Na osnovu člana 20. stav 2. Zakona o platnom prometu ("Službeni list SRJ", br. 24/98, 74/99 i 28/2000), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi
ODLUKU
O OBLIKU, SADRŽINI I KORIŠĆENjU INSTRUMENATA PLATNOG PROMETA ZA PLAĆANjA U ZEMLjI
(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 40 od 25. avgusta 2000; 73/2000)
I. OSNOVNE ODREDBE
1.
Ovom odlukom propisuju se oblik, sadržina i korišćenje instrumenata platnog prometa (u daljem tekstu: instrumenti) kojima učesnici u platnom prometu (u daljem tekstu: učesnici) vrše plaćanja, odnosno obračun gotovim novcem i bezgotovinski - preko računa koji se vodi kod nosilaca platnog prometa (u daljem tekstu: nosioci).
2.
Instrumenti predstavljaju unapred utvrđene obrasce, jedinstvenog oblika i sadržaja, čijim popunjavanjem, potpisivanjem i overom nastaju nalozi za plaćanje.
Svi učesnici i nosioci obavezni su da za plaćanja koja se vrše preko računa koji se vode kod nosilaca koriste samo propisane instrumente.
3.
Učesnik može izdavati naloge za plaćanje i računarskom komunikacijom sa sadržajem propisanim Odlukom o načinu obavljanja platnog prometa elektronskim putem ("Službeni list SRJ", br. 40/2000).
4.
Instrumenti, u smislu ove odluke, jesu:
1) uplatnica - obrazac br. 10,
2) uplatnica taksa za izlazak iz zemlje - obrazac br. 12,
3) ček - obrazac br. 20,
4) ček po tekućem računu građana - obrazac br. 22,
5) uputnica za gotovinsku isplatu - obrazac br. 25,
6) nalog za prenos - obrazac br. 40,
7) nalog za naplatu - obrazac br. 43,
8) zbirni nalog za obračun - obrazac br. 47,
9) prijava uplata - obrazac br. 60,
10) prijava isplata - obrazac br. 65,
11) depo nalog - obrazac br. 81,
12) akreditiv - obrazac br. 83,
13) bankarska platna kartica - obrazac br. 90.
5.
Osnovna obeležja instrumenata - sadržaj i popunjavanje elemenata podataka dati su u Prilogu br. 1. uz ovu odluku, koji je njen sastavni deo.
Izgled i grafički dizajn instrumenata, kao i izgled Specifikacije naloga za plaćanje, dati su u Prilogu br. 2 uz ovu odluku, koji je njen sastavni deo.
II. ZAJEDNIČKE ODREDBE
6.
Instrumenti su pravougaonog oblika i imaju jedinstvene dimenzije: 105x170mmi svi sadrže u gornjem levom uglu stilizovani grafički znak Narodne banke Jugoslavije.
Izuzetno od stava 1. ove tačke, od jedinstvenih dimenzija odstupaju sledeći instrumenti:
- ček po tekućim računima građana, čije su dimenzije 85x150mm(odstupanje plus minus 1mm);
- bankarska platna kartica, čije su dimenzije 53,98x85,60mm;
- akreditiv, čije su dimenzije 140x 200 mm.
7.
Instrumenti Ček - Obrazac br. 20. i Ček po tekućem računu građana - Obrazac br. 22 štampaju se na papiru sa zaštitnim elementima u štampi, gramature 90g/m2 (odstupanje plus minus 5%). Ostali instrumenti štampaju se na samokopirajućem papiru koji zadovoljava kvalitetan prenos podataka na svim primercima, izuzev Akreditiva - Obrazac br. 83, koji se štampa na papiru gramature 90g/m2, sa prenosom na kopije upotrebom indiga, i Bankarske platne kartice - Obrazac br. 90, koja se projektuje i štampa u skladu sa međunarodnim standardima za platne kartice.
Rastojanje između redova po visini obrasca treba da iznosi 4,23mm, a rastojanje između redova koji nisu uzastopni mora biti deljivo sa 4,23mm. Područje za znak po širini obrasca iznosi 2,54mm.
