Na osnovu člana 60. stav 2, člana 63. stav 4. i člana 94. stav 2. Zakona o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", broj 91/05),
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede donosi

PRAVILNIK

O UTVRĐIVANjU MERA ZA RANO OTKRIVANjE, DIJAGNOSTIKU, SPREČAVANjE ŠIRENjA, SUZBIJANjA I ISKORENjIVANjA ZARAZNE BOLESTI BRUCELOZA GOVEDA, NAČIN NjIHOVOG SPROVOĐENjA, KAO I NAČIN UTVRĐIVANjA STATUSA GAZDINSTVA SLOBODNOG OD BRUCELOZE GOVEDA

(Objavljeno u "Sl. glasnik RS", br. 55 od 21 jula 2009)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom utvrđuju se mere za rano otkrivanje, dijagnostiku, sprečavanje širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zarazne bolesti bruceloza goveda, način njihovog sprovođenja, kao i način utvrđivanja statusa gazdinstva slobodnog od bruceloze goveda.

Član 2.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) sumnjivo na brucelozu govedo jeste svako govedo koje pokazuje simptome bruceloze i za koje propisanim dijagnostičkim ispitivanjem nije službeno potvrđeno niti isključeno prisustvo bolesti;
2) službena potvrda bruceloze jeste pozitivan rezultat laboratorijskog ispitivanja uzorka krvi životinje zvaničnim testom na brucelozu uzorkovanog na propisan način i ispitanog u akreditovanoj laboratoriji;
3) zvanični test na brucelozu jeste bilo koji serološki test opisan u dijagnostičkom ispitivanju na brucelozu;
4) stado čini životinja ili grupa životinja koje se drže u gazdinstvu, a ako se u gazdinstvu odvojeno drži više od jednog stada sva stada moraju imati isti zdravstveni status;
5) stado goveda tipa B1 jeste stado kod kojeg su prethodni zdravstveni i serološki status i obavljene vakcinacije nepoznati;
6) stado goveda tipa B2 jeste stado kod kojeg su prethodni zdravstveni i serološki status i obavljene vakcinacije poznati i u kojima se sprovode propisana ispitivanja kako bi ista postigla status stada goveda tipa B3 ili B4;
7) stado goveda tipa B3 jeste stado slobodno od bruceloze goveda ako ispunjava sledeće uslove:
- da su sve životinje u stadu najmanje poslednjih šest meseci bez kliničkih znakova bruceloze goveda;
- da su sve životinje starije od 12 meseci ispitane jednim od testova sa negativnim rezultatom, u skladu sa dijagnostičkim ispitivanjem na brucelozu, i to dva serološka ispitivanja u intervalu dužem od tri, a kraćem od 12 meseci, tri testa na uzorcima mleka obavljena u intervalu od tri meseca, a posle najmanje šest nedelja obavljen serološki test;
8) stado goveda tipa B4 jeste stado službeno slobodno od bruceloze goveda ukoliko ispunjava uslove iz tačke 7) ovog člana, kao i sledeće uslove:
- da stado ne sadrži goveda vakcinisana protiv bruceloze;
- da goveda koja se uvode u stado potiču iz stada službeno slobodno od bruceloze goveda;
- da je test serumske aglutinacije kod goveda starijih od 12 meseci pokazao titar na brucelu manji od 30 IJ/ml ili su goveda negativna na svaki drugi test, u skladu sa dijagnostičkim ispitivanjem na brucelozu tokom 30 dana pre ili 30 dana posle uvođenja nove životinje u stado, kada se životinje moraju fizički izolovati od drugih životinja u stadu dok se ne dokaže da su negativne na brucelu;
9) područje ili država službeno slobodna od bruceloze goveda jeste deo teritorije Republike Srbije koji ispunjava uslove za to;
10) područje jeste deo teritorije Republike Srbije površine od najmanje 2000 m²koje je pod nadzorom ministarstva nadležnog za poslove veterinarstva i uključuje područje najmanje jednog upravnog okruga ili grad Beograd.

II. MERE RANOG OTKRIVANjA I DIJAGNOSTIKE BRUCELOZE GOVEDA I NAČIN NjIHOVOG SPROVOĐENjA

Član 3.

Vlasnik, odnosno držalac životinje obaveštava bez odlaganja veterinara ili veterinarskog inspektora o svakoj promeni zdravstvenog stanja životinje na gazdinstvu i prijavljuje svaki pobačaj životinje.
Govedo sumnjivo na brucelozu jeste govedo koje pokazuje simptome bruceloze i kod kojeg prisustvo brucele nije potvrđeno niti isključeno.

