-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Zakon je ukinut na osnovu Zakona o privrednim društvima ("Sl. list RCG", br. 6/02).
-------------------

ZAKON

O DJELATNOSTI PREDUZETNIKA

(Objavljen u "Sl. listu RCG", br. 43/95, 1/96, 6/02)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom propisuju se uslovi za obavljanje djelatnosti preduzetnika.

Član 2

Preduzetnik, u smislu ovog zakona, je fizičko lice koje obavlja djelatnost radi sticanja dobiti.
Pod djelatnošću, u smislu ovog zakona, smatraju se proizvodnja i promet robe i vršenje usluga na tržištu.

Član 3

Preduzetnik može obavljati sve djelatnosti, osim onih koje se po zakonu ne mogu obavljati kao djelatnost preduzetnika.
Preduzetnik može obavljati jednu ili više djelatnosti.

Član 4

Preduzetnik zapošljava radnike u skladu sa zakonom.
Radni odnos radnika zaposlenih kod preduzetnika uređuje se ugovorom o radu u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.

Član 5

Propisi o tehničkoj opremljenosti i zaštiti na radu, sanitarni i zdravstveno tehnički propisi, propisi o izgradnji i korišćenju poslovnih prostorija i propisi o sredstvima rada i njihovoj tehničkoj kontroli, i drugi propisi koji važe za preduzeća shodno se primjenjuju i na preduzetnika ako ovim zakonom ili propisima donesenim na osnovu zakona nije drugačije određeno.

Član 6

Preduzetnik na osnovu obavljanja djelatnosti ima radno pravni položaj kao lice u radnom odnosu, ako to ovim zakonom nije drugačije propisano.
Preduzetnik odgovara za svoje obaveze svojom imovinom.

II- USLOVI ZA OBAVLjANjE DJELATNOSTI

1. Upis u registar preduzetnika

Član 7

Preduzetnik stiče pravo obavljanja djelatnosti upisom u registar preduzetnika.

Član 8

Pravo upisa u registar preduzetnika ima fizičko lice koje ispunjava sljedeće uslove:
1) da je poslovno sposobno,
2) da nije u radnom odnosu,
3) da ima zdravstvenu sposobnost za obavljanje odgovarajuće djelatnosti,
4) da za obavljanje djelatnosti obezbijedi stručni kadar u skladu sa propisima,
5) da obezbijedi odgovarajući poslovni prostor, ako je i poslovna prostorija neophodna za obavljanje djelatnosti,
6) da ispunjava i druge uslove utvrđene posebnim propisima.

Član 9

Izuzetno od odredbe člana 8 stav 1 tačka 2 ovog zakona, lica koja su u radnom odnosu mogu obavljati sljedeće dopunske djelatnosti: jednostavnu zanatsku djelatnost, poljoprivrednu djelatnost manjeg obima, domaću radinost, usluge smještaja i ishrane u domaćinstvu i izdavanje zemljišta za kampovanje, promet robe i na pijacama i drugim prodajnim mjestima, javni prevoz na moru, jezerima i rijekama, manjim plovnim objektima, prikupljanje i prodaja otpadaka i uzgoj školjki i ribe.
Preduzetnici iz stava 1 ovog člana ne mogu zapošljavati radnike.
Odredba člana 6 stav 1 ovog zakona ne odnosi se na preduzetnike iz stava 1 ovog člana.

Član 10

Rješenje o upisu u registar preduzetnika donosi po zahtjevu nadležni organ lokalne uprave na čijoj teritoriji se namjerava obavljati djelatnost.

Član 11

Ako se uz zahtjev iz člana 10 za upis u registar preduzetnika podnesu dokazi da su ispunjeni uslovi iz člana 8 ovog zakona, nadležni organ lokalne uprave dužan je da u roku od 15 dana od dana podnošenja zahtjeva donese rješenje o upisu u registar preduzetnika.
Nadležni organ lokalne uprave neće donijeti rješenje iz stava 1 ovog člana ako nijesu izmirene obaveze po osnovu poreza i drugih dažbina.

Član 12

Ako nadležni organ lokalne uprave ne postupi po odredbi člana 11 stav 1 ovog zakona, preduzetnik može početi sa obavljanjem djelatnosti, o čemu pismeno obavještava nadležni organ lokalne uprave.