Horizontalna ili vertikalna perforacija mora biti izvedena u vidu sečene perforacije u odnosu praznina prema useku - 1:4mm.
Na Čeku po tekućem računu građana - Obrazac br. 22. štampa se iOCRzapis, koji obuhvata velika slova, cifre i druge grafičke znake.
Za izradu instrumenata koristi se grafički fontCHelvPlain, veličine 5,00mmi 2,00mm. Prva linija udaljena je od vrha 8,50mm, a svaka sledeća 4,23mm. Polja su iscrtana tačkasto. Pune linije, kao i krugovi, štampaju se.
8.
Guverner Narodne banke Jugoslavije utvrdiće uputstvom grafičko-tehničke elemente za štampanje instrumenata platnog prometa i druge uslove za štampanje tih instrumenata.
9.
Na instrumentima se upisuju podaci neophodni za realizaciju finansijskih transakcija između učesnika. Ti podaci se upisuju u za to određene prostore na instrumentima i nazivaju se elementima podataka.
Elementi podataka na instrumentima ispisuju se opisnim (azbučnim) i numeričkim znacima i njihov raspored je izvršen prema karakteru znakova.
10.
Instrumenti se izdaju i popunjavaju na srpskom jeziku i ćirilicom.
Instrumenti se mogu izdavati i popunjavati i dvojezično - na srpskom i mađarskom, odnosno na srpskom i albanskom jeziku, i latinicom, u skladu sa ustavom i zakonom.
11.
Instrumenti čiji elementi podataka nisu popunjeni u skladu sa odredbama ove odluke, koje nisu potpisala ovlašćena lica i koji nisu izdati ni štampani u skladu sa ovom odlukom, nosioci neće primati na izvršenje, odnosno vratiće ih podnosiocu, u skladu sa članom 23. stav 2. Zakona o platnom prometu.
III. KORIŠĆENjE INSTRUMENATA
Uplatnica - Obrazac br. 10
12.
Uplatnica se koristi kao gotovinski instrument za uplate u gotovom novcu u korist računa, po osnovu dnevnog pazara, plaćanja obaveza i drugih uplata i kao bezgotovinski instrument - pri obračunu po bariranim čekovima.
Uplatnica se sastoji od tri primerka - priznanice, izveštaja o uplati i izveštaja za arhivu. Priznanica se vraća uplatiocu kao dokaz o izvršenoj uplati, izveštaj o uplati (koji overava nosilac) vraća se uplatiocu, a izveštaj za arhivu ostaje nosiocu kao dokument na osnovu koga je izvršena uplata.
Uplatnica taksa za izlazak iz zemlje - Obrazac br. 12
13.
Uplatnica taksa za izlazak iz zemlje koristi se kao instrument za plaćanje u gotovu takse propisane za izlazak iz SR Jugoslavije fizičkih lica, kao i motornih vozila. Ova se taksa može jednom uplatnicom platiti za izlazak iz zemlje za više fizičkih lica, odnosno motornih vozila.
Uplatnica taksa za izlazak iz zemlje sadrži serijski broj (oznaku serije i rednog broja), koji se, kao preštampani element, štampa u elementu Poziv na broj odobrenja. Serije se označavaju velikim štampanim slovima. Redni broj može biti najviše sedmocifren.
Uplatnica taksa za izlazak iz zemlje sastoji se od dva primerka - priznanice i izveštaja za arhivu. Priznanica, koju overava nosilac, vraća se uplatiocu i služi kao dokaz o izvršenoj uplati. Izveštaj za arhivu zadržava nosilac kao dokument za odobrenje iznosa uplaćenog naznačenom računu.
Uplatnicu taksa za izlazak iz zemlje prodaju i popunjavaju isključivo nosioci.
Ček - Obrazac br. 20
14.
Ček izdaje učesnik - trasant kad na teret svog računa nalaže gotovinsku isplatu određenog iznosa sredstava određenom