ZAKON

O EKSPLOZIVNIM MATERIJAMA, ZAPALjIVIM TEČNOSTIMA I GASOVIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku SRS", br. 44/77, 45/85, 18/89 i "Sl. glasniku RS", br. 53/93, 67/93, 48/94 i 101/2005)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

U cilju zaštite života i zdravlja ljudi, materijalnih dobara i čovekove sredine, proizvodnje, promet i prevoz eksplozivnih materija, zapaljivih tečnosti i gasova vrši se pod uslovima i na način određen saveznim zakonom, ovim zakonom i drugim propisima donetim na osnovu zakona.

Član 2.

Odredbe ovog zakona ne odnose se na proizvodnju eksplozivnih materija, zapaljivih tečnosti i gasova u objektima Jugoslavenske narodne armije i na smeštaj eksplozivnih materija u eksploatacionim jamama rudarskih organizacija udruženog rada.

Član 3.

Eskplozivnim materijama, u smislu ovog zakona, smatraju se:
1. privredni eksplozivi,
2. sredstva za paljenje eksploziva,
3. pirotehnički proizvodi,
4. privredna municija,
5. barut,
6. sirovine eksplozivnog karaktera za proizvodnju materija iz tačaka 1. do 5. ovog stava.
Privrednim eksplozivima smatraju se materije koje se upotrebljavaju za rušenje ili oblikovanje objekata i materijal energijom oslobođenom hemijskim reakcijama eksplozivnog razlaganja.
Sredstvima za paljenje eksploziva smatraju se sve vrste kapisla, upaljača i štapina i pirotehnička sredstva koja se upotrebljavaju pri miniranju.
Pirotehničkim proizvodima smatraju se sredstva koja se upotrebljavaju za vatromete, protivgradne rakete i druge rakete koje se koriste u naučne, privredne i druge svrhe, kao i predmeti koji sadrže eksplozivne sastojke, praskave sastojke sa dejstvom eksploziva ili druge sastojke, koji služe za postizanje efekata razaranja, vatre, svetlosti, pucanja ili dima.
Privrednom municijom se smatraju meci, patroni i čaure spremljene kapislom i napunjene barutom.
Barutom se smatra crni i malodimni barut namenjen za rudarske i sportske potrebe. Sirovinama eksplozivnog karaktera smatraju se materije koje po hemijskom sastavu i osetljivosti na paljenje imaju osobine eksploziva i sposobne su za eksplozivno razlaganje, a namenjene su za proizvodnju eksplozivnih materija.

Član 4.

Zapaljive tečnosti u smislu ovog zakona, su tečnosti ili smeše tečnosti bez ili sa suspendovanim ili rastvorenim čvrstim materijama koje na temperaturi od 50 C stepeni imaju pritisak pare ispod 3 kp/cm²a čije se pare pale u pogodnom odnosu sa vazduhom u prisustvu plamena ili varnice. Gasovi su, u smislu ovog zakona, materije koje se pod temperaturom od 15 C stepeni i pritiskom od 760mm Džg nalaze u gasovitom stanju, a proizvode se i stavljaju u promet kao komprimirani, pretvoreni u tečnosti ili rastvoreni pod pritiskom.

II. ZAJEDNIČKE ODREDBE

Član 5.

Proizvodnjom eksplozivnih materija, u smislu ovog zakona, smatra se smeštaj sirovina eksplozivnog karaktera, proizvodnja, prerada, dorada, unutrašnji transport i smeštaj gotovih proizvoda eksplozivnog karaktera kod proizvođača.
Proizvodnjom zapaljivih tečnosti i gasova, u smislu ovog zakona, smatra se proizvodnja, prerada, unutrašnji transport, držanje i smeštaj zapaljivih tečnosti i gasova kod proizvođača.

Član 6.

Prometom eksplozivnih materija, u smislu ovog zakona, smatra se nabavka i prodaja eksplozivnih materija, kao i smeštaj eksplozivnih materija u magacinima, priručnim skladištima i prodavnicama organizacija udruženog rada i drugim organizacijama koje vrše nabavku odnosno prodaju tih materija.
Prometom zapaljivih tečnosti i gasova, u smislu ovog zakona, smatra se nabavka ili prodaja zapaljivih tečnosti i gasova, utovar u prevozna sredstva i istovar, prenošenje, rukovanje kod dopreme, smeštaja i opreme u skladišnim i drugim radnim prostorijama, doprema i otprema putem cevovoda, pretakanje i druge radnje sa zapaljivim tečnostima i gasovima.

Član 7.

Aparati, uređaji i instalacije koje služe za zaštitu objekata za proizvodnju i smeštaj eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova od požara, eksplozije, provale i krađe, moraju se održavati u ispravnom stanju.

Član 8.

