NAPOMENA:
Danom stupanja na snagu Zakona o pravu na besplatne akcije i novčanu naknadu koju građani ostvaruju u postupku privatizacije ("Sl. glasnik RS", br. 123 od 26. decembra 2007), prestaju da važe odredbe člana 9a Zakona o javnim preduzećima i obavljanju delatnosti od opšteg interesa ("Službeni glasnik RS", br. 25/00, 25/02, 107/05 i 108/05 - ispravka).
----------------------

ZAKON

O JAVNIM PREDUZEĆIMA I OBAVLjANjU DELATNOSTI OD OPŠTEG INTERESA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 25 od 17. jula 2000, 25/02 i 107/05, 108/05, 30/10)

I. UVODNE ODREDBE

1. Pojam javnog preduzeća

Član 1.

Javno preduzeće je preduzeće koje obavlja delatnost od opšteg interesa, a koje osniva država, odnosno jedinica lokalne samouprave ili autonomna pokrajina.
Javno preduzeće se osniva i posluje u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuju uslovi i način obavljanja delatnosti od opšteg interesa.
Na poslovno ime, sedište, zastupanje i statusne promene javnog preduzeća, kao i na druga pitanja koja nisu posebno uređena ovim zakonom, odnosno zakonom kojim se uređuju uslovi i način obavljanja delatnosti od opšteg interesa, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje pravni položaj privrednih društava koje se odnose na društvo s ograničenom odgovornošću i akcionarsko društvo (u daljem tekstu: društva kapitala).
Državni kapital u javnom preduzeću podeljen je na akcije ili udele određene nominalne vrednosti i upisuje se u registar.
Državni kapital u javnom preduzeću čine novčana sredstva uložena od strane države i pravo korišćenja nad stvarima i pravima koja su u državnoj svojini.

2. Delatnosti od opšteg interesa

Član 2.

Delatnosti od opšteg interesa, u smislu ovog zakona, jesu delatnosti koje su kao takve određene zakonom u oblasti: proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije; proizvodnje i prerade uglja; istraživanja, proizvodnje, prerade, transporta i distribucije nafte i prirodnog i tečnog gasa; prometa nafte i naftnih derivata; železničkog, poštanskog i vazdušnog saobraćaja; telekomunikacija; izdavanja službenog glasila Republike Srbije; informisanja; izdavanja udžbenika; korišćenja, upravljanja, zaštite i unapređivanja dobara od opšteg interesa (vode, putevi, mineralne sirovine, šume, plovne reke, jezera, obale, banje, divljač), kao i komunalne delatnosti.
Delatnosti u smislu stava 1. ovog člana jesu i delatnosti od strateškog značaja za Republiku, kao i delatnosti neophodne za rad državnih organa i organa jedinice lokalne samouprave, utvrđene zakonom.

3. Oblici organizovanja za obavljanje delatnosti od opšteg interesa

Član 3.

Delatnost od opšteg interesa obavljaju javna preduzeća.
Delatnost od opšteg interesa može da obavlja i privredno društvo, odnosno drugi oblik preduzeća (u daljem tekstu: drugi oblici preduzeća), deo preduzeća i preduzetnik, u skladu sa zakonom kojim se uređuje njihov pravni položaj, kada im nadležni organ poveri obavljanje te delatnosti.
Drugi oblici preduzeća, deo preduzeća i preduzetnik u obavljanju delatnosti od opšteg interesa imaju isti položaj kao i javno preduzeće, ukoliko odredbama ovog zakona nije drukčije propisano.

II. OSNIVANjE I POSLOVANjE JAVNOG PREDUZEĆA I DRUGIH OBLIKA PREDUZEĆA KOJI OBAVLjAJU DELATNOST OD OPŠTEG INTERESA

1. Osnivanje javnog preduzeća

Član 4.

Javno preduzeće osniva Republika Srbija.
Prava osnivača iz stava 1. ovog člana ostvaruje Vlada Republike Srbije.
Javno preduzeće za obavljanje komunalne delatnosti ili delatnosti od značaja za rad organa jedinice lokalne samouprave može da osnuje jedinica lokalne samouprave, aktom koji donosi skupština jedinice lokalne samouprave.
Javno preduzeće može da osnuje i skupština autonomne pokrajine.

Član 5.

