Na osnovu člana 111. Zakona o porezu na dohodak građana ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 74/94 i 53/95),
Ministar finansija donosi

PRAVILNIK

O POSLOVNIM KNjIGAMA I ISKAZIVANjU FINANSIJSKOG REZULTATA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 54/95 i 54/99)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se vrsta, sadržina, način vođenja poslovnih knjiga i iskazivanje finansijskog rezultata za obveznike poreza na dohodak građana koji ostvaruju prihod od samostalne delatnosti (u daljem tekstu: obveznik), a poslovne knjige vode po sistemu prostog knjigovodstva.

Član 2.

Podaci iz poslovnih knjiga i evidencija koje se propisuju ovim pravilnikom, koriste se i za: sastavljanje bilansa uspeha; poreskog bilansa; poreske prijave za utvrđivanje poreza na dohodak građana na prihod od samostalne delatnosti; praćenje prometa roba i usluga u prometu; obračun amortizacije i revalorizacije osnovnih sredstava; obračun poreza na promet.

II. POSLOVNE KNjIGE PO SISTEMU PROSTOG KNjIGOVODSTVA

Član 3.

Poslovne knjige po sistemu prostog knjigovodstva i evidencije vode se na obrascima koji su sastavni deo ovog pravilnika, i to:
1) poslovna knjiga prihoda i rashoda na Obrascu PK-1;
2) knjiga osnovnih sredstava i sitnog inventara na Obrascu PK-2.
Pored poslovnih knjiga iz stava 1. ovog člana obveznik vodi i pojedinačne pomoćne evidencije u zavisnosti od delatnosti koju obavlja i određene podatke iz tih evidencija knjiži u poslovnoj knjizi na Obrascu PK-1, i to:
1) kalkulaciju prodajne cene na Obrascu KL;
2) evidenciju poreza na promet na Obrascu PP;
3) list dnevnog prometa ugostitelja na Obrascu DPU;
4) evidenciju o kupovini, preradi, proizvodnji i prometu proizvoda od plemenitih metala i dragog kamenja na Obrascu PM;
5) evidenciju o gotovim proizvodima na Obrascu GP;
6) prijemni - evidencioni list komisione robe - na Obrascu KR, čiji je sastavni deo evidencija prodate, isplaćene i vraćene robe na Obrascu KR-1.
Obveznici poreza na dohodak građana, koji porez na prihod od samostalne delatnosti plaćaju u paušalnom iznosu, vode poslovnu knjigu o ostvarenom prometu paušalno oporezovanih obveznika na Obrascu KPO.

Član 4.

Knjige su u slobodnim listovima, povezane ili prenete na neki od medijuma automatske ili mikrografske obrade podataka, tako da se po potrebi mogu odštampati ili prikazati na ekranu, sa podacima koji su propisani ovim pravilnikom.
Strane poslovnih knjiga numerišu se odgovarajućim rednim brojem.
Poslovne knjige iz člana 3. stav 1. i poslovna knjiga iz člana 3. stav 3. ovog pravilnika overavaju se kod nadležnog poreskog organa pre početka knjiženja.

1. Poslovna knjiga prihoda i rashoda - Obrazac PK-1

Član 5.

