organskih proizvoda jeste postupak pripreme, čuvanja i obrade organskih proizvoda, uključujući klanje i konfekcioniranje životinja, kao i pakovanje i/ili obeležavanje organskih proizvoda;
13) proizvodna jedinica jeste zemljište, objekat, prostorija ili prostor koji se koriste za proizvodnju (proizvodne parcele, pašnjaci, otvoreni prostor, stočarski objekti, ribnjaci, sistemi za akvakulturu i proizvodnju morskih trava, priobalje čije je korišćenje dozvoljeno, prostori za skladištenje biljaka, biljnih proizvoda, proizvoda morskih trava, proizvoda od životinja, sirovina i svih drugih inputa značajnih za organsku proizvodnju);
14) proizvođač jeste pravno ili fizičko lice, odnosno preduzetnik koje proizvodi, prerađuje, stavlja u unutrašnji, odnosno spoljnotrgovinski promet organske proizvode u skladu sa zakonom;
15) sertifikacija jeste postupak na osnovu koga ovlašćena kontrolna organizacija izdaje pismeno uverenje (sertifikat) kojim potvrđuje da je organski proizvod proizveden u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega;
16) stočarska proizvodnja jeste uzgoj domaćih kopnenih i vodenih životinja na proizvodnim jedinicama, uključujući pčelarstvo, kao i sakupljanje životinjskih vrsta iz prirodnih staništa u komercijalne svrhe;
17) uvoznik jeste pravno lice, odnosno preduzetnik koje uvozi organske proizvode, radi njihovog stavljanja u promet;
18) faze u organskoj proizvodnji jesu sve faze u primarnoj proizvodnji, preradi, skladištenju, prevozu i prometu, uključujući distribuciju, uvoz i izvoz organskih proizvoda.

Podsticajne mere u organskoj proizvodnji

Član 4.

Sredstva za podsticajne mere za razvoj i unapređenje organske proizvodnje obezbeđuju se iz:
1) budžeta Republike Srbije;
2) donacija;
3) drugih izvora u skladu sa zakonom.

Cilj zakona

Član 5.

Cilj ovog zakona jeste:
1) uspostavljanje organske proizvodnje kao celovitog sistema upravljanja i proizvodnje hrane koji se bazira na ekološkoj praksi, visokom stepenu biološke raznovrsnosti (biodiverzitet), očuvanju prirodnih resursa i primeni visokih standarda o dobrobiti životinja i načina proizvodnje korišćenjem prirodnih supstanci i postupaka;
2) uravnotežena biljna i stočarska proizvodnja koja uvažava prirodne sisteme i cikluse, održava i poboljšava plodnost i kvalitet zemljišta, kvalitet vode i vazduha;
3) racionalno korišćenje energije i prirodnih resursa, kao što su zemljište, voda, organske materije i sl.;
4) proizvodnja različitih organskih poljoprivrednih proizvoda u skladu sa zahtevima protrošača za organskom hranom, uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu u celini.

Osnovna načela

Član 6.

Osnovna načela u organskoj proizvodnji jesu:
1) načelo upravljanja prirodnim i biološkim procesima, koje se odnosi na upravljanje prirodnim i biološkim procesima zasnovanim na ekološkim sistemima korišćenja prirodnih resursa, uz primenu metoda koje obuhvataju:
(1) žive organizme i mehaničke proizvodne metode,
(2) proizvodnju biljaka u zemljištu, stočarsku proizvodnju ili akvakulturu koja uvažava principe održive eksploatacije ribnjaka,
(3) zabranu upotrebe genetički modifikovanih organizama i proizvoda koji se sastoje ili su dobijeni od genetički modifikovanih organizama, sa izuzetkom veterinarskih medicinskih proizvoda,
(4) proizvodne procese koji se baziraju na proceni rizika i odgovarajućih preventivnih mera, kada je to potrebno;
2) načelo ograničene upotrebe ulaznog repromaterijala (spoljašnji inputi), koje se odnosi na ograničenje upotrebe ulaznog repromaterijala u organskoj proizvodnji, pri čemu se mogu koristiti:
(1) inputi iz organske proizvodnje,
(2) prirodne ili prirodno proizvedene supstance,
(3) spororastvorljiva mineralna đubriva;
3) načelo strogog ograničenja upotrebe hemijskih sintetizovanih inputa, koje se odnosi na strogo ograničenje upotrebe sintetizovanih inputa u organskoj poljoprivredi, izuzev:
(1) ako odgovarajući sistemi upravljanja ne daju zadovoljavajuće rezultate,
(2) ako spoljašnji inputi iz tačke 2) ovog člana nisu dostupni na tržištu,
(3) ako upotreba spoljašnjih inputa iz tačke 2) ovog člana ima neprihvatljiv uticaj na životnu sredinu;
4) načelo prilagođavanja, koje se odnosi na prilagođavanje metoda organske proizvodnje regionalnim i lokalnim klimatskim i agroekološkim uslovima, sanitarnom stanju, stepenu razvoja i specifičnostima tradicionalnog načina uzgoja;
5) načelo održavanja i poboljšanja života u zemljištu i prirodne plodnosti tla, stabilnosti tla i