ZAKON

O NACIONALNIM PARKOVIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 39/93, 44/93, 53/93, 67/93, 48/94 i 101/2005)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Područje posebnih prirodnih vrednosti i odlika od ekološkog, naučnog, kulturnog, obrazovnog i zdravstveno-rekreativnog značaja stavlja se, kao dobro od opšteg interesa, pod zaštitu države kao nacionalni park.

Član 2.

Nacionalni park je područje koje po svojim ekološkim biogeografskim i drugim karakteristikama predstavlja prirodnu celinu izuzetnog značaja sa ekosistemima i predelima posebne vrednosti u pogledu izvornosti i raznovrsnosti vegetacije, flore i faune i ako ima jednu ili više sledećih odlika: reprezentativne biološke, geomorfološke, geološke, hidrološke i druge pojave i procese kulturno-istorijske vrednosti nastalih u interakciji čoveka i njegovog prirodnog okruženja.
Predlog za stavljanje određenog područja pod zaštitu kao nacionalni park, sadrži dokumentaciju o prethodnim naučnim i stručnim istraživanjima vrednosti i odlika područja, ocenu o ispunjenosti uslova iz stava 1. ovog člana, podatke o površini područja, kriterijume za određivanje zona različitih režima zaštite, predlog granica nacionalnog parka, podatke o vlasništu i kartografski prikaz odgovarajuće razmere.

II. ZAŠTITA, RAZVOJ I UPRAVLjANjE NACIONALNIM PARKOM

1. Zaštita i razvoj nacionalnog parka

Član 3.

Na području nacionalnog parka sprovode se mere zaštite i razvoja koje obuhvataju:
1) sprečavanje aktivnosti koje mogu narušiti osnovna obeležja i druga svojstva nacionalnog parka;
2) zaštitu, očuvanje unapređivanje: biogeografskih obeležja područja, ekosistema i raznovrsnosti izvorne flore i faune; genetskog fonda i njegovog obnavljanja (obnavljanjem potencijalne vegetacije i ponovnim unošenjem vrsta flore i faune koje su živele na području nacionalnog parka, izdavanjem i uzgajanjem semenskih objekata formiranje semenskih plantaža i dr.) reprezentativnih bioloških, geomorfoloških, geoloških, hidrografskih i pejsažnih obeležja; reprezentativnih oblika etnološkog nasleđa i drugih kulturno-istorijskih vrednosti;
3) naučnoistraživačku aktivnost;
4) kulturno-obrazovnu aktivnost;
5) prezentaciju i popularizaciju vrednosti nacionalnog parka;
6) uređivanje područja i izgradnju objekata u svrhe očuvanja, obnavljanja i unapređivanja prirodnih i kulturno-istorijskih vrednosti i njihove prezentacije, kao i sanacije i revitalizacije ugroženih delova nacionalnog parka;
7) ispostavljanje i razvoj turističkih, rekreativnih i drugih razvojnih funkcija u korišćenju prirodnih i kulturno-istorijskih vrednosti nacionalnog parka u granicama i na način kojim će se obezbediti zaštita, očuvanje i unapređivanje tih vrednosti.

Član 4.

Zaštita i razvoj nacionalnog parka sprovodi se prema programu zaštite i razvoja područja nacionalnog parka, u skladu sa prostornim planom tog područja i drugim aktima donetim na osnovu zakona.
Programom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se naročito: ciljevi, prioritetni zadaci i aktivnosti na ostvarivanju obaveza zaštite i razvoja određenih u članu 3. ovog zakona; zadaci u zaštiti šuma, uređenju voda, građevinskog zemljišta, lovstva i ribarstva u nacionalnom parku i drugih posebnih programa za ostvarivanje zaštite i razvoja; materijalne i organizacione pretpostavke za sprovođenje programa.
Program iz stava 1. ovog člana donosi se za vreme od pet godina a ostvaruje se godišnjim programima, koji se donese najkasnije do 30. novembra tekuće, za narednu godinu, a obuhvataju aktivnosti s dinamikom izvršavanja poslova i visinom potrebnih sredstava.

Član 5.

Zaštita i unapređivanje flore, faune (posebno lovne i ribolovne) i vegetacije, šuma i voda, kao i uređivanje građevinskog i poljoprivrednog zemljišta u nacionalnom parku sprovodi se prema posebnim programima i osnovama, u skladu sa zakonom.
Programi i osnove iz stava 1. ovog člana moraju biti usaglašeni sa programom zaštite i razvoja nacionalnog parka.
Na akta iz stava 1. ovog člana saglasnost daju ministar nadležan za poslove zaštite životne sredine i ministar nadležan za poslove poljoprivrede, šumarstva, lovstva, ribarstva, vodoprivrede i građevinskog zemljišta.

Član 6.

