Na osnovu člana 56. stav 10. Zakona o upravljanju otpadom ("Službeni glasnik RS", broj 36/09),
Ministar zdravlja i ministar životne sredine i prostornog planiranja donose

PRAVILNIK

O UPRAVLjANjU MEDICINSKIM OTPADOM

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 78 od 25. oktobra 2010)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuje način i postupak upravljanja opasnim otpadom iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita i način upravljanja farmaceutskim otpadom (u daljem tekstu: medicinski otpad), sadržina plana upravljanja otpadom i lista apoteka koje su dužne da preuzimaju neupotrebljive lekove od građana.
Odredbe ovog pravilnika ne primenjuju se na upravljanje radioaktivnim medicinskim otpadom, uključujući i radiofarmaceutike, kao i drugim vrstama medicinskog otpada, čije je upravljanje uređeno posebnim propisima.

Član 2.

Izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) medicinski otpad jeste otpad koji nastaje pri pružanju zdravstvene zaštite ljudima, a koji čini neopasan i opasan otpad definisan u Katalogu otpada, u skladu sa propisom kojim se uređuju kategorije i klasifikacija otpada;
2) neopasan medicinski otpad jeste otpad koji nije zagađen opasnim ili drugim materijama, a koji je po svom sastavu sličan komunalnom (kućnom) otpadu (reciklabilan, biorazgradiv i dr.);
3) opasan medicinski otpad jeste opasan otpad koji zahteva posebno postupanje, i to:
(1) patoanatomski otpad jesu tkiva, organi, delovi tela, ljudski fetusi i kese sa krvlju;
(2) oštri predmeti jesu predmeti ili materijali koji mogu izazvati posekotine ili ubodne rane, bez obzira da li su bili u kontaktu sa pacijentom ili infektivnim materijalom;
(3) farmaceutski otpad jesu svi lekovi, uključujući i primarnu ambalažu, kao i sav pribor korišćen za primenu takvih proizvoda, koji se nalaze kod pravnog, odnosno fizičkog lica koje se bavi delatnošću zdravstvene zaštite ljudi, a koji su postali neupotrebljivi zbog isteka roka upotrebe, neispravnosti u pogledu njihovog propisanog kvaliteta, kontaminirane ambalaže, prolivanja, rasipanja, pripremljeni, pa neupotrebljeni, vraćeni od strane krajnjih korisnika, ili se ne mogu koristiti iz drugih razloga. Ovaj otpad može biti:
- potencijalno opasan farmaceutski otpad jeste otpad koji predstavlja rizik u slučaju kada se njime nepropisno upravlja i zahteva postupke propisane za upravljanje opasnim otpadom i
- opasan farmaceutski otpad jeste otpad od lekova i dezinficijenasa koji sadrže teške metale, kao i lekova čiji se sastav ne može utvrditi, a koji zbog svog sastava zahteva posebne postupke tretmana;
(4) citotoksični i citostatički otpad jeste opasan farmaceutski otpad, koji obuhvata citotoksične i citostatičke lekove koji su postali neupotrebljivi, otpad koji nastaje prilikom korišćenja, transporta i pripreme lekova sa citotoksičnim i citostatičkim efektom, uključujući primarnu ambalažu i sav pribor korišćen za pripremu i primenu takvih proizvoda. Citotoksični i citostatički lekovi su toksična jedinjenja koja imaju kancerogeni, mutageni i/ili teratogeni efekat;
(5) otpad zagađen krvlju i telesnim tečnostima jeste otpad koji je zagađen ljudskom krvlju, sekretima i drugim izlučevinama i koji zbog mogućeg prisustva patogenih mikroorganizama može biti potencijalno infektivni otpad (npr. zavoji, gipsevi, posteljina, odeća za jednokratnu upotrebu, špic bez igle, pelene);
(6) infektivni i visoko infektivni otpad (u daljem tekstu: infektivni otpad) jeste opasan otpad koji, zbog patogenosti i broja mikroorganizama, predstavlja rizik po zdravlje ljudi, kao što su: kulture i materijal iz laboratorija koji sadrži infektivne agense; oprema, materijal i pribor koji je bio u kontaktu s krvlju, derivatima krvi, ostalim telesnim tečnostima, izlučevinama od klinički potvrđenih inficiranih pacijenata, uključujući hirurške zahvate i obdukcije; otpad iz odeljenja za patologiju i izolaciju infektivnih pacijenata; otpad od dijalize, infuzije i sličnih zahvata, uključujući sav pribor i materijal za jednokratnu upotrebu; zarazni otpad koji je bio u dodiru sa inficiranim pacijentima, kao i visoko infektivan otpad iz medicinskih laboratorija;
