Na osnovu člana 9. stav 3. Zakona o organskoj poljoprivredi ("Službeni list SRJ", br. 28/2000), savezni ministar privrede i unutrašnje trgovine propisuje

PRAVILNIK

O METODAMA ORGANSKE STOČARSKE PROIZVODNjE

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 51 od 13. septembra 2002)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se metode, organske stočarske proizvodnje (u daljem tekstu: organska proizvodnja) kojima se utvrđuju izbor, vrsta i rasa životinja, način uzgoja, ishrana i zdravstvena zaštita životinja kao i postupak sa životinjama koje su nabavljene sa drugih farmi.
Pod životinjama, u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se konji, goveda, svinje, ovce, koze, živina, pčele ribe i druge vodene životinjske vrste.

Član 2.

Organska proizvodnja je sastavni deo delatnosti poljoprivrednih gazdinstava, preduzeća i zadruga (u daljem tekstu: organska proizvodna jedinica), koji se bave organskom poljoprivredom.
Životinje i njihovi proizvodi moraju biti obeleženi u svim fazama organske proizvodnje.

Član 3.

U organskoj proizvodnji koriste se vitalne vrste i rase životinja koje su adaptirane na lokalne uslove odgajivanja i otporne na bolesti. Vrste i rase životinja se odabiraju kako bi se izbegle specifične bolesti ili zdravstveni problemi karakteristični za vrste i rase koje se koriste u intenzivnoj poljoprivrednoj proizvodnji (stres sindrom kod svinja, bovino spongioformna encefalopatija - BSE sindrom, iznenadna smrt, spontani abortus, teško poređenje koje zahteva carski rez, itd).
Prednost pri izboru se daje domaćim rasama.
Sva srodna grla i potomstvo goveda koja su imala bovino spongioformnu encefalopatiju (u daljem tekstu: BSE sindrom) moraju se ukloniti iz organske proizvodne jedinice.

Član 4.

Uzgoj životinja u organskoj proizvodnji zasniva se na fiziološkim i etnološkim potrebama životinja.
Svi postupci u uzgoju životinja sprovode se radi dobrobiti životinja.
Nije dozvoljena forsirana ishrana, uzgoj i iskorišćavanje životinja.

Član 5.

Broj životinja u organskoj proizvodnoj jedinici određen je proizvodnim uslovima i mogućnostima organske proizvodne jedinice za proizvodnju hrane potrebne za ishranu životinja.
Adekvatnom gustinom naseljenosti minimalizuje se zagađenje prirodne sredine.

Član 6.

Ako se u proizvodnoj jedinici vrši uzgoj životinja u organskoj proizvodnji i životinja u konvencionalnoj proizvodnji, delovi proizvodne jedinice gde se vrši uzgoj životinja u organskoj proizvodnji moraju biti jasno fizički i operativno odvojeni od delova proizvodne jedinice gde se vrši uzgoj životinja u konvencionalnoj proizvodnji.

Član 7.

Uzgoj životinja u organskoj proizvodnji se može obavljati samo u organskim proizvodnim jedinicama koje imaju sopstvene zemljišne parcele za proizvodnju hrane za životinje.

Član 8.

Broj životinja po jedinici površine je ograničen proizvodnim uslovima i mogućnostima organske proizvodne jedinice za proizvodnju hrane potrebne za ishranu životinja radi usklađenog razvoja organske biljne i organske stočarske proizvodnje u organskoj proizvodnoj jedinici.

Član 9.

Životinje moraju imati pristup pašnjaku, ispustu ili otvorenom prostoru (u daljem tekstu: ispust).
Broj životinja na ispustu je određen pristupačnom površinom kako bi se izbegla preterana ispaša i erozija, omogućilo pravilno korišćenje đubriva životinjskog porekla (u daljem tekstu: stajsko đubrivo) i izbegao negativan uticaj na prirodnu sredinu u vidu zagađenja zemljišta, površinskih i podzemnih voda.
Broj životinja koje po hektaru poljoprivredne površine proizvode 170kgazota utvrđen je u Prilogu br. 1, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Između organskih proizvodnih jedinica može se uspostaviti saradnja kako bi se distribuirao višak stajskog đubriva. Limit od 170kgazota iz stajskog đubriva po hektaru korišćene poljoprivredne površine godišnje će u tom slučaju biti izračunat na osnovu površina svih organskih proizvodnih jedinica uključenih u ovaj oblik saradnje.

Član 10.

Životinje koje nisu uzgajane u organskoj proizvodnji mogu koristiti, u ograničenom vremenskom periodu ispuste u okviru organske proizvodne jedinice ukoliko takve životinje dolaze iz ekstenzivnih proizvodnih uslova ili ukoliko je reč o vrstama životinja koje nisu obuhvaćene ovim pravilnikom, pri čemu je dozvoljeno opterećenje brojem životinja najviše do nivoa odlaganja 170kgazota godišnje po hektaru, kako je utvrđeno u Prilogu br. 1 i pod uslovom da životinje u organskoj proizvodnji nisu prisutne na ispustima u isto vreme.
U slučaju iz stava 1. ovog člana neophodna je saglasnost saveznog inspektora.

