ZAKON

O GENETIČKI MODIFIKOVANIM ORGANIZMIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 41 od 2. juna 2009)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet uređivanja

Član 1.

Ovim zakonom uređuje se postupak za izdavanje odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima i za namerno uvođenje u životnu sredinu genetički modifikovanih organizama i proizvoda od genetički modifikovanih organizama, uslovi za upotrebu u zatvorenim sistemima i za namerno uvođenje u životnu sredinu genetički modifikovanih organizama, rukovanje, pakovanje i prevoz genetički modifikovanih organizama i proizvoda od genetički modifikovanih organizama, kao i druga pitanja od značaja za genetički modifikovane organizme i proizvode od genetički modifikovanih organizama.

Zabrana stavljanja u promet

Član 2.

Nijedan modifikovan živi organizam kao ni proizvod od genetički modifikovanog organizma ne može da se stavi u promet, odnosno gaji u komercijalne svrhe na teritoriji Republike Srbije.

Član 3.

Genetički modifikovan organizam ne smatra se poljoprivredni proizvod biljnog porekla koji količinski sadrži do 0,9% primesa genetički modifikovanog organizma i primesa poreklom od genetički modifikovanog organizma.
Semenski i reproduktivni materijal ne smatraju se genetički modifikovanim organizmima ukoliko količinski sadrže do 0,1% primesa genetički modifikovanog organizma i primesa poreklom od genetički modifikovanog organizma.

Značenje pojmova

Član 4.

Pojedini pojmovi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) genetički materijal je deo biljke, životinje, gljive, mikroorganizma, virusa ili viroida koji sadrži naslednu informaciju;
2) genetički modifikovan organizam je organizam čiji je genetički materijal promenjen metodama savremene biotehnologije;
3) incident je svaki događaj koji dovodi do nekontrolisanog oslobađanja genetički modifikovanog organizma u životnu sredinu, a do koga dolazi prilikom upotrebe u zatvorenim sistemima i namernog uvođenja u životnu sredinu genetički modifikovanog organizma, koji može predstavljati neposrednu ili odloženu opasnost za život i zdravlje ljudi i životnu sredinu;
4) korisnik je pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje upotrebljava genetički modifikovan organizam ili proizvod od genetički modifikovanog organizma u zatvorenim sistemima i prilikom namernog uvođenja u životnu sredinu;
5) metode savremene biotehnologije jesu in vitro tehnike nukleinskih kiselina, uključujući i rekombinantnu dezoksiribonukleinsku kiselinu (DNK) i direktno unošenje nukleinskih kiselina u ćelije ili organele i fuzija ćelija iznad taksonomskog nivoa familije, koje prevazilaze prirodne reproduktivne ili rekombinacione barijere i nisu tehnike koje se koriste u tradicionalnom oplemenjivanju i selekciji (klasične metode);
6) modifikovani živi organizam (living modified organism) je svaki genetički modifikovan organizam ili proizvod od genetički modifikovanog organizma koji je sposoban za razmnožavanje i prenos genetičkog materijala, uključujući i sterilni organizam koji je sposoban za rast;
7) monitoring je planirano i sistematsko praćenje i nadziranje genetički modifikovanog organizma, njegove upotrebe u zatvorenim sistemima, praćenje postupka namernog uvođenja u životnu sredinu, praćenje i nadziranje životne sredine u koju je genetički modifikovan organizam uveden, kao i mogućih štetnih efekata na životnu sredinu i zdravlje ljudi;
8) namerno uvođenje u životnu sredinu je ograničeno uvođenje genetički modifikovanog organizma radi izvođenja ogleda, demonstracionih ogleda i razvoja novih varijeteta;
9) nenamerno uvođenje u životnu sredinu je slučajno ispuštanje modifikovanog živog organizma u životnu sredinu usled nepredviđenog događaja, nesreće, nepravilnog rukovanja, skladištenja i drugo;
10) ovlašćena laboratorija je pravno lice koje vrši ispitivanje genetički modifikovanog organizma i proizvoda od genetički modifikovanog organizma;
11) proizvod od genetički modifikovanog organizma je svaki proizvod koji se sastoji, odnosno sadrži, odnosno dobijen je od jednog ili više genetički modifikovanih organizama, bez obzira na stepen obrade;
12) procena rizika je naučna procena koja se sprovodi po principu "slučaj po slučaj" koja podrazumeva identifikaciju mogućih štetnih efekata od genetički modifikovanog organizma ili proizvoda od genetički modifikovanog organizma po zdravlje ljudi i životnu sredinu do kojih može doći prilikom upotrebe u zatvorenim sistemima i namernog uvođenja u životnu sredinu. Prilikom procene rizika mora se poštovati princip predostrožnosti;
13) rukovanje je dorada, prerada i skladištenje genetički modifikovanog organizma ili proizvoda od genetički modifikovanog organizma;
14) stvaralac je pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje stvara genetički modifikovan organizam ili proizvod od genetički modifikovanog organizma;
15) upotreba u zatvorenim sistemima je svaka operacija kojom se genetički modifikovan organizam ili proizvod od genetički modifikovanog organizma uzgaja, razmnožava, skladišti, transportuje, odlaže, uništava ili na bilo koji drugi način koristi u prostoru koji je odvojen fizičkim preprekama ili se kombinacijom fizičkih, hemijskih, odnosno bioloških prepreka onemogućava kontakt genetički modifikovanog organizma sa spoljnim svetom i njihov uticaj na životnu sredinu.

