Na osnovu člana 99. tačka 4. Ustava Savezne Republike Jugoslavije, u vezi sa članom 24. tačka 1. Zakona o zaštiti od jonizujućih zračenja ("Službeni list SRJ", br. 46/96), Savezna vlada donosi

ODLUKU

O USLOVIMA ZA LOKACIJU, IZGRADNjU, PROBNI RAD, PUŠTANjE U RAD, KORIŠĆENjE I TRAJAN PRESTANAK RADA NUKLEARNOG OBJEKTA

(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 42/97)

I. OSNOVNE ODREDBE

1.
Ovom odlukom propisuju se uslovi za lokaciju, izgradnju, probni rad, puštanje u rad, korišćenje i trajan prestanak rada nuklearnog objekta radi obezbeđivanja sigurnosti rada nuklearnog objekta i zaštite životne sredine od štetnog dejstva jonizujućih zračenja.
2.
Navedeni izrazi, u smislu ove odluke, imaju sledeće značenje:
1) pogonska stanja su redovna radna stanja sistema (redovni pogon, uključujući i otkazivanje opreme s verovatnoćom nastupanja jedanput godišnje) i vanredna radna stanja sistema (otkazivanje opreme i drugi vanredni događaji s verovatnoćom nastupanja jedanput ili više puta u veku trajanja objekta);
2) projektni događaji su prirodni ili izazvani događaji na području lokacije nuklearnog objekta (spoljni projektni događaji) i u samom nuklearnom objektu (unutrašnji projektni događaji) koji mogu ugroziti sigurnost objekta, a koji su, na osnovu obavljenih istraživanja i analiza, izabrani za utvrđivanje projektnih osnova;
3) projektne osnove su pretpostavljeni projektni događaji ili kombinacije projektnih događaja određeni vrednosnim parametrima, na osnovu kojih se projektuje nuklearni objekt ili njegovi delovi;
4) područje lokacije nuklearnog objekta su geografski predeli lokacije i njene okoline, koji su, sa gledišta karakteristika prirodnih ili veštačkih pojava, važni za ocenu bezbednosti nuklearnog objekta;
5) lokacija nuklearnog objekta je područje oko nuklearnog objekta utvrđeno studijsko-istražnim radovima, za koje je dobijeno odobrenje Saveznog ministarstva za privredu, koje je pod punom kontrolom korisnika;
6) plitko odlagalište radioaktivnih otpadnih materijala je objekt koji se sastoji od skupa modularnih jedinica odlagališta za trajno odlaganje radioaktivnih otpadaka druge i treće kategorije, u obliku jarka ili tunela, koji se posle punjenja radioaktivnim otpadom zatrpava odgovarajućim materijalom, kao i od pratećih objekata, potrebnih za njegov rad;
7) sistem osiguranja kvaliteta su planirane i sistematske mere i akcije potrebne da se obezbedi i dokaže propisani kvalitet kojim se postiže propisana sigurnost nuklearnog objekta ili dela tog objekta.
3.
Radovi koji utiču na sigurnost nuklearnog objekta i na osnovu kojih se dokazuje da su ispunjeni uslovi za lokaciju, izgradnju, probni rad, puštanje u rad, korišćenje i trajni prestanak rada nuklearnog objekta moraju se izvoditi uz primenu sistema osiguranja kvaliteta.
4.
Mere i akcije sistema osiguranja kvaliteta su:
1) klasifikacija proizvoda i radova na osnovu njihovog značaja za sigurnost nuklearnog objekta;
2) propisivanje stepena zahtevanog kvaliteta za proizvode i radove prema njihovoj klasifikaciji, koja se vrši po osnovu njihovog značaja za sigurnost nuklearnog objekta;
3) obezbeđenje i proveravanje uslova za postizanje zahtevanog kvaliteta iz odredbe pod 2. ove tačke;
4) dokazivanje postignutog kvaliteta iz odredbe pod 2. ove tačke.
5.
Obim i sadržaj sistema osiguranja kvaliteta utvrđuju se programom osiguranja kvaliteta koji, na osnovu ove odluke i saveznih propisa kojima se uređuje standardizacija, donosi investitor, odnosno korisnik nuklearnog objekta.
Preduzeća i druga pravna lica koja obavljaju radove iz tačke 3. ove odluke donose programe osiguranja kvaliteta za svoje delatnosti, u skladu sa programom osiguranja kvaliteta investitora, odnosno korisnika nuklearnog objekta.
Programima iz st. 1. i 2. ove tačke utvrđuju se: organizacija i kontrola dokumentacije, kontrola projektovanja, kontrola nabavke, kontrola materijala, kontrola radnih procesa, kontrola ispitivanja i inspekcije, kontrola neusklađenosti, korektivne akcije, dokumentovanje i arhiviranje i revizija.
Metodologija izrade programa osiguranja kvaliteta za nuklearne objekte data je u prilogu ove odluke i čini njen sastavni deo.