Član 4.

U slučaju postavljanja sumnje na prisustvo bruceloze veterinarski inspektor mora odmah narediti uzorkovanje krvi i dijagnostičko ispitivanje, kako bi se potvrdilo ili isključilo prisustvo bruceloze goveda u stadu.
U slučaju sumnje na pojavu zarazne bolesti bruceloza goveda preduzimaju se sledeće mere:
1) stavljanje stada pod nadzor;
2) zabrana uvođenja u stado ili stavljanje u promet životinje iz stada, osim upućivanja na prinudno klanje;
3) odvajanje i izolacija goveda unutar stada sumnjivih na brucelozu;
4) zabrana osemenjavanja i pripusta goveda sumnjivih na brucelozu;
5) zabrana korišćenja mleka krava sumnjivih na brucelozu.
Izuzetno od stava 2. ovog člana veterinarski inspektor može odobriti stavljanje u promet prethodno kastriranih goveda, ako su iz stada izdvojene sumnjive životinje i pod uslovom da se kastrirana goveda prebace u stada za tov, a zatim upute na klanje.
Mere iz st. 2 i 3 ovog člana primenjuju se dok se u stadu ne isključi službena potvrda bruceloze goveda.

III. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANjE NA BRUCELOZU

1. Identifikacija uzročnika

Član 5.

Identifikacija uzročnika bruceloze koja se vrši pomoću modifikovanog kiselog (acid-fast) ili imunospecifičnog bojenja organizamaBrucellamorfologije u pobačenom materijalu, vaginalnom sekretu ili mleku predstavlja verodostojnu potvrdu bruceloze naročito uz pozitivan nalaz u imunološkim testovima. Metode lančane reakcije polimeraze (PCR) mogu se koristiti kao dodatno dijagnostičko sredstvo za utvrđivanja uzročnika.
Kada je to moguće izvršiće se izolacijaBrucella spp. primenom jednostavnih ili selektivnih podloga i to kultivacijom iz sekreta, koji potiče iz materice, pobačenih fetusa, sekreta iz vimena ili tkiva kao što su limfni čvorovi i reproduktivni organi mužjaka i ženke.
Posle izolacije uzročnika, vrsta i biovarijet se identifikuju primenom fagolize, odnosno testovima oksidativnog metabolizma, kulturama, biohemijskim i serološkim kriterijumima. Lančana reakcija polimeraze (PCR) može da posluži i kao dodatni metod i kao biotipski metod baziran na nizu sekvenci genoma.
Tehnike i podloge koji se koriste, njihova standardizacija i tumačenje rezultata moraju biti u skladu sa odredbama Priručnika za standarde dijagnostičkih testova i vakcina za kopnene životinje koji je izdala Međunarodna organizacija za zaštitu zdravlja životinja (OIE), šesto izdanje, 2008.g., Poglavlje 2.4.3 (bruceloza goveda), Poglavlje 2.7.2 (bruceloza koza i ovaca) i Poglavlje 2.8.5 (bruceloza svinja).

2. Imunološki testovi

1) Standardi

Kod pripreme svih antigena koji se koriste kod brze serumske aglutinacije (BAB), odnosno Roze Bengal testa (RBT), spore serumske aglutinacije (SAT), reakcije vezivanja komplementa (RVK) i mlečno-prstenaste proba (MPP) mora se koristitiBrucella abortus biovar1 soj iz Vejbridža (Weybridge) broj 99 ili sojUSDA1119-3.
Standardni referentni serum za BAB, odnosno RBT, SAT, RVK i MPP je referentni standard Međunarodne organizacije za zaštitu zdravlja životinja (OIE), međunarodni referentni standardni serum (OIEISS), ranije poznat kao drugi međunarodni anti-Brucella abortusserum Svetske zdravstvene organizacije (ISAbS).
Standardni referentni serumi za imunoenzimsku probu (ELISA testovi) su:
-OIEISS;
- slabo pozitivni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISAWPSS);
- jako pozitivni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISASPSS);
- negativni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISANSS).
Standardni referentni serumi za test fluorescentne polarizacije (FPA) su:
- slabo pozitivni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISAWPSS);
- jako pozitivni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISASPSS);
- negativni standardni ELISA serum OIE-a (OIEELISANSS).
Standardni serumi iz st. 3. i 4. ove podtačke mogu se dobiti u Referentnoj laboratorije Evropske unije za bruceozu (Veterinary Laboratories Agency, VLA), Vejbridž (Weybridge),