Član 11.

Proizvodi stočarstva su organski proizvedeni ako su životinje uzgajane u skladu sa odredbama ovog pravilnika, u periodu od:
1) konji i goveda za tov (proizvodnju mesa) - 12 meseci, ili u svim drugim slučajevima poslednje tri četvrtine života;
2) ovce, koze i svinje - 6 meseci;
3) životinje za proizvodnju mleka - 6 meseci;
4) živina u tovu - 10 nedelja, pod uslovom da je živina uvedena u proizvodnju pre uzrasta od tri dana;
5) živina za proizvodnju jaja - 6 nedelja.

Član 12.

Reprodukcija životinja u organskoj proizvodnji se obavlja putem prirodnog pristupa ili veštačkog osemenjavanja.
Ostale metode veštačke, odnosno potpomognute reprodukcije nisu dozvoljene (embriotransfer, hormonalno izazivanje polnog žara, indukovani porođaj itd.).
Indukovani porođaj se, u izuzetnim slučajevima, može odobriti kod pojedinih životinja iz medicinskih razlog. Porođaj se u tom slučaju obavlja pod veterinarskom kontrolom.

Član 13.

U organskoj proizvodnji nisu dozvoljene intervencije kao što su sečenje repova, krila i zuba, debikiranje i obezrožavanje.
Neke od intervencija mogu biti dozvoljene od strane saveznog inspektora radi poboljšanja sigurnosti, zdravlja, dobrobiti ili higijene životinja. Intervencije se izvode u optimalnom uzrastu od strane kvalifikovanog osoblja i u kasnijem uzrastu nisu dozvoljene.
Patnja životinja pri intervencijama mora biti svedena na minimum, tako da se mogu koristiti anestetici ako je to potrebno.
Kastracija životinja je dozvoljena.

Član 14.

Pri izgradnji objekta ne smeju se koristiti potencijalno toksični građevinski materijali, oprema i zaštitna sredstva koja mogu narušiti zdravlje životinja i ljudi, kao što su npr. azbest, siporeks, nitro boje i lakovi.
Izolacija, grejanje i ventilacija objekta obezbeđuju strujanje vazduha, nivo prašine, tepmeraturu, relativnu vlažnost vazduha i koncentraciju gasova u granicama neškodljivosti za životinje.

Član 15.

Uzgoj životinja se vrši u prostranim objektima koji obezbeđuju dovoljno svežeg vazduha i prirodne svetlosti za određenu kategoriju životinja.
Nije dozvoljeno držanje životinja u uslovima koji mogu izazvati anemiju.

Član 16.

Životinje u organskoj proizvodnji moraju da imaju dovoljno prostora za hranjenje, napajanje, ležanje (odmaranje) i kretanje. Pristup svežoj vodi i hrani mora biti slobodan.

Član 17.

Životinje se ne smeju držati vezane. Savezni inspektor može u određenom vremenskom periodu dozvoliti vezivanje pojedinih životinja u slučaju pojave bolesti i radi poboljšanja sigurnosti i dobrobiti životinja.

Član 18.

Životinje se ne smeju držati pojedinačno. Izuzetak su priplodnjaci, bolesne i povređene životinje, životinje pred i neposredno po porođaju, kao i životinja koja se odgaja na malom gazdinstvu.
Veličina grupe zavisi od uzrasta, pola vrste i rase.

Član 19.

Optimalna gustina naseljenosti u objektu zavisi od vrste, rase, pola i uzrasta životinja.
Optimalnom gustinom se životinji u objektu obezbeđuje dovoljno prostora za normalno stanje, lako ležanje, okretanje i pravljenje svih prirodnih pokreta (npr. mahanje krilima, protezanje, itd.).
Minimalne površine za uzgoj po životinji kod različitih vrsta i kategorija životinja utvrđene su u Prilogu br. 2 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 20.

Na ispustima se moraju obezbediti odgovarajući prostori za zaštitu od kiše, vetra, sunca i ekstremnih temperatura.
Broj životinja na ispustu je određen površinom i kvalitetom ispusta.

Član 21.

Stalno držanje životinja u objektima u organskoj proizvodnji nije dozvoljeno. Životinje moraju imati stalan ili vremenski ograničen pristup ispustu koji je najveći delom pokriven vegetacijom.
Dužina boravka na ispustu je određena vrstom životinja, godišnjim dobom, uzrastom i kondicijom. Životinje mogu da koriste ispust kada god to fiziološko stanje životinja i vremenski uslovi dopuštaju, osim u slučaju pojave bolesti, a po nalogu veterinarske službe.
U slučajevima kada životinje slobodno koriste ispuste tokom perioda ispaše, a sistem držanja tokom zime omogućava slobodu kretanja životinjama