Na osnovu člana 55. stav 2. Zakona o bezbednosti hrane ("Službeni glasnik RS", broj 41/09),
Ministar poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede donosi
PRAVILNIK
O KVALITETU SIROVE KAFE, PROIZVODA OD KAFE, SUROGATA KAFE I SRODNIH PROIZVODA
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br, 54 od 29. maja 2012)
I. UVODNE ODREDBE
Član 1.
Ovim pravilnikom bliže se propisuju uslovi u pogledu kvaliteta sirove kafe, proizvoda od kafe, surogata kafe i srodnih proizvoda (u daljem tekstu: proizvodi), i to za: klasifikaciju, kategorizaciju i naziv; senzorska, fizička i hemijska svojstva, kao i sastav; vrstu i količinu sirovina, dodataka i drugih supstanci koje se upotrebljavaju u proizvodnji i preradi; metode uzimanja uzoraka i ispitivanje kvaliteta; tehnološke postupke koji se primenjuju u proizvodnji i preradi; pakovanje i deklarisanje; dodatne zahteve za označavanje proizvoda.
Uslovi propisani ovim pravilnikom moraju da budu ispunjeni u svim fazama proizvodnje, prerade i prometa.
Član 2.
Termini u smislu ovog pravilnika su termini dati u Prilogu 1 - Značenje termina i opis, tipovi i vrste kafe, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Član 3.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na dozvoljena odstupanja stvarnih količina od označenih nazivnih količina za prethodno upakovane proizvode od kafe, surogate kafe i srodne proizvode, kao i postupak ispitivanja stvarnog odstupanja od označene, odnosno deklarisane nazivne mase ili zapremine.
II. OPŠTI USLOVI U POGLEDU KVALITETA PROIZVODA
Član 4.
Pre početka proizvodnje, proizvođač donosi proizvođačku specifikaciju za proizvode.
Proizvođačka specifikacija iz stava 1. ovog člana sadrži evidencioni broj, datum donošenja, naziv proizvoda i trgovačko ime, ako ga proizvod ima, naziv i sedište proizvođača, kratak opis tehnološkog postupka proizvodnje, podatke o osnovnoj sirovini i dodatim sastojcima, podatke o učešću osnovnih sastojaka u odnosu na neto količinu proizvoda, osnovne zahteve za kvalitet proizvoda (fizička, hemijska i senzorska svojstva), izveštaj o izvršenom ispitivanju zdravstvene ispravnosti i kvaliteta proizvoda, datum početka proizvodnje, podatke o pakovanju proizvoda, izjavu o alergenima u proizvodu, podatak o roku trajanja proizvoda i uslovima skladištenja, čuvanja i transporta.
Član 5.
Prilikom proizvodnje i prerade proizvoda, aditivi i pomoćna sredstva upotrebljavaju se u skladu sa propisima kojima se uređuje kvalitet i uslovi upotrebe aditiva, njihovih mešavina i pomoćnih sredstava u proizvodnji prehrambenih proizvoda.
Član 6.
Usaglašenost proizvoda sa zahtevima za kvalitet utvrđuje se metodama uzimanja uzoraka i ispitivanja kvaliteta, koje su date u Prilogu 2 - Metode uzimanja uzoraka i ispitivanje kvaliteta proizvoda, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, kao i drugim međunarodno priznatim metodama.
Član 7.
Tehnološki postupci koji se primenjuju u proizvodnji i preradi proizvoda dati su u Prilogu 3 - Tehnološki postupci koji se primenjuju u proizvodnji i preradi proizvoda, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Član 8.
Proizvodi se stavljaju u promet u originalnom pakovanju i u ambalaži od materijala koji obezbeđuje da se očuva kvalitet i bezbednost proizvoda.
Član 9.
Deklarisanje i obeležavanje proizvoda koji se stavljaju u promet vrši se u skladu sa ovim pravilnikom i propisom kojim se uređuje deklarisanje i označavanje upakovanih namirnica.
Član 10.
Tokom proizvodnje i prometa proizvodi se skladište, prevoze i čuvaju na način kojim se obezbeđuje očuvanje njihovog kvaliteta i bezbednosti do momenta otvaranja u okviru roka upotrebe.
III. POSEBNI USLOVI U POGLEDU KVALITETA PROIZVODA
1. Sirova kafa
Član 11.
Sirova kafa je naziv za osušene semenke (zrna kafe) biljke roda Coffea, koje su dobijene odgovarajućim tehnološkim postupkom od ploda kafe, uz uklanjanje mezokarpa, endokarpa i po mogućnosti potpuno ili delimično pergamenta (srebrnaste opne).
Sirova kafa, u zavisnosti od botaničke vrste, razvrstava se kao: Arabika, Robusta, Liberika, Ekscelsa i Arabusta.
