ZAKON

O PRAVNOM POLOŽAJU VJERSKIH ZAJEDNICA

(Objavljen u "Sl. listu SRCG", br. 9/77, 26/77, 29/89, 39/89, 27/94, 36/03)

Član 1.

U Socijalističkoj Republici Crnoj Gori zajemčena je sloboda ispovijedanja vjere.
Ispovijedanje vjere je privatna stvar čovjeka.

Član 2.

Građani mogu osnivati vjerske zajednice.
Osnivanje, ili prestanak rada vjerske zajednice, odnosno njenog organa ili organizacije osnivač je dužan u roku od 15 dana prijaviti opštinskom organu uprave nadležnom za unutrašnje poslove (u daljem tekstu: nadležni opštinski organ uprave) na čijoj je teritoriji sjedište novoosnovane ili ukinute vjerske zajednice, odnosno njenog organa ili organizacije.
U prijavi iz prethodnog stava treba navesti naziv vjerske zajednice, njeno sjedište, odnosno sjedišta njenog organa odnosno organizacije i prostorije u kojima će obavljati vjerske poslove.
Sve vjerske zajednice uživaju jednaka prava i imaju isti pravni položaj.
Vjerske zajednice imaju svojstvo građansko-pravnog lica.

Član 3.

Vjerske zajednice su odvojene od države.

Član 4.

Vjerske zajednice su slobodne u vršenju vjerskih poslova i vjerskih obreda.
Djelatnost vjerskih zajednica mora biti u skladu sa Ustavom i zakonom.

Član 5.

Zabranjena je zloupotreba vjerskih zajednica i njihovih institucija kao i vjerskih aktivnosti odnosno vjerskih osjećanja u političke svrhe.
Zabranjeno je sprečavanje ili ometanje vršenja vjerskih obreda i vjerskih poslova odnosno ispoljavanja vjerskih osjećanja.

Član 6.

Zabranjeno je u okviru vjerskih zajednica i njihovih organa i organizacija obavljanje djelatnosti od opšteg i posebnog društvenog značaja i osnivanje tijela za takvu djelatnost.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na čuvanje i održavanje predmeta u vlasništvu vjerskih zajednica koji predstavljaju kulturno-istorijsku i etnološku baštinu.

Član 7.

Niko ne može na bilo koji način biti prisiljen da postane pripadnik neke vjerske zajednice, da ostane pripadnik takve zajednice ili da iz nje istupi.
Niko ne može na bilo koji način biti prisiljavan da učestvuje u vjerskim obredima i drugim ispoljavanjima vjerskih osjećanja.
Niko ne može zabraniti građanima da učestvuju u vjerskim obredima i drugim ispoljavanjima vjerskih osjećanja.
Niko ne može prisiljavati pripadnika vjerske zajednice da ne koristi prava koja im kao građanima pripadaju po zakonu.

Član 8.

Građani ne mogu biti ograničavani u ostvarivanju svojih prava koja im pripadaju po zakonu zbog svojih vjerskih ubeđenja, pripadnosti nekoj vjeroispovijesti ili nekoj vjerskoj zajednici ili zbog vršenja odnosno učestvovanja u vršenju vjerskih obreda i drugim ispoljavanjima vjerskih osjećanja.
Niko ne može, po osnovu svojih vjerskih ubjeđenja, uživati nekakve povlastice, prednosti ili posebnu zaštitu.
Pripadništvo nekoj vjerskoj zajednici ili ispovijedanje neke vjere nikog ne oslobađa od Ustavom i zakonom utvrđenih prava i dužnosti građana.

Član 9.

Vjerski obredi koji se vrše u skupu i vjerski poslovi mogu se vršiti u crkvama, hramovima i službenim prostorijama vjerskih zajednica, kao i dvorištima i grobljima vezanim za te objekte, ukoliko s njima čine jednu cjelinu.
Vjerski obredi u skupu i vjerski poslovi mogu se vršiti i u drugim javnosti pristupačnim prostorijama koje vjerska zajednica u skladu sa zakonom koristi. Te prostorije moraju činiti zasebnu cjelinu, imati zaseban ulaz i ispunjavati uslove predviđene zakonom za okupljanje ljudi i održavanje skupova.
Prostorije iz stava 2. ovog člana vjerske zajednice mogu koristiti nakon pribavljenog odobrenja od nadležnog opštinskog organa uprave. U odobrenju se naznačuje za koju se vrstu vjerske djelatnosti prostorije mogu koristiti.

Član 10.

Na grobljima se mogu, u okviru propisa o grobljima vršiti samo vjerski obredi vezani za potrebe i vjerski obredi za koje je uobičajeno da se povremeno vrše na grobljima.

Član 11.

