Na osnovu člana 26. stav 5. Zakona o platnom prometu ("Službeni list SRJ", br. 24/98, 74/99 i 28/2000), guverner Narodne banke Jugoslavije donosi

ODLUKU

O NAČINU NAPLATE SA RAČUNA UČESNIKA U PLATNOM PROMETU

(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 40 od 25. avgusta 2000; 73/2000)

1.
Ovom odlukom uređuju se način i postupak naplate sa računa učesnika u platnom prometu koji se vode kod nosilaca platnog prometa.
Pod naplatom u smislu stava 1. ove tačke podrazumeva se prenos sredstava koji nosilac platnog prometa vrši sa računa jednog učesnika u platnom prometu na račun drugog učesnika, kao i isplata fizičkom licu u gotovu koja se vrši na inicijativu poverioca ili nadležnog organa (u daljem tekstu: naplata).
2.
Nosioci platnog prometa vrše naplatu sa računa učesnika u platnom prometu na način i pod uslovima propisanim zakonom i ovom odlukom.
3.
Naplata sa računa se može vršiti na osnovu naloga za naplatu koje ispostavljaju poverioci na osnovu dospelih hartija od vrednosti i drugih instrumenata obezbeđenja plaćanja, otvorenih akreditiva, drugih akceptiranih instrumenata platnog prometa ili ugovornih ovlašćenja (nalozi za naplatu), kao i na osnovu naloga za prinudnu naplatu koje nosioci platnog prometa ispostavljaju na osnovu izvršnih sudskih rešenja, izvršnih rešenja poreskih, carinskih i drugih ovlašćenih organa i drugih izvršnih naslova, zakonskih i ugovornih ovlašćenja i svojih internih naloga, radi delimičnog izvršavanja naloga, naplate usluga, ispravke grešaka i dr. (osnovi za naplatu).

Postupanje sa nalozima i osnovima za naplatu kada na računima učesnika u platnom prometu ima pokrića

