Na osnovu člana 244. Zakona o radu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 24/05 i 61/05), reprezentativno udruženje poslodavaca - Unija poslodavaca Srbije i reprezentativni sindikati - Savez samostalnih sindikata Srbije i Ujedinjeni granski sindikati "Nezavisnost", osnovani za teritoriju Republike Srbije (u daljem tekstu: učesnici kolektivnog ugovora), 29. aprila 2008. godine, zaključuju

OPŠTI KOLEKTIVNI UGOVOR

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 50 od 9. maja 2008, 104/08, 8/09)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz oblasti rada i radnih odnosa, postupak izmena i dopuna; međusobni odnosi učesnika ovog kolektivnog ugovora, kao i druga pitanja od značaja za zaposlenog i poslodavca.

Član 2.

Ovaj kolektivni ugovor se neposredno primenjuje.

Član 3.

Posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca, mogu se utvrditi veća prava od prava utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom, kao i druga prava koja nisu utvrđena ovim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom.
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca, odnosno ugovorom o radu, mogu se utvrditi veća prava od prava utvrđenih u opštem, odnosno posebnom kolektivnom ugovoru, kao i druga prava koja nisu predviđena opštim, odnosno posebnim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom.

Član 4.

Poslodavac kod koga nije osnovan sindikat, na osnovu zahteva sindikata, dostaviće sindikatu - učesniku odgovarajućeg posebnog kolektivnog ugovora, opšti akt, a ako ne donosi opšti akt - ugovor o radu kojim se utvrđuju prava, obaveze i odgovornosti koje se uređuju kolektivnim ugovorom kod poslodavca.

Član 5.

Učesnici ovog kolektivnog ugovora su saglasni da će preduzimati mere u cilju ostvarivanja uslova za primenu odredaba ovog kolektivnog ugovora.
Učesnici ovog kolektivnog ugovora su saglasni da se kolektivni ugovori moraju zasnivati na realnim mogućnostima.

II. RADNI ODNOS

Član 6.

Poslodavac je obavezan da potrebu za zasnivanjem radnog odnosa prijavi Nacionalnoj službi za zapošljavanje.
Prijava sadrži opšte i posebne uslove utvrđene Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova.
Reprezentativni sindikat kod poslodavca ima pravo da bude obavešten o politici zapošljavanja.

Član 7.

Poslodavac može slobodne poslove popuniti internim oglašavanjem.

Član 8.

Poslodavac će reprezentativnom sindikatu kod poslodavca omogućiti uvid u ostvarivanje zakonske obaveze prijavljivanja zaposlenog na obavezno socijalno osiguranje i obaveštavanje zaposlenog o istom.

III. RADNO VREME

Član 9.

Poslodavac je dužan da, najmanje kvartalno, dostavlja reprezentativnom sindikatu izveštaj o prekovremenom i noćnom radu.

IV. ODMOR I ODSUSTVA

Član 10.

Dužina godišnjeg odmora utvrđuje se tako što se zakonski minimum uvećava po osnovu kriterijuma utvrđenih zakonom, kao i po osnovu:
- rada noću;
- rada subotom i nedeljom;
- invalidnosti;
- statusa samohranog roditelja deteta do 14 godina života.
Poslodavac je obavezan da zaposlenom utvrdi broj dana godišnjeg odmora, primenom kriterijuma utvrđenih zakonom, ovim kolektivnim ugovorom i posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca.

Član 11.

Poslodavac je dužan da zaposlenom omogući plaćeno odsustvo, do sedam radnih dana u kalendarskoj godini u slučaju:
1. stupanja zaposlenog u brak - tri radna dana;
2. porođaja supruge zaposlenog - pet radnih dana;
3. porođaja drugog člana uže porodice - jedan radni dan;
4. smrti roditelja, usvojioca, brata ili sestre bračnog druga zaposlenog - dva radna dana;
5. zaštite i otklanjanja štetnih posledica u domaćinstvu prouzrokovanih elementarnom nepogodom - tri radna dana;
6. selidbe sopstvenog domaćinstva na području istog naseljenog mesta - jedan radni dan, a iz jednog u drugo naseljeno mesto - tri radna dana;
7. polaganja stručnog ili drugog ispita - jedan radni dan, a ukupno šest radnih dana u toku jedne kalendarske godine;
8. učestvovanja na radno - proizvodnim takmičenjima koja organizuje sindikat - najmanje po jedan radni dan, u zavisnosti od udaljenosti mesta održavanja takmičenja;
9. korišćenja organizovanog rekreativnog odmora u cilju prevencije radne invalidnosti - sedam radnih dana;
10. teže bolesti člana uže porodice - sedam radnih dana;
11. u drugim slučajevima utvrđenim posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
Pored prava na odsustvo iz stava 1. ovog člana, zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvo još:
1. pet radnih dana zbog smrti člana uže porodice;
2. dva dana za svaki slučaj dobrovoljnog davanja krvi računajući i dan davanja krvi.
Članovima uže porodice smatraju se: bračni drug, deca, braća, sestre, roditelji, usvojilac, usvojenik, staratelj i druga lica koja žive u zajedničkom porodičnom domaćinstvu sa zaposlenim.