Sirova kafa se stavlja u promet pod nazivom:
1) sirova kafa;
2) sirova kafa bez kofeina.
Član 12.
Sirova kafa koja se stavlja u promet mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da ne sadrži više od 13,5% (m/m) vlage, odnosno ne više od 12% (m/m) vlage, za sirovu kafu bez kofeina;
2) da ne sadrži više od 5,5% (m/m) ukupnog pepela;
3) da ne sadrži više od 2,0% (m/m) stranih primesa (komadići drveta, grumenje zemlje, kamenje, strani plodovi itd.);
4) da količina otpadnih primesa i defektnih zrna ne prelazi 10% (m/m) kod svih vrsta kafe, računato na uzorku ne manjem od 300 g (tri stotine grama), osim kod kafe robusta i nepranih arabika, kod kojih ta količina ne sme prelaziti 20% (m/m);
5) da nije zagađena živim insektima i njihovim larvama u bilo kom stadijumu razvoja;
6) da nije oštećena vodom ili morskom vodom;
7) da ne sadrži strani miris;
8) da je karakteristične i ujednačene krupnoće, oblika i boje za deklarisanu vrstu kafe;
9) da daje napitak karakteristične arome, mirisa i ukusa za vrstu kafe koja je deklarisana.
Pod otpadnim primesama u smislu stava 1. tačka 4) ovog člana podrazumevaju se delići suve ljuske, delovi pergamentne ljuske i slično, a pod defektnim zrnima sirove kafe podrazumevaju se zrna: plesnivo, kiselo, delimično kvarno, crno, polucrno, insektom oštećeno, belo zrno male gustine, nezrelo, školjkasto, nedovoljno izraslo, polomljeno, neprijatnog mirisa, sunđerasto zrno, zrno sa mrljama i pulperom oštećeno zrno, kao i suvi plodovi, zrna u pergamentnoj ljusci, delići zrna.
Pod vodom oštećenom sirovom kafom u smislu stava 1. tačka 6) ovog člana podrazumeva se kafa čija su zrna zbog vlage nabubrela, bez sjaja, svetlije ili tamnije boje od uobičajene, neprijatnog mirisa, ponekad i plesniva, a koja posle prženja daju napitak neprijatnog mirisa, ukusa i arome.
Smatra se da sirova kafa u smislu stava 1. tačka 8) ovog člana ima ujednačenu krupnoću zrna, ako najmanje 80% (m/m) zrna zaostaje prosejavanjem kroz tri uzastopna sita za kafu u nizu.
Smatra se da sirova kafa u smislu stava 1. tačka 8) ovog člana ima karakterističan oblik i karakterističnu boju, ako boja i oblik zrna odgovaraju deklarisanoj kafi.
Član 13.
Sirova kafa se, u zavisnosti od ukupne mase otpadnih primesa i defektnih zrna, razvrstava u šest kvalitetnih klasa na način dat u Tabeli 1.
Klase kvaliteta su formirane na osnovu procentualnog masenog udela otpadnih primesa i defektnih zrna.
Tabela 1
Klasa % (m/m) otpadnih primesa i defektnih zrna
prosečna masa defektnih zrna manja od 0,100 g/kom prosečna masa defektnih zrna 0,100 g/kom ili veća
robusta + neprana arabika ostale arabike robusta + neprana arabika ostale arabike
I0-1,50 0-1,50 0-2,50 0-2,50
II1,51-3,00 1,51-3,00 2,51-5,00 2,51-4,00
III3,01-6,00 3,01-4,50 5,01-8,00 4,01-5,50
IV6,01-10,00 4,51-6,00 8,01-12,00 5,51-7,00
V10,01-15,00 6,01-8,00 12,01-16,00 7,01- 9,00
VI15,01-20,00 8,01-10,00 16,01-20,00 9,01-10,00
Član 14.
Sirovu kafu, pri uvozu, prometu i dostavljanju na analizu, mora da prati dokumentacija koja sadrži sledeće podatke:
1) naziv, vrsta i trgovačko ime kafe (npr. sirova kafa arabika Rio Minas, sirova kafa robusta India Cherry);
2) tip kafe (prana, neprana, monsunska, parena, poluprana, polirana i sl.);
3) zemlja porekla;
4) godina berbe;
5) oznaka lota i broj vreća u lotu;
6) krupnoća zrna (prema broju sita);
7) fitosanitarni sertifikat iz zemlje porekla (izvoznice);
8) neto masa jediničnog pakovanja (jutani džak, "big bag", kontejner i sl.) sirove kafe.
Član 15.
Pod nazivom: "sirova kafa bez kofeina" može se stavljati u promet sirova kafa koja, pored uslova iz člana 12. ovog pravilnika, ispunjava i uslov da sadržaj kofeina ne prelazi 0,1% (m/m), računato na suvu materiju.