U Poslovnoj knjizi prihoda i rashoda knjiže se prihodi od prodatih proizvoda, robe, materijala, izvršenih usluga, prihodi od finansiranja, vanredni prihodi i svi poslovni rashodi koji se odnose na ostvareni prihod i pojedini podaci od značaja za praćenje prihoda i rashoda i to na sledeći način:
1) u kolonu 1 unosi se redni broj poslovne promene od početka godine, odnosno od početka obavljanja delatnosti, ako je taj početak u tekućoj godini; ovaj redni broj upisuje se u gornjem desnom uglu knjigovodstvene isprave na osnovu koje je knjižena poslovna promena;
2) u kolonu 2 unosi se datum knjiženja poslovne promene u poslovnoj knjizi;
3) u kolonu 3 unosi se opis knjiženja poslovne promene, vrsta, broj i datum knjigovodstvene isprave (pomoćna evidencija iz člana 3. stav 2. ovog pravilnika, račun, izvod nosioca platnog prometa, odsečak kasirne trake, obračun amortizacije, popisna lista o promeni cena i dr.) na osnovu koje je knjižena poslovna promena;
4) u kolone 4 i 5 unosi se prihod od prodaje proizvoda, robe i materijala.
Obveznici koji se bave prometom robe na malo, ugostiteljske radnje i druge radnje koje se bave prometom robe na malo, a koje su nadležnom poreskom organu prijavile da obračun poreza na promet vrše na osnovu podataka (paragon bloka, registar kase, računa i dr.) o prodatim proizvodima razvrstanim po stopama poreza na promet primenom preračunatih poreskih stopa, upisuju vrednost prodate robe po prodajnim cenama sa obračunatim iznosom poreza, s tim što u kolonu 4a unose vrednost prodatih proizvoda sa porezom na promet po opštoj stopi, u kolonu 4b promet proizvoda sa porezom na promet po nižoj stopi i u kolonu 5 promet proizvoda na koji se ne plaća porez na promet.
Obveznici koji prodaju komisionu robu u kolone 4 i 5 unose vrednost prodate komisione robe sa porezom na promet razvrstane po stopama poreza umanjen za iznos komisione provizije, a u kolonu 6 iznos obračunate komisione provizije (naknade za usluge) sa porezom na promet usluga.
Obveznici koji su odlučili da porez na promet proizvoda na malo plaćaju u visini ukalkulisanog poreza po članu 50. stav 3. tačka 1. i primenom prosečnih preračunatih poreskih stopa po članu 50. stav 1. tačka 2. Zakona o akcizama i porezu na promet, u kolonu 4a unose ukupan iznos svih prodatih proizvoda, a ne popunjavaju kolone 4b i 5. Ovi obveznici akontacije poreza obračunavaju na osnovu podataka iz Obrasca PP.
Obveznici koji se bave prometom robe na veliko i proizvođači proizvoda koji svoje proizvode prodaju sa skladišta unose podatke razvrstane po stopama u kol. 4a, 4b i 5, s tim što razvrstavanje vrše na osnovu podataka iz faktura, odnosno drugih isprava o prodaji robe;
5) u kol. 6 i 7 obveznici koji vrše usluge unose vrednost izvršenih usluga na osnovu podataka iz fakture o izvršenim uslugama razvrstanim na usluge na koje se plaća porez na promet (kolona 6) i na usluge na koje se ne plaća porez na promet (kolona 7).
U kolonu 6 upisuje se i iznos komisione provizije.
U kolonu 7 unose se i prihodi od finansiranja iz odnosa sa povezanim licima (fizičkim i pravnim), prihodi od finansijskih ulaganja i kamata, prihodi od revalorizacije dinarskih potraživanja, obračunate pozitivne kursne razlike po deviznim potraživanjima i obavezama, vanredni prihodi ostvareni po osnovu viškova, prihodi od penala, nagrada, naplaćeni otpis potraživanja poverilaca, prihodi iz ranijih godina, prihodi od osiguranja, prihodi od prodaje osnovnih sredstava i drugi vanredni prihodi;
6) u kolonu 8 unosi se plaćeni iznos poreza na promet proizvoda i usluga za godinu za koju se vodi poslovna knjiga na osnovu podataka iz izvoda nosioca platnog prometa, a po konačnom obračunu i iznos poreza koji nije plaćen do dana predaje bilansa uspeha;
7) u kolonu 9 unosi se zbir prihoda iz kolona 4 do 7 umanjen za zbir plaćenog poreza na promet iz kolone 8;
8) u kolonu 10 unosi se nabavna vrednost robe (neto-fakturna vrednost i direktni troškovi nabavke - zbir kolona 6 i 7 - kalkulacije prodajne cene), rezervnih delova namenjenih prodaji (servisiranje), nabavna vrednost reprodukcionog materijala, nabavna vrednost alkoholnih pića i namirnica u ugostiteljstvu (iz fakture dobavljača), nabavna vrednost otkupljenog zlata i drugog materijala koji se koristi za izradu novog proizvoda (iz kolone 5 evidencije o kupovini, preradi, proizvodnji i prometu proizvoda od plemenitih metala i dragog kamenja - Obrazac PM).
Kao nabavna vrednost robe, rezervnih delova i repromaterijala iskazuju se i iznosi poreza na promet, akcize, i posebne takse kada se ove obaveze plaćaju prilikom nabavke robe.
Obveznici koji prodaju komisionu robu u kolonu 10 upisuju vrednost robe, odnosno proizvoda koji po ugovoru plaćaju komitentu (iznos iz kolone 7 Obrasca KR).
9) u kolonu 11 unosi se vrednost sopstvenih proizvoda po prodajnim cenama bez poreza na promet (osim za ugostitelje), ako se ovi proizvodi prodaju krajnjim potrošačima.
Zlatarske radnje u kolonu 11 unose vrednost proizvedenih sopstvenih proizvoda (kolona 7 Obrasca PM pomnožena prodajnim cenama bez poreza na promet).
Ugostiteljske radnje u kolonu 11 unose vrednost hrane i pića po prodajnim cenama sa ukalkulisanim porezom na promet.
10) Obveznici koji obavljaju trgovinsku delatnost u kolonu 12 unose razliku u ceni; razlika u ceni unosi se iz kolone 8 Obrasca KL; prilikom vršenja nivelacije cene robe unosi se i iznos povećanja ili smanjenja prodajne cene robe na osnovu popisne liste; u slučaju smanjenja cena, iznos tog smanjenja označava se znakom "storno" - zaokruživanjem iznosa i oduzima se od zbira iznosa u kolonama gde je knjižen.
U kolonu 12 unosi se i iznos komisione provizije iz kolone 8 prijemnog - evidencionog lista komisione robe na Obrascu KR.
11) u kolonu 13 obveznici koji obavljaju trgovinsku delatnost na malo, komisionu prodaju ili sopstveno proizvedene proizvode stavljaju u promet krajnjim potrošačima, unose iznos obračunatog poreza na promet iz kolone 11 Obrasca KL, odnosno iznos poreza na promet, koji se dobija množenjem prodajne vrednosti (kolona 6 puta 8 Obrasca GP) sa propisanim stopama poreza na promet, odnosno iznos iz kolona 9 i 10 Obrasca KR; prilikom vršenja nivelacija cena unosi se i povećan, odnosno smanjen porez na promet po osnovu nivelacija cena, kao i po osnovu povećanja propisanih stopa poreza;
12) u kolonu 14 unosi se zbir kolona 10, 12 i 13 ili zbir kolona 11 i 13.
Obveznici koji obavljaju ugostiteljsku delatnost u ovu kolonu prenose vrednost iz kolone 11, a obveznici koji obavljaju zanatske i druge delatnosti i sopstvene proizvode prodaju krajnjim potrošačima na malo u ovu kolonu unose zbir prodajne vrednosti proizvoda iz kolone 11 i obračunat porez na promet i akcizu iz kolone 13;
13) u kolonu 15 unosi se iznos materijalnih troškova (troškovi materijala osim troškova nabavne vrednosti reprodukcionog materijala, troškovi energije, rezervnih delova koji se koriste za sopstvenu opremu, proizvodne usluge, amortizacija i