Izuzeci od primene

Član 5.

Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na proizvod od genetički modifikovanog organizma (u daljem tekstu: proizvod od GMO) koji nije modifikovani živi organizam ( u daljem tekstu: LMO) i ne koristi se kao hrana, hrana za životinje, lek ili pomoćno lekovito sredstvo.
Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na genetički modifikovan mikroorganizam, kao i na proizvod od GMO koji nije LMO, ako su oni namenjeni za medicinsku upotrebu i ako je njihova upotreba u celini regulisana drugim propisima.

Stručni savet za biološku sigurnost

Član 6.

Radi razmatranja stručnih pitanja i davanja stručnih mišljenja koja se odnose na genetički modifikovan organizam (u daljem tekstu: GMO), ministar nadležan za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: ministar), u skladu sa propisima kojima se uređuje državna uprava, rešenjem osniva posebnu radnu grupu - Stručni savet za biološku sigurnost (u daljem tekstu: Stručni savet).

Poslovi Stručnog saveta

Član 7.

Stručni savet:
1) procenjuje tačnost podataka iz prijave koja se podnosi za izdavanje odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima i za namerno uvođenje u životnu sredinu na osnovu priložene dokumentacije, pri čemu se koriste podaci iz svetske prakse;
2) vrši procenu rizika pri namernom uvođenju u životnu sredinu;
3) daje stručno mišljenje ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) o ispunjenosti uslova za dobijanje dozvole za upotrebu u zatvorenim sistemima;
4) daje stručno mišljenje Ministarstvu o ispunjenosti uslova za davanje odobrenja za namerno uvođenje u životnu sredinu;
5) razmatra rezultate namernog uvođenja u životnu sredinu;
6) razmatra predloge za izmenu propisa o GMO;
7) razmatra druga stručna mišljenja koja se odnose na GMO i proizvode od GMO.
Stručni savet radi po principu "slučaj po slučaj", u svom radu se rukovodi podacima koji su zasnovani na naučnim saznanjima i poštuje princip predostrožnosti.
Stručni savet donosi Poslovnik o svom radu.

Sukob interesa

Član 8.

Član Stručnog saveta koji je u srodstvu ili je poslovno, odnosno finansijski u vezi sa podnosiocem prijave ne može da učestvuje u odlučivanju prilikom davanja mišljenja Stručnog saveta.

II. POSTUPAK ZA IZDAVANjE ODOBRENjA

Odobrenje

Član 9.

Odobrenje se izdaje za upotrebu u zatvorenim sistemima i za namerno uvođenje u životnu sredinu GMO i proizvoda od GMO.

Prijava

Član 10.

Postupak za izdavanje odobrenja za upotrebu u zatvorenim sistemima i za namerno uvođenje u životnu sredinu pokreće se na osnovu prijave stvaraoca, korisnika ili njihovog ovlašćenog zastupnika u Republici Srbiji (u daljem tekstu: podnosilac prijave).
Prijava sadrži:
1) opis GMO;
2) poslovno ime,