Organizacije udruženog rada koje se bave proizvodnjom i prometom eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova dužne su da preduzmu sve preventivne i zaštitne mere kojima se osigurava bezbednost ljudi i imovine i da upoznaju zaposlene radnike sa načinom rada, opasnostima i zaštitnim merama.
U objektima i na prostorima koji se koriste za uskladištavanje eksplozivnih materija, zapaljivih tečnosti i gasova, zabranjeno je držati materije koje su podložne samopaljenju, kao i zapaljivih materijala bilo koje vrste za koje nije izdato odobrenje nadležnog organa uprave.

Član 9.

Upotrebljena ambalaža u kojoj su držane eksplozivne materije, zapaljive tečnosti i gasovi uskladištava se u posebnoj prostoriji odnosno prostoru, pod uslovima predviđenim za držanje i smeštaj eksplozivnih materija, zapaljivih tečnosti i gasova.

Član 10.

Organizacije iz člana 8. stav 1. ovog zakona dužne su da organizuju i trajno vrše kontrolu nad sprovođenjem propisanih uslova i mera za proizvodnju i promet eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova.

Član 11.

Utovar i istovar eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova (utovar, utakanje, pretovar, istovar, istakanje i druge radnje u vezi sa utovarom ili istovarom) vrši se po pravilu danju i uz zabranu pristupa nepozvanim licima, a izuzetno i noću pod uslovom da osvetljenje bude u skladu sa propisanim tehničkim normativima kojima se uređuje rukovanje ovim materijama.

Član 12.

Odobrenje za izgradnju investicionog objekta ili objekta građana ne može se izdati ako se izgradnja predviđa u zonama koje ugrožavaju objekti u kojima se proizvode ili drže eksplozivne materije i zapaljive tečnosti i gasovi.

III. POSEBNE ODREDBE

1. Eksplozivne materije

Član 13.

Proizvodnjom eksplozivnih materija mogu se baviti organizacije udruženog rada koje su registrovane za vršenje te delatnosti.
Za proizvodnju i promet eksplozivnih materija mogu se registrovati organizacije udruženog rada koje od republičkog organa nadležnog za unutrašnje poslove odnosno nadležnog pokrajinskog organa uprave dobiju odobrenje za vršenje ove delatnosti.
Odobrenje iz stava 2. ovog člana izdaje se po pribavljenom mišljenju republičkog organa nadležnog za narodnu odbranu, odnosno nadležnog pokrajinskog organa uprave.
Republički organ uprave nadležan za unutrašnje poslove odnosno pokrajinski organ uprave nadležan za unutrašnje poslove u Socijalističkoj Autonomnoj Pokrajini Vojvodini dužan je da pre izdavanja odobrenja iz stava 2. ovog člana utvrdi da li objekat organizacije udruženog rada u kome se vrši proizvodnja i promet eksplozivnih materija ispunjava propisane uslove u pogledu lokacije, tehničke opremljenosti, zaštitnih mera bezbednosti, mogućnost smeštaja i stručnosti kadra u skladu sa odredbama ovog zakona.

Član 14.

Objekti u kojima se proizvode i drže eksplozivne materije mogu se graditi samo na takvim mestima i na takav način da se time ne stvara opasnost od požara i eksplozije za ove druge objekte.
Objekti iz stava 1. ovog člana, izgrađuje se u skladu sa prostornim urbanističkim planom, odnosno odlukom koja taj plan zamenjuje i posebnim uslovima koje utvrđuje republički organ uprave nadležan za unutrašnje poslove i narodnu odbranu u sporazumu sa odgovarajućim organima uprave u socijalističkim autonomnim pokrajinama.

Član 15.

Organizcije udruženog rada koje se bave proizvodnjom eksplozivnih materija dužne su da o proizvedenim eksplozivnim materijama uredno vode evidenciju koja sadrži:
- podatke o vrsti i količini proizvedenih eksplozivnih materija,
- naziv i sedište organizacije udruženog rada kojoj su ove materije prodate,
- naziv organa, broj i datum rešenja kojim je odobrena nabavka kao i podaci o vrsti, količini i oznakama pakovanja prodatih eksplozivnih materija,
- podatke o vrsti i količini eksplozivnih materija upotrebljenih za izvođenje radova za sopstvene potrebe, osnovne podatke o radovima i vremenu njihovog izvođenja,
- podatke o vrsti i količini eksplozivnih materija upotrebljenih u cilju ispitivanja kvaliteta i u slične svrhe o vremenu ispitivanja. Evidencija iz stava 1. ovog člana vodi se putem knjige koja mora biti overena od strane opštinskog organa za unutrašnje poslove, nadležnog po mestu sedišta organizacije udruženog rada.

Član 16.

Proizvedene eksplozivne materije mogu se držati u magacinima izgrađenim u krugu ili magacinima van kruga organizacije koja proizvodi ove materije.
Magacini za smeštaj eksplozivnih materija moraju da budu na propisanoj udaljenosti od javnih puteva, železničkih pruga, dalekovoda visokog napona, gasovoda, naftovoda, industrijskih objekata i naseljenih mesta. Član 17.