-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Pravilnik je ukinut na osnovu Pravilnika o kvalitetu i drugim zahtevima za aditive i njihove mešavine za prehrambene proizvode ("Sl. list SCG", broj 56/03).
-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Na osnovu Pravilnika o deklarisanju i označavanju upakovanih namirnica ("Sl. list SCG", br. 4/04), prestale se da važe sve odredbe ovog Pravilnika koje se odnose na deklarisanje i označavanje upakovanih namirnica.
-------------------

Na osnovu čl. 9. i 11. Zakona o standardizaciji ("Službeni list SRJ", br. 30/96 i 59/98) i člana 2. stav 3. Uredbe o načinu izrade i donošenja tehničkih propisa i vođenja registra tih propisa ("Službeni list SRJ", br. 4/97) savezni ministar poljoprivrede propisuje

PRAVILNIK

O KVALITETU I DRUGIM ZAHTEVIMA ZA ADITIVE I NjIHOVE MEŠAVINE ZA PREHRAMBENE PROIZVODE

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 32 od 28. juna 2001; 56/03)

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se kvalitet i drugi zahtevi koji za aditive i njihove mešavine za prehrambene proizvode koji moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu.

Član 2.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) aditiv je svaka supstanca koja se, bez obzira na njenu hranljivu vrednost, ne koristi kao namirnica niti predstavlja karakterističan sastojak namirnica, ali se iz tehnoloških razloga namerno dodaje prehrambenom proizvodu u toku proizvodnje, prerade, pripreme, obrade, pakovanja, transporta ili čuvanja, pri čemu sama, direktno ili indirektno preko svojih međuproizvoda, postaje sastojak prehrambenog proizvoda, ili se to s razlogom može očekivati;
2) mešavina aditiva je proizvod dobijen mešanjem dva ili više pojedinačnih aditiva, istih ili različitih funkckonalnih svojstava, i odgovarajućih nosača, pod uslovom da je takvo mešanje tehnološki opravdano;
3) boje su supstance koje se koriste za bojenje prehrambenih proizvoda, a mogu da budu ekstrakti prirodnih sirovina i sintetski proizvedena jedinjenja, isključujući: namirnice (u osušenom ili koncentrovanom obliku), arome koje sekundarno mogu da boje prehrambene proizvode i boje koje se koriste samo za bojenje nejestivih spoljašnjih delova prehrambenih proizvoda kao što su npr. kora sira i omotači za kobasice;
4) aluminijumski lakovi boja su produkti nerastvorljivi u vodi dobijeni reakcijom boja i aluminijum(III)-oksida u vodenoj sredini;
5) konzervansi su supstance koje produžavaju trajnost prehrambenih proizvoda štiteći ih od kvarenja prouzrokovanog mikroorganizmima;
6) antioksidansi su supstance koje produžavaju trajnost prehrambenih proizvoda štiteći ih od kvarenja prouzrokovanog oksidacijom, kao što su užeglost masti i promena boje, uključujući i sinergiste antioksidanasa;
7) kiseline su supstance koje povećavaju kiselost prehrambenih proizvoda odnosno daju im kiseo ukus;
8) regulatori kiselosti su supstance kojima se podešava ili održavapHvrednost prehrambenih proizvoda;
9) sekvestranti su supstance koje grade hemijske komplekse sa metalnim jonima;
10) zgušnjivači su supstance koje povećavaju viskozitet prehrambenih proizvoda;
11) stabilizatori su supstance koje omogućavaju održavanje fizičko-hemijskog stanja prehrambenih proizvoda, uključujući supstance koje omogućavaju homogenu disperziju dve ili više supstanci koje se ne mešaju, kao i supstance koje stabilizuju, održavaju, ili pojačavaju postojeću boju prehrambenih proizvoda;
12) emulgatori su supstance koje omogućavaju formiranje ili održavanje homogenih mešavina dve ili više faza koje se ne mešaju, kao što su ulje i voda, u prehrambenim proizvodima;