Akt o osnivanju javnog preduzeća (u daljem tekstu: osnivački akt) sadrži odredbe o:
1) nazivu i sedištu osnivača;
2) poslovnom imenu i sedištu javnog preduzeća;
3) delatnosti javnog preduzeća;
4) pravima, obavezama i odgovornostima osnivača prema javnom preduzeću i javnog preduzeća prema osnivaču;
5) uslovima i načinu utvrđivanja i raspoređivanja dobiti i snošenju rizika;
6) zastupanju javnog preduzeća;
7) iznosu osnovnog kapitala, kao i opisu, vrsti i vrednosti nenovčanog uloga;
8) organima javnog preduzeća;
9) imovini koja se ne može otuđiti, odnosno imovini za čije je raspolaganje (otuđenje i pribavljanje) potrebna saglasnost osnivača;
10) zaštiti životne sredine;
11) drugim pitanjima koja su od značaja za nesmetano obavljanje delatnosti za koju se osniva javno preduzeće.

2. Cilj osnivanja i poslovanja

Član 6.

Javno preduzeće osniva se i posluje radi:
1) obezbeđivanja trajnog obavljanja delatnosti od opšteg interesa i urednog zadovoljavanja potreba korisnika proizvoda i usluga;
2) razvoja i unapređivanja obavljanja delatnosti od opšteg interesa;
3) obezbeđivanja tehničko-tehnološkog i ekonomskog jedinstva sistema i usklađenosti njegovog razvoja;
4) sticanja dobiti;
5) ostvarivanja drugog zakonom utvrđenog interesa.

3. Uslovi za obavljanje delatnosti od opšteg interesa

Član 7.

Javna preduzeća, drugi oblici preduzeća i preduzetnik mogu da otpočnu obavljanje delatnosti od opšteg interesa kad nadležni državni organ utvrdi da su ispunjeni uslovi za obavljanje te delatnosti u pogledu:
1) tehničke opremljenosti;
2) kadrovske osposobljenosti;
3) zaštite na radu;
4) zaštite i unapređenja životne sredine;
5) drugih uslova propisanih ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje obavljanje delatnosti od opšteg interesa.
Drugi oblici preduzeća i preduzetnik mogu da otpočnu obavljanje delatnosti od opšteg interesa ako imaju zaključen ugovor o pravima i obavezama u obavljanju delatnosti od opšteg interesa (u daljem tekstu: ugovor).

Član 8.

Prava, obaveze i odgovornosti između javnih preduzeća ili privrednih društava sa većinskim učešćem državnog kapitala, koja obavljaju delatnost od opšteg interesa i države, odnosno jedinice lokalne samouprave ili autonomne pokrajine, uređuju se aktom o osnivanju, a pojedina prava i obaveze mogu se urediti i ugovorom u skladu s ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje obavljanje delatnosti od opšteg interesa.
Prava, obaveze i odgovornosti između drugih oblika preduzeća ili preduzetnika, koji obavljaju delatnost od opšteg interesa i države, odnosno jedinice lokalne samouprave ili autonomne pokrajine, uređuju se ugovorom u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje obavljanje delatnosti od opšteg interesa.
Ugovor iz st. 1. i 2. ovog člana sadrži naročito odredbe o:
1) radu i poslovanju preduzeća, odnosno preduzetnika;
2) pravima i obavezama u pogledu korišćenja sredstava u državnoj svojini za obavljanje delatnosti od opšteg interesa, u skladu sa zakonom.
3) obavezama preduzeća, odnosno preduzetnika u pogledu obezbeđivanja uslova za kontinuirano, uredno i kvalitetno zadovoljavanje potreba korisnika proizvoda i usluga;
4) međusobnim pravima i obavezama u slučaju kada nisu obezbeđeni ekonomski i drugi uslovi za obavljanje delatnosti od opšteg interesa;
5) pravima i obavezama u slučaju poremećaja u poslovanju preduzeća;
6) drugim pravima i obavezama koja proizilaze iz odredaba zakona kojim se uređuje obavljanje pojedine delatnosti od opšteg interesa i ovog zakona;
7) drugim pitanjima koja su od značaja za ostvarivanje i zaštitu opšteg interesa.
Ugovor iz st. 1. i 2. ovog člana, zaključuju Vlada Republike Srbije, odnosno izvršni organ jedinice lokalne samouprave ili autonomne pokrajine i preduzeće, odnosno preduzetnik koji obavlja delatnost od opšteg interesa, pre otpočinjanja obavljanja te delatnosti.

4. Imovina

Član 9.

Imovinu javnog preduzeća i drugih oblika preduzeća koja obavljaju delatnost