Održavanje vjerskih obreda u skupu izvan mjesta određenih čl. 9. i 10. ovog zakona može, na zahtjev vjerske zajednice, odobriti nadležni opštinski organ uprave.
Zahtjev se mora podnijeti najmanje 20 dana prije dana predviđenog za održavanje vjerskog obreda.
Organ iz stava 1. ovog člana dužan je donijeti rješenje najkasnije osam dana prije održavanja vjerskog obreda.
Odobrenje nije potrebno za vršenje vjerskih obreda koji se na zahtjev vjernika vrše u njegovom domu, a u vezi sa porodičnim slavljem, vjenčanjem, pogrebom, kućnim mevludima, krštenjem, ispovijedanjem, blagoslovom kuće, njiva i slično.
Odredbe stava 4. ovog člana odnose se i na obred vezan za obrezivanje, ukoliko se takav vjerski obred vrši poslije obavljenog obrezivanja u skladu sa propisima o medicinskim uslovima za obrezivanje maloljetnika.

Član 12.

Obredi krštenja i obrezivanja maloljetnika mogu se vršiti samo na osnovu zahtjeva roditelja, odnosno staratelja. Ako je maloljetnik stariji od 14 godina potreban je i njegov pristanak.

Član 13.

Vjenčanje po vjerskom obredu može se izvršiti samo nakon zaključenja braka pred nadležnim državnim organom, a krštenje djeteta samo nakon upisa u matičnu knjigu rođenih.
-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Odlukom Ustavnog suda RCG U br. 33/2000 i 36/2000 ("Sl. list RCG", br. 36/03) utvrđuje se da odredba ovog člana nije u saglasnosti sa Ustavom RCG i prestaje da važi.
-------------------

Član 14.

Lice koje je smješteno u zdravstvenu, socijalnu i sličnu organizaciju udruženog rada može, u granicama kućnog reda, vršiti ispovijedanje svoje vjere, a ako to zahtijeva, može ga posjećivati i svještenik radi obavljanja vjerskog obreda.

Član 15.

U cilju zaštite zdravlja, javnog reda i mira i iz razloga bezbjednosti nadležni državni organ može zabraniti održavanje vjerskih skupova i hodočašća za vrijeme dok traju okolnosti radi kojih se zavodi odgovarajuća zabrana.

Član 16.

Strani državljani mogu nastupati na vjerskim skupovima koji se održavaju za državljane SFRJ i za njih obavljati vjerske poslove nakon prethodno pribavljenog odobrenja od nadležnog opštinskog organa uprave.
Nadzor u pogledu uslova u kojima se održava vjerska pouka, kao i pridržavanje odredaba člana 11. ovog zakona vrše nadležni opštinski organi uprave.

Član 17.

Vjerska pouka se može održati na mjestima i pod uslovima predviđenim za održavanje vjerskih obreda u skupu i vjerskih poslova iz člana 9. ovog zakona.

Član 18.

Vjerske zajednice mogu osnivati samo vjerske škole za spremanje sveštenika i domove za smještaj polaznika tih škola, s njima upravljati, određivati program i plan nastave i određivati nastavnike.
Škole iz stava 1. ovog člana mogu pohađati samo lica koja su završila obavezno osnovno školovanje, odnosno kojima je prestala zakonska obaveza pohađanja osnovne škole.
Vjersku pouku učenici redovnih škola ne mogu pohađati u vrijeme kada su dužni prema planu i programu škole prisustvovati redovnoj nastavi i vannastavnim aktivnostima.
Za pohađanje vjerske pouke potrebno je odobrenje oba roditelja odnosno staratelja i pristanak maloljetnika.
Nadzor nad sprovođenjem propisa u pogledu uslova života i rada, te ostvarivanja zakonom utvrđenih prava i obaveza polaznika škola za opremanje sveštenika vrši nadležni opštinski organ uprave.

Član 19.

Škole i ustanove iz člana 18. stav 1. ovog zakona dužne su u roku od petnaest dana da obavijeste opštinski organ uprave nadležan za poslove obrazovanja o svom osnivanju i prestanku rada i staviti mu na raspolaganje sve dokumente i podatke koji su potrebni za vršenje nadzora.

Član 20.

Za nastavno i drugo osoblje škola za spremanje sveštenika vjerska zajednica može postavljati državljane SFRJ.
Strani državljani mogu izvoditi nastavu u školama iz stava 1. ovog člana nakon što vjerska zajednica prethodno pribavi odobrenje od nadležnog opštinskog organa uprave.

Član 21.

Redovni polaznici vjerskih škola mogu na osnovu zakona, društvenih dogovora i samoupravnih sporazuma uživati prava koja se priznaju licima na redovnom školovanju.

