Na osnovu člana 14. stav 6. Zakona o metrologiji ("Službeni glasnik RS", broj 30/10),
Ministar ekonomije i regionalnog razvoja donosi

PRAVILNIK

O USLOVIMA ZA PRIZNAVANjE NACIONALNIH ETALONA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 70 od 23. septembra 2011)

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuju uslovi za priznavanje etalona Republike Srbije kao osnove za dodeljivanje vrednosti određene veličine drugim etalonima te veličine (u daljem tekstu: nacionalni etalon).

Član 2.

Odluka o priznavanju nacionalnog etalona donosi se za svaki nacionalni etalon određene veličine pojedinačno.
Etalon koji se priznaje kao nacionalni etalon mora da ispuni sledeće uslove:
1) da ima najbolje metrološke karakteristike u Republici Srbiji;
2) da predstavlja realizaciju definicije date veličine sa navedenom vrednošću veličine i pridruženom mernom nesigurnošću, tako da služi kao referenca za obezbeđenje sledivosti za rezultate merenja u Republici Srbiji;
3) da je slediv do međunarodnog etalona ili nacionalnih etalona drugih država sa odgovarajućim metrološkim karakteristikama, odnosno da poseduje uverenje o etaloniranju koje je izdao Međunarodni biro za tegove i mere (BIPM), druga odgovarajuća međunarodna metrološka organizacija ili inostrana nacionalna metrološka institucija nadležna za nacionalne etalone.

Član 3.

Nacionalni etalon, koji je priznat odlukom direktora Direkcije, može pored Direkcije da čuva, održava i unapređuje njegove metrološke karakteristike drugi organ državne uprave, odnosno drugo pravno lice (u daljem tekstu: imalac nacionalnog etalona), u skladu sa zakonom kojim se uređuje metrologija.
Imalac nacionalnog etalona mora da ispunjava uslove, a naročito u pogledu:
1) stručne osposobljenosti zaposlenih i drugih angažovanih lica;
2) prostorija i opreme za čuvanje, održavanje i unapređivanje nacionalnog etalona;
3) učestvovanja u međulaboratorijskim poređenjima;
4) aktivnosti vezanih za nacionalni etalon koje se obavljaju u skladu sa standardom SRPS ISO/IEC 17025.

Član 4.

Imalac nacionalnog etalona mora da ima potreban broj stručnih zaposlenih i drugih angažovanih lica, od koga najmanje dva zaposlena, koji obavljaju poslove koji se odnose na čuvanje, održavanje i usavršavanje nacionalnog etalona, moraju biti u radnom odnosu na neodređeno vreme.
Svi zaposleni koji obavljaju poslove koji se direktno odnose na nacionalni etalon moraju da imaju najmanje visoko obrazovanje u okviru obrazovno naučnog polja tehničko-tehnoloških nauka ili prirodno-matematičkih nauka na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije, odnosno završene osnovne studije u trajanju od najmanje četiri godine).
Svi zaposleni koji obavljaju poslove koji se direktno odnose na nacionalni etalon moraju posedovati adekvatno znanje i veštine iz oblasti opšte metrologije i metrologije veličine koju realizuje nacionalni etalon, kao i radno iskustvo na poslovima etaloniranja i metrologije te veličine u trajanju od najmanje pet godina.
Ostali zaposleni i druga angažovana lica koji učestvuju u obavljanju poslova koji se odnose na nacionalni etalon moraju imati najmanje četvrti stepen stručne spreme tehničkog ili prirodnog smera i radno iskustvo na poslovima etaloniranja u trajanju od najmanje godinu dana.

Član 5.

Imalac nacionalnog etalona dužan je da obezbedi prostorije za rad koje ispunjavaju referentne uslove za određenu veličinu, u skladu sa odgovarajućim srpskim standardima, odnosno međunarodnim preporukama ili drugim međunarodnim dokumentima.

Član 6.

Imalac nacionalnog etalona dužan je da obezbedi odgovarajuću etalonsku i mernu opremu neophodnu za čuvanje, održavanje i usavršavanje nacionalnog etalona određene veličine, kao i za prenošenje vrednosti te veličine na etalone nižeg reda. Sva oprema, koja bitno doprinosi mernoj nesigurnosti pridruženoj navedenoj vrednosti veličine koju realizuje nacionalni etalon, mora biti etalonirana i slediva do odgovarajuće jedinice Međunarodnog sistema jedinica (SI).

Član 7.

Imalac nacionalnog etalona dužan je da obezbedi pozitivne rezultate prilikom učestvovanja u međulaboratorijskim poređenjima u oblastima etaloniranja i merenja veličine koja je realizovana nacionalnim etalonom.

Član 8.

Imalac nacionalnog etalona dužan je da svoje aktivnosti vezane za nacionalni etalon obavlja u skladu sa sistemom menadžmenta koji je u skladu sa standardom SRPS ISO/IEC 17025: Opšti zahtevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i laboratorija za etaloniranje.

Član 9.

Prilikom utvrđivanja ispunjenosti uslova propisanih ovim pravilnikom uzimaju se u obzir objavljene mogućnosti merenja i etaloniranja u bazi podataka Međunarodnog biroa za tegove i mere (SMS), kao i akt o dodeli akreditacije koji je Imalac nacionalnog etalona pribavio u postupku akreditacije od strane Akreditacionog tela Srbije.
Ako je obim poslova koji se odnosi na prenošenje vrednosti veličine sa nacionalnog etalona na etalone nižeg reda, odnosno obim poslova etaloniranja, u celosti pokriven obimom poslova etaloniranja sadržanim u aktu o akreditaciji iz stava 1. ovog člana smatraće se da je imalac nacionalnog etalona dokazao da, u pogledu stručne osposobljenosti zaposlenih i drugih angažovanih lica i prostorija i opreme za rad, ispunjava uslove za donošenje odluke o priznavanju nacionalnog etalona.

Član 10.

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Broj 011-00-114/2011-08 U Beogradu, 15. septembra 2011. godine
Ministar, Nebojša Ćirić, s.r.