ZAKON

O ZAŠTITI NA RADU

(Objavljen u "Sl. listu RCG", br. 79 od 23. decembra 2004, "Sl. listu CG", br. 26 od 7. maja 2010, 40/11)

IOPŠTE ODREDBE

Sadržaj zakona

Član 1

Zaštita na radu, primjenom savremenih tehničko-tehnoloških, organizacionih, zdravstvenih, socijalnih i drugih mjera i sredstava zaštite na radu, obezbjeđuje se i sprovodi u skladu sa ovim zakonom, drugim propisima, aktima Evropske unije i međunarodnim konvencijama.

Javni interes

Član 2

Zaštita na radu je djelatnost od javnog interesa.
Javni interes u oblasti zaštite na radu ostvaruje se na način i pod uslovima propisanim zakonom.

Obveznici

Član 3

Zaštitu na radu obezbjeđuju i sprovode sva domaća i strana pravna i fizička lica koja su registrovana kod nadležnog organa i obavljaju privredne i druge djelatnosti na teritoriji Crne Gore.

Primjena

Član 4

Odredbe ovog zakona primjenjuju se na sve zaposlene koji rade na teritoriji Crne Gore kod domaćih i stranih pravnih i fizičkih lica, državnim organima, organima državne uprave, odnosno jedinicama lokalne samouprave, zaposlene koji su upućeni na rad u inostranstvo, ako su propisima zemlje prijema predviđene nepovoljnije mjere zaštite na radu od onih koje su predviđene ovim zakonom, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno.
Odredbe ovog zakona primjenjuju se i na:
1) učenike i studente kada se nalaze na obaveznom proizvodnom radu, profesionalnoj praksi ili praktičnoj nastavi (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije i dr.);
2) lica koja se nalaze na stručnom osposobljavanju, prekvalifikaciji ili dokvalifikaciji;
3) lica na profesionalnoj rehabilitaciji;
4) lica koja su za vrijeme izdržavanja kazne zatvora obavezna da obavljaju određene poslove;
5) lica na dobrovoljnim i javnim radovima organizovanim u opštem interesu, radnim akcijama i takmičenjima;
6) lica koja Su na volonterskom radu.
Zaštitu na radu obezbjeđuju:
- licima iz stava 2 tač. 1, 3 i 6 ovog člana - poslodavac;
- licima iz stava 2 tačka 2 ovog člana - subjekat kod kojeg se obavlja stručno osposobljavanje, prekvalifikacija i dokvalifikacija;
- licima iz stava 2 tačka 4 ovog člana - Zavod za izvršenje krivičnih sankcija;
- licima iz stava 2 tačka 5 ovog člana - organizator radova, akcija i takmičenja.
Odredbe ovog zakona ne primjenjuju se na lica za koje je, saglasno zakonu, poslodavac organizovao rad kod kuće, odnosno sa kojima je zaključen ugovor o radu za obavljanje poslova u domaćinstvu".
Na kraju stava 2 briše se tačka i dodaju riječi: "i lica iz stava 2 ovog člana.
Mjere koje se odnose na zaštitu na radu ne mogu proizvesti nikakve troškove za zaposlene.