Član 13

Rješenje o upisu u registar sadrži, naročito:
1) ime i prebivalište preduzetnika,
2) naznačenje djelatnosti koja će se obavljati (predmet poslovanja).
3) adresu poslovne prostorije, ili stana u slučaju kada za obavljanje djelatnosti nije potrebna poslovna prostorija,
4) firmu, ako je za obavljanje djelatnosti potrebna poslovna prostorija,
5) datum početka obavljanja djelatnosti.

2. Firma

Član 14

Firma je ime pod kojim se obavlja djelatnost.
Firma mora da sadrži:
1) ime preduzetnika,
2) oznaku koja upućuje na djelatnost,
3) poslovno sjedište.
Preduzetnik je dužan da firmu istakne iznad ili pored poslovne prostorije.

3. Školska sprema i stručna osposobljenost

Član 15

Za obavljanje određenih djelatnosti potrebna je odgovarajuće školska sprema, odnosno stručna osposobljenost, u skladu sa propisima kojima se uređuje obavljanje pojedinih djelatnosti.
Preduzetnik koji ne ispunjava uslove iz stava 1 ovog člana može obavljati djelatnost ako zaposli radnika koji ispunjava te uslove i o tome podnese odgovarajuće dokaze.

4. Poslovna prostorija i predmet i način poslovanja

Član 16

Ako je za obavljanje djelatnosti potrebna poslovna prostorija, nadležni organ lokalne uprave na čijoj teritoriji se nalazi poslovna prostorija utvrđuje da li su ispunjeni propisani tehnički i drugi uslovi.

Član 17

Preduzetnik može za obavljanje djelatnosti imati više izdvojenih poslovnih prostorija (poslovnih jedinica) na teritoriji jedne ili više opština, ako nadležni organ lokalne uprave opštine na čijoj teritoriji se nalazi poslovna prostorija utvrdi da su ispunjeni uslovi za obavljanje djelatnosti u tim prostorijama.

Član 18

Zanatska djelatnost, ako to priroda djelatnosti dopušta (ugostiteljska djelatnost, djelatnost prometa robe i sl.), mogu se obavljati i u pokretnim objektima, koji se mogu premještati sa jednog mjesta na drugo (kiosk, radnja na automobilskoj šasiji, restoran ili bife na vodi i dr.).
Ako se djelatnost u objektima iz stava 1 ovog člana obavlja na teritoriji druge opštine, preduzetnik je dužan da podnese prijavu o obavljanju djelatnosti nadležnom organu lokalne uprave te opštine.

Član 19

Preduzetnik može promijeniti poslovne prostorije (preseljenjem u druge poslovne prostorije) na teritoriji iste opštine.
Promjena poslovnih prostorija upisuje se u registar.

Član 20

Preduzetnik može obavljati samo djelatnost koja je upisana u registar.
Preduzetnik može izmijeniti ili proširiti predmet poslovanja, što se upisuje u registar.

Član 21

Preduzetnik obavlja djelatnost u toku cijele godine.
Izuzetno od stava 1 ovog člana, preduzetnik može obavljati djelatnost i u određenom periodu u toku godine.

5. Zapošljavanje radnika

Član 22

Preduzetnik zapošljava radnike u skladu sa zakonom.
Radi obavljanja proizvodnje i pružanja usluga u skladu sa propisanim i utvrđenim standardima, preduzetnik je dužan da, u vršenju svoje djelatnosti, zapošljava odgovarajući stručni kadar koji ispunjava uslove koje propišu organi uprave nadležni za pojedine djelatnosti.

Član 23

Ne smatra se radnim odnosom, u smislu ovog zakona, rad učenika na praktičnoj obuci.