4.
Nosilac platnog prometa kod koga se vodi račun dužnika kome se dostave nalozi i osnovi za naplatu iz tačke 3. ove odluke obavezan je da primljene naloge za naplatu koji su popunjeni i izdati u skladu sa propisom i osnove za naplatu koji sadrže sve propisane elemente izvršava sa računa na koji glase, prema datumu dospeća, redosledu prijema i propisanom redosledu.
5.
Ako je prioritet naplate za više vrsta obaveza utvrđen saveznim ili republičkim zakonima kojima pri tom nije utvrđen redosled prioriteta obaveza, sve obaveze se evidentiraju i izvršavaju u istom redu prioriteta, prema datumu i vremenu prijema koje je označio nosilac platnog prometa kome su prvi put podnete na naplatu.
6.
Primljene naloge i osnove za naplatu, nosilac platnog prometa je dužan da izvrši istog dana kada ih je primio prema redosledu iz tačke 4. ove odluke ako za njihovo izvršenje ima sredstava na računu dužnika i ako je nosilac platnog prometa likvidan.
7.
Nosilac platnog prometa je obavezan da naloge i osnove za naplatu izvršava iz svih sredstava dužnika koja se vode na računima kod tog nosioca platnog prometa, osim ako njihovo izvršenje zakonom nije izuzeto - prenosom sa tih računa na račun sa koga se vrši naplata.
8.
Naplatu potraživanja po osnovu dospelih hartija od vrednosti, instrumenata obezbeđenja plaćanja, otvorenih akreditiva, akceptiranih instrumenata platnog prometa ili ugovornih ovlašćenja iz člana 22. Zakona o platnom prometu, poverilac ostvaruje izdavanjem naloga za naplatu na teret računa dužnika a u korist svog računa i podnošenjem tog naloga nosiocu platnog prometa kod koga se vodi račun dužnika. Uz nalog za naplatu, poverilac nosiocu platnog prometa dostavlja i dospelu hartiju od vrednosti i drugi instrument obezbeđenja plaćanja, kao i specifikaciju ili ugovor koji sadrži ovlašćenje za ispostavljanje naloga.
9.
Za naplatu menice sa avalom, imalac menice nosiocu platnog prometa, uz nalog za naplatu iz sredstava dužnika, dostavlja i nalog za naplatu iz sredstava avaliste, radi naplate na teret avaliste u smislu tačke 31. ove odluke.
Nosilac platnog prometa prima na naplatu i menicu na kojoj nije označena dospelost ili nije naznačeno mesto izdavanja i smatraće je menicom koja dospeva po viđenju i koja se, prema Zakonu o menici ("Službeni list FNRJ", br. 104/46, "Službeni list SFRJ", br. 16/65, 54/70 i 57/89 i "Službeni list SRJ", br. 46/96), može podneti na naplatu u roku od godinu dana od dana izdavanja.
Menicu na kojoj postoji jedan indosament ili više indosamenata nosilac platnog prometa primiće na naplatu samo ako je na naplatu podnosi poslednji imalac menice (indosatar).
10.
Nosilac platnog prometa prima na izvršenje i bankarsku garanciju po nalogu poverioca, pod uslovom da ta garancija sadrži sve elemente za pravilno izvršenje, a to su:
1) označenje da je bankarska garancija,
2) mesto, broj i datum izdavanja garancije,
3) naziv i broj računa garanta,
4) naziv i broj računa dužnika,
5) naziv i broj računa poverioca,
6) rok važenja garancije,
7) novčani iznos po garanciji,
8) naznačenje posla čije se izvršenje obezbeđuje garancijom,
9) potpis i pečat garanta.
Korisnik garancije, pored naloga za naplatu, uz garanciju podnosi i izjavu da dužnik ni na njegov pismeni poziv nije izmirio (ili nije u celini) svoju obavezu o roku dospelosti, uz koju prilaže i pismeni poziv dužniku.
Naplata bankarske garancije vrši se u skladu sa tačkom 22. ove odluke.
11.
Naplata čekova na teret računa trasata vrši se po postupku i na način koji su propisani Zakonom o čeku ("Službeni list FNRJ", br. 105/46, "Službeni list SFRJ", br. 12/65, 50/71 i 52/73 i "Službeni list SRJ", br. 46/96), a naplata čekova po tekućim računima građana - u skladu s propisom kojim se uređuje naplata tih čekova.
12.
Nosilac platnog prometa neće izvršiti naplatu hartije od vrednosti ni drugog instrumenta obezbeđenja koji ne sadrži sve elemente propisane zakonom i drugim propisom, koji nisu podneti na naplatu u roku dospeća, odnosno kojima je protekao rok za naplatu, za koje nalog za naplatu nije popunjen u skladu sa propisima kojima se uređuju oblik, sadržina i korišćenje instrumenata platnog prometa, kao ni naplatu menice na kojoj postoji rekta klauzula "ne po naredbi" ili druga oznaka istog značenja, a koja je pribavljena indosamentom, odnosno na kojoj je prekinut niz indosamenata, ili je trasat nije u celini i bezuslovno akceptirao.
Naloge za naplatu i osnove za naplatu, kao i hartije od vrednosti, odnosno instrumente obezbeđenja plaćanja koji nisu izdati u skladu sa propisom, odnosno koji ne sadrže sve elemente propisane u stavu 1. ove tačke, nosilac platnog prometa istog dana vraća podnosiocu, sa pismenim obrazloženjem.
13.
Na poleđini izvršene hartije od vrednosti, odnosno instrumenta obezbeđenja plaćanja nosilac platnog prometa upisuje izvršeni iznos, uz overu pečatom i uz potpis ovlašćenog radnika, a vraća ih izdavaocu, odnosno učesniku u platnom prometu sa čijeg je računa izvršena naplata.
14.
Hartija od vrednosti, odnosno instrument obezbeđenja plaćanja, sa nalogom za naplatu koji je izdao poverilac, koji su podneti na naplatu nosiocu platnog prometa, mogu se povući samo na pismeni zahtev poverioca ili na osnovu akta nadležnog organa.
15.
Kada se, na teret računa dužnika koji se vodi kod nosioca platnog prometa, nalaže prinudna naplata po sudskim i drugim izvršnim rešenjima i osnovima za naplatu, nosilac platnog prometa je obavezan da po takvim rešenjima, ako su izvršna i ako sadrže sve elemente potrebne za pravilno izvršenje, postupi istog dana kada su primljena.
Ako rešenje ili drugi osnov za naplatu ne sadrži sve elemente potrebne za pravilno izvršenje, osnov za naplatu se istog dana vraća sudu, odnosno drugom organu koji ga je doneo, radi otklanjanja uočenih nedostataka, uz propratno pismo u kome se navodi o kojim je nedostacima reč.
Kada je na nalozima za naplatu, pored glavnog duga, određeno i plaćanje kamate i troškova, a za naplatu celokupnog iznosa obaveza nema dovoljno sredstava, najpre se naplaćuju troškovi, zatim kamata i na kraju glavni dug, u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima ("Službeni list SFRJ", br. 29/78, 39/85 i 57/89 i "Službeni list SRJ", br. 31/93).
Ako se rešenjem nadležnog organa nalaže zabrana raspolaganja sredstvima koja se vode na računima kod nosioca platnog prometa, nosilac platnog prometa neće dozvoliti raspolaganje sredstvima na tim računima sve dok od organa koji je izdao zabranu ne dobije akt o prestanku zabrane.
O primljenom aktu iz stava 4. ove odluke, nosilac platnog prometa obaveštava Narodnu banku Jugoslavije - Zavod za obračun i plaćanja (u daljem tekstu: Zavod) kod koga ima otvoren račun, na način utvrđen u tački 18. ove odluke.

Postupanje sa nalozima i osnovima za naplatu kada na računima učesnika u platnom prometu nema dovoljno pokrića

16.
Kada na računu učesnika u platnom prometu na čiji je teret izdat nalog ili osnov za naplatu nema dovoljno sredstava za njihovo izvršenje, nosilac platnog prometa kome su nalozi podneti na izvršenje obavezan je da postupi u skladu sa tačkom 7. ove odluke i da nalog i osnov za naplatu izvrši u celini ili delimično, u zavisnosti od raspoloživih sredstava, sa drugih računa, uključujući i podračune delova dužnika koji se vode kod istog nosioca platnog prometa, ako kod tog nosioca ima takvih računa, odnosno podračuna.
17.
Delimično izvršenje naloga, nosilac platnog prometa vrši izdavanjem internog naloga na teret računa