(7) ostali opasan medicinski otpad jeste otpad iz objekata u kojima se obavlja zdravstvena zaštita i/ili sa drugih mesta u kojima se pružaju zdravstvene usluge, iz dijagnostike, eksperimentalnog rada, laboratorija, čišćenja, održavanja i dezinfekcije prostora i opreme (hemijski otpad, otpad sa visokim sadržajem teških metala i otpadne boce pod pritiskom):
(8) hemijski otpad jeste otpad u gasovitom, tečnom i čvrstom stanju koji ima opasne karakteristike, a naročito: toksičnost, korozivnost, zapaljivost, eksplozivnost, cito ili genotoksičnost i dr;
(9) otpad sa visokim sadržajem teških metala predstavlja podkategoriju hemijskog otpada sa visokotoksičnim svojstvima i zahteva poseban tretman (npr. ostaci amalgama iz stomatoloških ordinacija, razbijeni termometri i manometri koji sadrže živu, odbačene baterije sa kadmijumom i dr);
(10) otpadne boce pod pritiskom jesu otpad od pune ili prazne boce koji sadrže inertne gasove pod pritiskom pomešane sa antibioticima, dezinficijensima, insekticidima koji se primenjuju kao aerosoli, a koje pri izlaganju visokim temperaturama mogu da eksplodiraju;
4) proizvođač ili vlasnik medicinskog otpada koji ne obuhvata farmaceutski otpad jeste svako pravno ili fizičko lice koje se bavi delatnošću zaštite zdravlja ljudi u kojoj nastaje ovaj otpad, a proizvođač ili vlasnik medicinskog otpada koji obuhvata farmaceutski otpad jeste proizvođač lekova koji je te lekove distribuirao, odnosno pravno lice koje vrši promet lekova na veliko od koga su ti lekovi nabavljeni (u daljem tekstu: proizvođač ili vlasnik medicinskog otpada);
5) fizičko-hemijski postupci tretmana medicinskog otpada jesu drobljenje, mlevenje, hemijska dezinfekcija/sterilizacija ili drugi slični postupci kojima se postiže neprepoznatljivost, smanjenje zapremine i/ili uklanjanje opasnih svojstava medicinskog otpada;
6) termički postupci tretmana infektivnog otpada jesu dezinfekcija/sterilizacija parom, suva sterilizacija toplotom, insineracija (spaljivanje) i ko-insineracija (su-spaljivanje), ili drugi slični postupci kojima se postiže uklanjanje opasnih svojstava medicinskog otpada;
7) dezinfekcija/sterilizacija parom ili autoklaviranje jeste fizički postupak tretmana koji podrazumeva termičku obradu pod strogo kontrolisanim operativnim uslovima (pritisak, temperatura, zasićenost vodene pare, vreme trajanja i dr.) čiji rezultat je bezbedan nivo sterilnosti od 105 ili manje mikroorganizama);
8) ostali postupci tretmana medicinskog otpada jesu sve ostale priznate metode, uključujući, mikrotalasno, gama i ultraljubičasto zračenje, i dr;
9) neupotrebljivi lekovi jesu ostaci lekova koji su ostali krajnjem korisniku nakon upotrebe leka, a koje krajnji korisnik baca, namerava da baci ili mora da ih baci, kao i neupotrebljeni lekovi koji se nalaze u spoljnjem, odnosno unutrašnjem pakovanju i koji su pušteni u promet, ali ne mogu da se koriste zbog isteka roka upotrebe ili drugih razloga;
10) neopasan farmaceutski otpad jeste otpad koji ne predstavlja opasnost u postupku upravljanja farmaceutskim otpadom;
11) objekti u kojima se obavlja zdravstvena zaštita, jesu zdravstvene ustanove, drugi oblici zdravstvene službe (u daljem tekstu: privatna praksa), druga pravna lica, odnosno ustanove u kojima se obavlja zdravstvena zaštita u skladu sa zakonom, kao i sa njima povezane medicinske, obrazovne i naučno-istraživačke delatnosti;
12) apoteke koje su dužne da preuzimaju neupotrebljive lekove jesu sve apoteke osnovane kao zdravstvene ustanove u skladu sa zakonom, kao i apoteke osnovane kao privatna praksa.

II. NAČIN I POSTUPAK UPRAVLjANjA MEDICINSKIM OTPADOM

Upravljanje medicinskim otpadom

Član 3.

Upravljanje medicinskim otpadom je skup mera koje obuhvataju sakupljanje, razvrstavanje, pakovanje, obeležavanje, skladištenje, transport, tretman ili bezbedno odlaganje medicinskog otpada.
Na mestu nastanka otpada