Na osnovu člana 30. st. 1. i 5. i člana 49. stav 2. Zakona o standardizaciji ("Službeni list SFRJ", br. 38/77 i 11/80), u saglasnosti sa predsednikom Saveznog komiteta za energetiku i industriju i saveznim sekretarom za unutrašnje poslove, direktor Saveznog zakona za standardizaciju propisuje

PRAVILNIK

O TEHNIČKIM NORMATIVIMA ZA ZAŠTITU OD POŽARA I EKSPLOZIJE PRI ČIŠĆENjU SUDOVA ZA ZAPALjIVE TEČNOSTI

(Objavljen u "Sl. listu SFRJ", br. 44/83 i 60/86)

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se tehnički normativi za zaštitu od požara i eksplozije pri čišćenju sudova za skladištenje ili prevoz zapaljivih tečnosti koje se pri normalnom pritisku i temperaturi nalaze u tečnom stanju (u daljem tekstu: sudovi).

Član 2.

Niže navedeni izrazi imaju, u smislu ovog pravilnika, sledeća značenja:
1) hemijsko čišćenje je čišćenje sudova raznim hemijskim sredstvima;
2) grubo čišćenje je odstranjivanje iz sudova zapaljive tečnosti i taloga;
3) inkrustacija (kamenac) je kamenasta kora kojom su prekriveni zidovi sudova;
4) mehaničko čišćenje je čišćenje sudova struganjem raznim priručnim sredstvima, spiranje jakim mlazevima vode i slično;
5) potpuno čišćenje je odstranjivanje iz sudova ostataka taloga (mulja), inkrustacije i zapaljivih para;
6) slepe prirubnice su ploče koje se stavljaju na otvore cevi radi njihovog hermetičkog zatvaranja;
7) talog ili mulj je žitka masa koja se javlja kao ostatak posle pražnjenja sudova gravitacijom.

Član 3.

Sudovi se čiste grubo ili potpuno.
Grubo čišćenje obavlja se kad sudovi treba da se pune istim sadržajem ili kao prethodni postupak pri potpunom čišćenju.
Potpuno čišćenje sudova obavlja se pri promeni sadržaja u sudovima ili u slučaju kontrole, popravke, zavarivanja ili baždarenja sudova.

Član 4.

Pre početka čišćenja sudova mora se proveriti ispravnost uređaja, opreme i sredstava za: pražnjenje i ispumpavanje, provetravanje, ispiranje toplom i hladnom vodom produvavanje i otparavanje vodenom parom, veštačko osvetljenje, stvaranje inertne atmosfere u sudovima, kontrolu eksplozivnosti atmosfere u unutrašnjosti sudova, odvođenje statičkog elektriciteta, pokazivanje pravca duvanja vetra, kao i lična zaštitna sredstva, sredstva za gašenje požara i druga potrebna oprema (alat, lestve i dr.).

Član 5.

Na 15 metara odstojanja od sudova koji se čiste moraju se ukloniti ili isključiti svi izvori paljenja, kao što su: motori sa unutrašnjim sagorevanjem, električne instalacije koje nisu protiveksploziono zaštićene i izvori varničenja, osim specijalnih vozila za prihvatanje i odstranjivanje mulja, koja moraju biti u protiveksplozivnoj zaštiti.

Član 6.

Na 15 metara odstojanja od sudova koji se čiste, kao i od prihvatnih sudova, moraju se postaviti odgovarajući znaci upozorenja: "OPASNOST OD POŽARA I EKPLOZIJA", "OBAVEZNA UPOTREBA ALATA KOJI NE VARNIČI" i znaci zabrane: "ZABRANjENO PUŠENjE I PRISTUP OTVORENIM PLAMENOM" i "ZABRANjEN PRISTUP NEZAPOSLENIMA".

Član 7.

Pri čišćenju sudova u zonama opasnosti smeju se upotrebljavati samo svetiljke u protiveksplozionoj zaštiti sa naponom do 24V, svetiljke sa hladnim svetlom i prenosne svetiljke u protiveksplozionoj zaštiti.
Ako se za sniženje napona koriste posebni uređaji, ti uređaji moraju biti instalirani izvan zone opasnosti, a njihovi metalni delovi ne smeju biti galvanski povezani sa sudovima koji se čiste.
Delovi strujnog kola sniženog napona ne smeju se uzemljiti.

Član 8.

Električne instalacije i uređaji koji se koriste u zonama opasnosti moraju biti u protiveksplozionoj zaštiti.

Član 9.

Alat i pribor koji se koriste za otvaranje, odnosno zatvaranje sudova i za druge radove koji se obavljaju pri čišćenju sudova, moraju biti izrađeni od materijala koji je antistatičan i antimagnetičan i koji ne varniči. Alat i pribor moraju biti čisti.

Član 10.

Za provetravanje sudova koriste se komprimovani vazduh, inertni gas ili vodena para niskog pritiska.
Ako su ventilatori i kompresori postavljeni u zoni opasnosti, oni moraju biti u protiveksplozionoj zaštiti.

Član 11.

Zaštitna odeća i obuća moraju biti izrađeni od materijala na kome se ne stvara i ne skuplja statički elektricitet i koji ne varniči.

Član 12.

Lestve za spuštanje u sud moraju biti izrađene od materijala koji ne varniči i koji ne sme hemijski reagovati sa muljem ili parom zapaljive tečnosti.
Radi sprečavanja opasnosti od klizanja, lestve na svom donjem kraju moraju imati osigurač koji ne varniči.

Član 13.

Pre početka čišćenja sudova, moraju se obaviti sledeći radovi:
1) vizuelni pregled i utvrđivanje tehničke ispravnosti nadzemnih sudova;
2) utvrđivanje fizičko-hemijskih osobina zapaljive tečnosti;
3) merenje visine sloja taloga (mulja) u sudu, radi utvrđivanja njegove približne zapremine;
4) preduzimanje mera za zaštitu od statičkog elektriciteta:
- uzemljenje svih sudova, uređaja i cevovoda na kojima se može nagomilati statički elektricitet,
- premošćavanje svih spojnih delova cevovoda, sudova i uređaja na kojima se može stvarati statički elektricitet,
- isključenje prekidača ili uklanjanje topivih delova iz električnog kola koje snabdeva energijom mehaničku aparaturu sudova (miksera, konvejera i sl.), električnih grejača itd., i stavljanje na njima natpisa "ISKLjUČENO".

Član 14.

(Brisan)

Član 15.

Grubo čišćenje sudova obavlja se na sledeći način:
1) zatvore se svi ventili za dovod zapaljive tečnosti, vodene pare i sl.;
2) odstranjuje se zapaljiva tečnost i talog