Na osnovu člana 15. stav 1. Zakona o Narodnoj banci Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 72/2003, 55/2004 i 44/2010), a u vezi s članom 28. stav 7. i članom 31. stav 3. Zakona o bankama ("Službeni glasnik RS", br. 107/2005 i 91/2010),
Izvršni odbor Narodne banke Srbije donosi

ODLUKU

O KLASIFIKACIJI BILANSNE AKTIVE I VANBILANSNIH STAVKI BANKE

(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 94 od 14. decembra 2011, 57/12, 123/12, 43/13)

Uvodne odredbe

1.
Ovom odlukom utvrđuje se koja se bilansna aktiva i vanbilansne stavke klasifikuju, kriterijumi za klasifikaciju potraživanja banke, kao i način obračuna rezervi za procenjene gubitke koji mogu nastati po osnovu potraživanja banke, a radi adekvatnog i efikasnog upravljanja kreditnim rizikom kome je banka izložena u svom poslovanju.
Pod potraživanjima banke koja se klasifikuju na način utvrđen ovom odlukom podrazumevaju se bilansna aktiva iz tačke 3. stav 1. i vanbilansne stavke iz tačke 4. stav 1. te odluke.
Pod rezervom za procenjene gubitke koji mogu nastati po osnovu potraživanja banke podrazumeva se rezerva koja se obračunava na način utvrđen tač. od 32. do 34. ove odluke.
2.
Pojedini pojmovi, u smislu ove odluke, imaju sledeće značenje:
1) materijalno značajan iznos je iznos veći od 1% pojedinačnog potraživanja banke od dužnika, ali ne manji od 1.000 dinara za dužnika koji je fizičko lice, odnosno od 10.000 dinara za dužnika koji je pravno lice;
2) restrukturirano potraživanje je potraživanje uređeno ugovorom kojim su redefinisani dužničko-poverilački odnosi banke i dužnika usled njegovih finansijskih teškoća, i to tako:
- da su njime zamenjena sva bilansna potraživanja od dužnika, odnosno njihov veći deo,
- da su bitno promenjeni uslovi pod kojima je to potraživanje odobreno (pod čim se naročito podrazumeva produženje roka vraćanja glavnice ili kamate, smanjenje kamatne stope ili visine potraživanja, zamena ispunjenja, kao i druge promene kojima se olakšava položaj dužnika),
- da je istovremeno usvojen adekvatan program finansijske konsolidacije dužnika koji je pravno lice, odnosno u slučaju dužnika koji je fizičko lice (osim poljoprivrednika i preduzetnika) - da je banka, na osnovu kreditne sposobnosti dužnika, ocenila da je on u mogućnosti da uredno izmiruje svoje obaveze prema banci u narednom periodu, umanjila visinu potraživanja za iznos depozita položenog na ime obezbeđenja potraživanja u slučaju da je taj depozit položen i ugovorila da se dužnik nakon izvršenog restrukturiranja neće dodatno zaduživati;
3) stambena nepokretnost je kuća, stan i delovi stambene zgrade koji su namenjeni stanovanju, garaža, odnosno garažno mesto zajedno sa stanom, kao i zemljište s građevinskom dozvolom za izgradnju kuće, s tim što se vikendice ne smatraju stambenom nepokretnošću;
4) ovlašćeni procenjivač je sudski veštak odgovarajuće struke, pravno lice koje je osnovano za obavljanje delatnosti veštačenja u skladu sa zakonom kojim se uređuju uslovi za obavljanje poslova veštačenja ili organ koji je, u skladu sa zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija, nadležan za vođenje poreskog postupka, pri čemu ovo lice ne može biti lice povezano s dužnikom na način utvrđen Zakonom o bankama i ne može biti uključeno u proces odobravanja plasmana ili prodaju nepokretnosti;
5) tržišna vrednost nepokretnosti označava procenjeni novčani iznos za koji nepokretnost, na dan utvrđivanja njene vrednosti, može biti prodata pod uslovom da kupac i prodavac postupaju dobrovoljno, informisano, oprezno i bez prinude, pri čemu ova vrednost mora biti transparentno i jasno dokumentovana i mora je utvrditi ovlašćeni procenjivač;
6) preduzetnik je fizičko lice koje se registruje u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija privrednih subjekata;
7) poljoprivrednik je fizičko lice - nosilac ili član porodičnog poljoprivrednog gazdinstva u smislu zakona kojim se uređuju poljoprivreda i ruralni razvoj.

