ZAKON

O ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI BILjA

(Objavljen u "Sl. listu RCG", br. 28 od 3. maja 2006, "Sl. listu Crne Gore", br. 28 od 10. juna 2011)

IOSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuju se zdravstvena zaštita bilja i biološke mjere za zaštitu bilja; mjere za sprječavanje unošenja i širenja štetnih organizama i mjere za suzbijanje štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i objektima pod nadzorom, kao i druga pitanja od značaja za zdravstvenu zaštitu bilja.

Član 2

Djelatnost zdravstvene zaštite bilja obuhvata:
1) zaštitu bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom od djelovanja štetnih organizama;
2) sprječavanje unošenja i širenja štetnih organizama i njihovo suzbijanje sprovođenjem fitosanitarnih mjera;
3) otkrivanje i determinaciju štetnih organizama;
4) obezbjeđivanje uslova za optimalnu proizvodnju i promet bilja;
5) prognozno-izvještajne poslove;
6) zaštitu životne sredine od posljedica djelovanja štetnih organizama;
7) prikupljanje, čuvanje i razmjenu podataka i informacija;
8) stalni nadzor nad biljem tokom vegetacije, biljnim proizvodima u skladištu i biljnim proizvodima tokom prevoza;
9) praćenje štetnih organizama, procjenu rizika, upravljanje rizicima od štetnih organizama i njihovo suzbijanje, kao i sprovođenje bioloških mjera zdravstvene zaštite bilja;
10) nadzor nad uništenjem i širenjem organizama štetnih za bilje i biljne proizvode;
11) nadzor pri izvozu pošiljki bilja i biljnih proizvoda za koje druge zemlje postavljaju posebne fitosanitarne zahtjeve;
12) posebni nadzor nad štetnim organizmima, naročito fitosanitarni pregled, praćenje zdravstvenog stanja bilja i sistematsko istraživanje;
13) pregled bilja i biljnih proizvoda na teritoriji Republike i izdavanje biljnih pasoša, fitosertifikata i drugih dokumenata;
14) sprovođenje fitosanitarnih mjera;
15) edukaciju i podizanje svijesti stanovništa o zdravstvenoj zaštiti bilja;
16) obavljanje drugih poslova propisanih ovim zakonom.

Član 3

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) bilje je živo bilje i njegovi djelovi, uključujući i sjeme:
a) živi djelovi bilja su:
- plodovi u botaničkom smislu, osim duboko zamrznutih;
- povrće, osim duboko zamrznutog;
- krtole, lukovice, gomolji, rizomi i drugi podzemni reproduktivni organi;
- rezano cvijeće;
- grane sa lišćem i iglicima;
- rezana stabla sa lišćem;
- listovi, lišće;
- kulture biljnih tkiva;
- živi polen;
- pupoljci, reznice i plemke;
- i svi ostali djelovi bilja u skladu sa zakonom;
b) sjeme, u botaničkom smislu, je sjeme namijenjeno sjetvi;
c) jestive gljive;
2) biljni proizvodi su proizvodi biljnog porijekla, neprerađeni ili jednostavno prerađeni, koji ne spadaju u bilje;
3) biljni pasoš je dokument kojim se potvrđuje da bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom, koji se premještaju na teritoriji Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Republika), ispunjavaju fitosanitarne uslove utvrđene ovim zakonom i propisima donešenim na osnovu ovog zakona;
4) bilje namjenjeno sadnji je:
- bilje koje je posađeno, s namjerom da ostane posađeno ili da bude presađeno nakon unošenja,
- bilje koje nije posađeno u trenutku unošenja, ali je namijenjeno sadnji nakon unošenja;
5) biološka zaštita bilja je suzbijanje štetnih organizama u poljoprivredi i šumarstvu primjenom živih prirodnih neprijatelja, antagonista ili konkurenata, njihovih produkata, kao i drugih organizama koji se mogu sami umnožavati;
6) držaoc bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom (u daljem tekstu: držaoc bilja) je fizičko ili pravno lice koje ih posjeduje ili se bavi proizvodnjom, preradom, obradom, skladištenjem, prodajom, distribucijom ili ih na drugi način koristi;
7) fitosanitarni sertifikat (u daljem tekstu: fitosertifikat) je uvjerenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja kojeg izdaje nadležni organ zemlje porijekla i prati pošiljku pri uvozu, izvozu ili tranzitu;
8) fitosertifikat za reeksport je uvjerenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja koje prati pošiljku bilja pri reeksportu, izdato od nadležnog organa zemlje izvoznice;
9) fltosanitarna mjera ili izjava je svaka mjera koja se sprovodi u cilju zdravstvene zaštite bilja od rizika prilikom unošenja, odnosno širenja štetnih organizama, kao i u cilju sprječavanja nastanka ili smanjivanja štete koju nanosi štetni organizam, preduzeta ili izrečena od organa uprave nadležnog za poslove zdravstvene zaštite bilja (u daljem tekstu: organ uprave), odnosno lica koja ovlasti organ uprave u vezi sa izdavanjem fitosertifikata ili fitosertifikata za reeksport;
10) fitosanitarni pregled je provjera isprava, identiteta i zdravstvenog stanja bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom, s namjerom da se utvrdi je li prisutan štetni organizam;
11) izvoz je iznošenje ili isporuka pošiljke bilja sa teritorije Republike u drugu državu;
12) mjesto proizvodnje je zemljište ili grupa zemljišta koja su pojedinačna proizvodna jedinica sa svim pripadajućim objektima, mašinama i opremom;
13) objekti pod nadzorom su zemljišta, skladišta, objekti za preradu, ambalaža, transportna sredstva, kontejneri, zemlja ili bilo koja druga podloga u ili na kojima se biljke gaje ili drugi organizmi, predmeti ili materijali koji mogu da sadrže ili prenose štetne organizme zbog kojih treba sprovesti fitosanitarne mjere;
14) premještanje je svako prenošenje ili prevoženje bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom van mjesta proizvodnje na teritoriji Republike;
15) procjena rizika od štetnih organizama je biološka, naučna i ekonomska ocjena dokaza da li neki štetni organizam treba staviti pod obaveznu kontrolu, kao i o obimu fitosanitarnih mjera koje će se preduzeti;
16) pošiljka je određena količina bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom koja se transportuje i koju prati fitosertifikat, druga isprava ili oznaka i može se sastojati od jedne ili više partija (lotova);
17) praćenje zdravstvenog stanja (monitoring) je proces trajne provjere fitosanitarnog stanja;
18) pošiljka bilja u tranzitu je pošiljka koja prolazi kroz Republiku, a ne uvozi se u Republiku i koja je predmet primjene zvanične procedure kojom se dokazuje da je ona izolovana, da nije podijeljena, pomiješana ili kombinovana sa drugim pošiljkama, niti prepakovana;
19) pošiljka bilja za reeksport je pošiljka bilja koja je uvezena u Republiku, a potom izvezena bez izlaganja ili kontaminacije štetnim organizmima, koja se može skladištiti, dijeliti, kombinovati sa drugim pošiljkama ili prepakovati;
20) stalni nadzor je postupak prikupljanja i bilježenja podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama, na osnovu fitosanitarnog pregleda, praćenja zdravstvenog stanja, sistematskog istraživanja iz raspoloživih izvora;
21) sadnja ili sjetva je svaki postupak smještanja bilja sa namjerom da se osigura njegov kasniji rast, razmnožavanje i umnožavanje;
22) štetni organizam je vrsta, soj ili biotip biljaka, životinja i drugih patogenih organizama koji su štetni za bilje i biljne proizvode;
23)