Član 22.

Vjerske zajednice mogu u okviru svoje djelatnosti izdavati i rasturati vjersku štampu.
U pogledu vjerske štampe važe opšti propisi o informisanju i izdavačkoj djelatnosti.

Član 23.

Društveno-političke zajednice mogu davati materijalnu pomoć vjerskim zajednicama. Odlukom kojom se dodjeljuje pomoć može se odrediti i svrha u koju se pomoć ili njen dio može upotrijebiti.
Vjerske zajednice same raspolažu dodijeljenim materijalnim sredstvima. Ako je pomoć data za određenu svrhu, može se tražiti od vjerskih zajednica da podnesu izvještaj o upotrebi dodijeljenih sredstava.

Član 24.

Vjerske zajednice mogu prikupljati dobrovoljne priloge u vjerske svrhe.
Niko ne može biti prisiljavan niti sprečavan da daje priloge u vjerske svrhe.
Prilozi iz stava 1. ovog člana prikupljaju se u crkvama, hramovima i drugim prostorijama koje su za to određene. Van ovih mjesta prikupljanje priloga može se vršiti samo po odobrenju nadležnog opštinskog organa uprave.
Svještenici vjerskih zajednica mogu primati nagradu u novcu ili na drugi uobičajeni način za obavljanje vjerskih obreda koje obavljaju na zahtjev pojedinaca, bez obzira da li vjerski obred obavljaju u domovima vjernika ili na drugom mjestu.

Član 25.

Novčanom kaznom od desetostrukog do tristostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj vjerska zajednica:
1) ako vrši poslove koji se ne smatraju vjerskim obredima odnosno vjerskim poslovima (član 4. stav 1);
2) ako bez odobrenja nadležnog opštinskog organa uprave održava vjerske obrede i vjerske poslove van prostorija odnosno prostora određenih za vršenje vjerskih obreda i vjerskih poslova (član 9. stav 2. i 3);
3) ako upiše u vjersku školu lice koje nije steklo osnovno obrazovanje, a nije mu prestala zakonska obaveza pohađanja osnovne škole (član 18. stav 2);
4) ako izdaje štampu i publikacije koji nemaju karakter vjerske štampe i publikacije (član 22).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se odgovorno lice u vjerskoj zajednici novčanom kaznom od jedne polovine do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici ili kaznom zatvora do 60 dana.

Član 26.

Novčanom kaznom od desetostrukog do tristostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj vjerska zajednica:
1) ako u roku od 15 dana od osnivanja, ili prestanka rada vjerske zajednice ne podnese prijavu nadležnom opštinskom organu uprave (član 2. stav 2);
2) ako izvrši vjerski obred krštenja i obrezivanja maloljetnika bez zahtjeva roditelja odnosno staratelja i bez pristanka maloljetnog lica (član 12);
3) ako prikuplja priloge za vjerske potrebe van prostorija i prostora u kojima se obavljaju vjerski obredi i vjerski poslovi bez odobrenja opštinskog organa uprave nadležnog za poslove opšte uprave (član 24);
4) ako u roku od 30 dana od dana osnivanja vjerske škole odnosno dana za smještaj polaznika škole ne podnese prijavu nadležnom opštinskom organu uprave (član 19. stav 1);
5) ako izvodi vjersku pouku van prostorija u kojima se obavljaju vjerski obredi i vjerski poslovi (član 17. stav 1) ili ako je organizuje za lica koja pohađaju osnovnu školu u vrijeme u koje je za njih organizovana nastava u toj školi (član 18. stav 3);
6) ako izvodi vjersku pouku maloljetnom licu bez saglasnosti roditelja odnosno staratelja ili bez pristanka maloljetnog lica (član 18. stav 4).
Za prekršaj iz stava 1. tačke 3. ovog člana, može se izreći i zaštitna mjera oduzimanje imovinske koristi ostvarene izvršenjem prekršaja.

Član 27.

Novčanom kaznom od desetostrukog do tristostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj organizacija udruženog rada koja zbrinjava stara lica i zdravstvena organizacija ako ne dozvoli licima smještenim u domovima za zbrinjavanje starih lica i zdravstvenim ustanovama ispovijedanje vjere odnosno posjetu sveštenika na njihov zahtjev ako je ovo kućnim redom svih organizacija predviđeno (član 14).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada odnosno bolnici novčanom kaznom od jedne polovine do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Republici ili kaznom zatvora do 30 dana.

Član 28.

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi tačka 42. Zakona o produženju primjene određenih saveznih zakona ("Službeni list SRCG", broj 31/71, 25/72 i 30/75).

Član 29.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana nakon objavljivanja u "Službenom listu Socijalističke Republike Crne Gore".