13) emulgujuće soli su supstance koje omogućavaju homogeno mešanje proteina sa mastima i drugim sastojcima prehrambenih proizvoda;
14) sredstva za želiranje su supstance koje prehrambenim proizvodima daju konzistenciju gela;
15) humektanti su supstance koje sprečavaju sušenje prehrambenih proizvoda suprotstavljajući se atmosferskom uticaju svojim niskim stepenom vlažnosti, ili poboljšavajući rastvorljivost praškastih supstanci u vodenom medijumu;
16) sredstva za dizanje testa su supstance ili kombinacije supstanci koje oslobađaju gas i na taj način povećavaju zapreminu testa;
17) učvršćivači su supstance kojima se postiže ili održava čvrstina tkiva voća i povrća, ili koje, reagujući sa sredstvima za želiranje, formiraju ili učvršćuju gel;
18) sredstva protiv zgrudvavanja su supstance koje smanjuju adheriranje čestica u praškastim prehrambenim proizvodima;
19) pojačivači aroma su supstance koje pojačavaju postojeći ukus odnosno miris prehrambenih proizvoda;
20) sredstva protiv stvaranja pene su supstance koje sprečavaju ili smanjuju formiranje pene;
21) sredstva za glaziranje, uključujući i lubrikanse, su supstance koje nanete na površinu prehrambenom proizvodu daju sjajan izgled ili obezbeđuju zaštitni omotač;
22) sredstva za tretiranje brašna su supstance koje se dodaju brašnu ili testu radi poboljšanja pecivosti;
23) gasovi za pakovanje su gasovi različiti od vazduha koji se uvode u kontejner pre, za vreme ili posle stavljanja namirnice;
24) propelenti su gasovi različiti od vazduha koji izbacuju namirnicu iz kontejnera;
25) zaslađivači su supstance koje se koriste za postizanje slatkog ukusa prehrambenih proizvoda ili kao stoni zaslađivači, isključujući šećere i namirnice slatkog ukusa;
26) sredstva za stvaranje pene su supstance koje omogućavaju formiranje homogene disperzije gasne faze u tečnim ili čvrstim prehrambenim proizvodima;
27) sredstva za povećanje zapremine su supstance koje doprinose povećanju zapremine prehrambenih proizvoda bez značajnog uticaja na njihovu energetsku vrednost;
28) modifikovani skrobovi su supstance dobijene hemijskim tretmanom jestivih skrobova koji mogu da pretrpe i fizički ili enzimski tretman. Ova grupa ne uključuje beli i žuti dekstrin, pečene i dekstrinirane skrobove, izbeljene skrobove, fizički modifikovane skrobove i skrobove tretirane amilolitičkim enzimima;
29) nosači aditiva, uključujući i nosače rastvarače, su supstance koje se koriste za rastvaranje, razblaživanje, dispergovanje ili fizičko modifikovanje aditiva, bez uticaja na njihovu tehnološku funkciju (i bez ispoljavanja sopstvenog tehnološkog efekta) da bi se omogućilo njihovo manipulisanje, primena ili upotreba.

Član 3.

Za potrebe označavanja aditiva u prehrambenim proizvodima, prema ovom pravilniku, aditivi su razvrstani na sledeće kategorije:
1) boje;
2) konzervansi;
3) antioksidansi;
4) kiseline;
5) regulatori kiselosti;
6) zgušnjivači;
7) stabilizatori;
8) emulgatori;
9) emulgujuće soli;
10) sredstva za želiranje;
11) humektanti;
12) sredstva za dizanje testa;
13) učvršćivači;
14) sredstva protiv zgrudvavanja;
15) pojačivači aroma;
16) sredstva protiv stvaranja pene;
17) sredstva za glaziranje;
18) sredstva za tretiranje brašna;
19) propelenti;
20) zaslađivači;
21) sredstva za povećanje zapremine;
22) modifikovani skrobovi.
U kategorije od 1 do 21 iz stava 1. ovog člana, za potrebe označavanja aditiva u prehrambenim proizvodima, svrstavaju se aditivi iz Pozitivne liste aditiva iz Priloga 1. koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, prema funkcionalnom svojstvu u prehrambenom proizvodu.
U kategoriju 22 iz stava 1. ovog člana, za potrebe označavanja aditiva u prehrambenim proizvodima, svrstavaju se