Na području nacionalnog parka, zabranjeno je:
1) seći ili uništavati drveće, žbunje, i ostalu vegetaciju, kad se time ugrožava gornja granica šume i narušava zaštita zemljišta od erozije kao i na obalama i priobalju jezera, reka i njihovih pritoka gde su mrestilišta riba, osim sanitarne seče;
2) unositi neautohtone divlje biljne vrste izuzev za potrebe sprečavanja erozije i klizišta u zoni režima zaštiteIIIstepena, unositi neautohtone divlje životinjske vrste koje slobodno žive, kao i lov divljači izuzev sanitarnog i uzgojnog odstrela u zoni režima zaštiteIIiIIIstepena;
3) graditi objekte ili izvoditi druge radove kojima se zagađuje vazduh i zemljište, pogoršava kvalitet voda, menja njihova količina, prostorni i vremenski raspored, osim objekata i radova za zaštitu od erozije, bujica i poplava i objekata za potrebe vodosnabdevanja i hidroenergije u zoni režima zaštiteIIIstepena;
4) graditi nadzemne energetske i druge vodove u zoni režima zaštiteIiIIstepena i podzemne vodove u zoni zaštiteIstepena sa statusom rezervata prirode;
5) graditi nuklearne objekte, deponovati komunalne i industrijske otpatke, radioaktivne i druge opasne otpadne materije;
6) eksploatisati mineralne sirovine, osim za privremena pozajmišta u zoni režima zaštiteIIIstepena, ako je to određeno prostornim planom područja nacionalnog parka;
7) graditi magistralne i regionalne puteve u zoni režima zaštiteIiIIstepena osim kada je to predviđeno prostornim planom područja nacionalnog parka;
8) koristiti šumske puteve za javni saobraćaj;
9) obavljati delatnosti i preduzimati druge radnje kojima se uništava priroda, odnosno ugrožavaju obeležja nacionalnog parka i aktivnosti određene u članu 3. ovog zakona.
Izgradnja objekata za deponovanje radioaktivnog i drugog opasnog otpada i drugih objekata kojima bi se mogao zagaditi vazduh, voda i zemljište, ugroziti flora i fauna na području nacionalnog parka, kao obavljanje delatnosti radnji iz stava 1. tačka 9. ovog člana zabranjene su i u zaštitnoj zoni nacionalnog parka.

Član 7.

U nacionalnom parku uspostavljaju se režimi zaštiteI,IIiIIIstepena, u skladu sa zakonom.
Za područje nacionalnog parka donose se prostorni plan kojim se utvrđuju zone sa režimima zaštiteI,IIiIIIstepena i drugi uslovi i mere, u skladu sa zakonom.
Prostornim planom nacionalnog parka određuju se granice zaštitne zone nacionalnog parka.
Urbanistički planovi na području nacionalnog parka i zaštitne zone, donose se po pribavljenoj saglasnosti ministra nadležnog za poslove zaštite životne sredine, ako zakonom nije drukčije određeno.
Do donošenja urbanističkih planova iz stava 4. ovog člana, uslovi za uređenje, pojedinačnih lokacija utvrđuju se po pribavljenoj saglasnosti ministra nadležnog za poslove urbanizma i ministra nadležnog za poslove zaštite životne sredine.
Organ nadležan za izdavanje građevinske dozvole za izgradnju objekta u nacionalnom parku dostavlja jedan primerak dozvole javnom preduzeću koje upravlja nacionalnim parkom.

2. Upravljanje nacionalnim parkom

Član 8.

Poslovi zaštite, razvoja i upravljanja nacionalnim parkom su poslovi od opšteg interesa.
Nacionalnim parkom upravlja javno preduzeće.
Javno preduzeće sprovodi režim zaštite u nacionalnom parku i upravlja prirodnim vrednostima, građevinskim zemljištem koje mu je preneto na korišćenje i upravljanje, objektima koji služe upravljanju prirodnim vrednostima, kao i drugim nepokretnostima koje mu se povere na upravljanje, ako zakonom nije drukčije određeno.
Nad javnim preduzećem ne može se voditi postupak stečaja.

Član 9.

Javno preduzeće koje upravlja nacionalnim parkom u okviru zaštite i unapređivanja prirodnih vrednosti nacionalnog parka obavlja i poslove:
1) gazdovanja šumama;
2) zaštite, gajenja unapređivanja i korišćenja lovne i ribolovne faune;
3) upravljanja građevinskim zemljištem koje mu je preneto na korišćenje;
4) organizovanja istraživanja u oblasti zaštite i razvoja nacionalnog parka;
5) prezentacije i popularizacije nacionalnog parka i njegovih prirodnih vrednosti i kulturnih dobara;
6) projektovanja, izgradnje i održavanja objekata koji su u funkciji zaštite, unapređivanja i prezentacije prirodnih i kulturnih dobara nacionalnog parka.
Javno preduzeće može obavljati i druge poslove određene statutom, pod uslovom da to ne ometa obavljanje delatnosti iz stava 1.