Značenje izraza

Član 5

Pojedini izrazi u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
- zaposleni je lice koje je zasnovalo radni odnos, odnosno zaključilo ugovor o radu ili posebnu vrstu ugovora o radu sa poslodavcem;
- poslodavac je domaće ili strano pravno ili fizičko lice koje za zaposlene sprovodi mjere zaštite na radu u skladu sa ovim zakonom;
- zaštita na radu podrazumijeva obezbjeđivanje uslova na radu koji ne dovode do povreda na radu, profesionalnih oboljenja i bolesti u vezi sa radom i koji stvaraju pretpostavke za punu fizičku, psihičku i socijalnu bezbjednost zaposlenih;
- preventivne mjere su mjere koje se preduzimaju ili planiraju na svim nivoima rada kod poslodavca, radi sprječavanja povređivanja ili oštećenja zdravlja zaposlenih;
- radno mjesto je prostor namijenjen za obavljanje rada koji se nalazi u prostorijama poslodavca, kao i na privremenim i pokretnim radilištima, odnosno objektima, uređajima, saobraćajnim sredstvima i sl. i obuhvata sva mjesta na kojima je potrebno da budu zaposleni ili da dođu do njih zbog obavljanja svog posla i koji je pod neposrednom ili posrednom kontrolom poslodavca;
- radno mjesto sa povećanim rizikom je radno mjesto utvrđeno aktom o procjeni rizika, na kome, i pored potpuno ili djelimično primijenjenih mjera u skladu sa ovim zakonom, postoje takvi rizici koji mogu da ugroze bezbjednost i zdravlje zaposlenih;
- radna sredina je prostor u kojem se obavlja rad i uključuje radna mjesta, radne uslove, radne postupke, odnose u procesu rada i druge uticaje spoljašnje sredine;
- objekat je prostorna, funkcionalna, konstruktivna, arhitektonska, estetska i biotehnička cjelina sa svim instalacijama, postrojenjima i opremom, odnosno same instalacije, postrojenja i oprema koja se ugrađuje u objekat ili samostalno izvodi (zgrade svih vrsta, saobraćajni, vodoprivredni i energetski objekti, unutrašnja i spoljna mreža i instalacije, objekti komunalne infrastrukture, industrijski, poljoprivredni i drugi objekti namijenjeni za radne i pomoćne prostorije);
- sredstvo za rad je svako postrojenje, mašina, instalacija, alat i drugo oruđe za rad koje se koristi u procesu rada;
- opasnim i štetnim materijama smatraju se eksplozivne, zapaljive, oksidirajuće, otrovne, gadne, zarazne, korozivne, kancerogene i radioaktivne materije utvrđene standardima i drugim propisima, a koje se proizvode, koriste ili skladište u procesu rada, kao i materije koje sadrže te supstance i mogu da budu opasne po život i zdravlje zaposlenih;
- rizik je vjerovatnoća da opasnost može prouzrokovati povredu, oboljenje ili oštećenje zdravlja zaposlenog;
- akt o procjeni rizika je akt koji sadrži opis procesa rada sa procjenom (ocjenom) rizika od povreda ili oštećenja zdravlja na radnom mjestu i kojim se utvrđuju mjere za otklanjanje ili smanjivanje rizika u cilju poboljšanja bezbjednosti i zaštite zdravlja na radu;
- procjena rizika je sistematsko evidentiranje i procjenjivanje svih faktora u procesu rada sa ciljem da se utvrde mogući uzroci nastanka povreda na radu, oboljenja ili oštećenja zdravlja u vezi sa radom i utvrđivanje mogućnosti, odnosno načina sprječavanja, otklanjanja ili smanjenja rizika;
- stručno lice je lice koje ima propisanu školsku spremu i položen stručni ispit za poslove zaštite na radu u odgovarajućoj djelatnosti, a koje poslodavac odredi u pisanoj formi;
- organizatori procesa rada su zaposleni koji obavljaju poslove po nalogu poslodavaca, a koji rukovode djelovima procesa rada;
- ovlašćena organizacija je pravno ili fizičko lice koje ima ovlašćenje za obavljanje stručnih poslova iz zaštite na radu izdato u skladu sa ovim zakonom;
- ovlašćeni ljekar je ljekar koji ima licencu za obavljanje poslova zaštite zdravlja zaposlenih, a koga poslodavcu u pisanoj formi odredi za obavljanje stručnih poslova zdravstvene zaštite zaposlenih.

IIPREVENTIVNE MJERE

Osnovni principi

Član 6

Preventivne mjere u ostvarivanju zaštite na radu obezbjeđuju se primjenom savremenih tehničkih, ergonomskih, zdravstvenih (medicinskih), obrazovnih, socijalnih, organizacionih i drugih mjera i sredstava za otklanjanje rizika od povređivanja i oštećenja zdravlja zaposlenih ili njihovog svođenja na najmanju moguću mjeru, u postupku:
1) projektovanja, izgradnje, korišćenja i održavanja objekata namijenjenih za radne i pomoćne prostorije, kao i objekata namijenjenih za rad na otvorenom prostoru, u cilju bezbjednog odvijanja procesa rada;
2) projektovanja, izgradnje, korišćenja i održavanja tehnoloških procesa rada sa svim pripadajućim sredstvima za rad, u cilju bezbjednog rada zaposlenih i usklađivanja hemijskih, fizičkih i bioloških štetnosti, mikroklime i osvjetljenja na radnim