Bilansna aktiva i vanbilansne stavke koje se klasifikuju

3.
Bilansnu aktivu banke koja se klasifikuje u smislu ove odluke čine:
- dospeli i nedospeli kratkoročni i dugoročni krediti;
- depoziti kod banaka;
- kamate i naknade;
- dugoročne i kratkoročne hartije od vrednosti koje se drže do dospeća, kao i hartije od vrednosti koje su raspoložive za prodaju a ne uključuju se u knjigu trgovanja;
- učešća banke u kapitalu drugih pravnih lica, osim učešća koja predstavljaju odbitnu stavku od kapitala u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke;
- sredstva stečena naplatom potraživanja nakon godinu dana od dana sticanja;
- bilansna aktiva koja se uključuje u knjigu trgovanja a za koju banka ne računa kapitalni zahtev za tržišne rizike u smislu odluke kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke;
- druga bilansna aktiva, osim bilansne aktive iz stava 2. ove tačke.
Ne klasifikuje se sledeća bilansna aktiva banke:
- gotovina u blagajni, sredstva na žiro-računu, zlato i drugi plemeniti metali;
- potraživanja od država i centralnih banaka kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- potraživanja od teritorijalnih autonomija i jedinica lokalne samouprave kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- potraživanja od javnih administrativnih tela kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- potraživanja od međunarodnih razvojnih banaka i međunarodnih organizacija kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- osnovna sredstva, investicione nekretnine i nematerijalna ulaganja;
- sredstva stečena naplatom potraživanja u toku godinu dana od dana sticanja;
- upisani a neuplaćeni akcijski kapital;
- sopstvene akcije;
- učešća banke u kapitalu drugih pravnih lica koja predstavljaju odbitnu stavku od kapitala u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke;
- zalihe;
- bilansna aktiva koja se uključuje u knjigu trgovanja, a za koju banka računa kapitalni zahtev za tržišne rizike u smislu odluke kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke.
4.
Vanbilansne stavke banke koje se klasifikuju u smislu ove odluke čine:
- izdate plative i činidbene garancije,
- avali i akcepti menica,
- drugi oblici jemstva,
- nepokriveni akreditivi,
- neiskorišćene preuzete obaveze,
- druge vanbilansne stavke po kojima može doći do plaćanja banke.
Ne klasifikuju se sledeće vanbilansne stavke banke:
- po osnovu izloženosti prema državama i centralnim bankama kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- po osnovu izloženosti prema teritorijalnim autonomijama i jedinicama lokalne samouprave kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- po osnovu izloženosti prema javnim administrativnim telima kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- po osnovu izloženosti prema međunarodnim razvojnim bankama i međunarodnim organizacijama kojima se u skladu sa odlukom kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke dodeljuje ponder kreditnog rizika 0%;
- koje se uključuju u knjigu trgovanja a za koje banka računa kapitalni zahtev za tržišne rizike u smislu odluke kojom se uređuje adekvatnost kapitala banke;
- ostale vanbilansne stavke po kojima ne može doći do plaćanja banke.

Metodologija za procenu obezvređenja bilansne aktive i verovatnog gubitka po vanbilansnim stavkama

5.
Banka je dužna da svojim aktima utvrdi metodologiju za procenu obezvređenja bilansne aktive i verovatnog gubitka po vanbilansnim stavkama (u daljem tekstu: metodologija) u skladu s Međunarodnim računovodstvenim standardima, odnosno Međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja.
6.
Banka metodologijom:
- utvrđuje kriterijume za identifikaciju potraživanja za koja se procena iznosa obezvređenja bilansne aktive i verovatnog gubitka po vanbilansnim stavkama vrši na pojedinačnoj osnovi;
- utvrđuje postupke za procenu iznosa obezvređenja bilansne aktive i/ili verovatnog gubitka po osnovu vanbilansnih stavki, kao i nadležnosti i odgovornosti u tom procesu;
- utvrđuje metode i tehnike koje koristi za procenu na pojedinačnoj i grupnoj osnovi;
- utvrđuje kriterijume razvrstavanja potraživanja u