II. USLOVI ZA LOKACIJU NUKLEARNOG OBJEKTA

6.
Radi unošenja nuklearnog objekta u prostorni i urbanistički plan, investitor, odnosno korisnik nuklearnog objekta priprema stručne podatke o:
1) prirodnim karakteristikama područja koje mogu uticati na sigurnost nuklearnog objekta;
2) karakteristikama industrijskih i drugih objekata na području koje mogu uticati na sigurnost nuklearnog objekta;
3) karakteristikama nuklearnog objekta značajnim za ocenu njegovog uticaja na prostorno uređenje i zaštitu životne sredine.
Investitor, odnosno korisnik nuklearnog objekta priprema stručne podatke o tehničkim i drugim pitanjima značajnim za bezbednost i odbranu zemlje i o tome pribavlja mišljenje Saveznog ministarstva za odbranu.
Nuklearni objekat unosi se u prostorni i urbanistički plan na osnovu analize stručnih podataka iz st. 1. i 2. ove tačke.
7.
Investitor, odnosno korisnik nuklearnog objekta dužan je da izvrši procenu lokacije nuklearnog objekta, tako što će:
1) istražiti karakteristike područja lokacije;
2) analizirati karakteristike područja lokacije;
3) predložiti projektne osnove za nuklearni objekt i mere sigurnosti koje proizlaze iz analiziranih karakteristika područja lokacije i odabranih projektnih događaja;
4) oceniti radijacioni uticaj nuklearnog objekta na životnu sredinu.
Investitor, odnosno korisnik nuklearnog objekta dužan je da dokaže da su ispunjeni uslovi u pogledu bezbednosti i odbrane zemlje i o tome pribavi mišljenje Saveznog ministarstva za odbranu.
8.
Istraživanja iz tačke 7. ove odluke obuhvataju:
1) geološka, seizmološka, seizmotektonska i geotehnička istraživanja (opasni aktivni rasedi, mogućnost rasedanja terena na području lokacije, identifikovanje seizmo-tektonskih područja, određivanje projektne osnove za potres, ulegnuća i klizišta, sleganje i urušavanje, kraške formacije, indukovani potresi itd.);
2) hidrološka istraživanja (projektna poplava, sušni periodi, osiguranje krajnjeg ponora toplote za slučaj normalne obustave i u uslovima vanrednog događaja, disperzijske karakteristike površinskih i podzemnih voda);
3) meteorološka istraživanja (opasne vremenske pojave, prosečne i ekstremne vrednosti meteoroloških parametara, disperzijske karakteristike atmosfere za slučaj kratkotrajnih i dugotrajnih ispuštanja radioaktivnih efluenata);
4) ekstremni uticaji ljudskih aktivnosti na području lokacije (eksplozije različitog porekla, nezgode na mobilnim i stacioniranim objektima čije su posledice ispuštanje eksplozivnih, otrovnih, korozivnih, zapaljivih ili radioaktivnih materijala, požari, udar aviona ili broda u sigurnosne strukture i sl.);
5) demografske i socijalno-ekonomske karakteristike (naseljenost, dnevne i sezonske migracije, procena naseljenosti, analiza mogućnosti evakuacije iz zone za planiranu evakuaciju, način ishrane itd.);
6) korišćenje terena i voda na području lokacije, uključujući i posebno zaštićena područja, područja posebne namene, ekološki osetljive zone itd.;
7) istraživanja drugih pojava i parametara važnih za ocenu prihvatljivosti lokacije sa stanovišta sigurnosti.
9.
Analizom rezultata istraživanja karakteristika područja lokacije iz tačke 8. ove odluke moraju se utvrditi sve prirodne i veštačke pojave koje mogu uticati na sigurnost nuklearnog objekta, a koje postoje ili bi mogle nastati na području lokacije, najmanje za vreme trajanja radnog veka nuklearnog objekta.
Pojave iz stava 1. ove tačke klasifikuju se prema stepenu njihove opasnosti, pri čemu se uzimaju u obzir njihov intenzitet i učestanost.
Obim i stepen istraživanja iz tačke 8. ove odluke, kao i obim analize iz stava 1. ove tačke moraju biti srazmerni ocenjenom radijacionom riziku koji odabrani projektni događaj može prouzrokovati.
10.
Projektne osnove za određen nuklearni objekt određuju se na osnovu analize posledica spoljnih projektnih događaja ili njihovih kombinacija, izabranih na osnovu klasifikacije iz tačke 9. stav 2. ove odluke.
11.
Ocena iz tačke 7. odredba pod 4 ove odluke daje se na osnovu:
1) rezultata istraživanja iz tač. 8. i 9. ove odluke;
2) puteva širenja radioaktivnih efluenata u životnu sredinu;
3) utvrđivanja kritičnih puteva širenja radioaktivnih efluenata u životnoj sredini;
4) utvrđivanja kritične grupe stanovništva.
Ograničenja