Na osnovu člana 55. stav 2. Zakona o bezbednosti hrane ("Službeni glasnik RS", broj 41/09),
Ministar poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede donosi

PRAVILNIK

O KVALITETU ČAJA, BILjNOG ČAJA I NjIHOVIH PROIZVODA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 4 od 20. januara 2012)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuju uslovi u pogledu kvaliteta čaja, biljnog čaja i njihovih proizvoda koji moraju da budu ispunjeni u proizvodnji i prometu upakovanog gotovog proizvoda, i to za klasifikaciju, kategorizaciju i naziv; fizička, hemijska, fizičko-hemijska i senzorska svojstva, kao i sastav; metode uzimanja uzoraka i ispitivanje kvaliteta; pakovanje i deklarisanje; dodatne zahteve za označavanje proizvoda.

Član 2.

Proizvodi od čaja, odnosno biljnog čaja, u smislu ovog pravilnika su:
1) instant-čaj, odnosno biljni instant-čaj;
2) čaj bez kofeina.

Član 3.

Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na biljne sirovine u prometu, na čajeve koji spadaju u kategoriju dijetetskih proizvoda i tradicionalnih biljnih lekova, na dozvoljena odstupanja stvarnih količina od označenih nazivnih količina za prethodno upakovani čaj, biljni čaj i njihove proizvode, kao i na postupak ispitivanja stvarnog odstupanja od označene, odnosno deklarisane nazivne mase ili zapremine.

Član 4.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) čaj jesu osušeni lisni pupoljci i mladi izdanci varijeteta biljne vrste Camellia sinensis L. (sinonim Thea sinensis L), familija Theaceae, tretirani odgovarajućim postupcima (maceracija, aeracija, sušenje), od kojih se na uobičajen način može pripremiti napitak;
2) biljni čaj jeste ujednačeno usitnjen i osušen deo biljke (plod ili delovi ploda, seme, cvet, delovi cveta, list, herba, stabljika, kora, koren, rizom, vreže ili krtola) od kojih se na uobičajen način može pripremiti napitak, a u koji spadaju voćni čaj i mešavina biljnog čaja;
3) voćni čaj jeste mešavina biljnog čaja koja sadrži više od 50% usitnjenih suvih delova divljeg ili gajenog voća;
4) mešavina biljnog čaja jeste homogena mešavina dva ili više biljna čaja;
5) instant-čaj, odnosno biljni instant-čaj jeste proizvod koji se dobija ekstrakcijom čaja, odnosno biljnog čaja od koga se napitak priprema direktnim rastvaranjem u toploj ili hladnoj vodi, a može biti u čvrstom ili tečnom stanju;
6) instant-čaj u čvrstom stanju jeste suvi ekstrakt određenog dela biljke kojem se mogu dodati aditivi u skladu sa propisom kojim se uređuje kvalitet i upotreba aditiva i aroma u hrani;
7) biljni instant-čaj u čvrstom stanju jeste suvi ekstrakt određenog dela biljke, odnosno mešavina dva ili više suva ekstrakta različitih biljaka, kojima se mogu dodati aditivi u skladu sa propisom kojim se uređuje kvalitet i upotreba aditiva i aroma u hrani;
8) instant-čaj u tečnom stanju jeste tečni ekstrakt ili tinktura određenog dela biljke;
9) biljni instant-čaj u tečnom stanju jeste tečni ekstrakt ili tinktura određenog dela biljke, odnosno mešavina dva ili više tečna ekstrakta ili tinkture različitih biljaka;
10) aromatizovani čaj, odnosno aromatizovani biljni čaj i njihovi proizvodi jesu čaj, odnosno biljni čaj i njihovi proizvodi sa istaknutim podatkom o vrsti čaja, odnosno biljnog čaja, odnosno njihovih proizvoda koji se stavljaju u promet kao čaj, odnosno biljni čaj, odnosno njihovi proizvodi kojima su dodate prirodne arome ili druge odgovarajuće arome u skladu sa propisom kojim se uređuje kvalitet i upotreba aditiva i aroma u hrani.

Član 5.

Pre početka proizvodnje, proizvođač donosi proizvođačku specifikaciju za gotove proizvode iz člana 1. ovog pravilnika, u skladu sa zakonom kojim se uređuje bezbednost hrane.
Proizvođačka specifikacija iz stava 1. ovog člana sadrži evidencioni broj, datum donošenja, naziv proizvoda i trgovačko ime, ako ga proizvod ima, kratak opis tehnološkog postupka proizvodnje, osnovne zahteve kvaliteta, izveštaj o izvršenom ispitivanju zdravstvene ispravnosti i kvaliteta (fizička, hemijska i senzorska svojstva), datum početka proizvodnje, kao i podatke iz deklaracije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje bezbednost hrane.

II. USLOVI U POGLEDU KVALITETA PROIZVODA

1. Klasifikacija, kategorizacija, naziv, fizička, hemijska, fizičko-hemijska i senzorska svojstva, kao i sastav proizvoda

a) Čaj

Član 6.

Prema načinu proizvodnje, čaj se klasifikuje i stavlja u promet kao:
1) crni čaj (fermentisan čaj);
2) zeleni čaj (nefermentisan čaj);
3) ulong čaj (polufermentisan čaj).
Ako se u proizvodnji koriste delovi potpuno razvijenog lista grma čaja, takav čaj se stavlja u promet pod nazivom "lomljeni čaj".

Član 7.

Čaj, aromatizovani čaj i čaj bez kofeina prema kvalitetu klasifikuje se i stavlja u promet kao:
1) čajIkvaliteta, koji ne sadrži više od 15% m/m drugih delova deklarisane biljne sirovine;
2) čajIIkvaliteta, koji ne sadrži više od 30% m/m drugih delova deklarisane biljne sirovine.

Član 8.

Čaj koji se stavlja u promet mora u pogledu kvaliteta da ispunjava sledeće uslove:
1) da ne sadrži pokvareno ili plesnivo lišće, čajnu prašinu ili čajne otpatke slepljene lepljivim materijama ili formirane na drugi način;
2) da ne sadrži strane primese biljnog porekla ili materije drugog porekla, dodate radi povećanja mase;
3) da nije prethodno ekstrahovan, osim čaja bez kofeina;
4) da nema izmenjen izgled;
5) da sadrži najviše do 30% m/m peteljki i čajnih grančica, s tim što se pri određivanju količine peteljki i grančica ne uzimaju u obzir lisne žilice (sa ostatkom ili bez ostatka liske);
6) da sadrži najviše 1% delova drugih biljaka koje ne mogu biti identifikovane vizuelnim pregledom ili lupom;
7) da sadrži najviše 15% nediferenciranih i sprašenih delova (čestice čija je najveća dimenzija manja od 0,75 m/m);
8) da sadrži najmanje 32% m/m vodenog ekstrakta;
9) da sadrži od 4% do 8% m/m ukupnog pepela;
10) da sadrži do 12% m/m vlage;
11) da sadrži najmanje 1% m/m kofeina, osim čaja bez kofeina.

Član 9.

Pod nazivom čaj bez kofeina, uz isticanje podataka o vrsti čaja