<lat>I</lat>. IZDRŽAVANjE SUPRUŽNIKA
Pokretanje postupka za izdržavanje supružnika odnosno vanbračnog partnera
Pravilnik o sadržaju i obimu prava na zdravstvenu zaštitu iz obaveznog zdravstvenog osiguranja i o participaciji (RS)Članovima porodice u smislu ovog pravilnika smatraju se: supružnik ili vanbračni partner, deca rođena u braku ili van braka, usvojena i pastorčad i deca uzeta na izdržavanje , kao i roditelji, pod uslovom da žive u zajedničkom domaćinstvu.
Zakon o zdravstvenom osiguranju (RS)1) članovi uže porodice ( supružnik ili vanbračni partner, deca rođena u braku ili van braka, usvojena i pastorčad i deca uzeta na izdržavanje );
Razvedeni supružnik kome je sudskom odlukom utvrđeno pravo na izdržavanje ima prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja ako je u momentu razvoda bio stariji od 45 godina (žena) odnosno 55 godina (muškarac), ili bez obzira na godine života ako mu je u vreme razvoda utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti u smislu propisa o penzijskom i invalidskom osiguranju.
Zakon o porezima na imovinu (RS)6) kad se pravo svojine na nepokretnosti prenosi na davaoca doživotnog izdržavanja - supružnika , odnosno lice koje se u odnosu na primaoca izdržavanja nalazi u prvom naslednom redu, na deo nepokretnosti koji bi davalac izdržavanja po zakonu nasledio u momentu zaključenja ugovora;
Pravilnik o javnobeležničkom ispitu (RS)lično ime; srodstvo i odnosi roditelja i dece (očinstvo, materinstvo, začeće uz biomedicinsku pomoć, roditeljsko staranje, roditeljsko pravo, zastupanje deteta, i imovinski odnosi roditelja i dece); starateljstvo (vrste, zasnivanje, prava i obaveze staratelja, prestanak); imovinski odnosi; upravljanje zajedničkom imovinom i zastupanje supružnika i vanbračnih partnera; zakonsko izdržavanje (između roditelja i dece i drugih srodnika, supružnika i vanbračnih partnera).
Pravilnik o načinu i postupku ostvarivanja prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja (RS)1) za supružnika - izvod iz matične knjige venčanih, a za razvedenog supružnika - sudsku odluku kojom je utvrđeno pravo na izdržavanje ;
Porodični zakon (RS)Supružnici su dužni da se uzajamno izdržavaju pod uslovima određenim ovim zakonom.
(1) Supružnik koji nema dovoljno sredstava za izdržavanje , a nesposoban je za rad ili je nezaposlen, ima pravo na izdržavanje od drugog supružnika srazmerno njegovim mogućnostima.
(2) Nema pravo na izdržavanje supružnik koji je u vreme sklapanja ništavog ili rušljivog braka znao za uzrok ništavosti odnosno rušljivosti.
(3) Nema pravo na izdržavanje supružnik ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za drugog supružnika .
(2) Na izdržavanje vanbračnog partnera shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o izdržavanju supružnika .
(2) Izdržavanje supružnika posle prestanka braka ne može trajati duže od pet godina.
(3) Izuzetno, izdržavanje supružnika po prestanku braka može se produžiti i posle isteka roka od pet godina ako naročito opravdani razlozi sprečavaju supružnika poverioca izdržavanja da radi.
Dosuđivanje izdržavanja supružniku koji je bez opravdanog razloga napustio bračnu zajednicu predstavlja očiglednu nepravdu.
...Razvedeni supružnik nema pravo na izdržavanje ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za drugog supružnika .
...Pravo stanovanja se može ustanoviti i na delu porodične zgrade u suvlasništvu bivšeg supružnika , njegove majke i sestre koju su nasledili ako je i posle razvoda braka tužena nastavila da ih koristi zajedno sa maloletnim detetom koje joj je povereno na čuvanje, vaspitanje i izdržavanje .
...I pored toga što tužena-protivtužilja nije radno sposobna i zaposlena, ona se ne može smatrati neobezbeđenim licem u situaciji kada je dobrovoljnim raspolaganjem imovinom veće vrednosti učinjenim nakon faktičkog prekida bračne zajednice propustila da obezbedi sredstva za sopstvenu egzistenciju, te bi prihvatanje njenog zahteva za supružansko izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za tužioca-protivtuženog kao bivšeg supružnika .
...Okolnost da je brak trajao svega šest meseci ukazuje da bi prihvatanje zahteva supružnika za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za drugog supružnika .
...Kada poverilac supružanskog izdržavanja bez opravdanog razloga napusti bračnu zajednicu, u dužem vremenskom periodu ne zahteva izdržavanje , svojevoljno napusti stalno zaposlenje a nije radno nesposoban, obavezivanje drugog supružnika na plaćanje izdržavanja predstavlja očiglednu nepravdu za dužnika izdržavanja - drugog supružnika .
...Nisu ispunjeni uslovi da se odredi supružansko izdržavanje ukoliko tužilja obezbeđuje dovoljno sredstava za svoje izdržavanje sopstvenim radom u široj porodičnoj zajednici u poljoprivrednom domaćinstvu svog sina.
...Kada je penzija tuženog dovoljna tek za zadovoljavanje njegovih osnovnih potreba, a tužilja ima mogućnost da od sopstvenih novčanih primanja, korišćenjem sopstvene i zajedničke nepokretne imovine obezbedi svoje potrebe, nisu ispunjeni uslovi da joj se na teret tuženog kao bračnog druga dosudi supružansko izdržavanje u određenom procentu od njegove penzije.
...Razvedeni bračni drug koji traži izdržavanje od bivšeg supružnika dužan je da učini sve što je u njegovoj mogućnosti da ostvari izvore prihoda za svoju egzistenciju, a samo u nemogućnosti da to učini ima pravo da pod zakonom propisanim uslovima traži izdržavanje od bivšeg supružnika .
...Nema pravo na izdržavanje razvedeni bračni drug u slučaju kada je zajednica života bivših supružnika trajno prestala i oni bili upućeni dugi niz godina da potpuno samostalno obezbeđuju sredstva za svoje izdržavanje , a takvo stanje je trajalo sve do razvoda njihovog braka
...Ako ako brak pravno postoji, postoji i obaveza supružanskog izdržavanja
...U sporu radi povišenja supružanskog izdržavanja prigovor tuženog je ograničen na pitanje da li tužilji pripada povišeni doprinos ili ne. Tuženi može samo novom tužbom ili protivtužbom da ospori tužiljino pravo na izdržavanje i da traži ukidanje ranije presude.
...Razvedeni bračni drug nema pravo na supružaneko izdržavanje ako je sud njegov zahtev radi supružanskog izdržavanja pravnosnažno odbio presudom kojom je brak razveden.
Međutim, posle izvesnog vremena po okončanju ostavinskog postupka, tuženi se sa svojom suprugom i decom preselio u drugo mesto, pa o tužilji više nije imao ko da brine i da obrađuje imanje, a tužilja je ostala i bez sredstava za izdržavanje , pa je morala da se obrati za pomoć svojim srodnicima i Centru za socijalni rad.