6. Privremena obustava poslovanja

Član 24

Preduzetnik može privremeno obustaviti poslovanje:
1) za vrijeme bolesti, odnosno nesposobnosti za rad,
2) za vrijeme korišćenja godišnjeg odmora u trajanju do 36 radnih dana,
3) za vrijeme vršenja većih popravki poslovne prostorije, odnosno sredstava rada kojima preduzetnik obavlja djelatnost najduže šest mjeseci u toku godine,
4) za vrijeme vojne obaveze ili vršenja po pozivu druge javne službe,
5) za vrijeme pritvora ili izdržavanja kazne zatvora u trajanju do šest mjeseci, odnosno zaštitne mjere zabrane obavljanja djelatnosti ili druge izrečene mjere zbog koje ne može da obavlja djelatnost dok ti razlozi traju,
6) po drugom osnovu u trajanju do 30 dana u toku godine.

Član 25

Rješenje o privremenoj obustavi poslovanja izdaje nadležni organ lokalne uprave na zahtjev preduzetnika, a dostavlja ga nadležnim organima uprave za inspekcijske poslove i poslove javnih prihoda.
Uz zahtjev za privremenu obustavu poslovanja dostavljaju se odgovarajući dokazi i predaje rješenje o upisu u registar, a kod javnog prevoza putnika i stvari u drumskom saobraćaju registarske tablice , odnosno za taksi vozilo natpis"TAXI".
Rješenje o privremenoj obustavi poslovanja ne mora se donijeti ako obustava ne traje duže od tri dana, s tim što je preduzetnik takvu obustavu poslovanja dužan prijaviti nadležnom organu lokalne uprave.
Privremena obustava poslovanja mora se objaviti na vidnom mjestu poslovne prostorije.

7. Prestanak obavljanja djelatnosti

Član 26

Obavljanje djelatnosti prestaje:
1) odjavom,
2) brisanjem iz registra, po službenoj dužnosti,
3) po sili zakona.

Član 27

Odjava obavljanja djelatnosti vrši se pismenim putem ili usmeno na zapisnik kod nadležnog organa lokalne uprave kod kojega je preduzetnik upisan u registar.
U odjavi se mora navesti dan prestanka obavljanja djelatnosti koji ne može prethoditi danu donošenja odjave.
Uz odjavu predaje se rješenje o upisu u registar preduzetnika.
Nadležni organ lokalne uprave na osnovu odjave donosi rješenje o brisanju iz registra preduzetnika.

Član 28

Nadležni organ lokalne uprave po službenoj dužnosti donijeće rješenje o brisanju iz registra preduzetnika:
1) ako se utvrdi da je upis u registar izvršen na osnovu lažnih isprava,
2) ako zasnuje radni odnos,
3) ako preduzetnik ne započne sa radom u roku koji je određen u rješenju o upisu u registar ili ako ne otpočne sa radom po isteku roka iz odobrenja o privremenoj obustavi poslovanja.
4) ako preduzetnik obustavi obavljanje djelatnosti duže od 30 dana bez odobrenja nadležnog organa lokalne uprave,
5) ako preduzetnik duže od 30 dana prestane da raspolaže poslovnom prostorijom, vozilom, plovnim objektom, odnosno drugim sredstvom rada kojim obavlja djelatnost,
6) ako nadležni sud časti predloži oduzimanje odobrenja zbog težih povreda dobrih poslovnih običaja,
7) ako preduzetnik ne otkloni utvrđene nedostatke u roku utvrđenom rješenjem nadležnog organa,
8) ako preduzetnik koji ne mora raspolagati poslovnom prostorijom, promijeni adresu stana i to ne prijavi nadležnom organu lokalne uprave.

Član 29

Brisanje iz registra preduzetnika vrši se po sili zakona:
1) smrću ili gubitkom poslovne sposobnosti, ako ovim zakonom nije drugačije određeno,
2) ako pravosnažnom sudskom presudom bude osuđen na kaznu zatvora duže od šest mjeseci, danom stupanja na izdržavanje kazne.

Član 30

Rješenje o brisanju iz registra preduzetnika donosi nadležni organ lokalne uprave.
Žalba protiv rješenja kojim se utvrđuje brisanje iz registra preduzetnika po sili zakona ne odlaže njegovo izvršenje.

Član 31

U slučaju smrti, odnosno trajnog gubitka poslovne sposobnosti preduzetnika, bračni drug ili maloljetna djeca mogu nastaviti obavljanje djelatnosti preko stručnog poslovođe koji ispunjava propisane uslove.
Zahtjev za obavljanje djelatnosti preko stručnog poslovođe bračni drug, odnosno staralac maloljetne djece može podnijeti najkasnije u roku od šest mjeseci od dana smrti, odnosno dana pravosnažnosti odluke kojom je utvrđena poslovna nesposobnost preduzetnika.

