Na osnovu člana 60. stav 2. i člana 63. stav 4. Zakona o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", broj 91/05),
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede donosi

PRAVILNIK

O UTVRĐIVANjU MERA ZA RANO OTKRIVANjE, DIJAGNOSTIKU, SPREČAVANjE ŠIRENjA, SUZBIJANjE I ISKORENjIVANjE ZARAZNE BOLESTI PLAVOG JEZIKA, KAO I NAČINU NjIHOVOG SPROVOĐENjA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 18 od 16. marta 2009)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom utvrđuju se mere za rano otkrivanje, dijagnostiku, sprečavanje širenja, suzbijanje i iskorenjivanje zarazne bolesti plavog jezika, način njihovog sprovođenja, kao i način određivanja granica zaraženog i ugroženog područja.

Član 2.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) gazdinstvo sumnjivo na bolest plavog jezika jeste gazdinstvo na kojem je postavljena sumnja na bolest plavog jezika zbog pojave kliničkih znakova bolesti ili ako se epizootiološkim ispitivanjem utvrdi da postoji veza sa drugim, na bolest plavog jezika sumnjivim ili zaraženim, gazdinstvom;
2) žarište bolesti plavog jezika predstavlja gazdinstvo ili drugo mesto na području Republike Srbije gde je potvrđen jedan ili više slučajeva bolesti plavog jezika;
3) zona sezonski slobodna od bolesti plavog jezika jeste epizootiološki relevantno geografsko područje za koje je, u određenom periodu godine, nadzorom utvrđeno da nema prenošenja virusa bolesti plavog jezika ili odraslih oblika insekata iz roda kulikoides (Culicoides) koji mogu biti prenosioci tog virusa;
4) kontrolne - "sentinel" životinje jesu goveda, ovce ili drugi preživari na određenom gazdinstvu, koji se u određenom vremenskom razdoblju, jednom ili više puta uzastupno, ispituju na prisutstvo antitela protiv virusa uzročnika bolesti plavog jezika, odnosno na prisustvo virusa uzročnika bolesti plavog jezika;
5) plan za vanredne situacije jeste plan kojim se utvrđuje organizacija i način sprovođenja mera za suzbijanje bolesti plavog jezika (u daljem tekstu: krizni plan);
6) potvrda bolesti plavog jezika jeste akt kojim ministarstvo nadležno za poslove veterinarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo) proglašava bolest plavog jezika na osnovu laboratorijskih rezultata kojim se dokazuje cirkulacija virusa uzročnika bolesti plavog jezika na određenom području, a u slučaju epizootije i na osnovu kliničkih i/ili epizootioloških podataka;
7) prenosilac bolesti (u daljem tekstu: vektor) jesu svi insekti rodaCulicoideskoji su biološki prenosioci virusa uzročnika bolesti plavog jezika;
8) prijemčive životinje jesu svi preživari;
9) primarno žarište bolesti plavog jezika predstavlja žarište bolesti plavog jezika koje nije epizootiološki povezano sa prethodnim žarištem u istom području ili kod koga se moraju odrediti granice restriktivne zone, odnosno kod koga se moraju menjati granice postojećih restriktivnih zona;
10) restriktivna zona obuhvata zaraženo i ugroženo područje koje je utvrđeno u skladu sa odredbama ovog pravilnika;
11) službena kontrola obuhvata mere, radnje i aktivnosti koje se preduzimaju radi direktne ili indirektne zaštite zdravlja životinja od bolesti plavog jezika, a čine je različite metode i tehnike kao što su: nadzor nad zdravljem životinja, inspekcijski nadzor, monitoring, uzorkovanje, provere i revizije;
12) sumnja na bolest plavog jezika jeste pojava bilo kojeg kliničkog simptoma bolesti plavog jezika kod prijemčivih životinja, kao i postojanje epizootioloških podataka koji ukazuju na mogućnost da se bolest plavog jezika pojavila;
13) tranzit životinja predstavlja kretanje životinja iz ili kroz restriktivnu zonu, iz restriktivne zone kroz zonu koja nije restriktivna i nazad u istu zonu, odnosno do druge restriktivne zone.

Član 3.

Slučaj bolesti plavog jezika kod životinje, u smislu ovog pravilnika, jeste pojava bolesti kod prijemčive životinje, ako je ispunjen jedan od sledećih uslova:
1) kod životinje su utvrđeni klinički znaci bolesti karakteristični za bolest plavog jezika;
2) kod kontrolnih - "sentinel" životinja kod kojih je u prethodnom serološkom ispitivanju utvrđen negativan nalaz, u poslednjem serološkom ispitivanju utvrđen je pozitivan nalaz specifičnih antitela protiv bar jednog serotipa virusa bolesti plavog jezika;
3) kod životinje je izolovan i identifikovan virus bolesti plavog jezika;
4) kod životinje su primenom seroloških metoda utvrđena specifična antitela protiv virusa bolesti plavog jezika ili je utvrđen virusni antigen, odnosno virusna ribonukleinska kiselina (RNK) specifična za najmanje jedan serotip virusa bolesti plavog jezika.
Pored uslova iz stava 1. ovog člana, potrebno je da skup epizootioloških podataka ukazuje da su klinički simptomi, odnosno rezultati laboratorijskih analiza posledica cirkulacije virusa bolesti plavog jezika, a ne rezultat uvođenja vakcinisanih ili seropozitivnih životinja iz restriktivnih zona na gazdinstvo.