Član 12.

Poslodavac je dužan da zaposlenom omogući neplaćeno odsustvo do pet radnih dana, u slučajevima utvrđenim posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
Poslodavac može, na zahtev zaposlenog, da zaposlenom omogući korišćenje neplaćenog odsustva i u dužem trajanju, od trajanja utvrđenog aktima iz stava 1. ovog člana, kada to ne remeti proces rada.

V. ZAŠTITA ZAPOSLENOG NA RADU

Član 13.

Radna mesta sa posebnim uslovima rada, uslovi koje mora da ispunjavaju zaposleni koji se raspoređuju na ova radna mesta, u pogledu godina života, stručne spreme, zdravstvenog stanja i sredstava lične zaštite, utvrđuju se posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca.

Član 14.

Poslodavac je dužan da, pre izgradnje novih pogona i uvođenja novih procesa proizvodnje ili rada i organizacije rada, zatraži mišljenje sindikata o planiranim, odnosno potrebnim merama zaštite od buke, štetnih materija, vibracija i drugih štetnih uticaja na život i zdravlje zaposlenih.
Sindikat je dužan da poslodavcu, u pisanom obliku, dostavi mišljenje iz stava 1. ovog člana, u roku od 15 dana od dana traženja mišljenja.
Sindikat ima pravo da se, neposredno ili preko predstavnika zaposlenih, informiše i upozna sa preduzetim merama bezbednosti i zaštite zdravlja i uslovima rada na svakom radnom mestu i da nadležnom organu kod poslodavca predlaže preduzimanje propisanih mera bezbednosti i zaštite zdravlja.
O preduzetim merama, po predlogu iz stava 3. ovog člana, nadležni organ kod poslodavca dužan je da, u primerenom roku, obavesti sindikat.
Kod poslodavca, kada proces i uslovi rada to zahtevaju, formira se Odbor za bezbednost i zaštitu zdravlja, kao savetodavno telo, sastavljen od predstavnika sindikata, poslodavca i stručnjaka iz oblasti bezbednosti i zaštite zdravlja, ako takvih stručnjaka ima kod poslodavca.

Član 15.

Poslodavac je dužan da, na svoj teret, kolektivno osigura zaposlene za slučaj smrti, povrede na radu, smanjenja ili gubitka radne sposobnosti.
Poslodavac je dužan da, pored osiguranja iz stava 1. ovog člana, osigura zaposlene koji rade na radnim mestima sa posebnim uslovima rada, u uvećanom iznosu, utvrđenom posebnim, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca, od povreda na radu i profesionalnih oboljenja.

VI. ZARADA, NAKNADA ZARADE I DRUGA PRIMANjA

Član 16.

Učesnici ovog kolektivnog ugovora se zalažu da se pri uređivanju zarada, i pri ugovaranju osnovne zarade za najjednostavniji posao u kolektivnim ugovorima, polazi od osnovnih načela, i to:
- egzistencijalnih i socijalnih potreba zaposlenog i njegove porodice;
- potrošačke korpe čiji sadržaj i vrednost utvrđuje Socijalno-ekonomski savet Republike Srbije;
- opšteg nivoa ekonomske razvijenosti Republike i pojedinih delatnosti.
Učesnici ovog kolektivnog ugovora su saglasni da Socijalno-ekonomski savet Republike Srbije, krajem kalendarske godine za narednu godinu, polazeći od osnovnih načela iz stava 1. ovog člana, daje preporuke za utvrđivanje osnovne zarade za najjednostavniji posao u posebnim kolektivnim ugovorima i objavljuje ih na pogodan način.
Učesnici ovog kolektivnog ugovora saglasni su da preduzimaju mere radi primene preporuka iz stava 2. ovog člana.

Član 17.

Učesnici ovog kolektivnog ugovora se zalažu da se, pri uređivanju zarada u kolektivnom ugovoru kod poslodavca, polazi od osnovne zarade za najjednostavniji posao utvrđene posebnim kolektivnim ugovorima, i od:
1. dostignutog nivoa zarada i njihovog odnosa prema zaradama kod drugih poslodavaca u istoj grani;
2. rasta troškova života;
3. učešća zarada u troškovima poslovanja;
4. ostvarenog finansijsko-poslovnog rezultata.

Član 18.

Osnovna zarada za najjednostavniji posao u posebnim kolektivnim ugovorima i kod poslodavca