III- KAZNENE ODREDBE

Član 32

Novčanom kaznom od pedesetostrukog do dvjestostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj preduzetnik:
1) ako djelatnost obavlja suprotno odredbi člana 5 ovog zakona,
2) ako obavlja djelatnost bez upisa u registar preduzetnika (član 7),
3) ako promijeni poslovne prostorije bez upisa promjene u registar (član 19),
4) ako ne zaposli stručni kadar saglasno ovom zakonu i propisima donijetim na osnovu njega (član 22).
Za prekršaje iz stava 1 ovog člana, pored novčane kazne i oduzimanja imovinske koristi, izreći će se i zaštitna mjera zabrane vršenja djelatnosti u trajanju od šest mjeseci do jedne godine.
Za prekršaj iz stava 1 tačka 1 ovog člana pored novčane kazne i oduzimanja imovinske koristi izreći će se i zaštitna mjera oduzimanja sredstava sa kojima je prekršaj izvršen (vozilo i dr.).
Privremeno oduzimanje sredstava kojima je izvršen prekršaj vrše nadležni inspektori i radnici policije.

Član 33

Novčanom kaznom od tridesetostrukog do stostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj preduzetnik:
1) ako ne počne sa radom u roku određenom u rješenju o upisu u registar (član 13),
2) ako ne istakne firmu iznad ili pored poslovne prostorije (član 14),
3) ako privremeno obustavi poslovanje bez rješenja nadležnog organa (član 25).

Član 34

Novčanom kaznom od trostrukog do petostrukog iznosa minimalne zarade u Republici kazniće se za prekršaj odgovorno lice u organu lokalne uprave, ako u propisanom roku ne donese rješenje (član 11 stav 1).

Član 35

Novčanom kaznom do petostrukog iznosa minimalne zarade u Republici na licu mjesta može se kazniti preduzetnik za izvršeni prekršaj iz čl. 32 i 33 ovog zakona.

IV- OVLAŠĆENjA

Član 36

Ovlašćuju se republički organi uprave da donesu propise o uslovima u pogledu stručnog kadra za djelatnosti iz svoje nadležnosti (član 22).

Član 37

Ovlašćuje se nadležni republički organ uprave za poslove zanatstva da odredi jednostavne zanatske djelatnosti (član 9).

Član 38

Ovlašćuje se nadležni republički organ uprave za poslove poljoprivrede da odredi poljoprivredne djelatnosti manjeg obima (član 9).

Član 39

Ovlašćuje se nadležni republički organ uprave za poslove saobraćaja da odredi javni prevoz na moru, jezerima i rijekama manjim plovnim objektima.

Član 40

Ovlašćuje se nadležni republički organ uprave za poslove trgovine da odredi koji se proizvodi mogu prodavati na pijacama i drugim prodajnim mjestima i da bliže odredi način obavljanja te djelatnosti.

Član 41

Ovlašćuje se skupština opštine da odredi područja na kojima se djelatnost mora obavljati u toku cijele godine.

V- PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 42

Imaoci odobrenja koji su odobrenje dobili na osnovu dosadašnjih propisa, a ne ispunjavaju uslove za obavljanje djelatnosti po ovom zakonu, dužni su u roku od dva mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona, svoje poslovanje uskladiti sa odredbama ovog zakona.
Ako imaoci odobrenja ne postupe u skladu sa odredbom stava 1 ovog člana, nadležni organ lokalne uprave donijeće rješenje o prestanku važenja odobrenja.
Nadležni organ lokalne uprave, ako imaoci odobrenja postupe u skladu sa odredbama stava 1 ovog člana, izvršiće upis u registar preduzetnika.

Član 43

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o obavljanju privrednih djelatnosti ličnim radom i sredstvima u svojini građana ("Službeni list RCG", br. 17/89 i 23/89).

Član 44

Bliži propisi na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona donijeće se u roku od mjesec dana od dana njegovog stupanja na snagu.

Član 45

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Republike Crne Gore".