II. MERE RANOG OTKRIVANjA BOLESTI PLAVOG JEZIKA, DIJAGNOSTIKE I NAČIN SPROVOĐENjA TIH MERA

Član 4.

U slučaju sumnje na pojavu bolesti plavog jezika sprovode se sledeće mere:
1) popis gazdinstava na kojima se drže ili uzgajaju prijemčive životinje, popis prijemčivih životinja na gazdinstvu, kao i popis uginulih, zaraženih životinja, odnosno životinja sumnjivih na zarazu;
2) popis mesta na i oko gazdinstva na kojima je utvrđena sumnja, a koja predstavljaju potencijalna staništa za vektore;
3) sprovođenje epizootiološkog uviđaja, u skladu sa ovim pravilnikom;
4) obilaženje gazdinstva uz sprovođenje kliničkog pregleda životinja, odnosno patoanatomskog pregleda uginulih životinja, kao i laboratorijska ispitivanja radi potvrde postojanja bolesti;
5) zabranu kretanja prijemčivih životinja sa gazdinstva;
6) zatvaranje prijemčivih životinja u objekte, gde je to moguće, u periodu aktivnosti vektora;
7) tretiranje životinja, objekata i okoline u kojima one borave, kao i prevoznih sredstava kojima se vrši prevoz životinja za tu svrhu odobrenim insekticidom, uzimajući u obzir postojanost insekticida i klimatske uslove;
8) uklanjanje leševa životinja na neškodljiv način.

Član 5.

Vlasnik ili držalac prijemčivih životinja kod kojih postoji sumnja na bolest plavog jezika, dužan je da preduzme naređene mere, u skladu sa odredbama člana 4. ovog pravilnika.
Mere iz člana 4. tač. 2), 3), 4) i 8) ovog pravilnika primenjuju se na prijemčive životinje koje žive slobodno u prirodnim rezervatima.
Mere iz člana 4. ovog pravilnika primenjuju se dok se ne isključi sumnja na bolest plavog jezika.

Član 6.

Prisutnost bolesti plavog jezika potvrđuje Ministarstvo na osnovu rezultata dijagnostičkih ispitivanja.
Izuzetno, u slučaju epizootije Ministarstvo može potvrditi prisutnost bolesti plavog jezika bez rezultata dijagnostičkog ispitivanja i na osnovu kliničkih simptoma, odnosno epizootioloških podataka.

Član 7.

Kada se potvrdi bolest plavog jezika sprovode se sledeće mere:
1) ubijanje svih prijemčivih životinja na zaraženom gazdinstvu bez odlaganja, na način kojim se sprečava širenje virusa bolesti plavog jezika;
2) neškodljivo uklanjanje leševa uginulih i ubijenih životinja;
3) iz člana 4. ovog pravilnika i na drugim gazdinstvima u krugu od 20 km od zaraženog gazdinstva;
4) vakcinaciju, u skladu sa posebnim programom vakcinacije;
5) epizootiološki uviđaj, u skladu sa ovim pravilnikom.
Ministarstvo može povećati ili smanjiti veličinu zone iz stava 1. tačka 3) ovog člana, u zavisnosti od epizootioloških, geografskih, ekoloških i meteroloških uslova.

Član 8.

Epizootiološki uviđaj obuhvata:
1) utvrđivanje perioda u kojem je prisutna bolest plavog jezika;
2) utvrđivanje izvora bolesti plavog jezika;
3) popis gazdinstava sa prijemčivim životinjama koje bi mogle biti zaražene iz istog izvora;
4) utvrđivanje prisutnosti i rasprostranjenosti vektora;
5) praćenje kretanja i prometa životinja;
6) praćenje načina i puteva uklanjanja leševa.
Podatke prikupljene epizootiološkim uviđajem veterinarski inspektor dostavlja Ministarstvu.

Član 9.

Epizootiološke podatke iz člana 8. stav 2. ovog pravilnika i podatke o monitoringu na bolest plavog jezika Ministarstvo vodi u Centralnoj bazi.
Epizootiološki podaci dostavljaju se kao:
1) mesečni izveštaj, najkasnije 30-og dana od dana isteka meseca na koji se izveštaj odnosi, koji naročito sadrži:
(1) podatke o kontrolnim životinjama koje se nalaze u restriktivnim zonama,
(2) entomološke podatke prikupljene u toku sprovođenja monitoring programa u restriktivnim zonama;
2) šestomesečni izveštaj za period januar-jun, odnosno jul-decembar tekuće godine, najkasnije 30-og dana od dana isteka perioda na koji se izveštaj odnosi, koji naročito sadrži:
(1) podatke o programima nadzora bolesti plavog jezika na teritorijama van restriktivnih zona,
(2) podatke o sprovedenim vakcinacijama u restriktivnim zonama;
3) godišnji izveštaj, najkasnije do 30. aprila za prethodnu godinu, a koji sadrži podatke iz stava 2. tačka 2) ovog člana.
Podaci o monitoringu na bolest plavog jezika