ZAKON

O PREVOZU OPASNIH MATERIJA

(Objavljen u "Sl. listu CG", br. 5 od 23. januara 2008, 40/11)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet uređenja

Član 1

Ovim zakonom uređuju se uslovi pod kojima se vrši prevoz opasnih materija i radnje koje su u vezi s tim prevozom (pripremanje materije za prevoz, utovar i istovar i usputne manipulacije), kao i nadzor nad sprovođenjem ovog zakona.

Vrste opasnih materija

Član 2

Opasne materije, u smislu ovog zakona, su:
Klase 1a - Eksplozivne materije;
Klase 1b - Predmeti punjeni eksplozivnim materijama;
Klase 1c - Sredstva za paljenje, vatrometni predmeti i drugi predmeti;
Klase 2 - Zbijeni gasovi, gasovi pretvoreni u tečnost i gasovi rastvoreni pod pritiskom;
Klase 3 - Zapaljive tečnosti;
Klase 4.1 - Zapaljive čvrste materije;
Klase 4.2 - Materije sklone samopaljenju;
Klase 4.3 - Materije koje u dodiru sa vodom razvijaju zapaljive gasove;
Klase 5.1 - Oksidirajuće materije;
Klase 5.2 - Organski peroksidi;
Klase 6.1 - Otrovi;
Klase 6.2 - Gadne i zarazne materije;
Klase 7 - Radioaktivne materije;
Klase 8 - Korozivne (nagrizajuće) materije;
Klase 9 - Ostale opasne materije.

Definicije opasnih materija

Član 3

Eksplozivne materije, predmeti punjeni eksplozivnim materijama, sredstva za paljenje, vatrometni predmeti i drugi predmeti (u daljem tekstu: eksplozivne materije) su čvrste i tečne hemijske materije koje imaju osobinu da, pod pogodnim spoljnim dejstvom (udar ili trenje), eksplozivnim hemijskim razlaganjem oslobađaju energiju u obliku toplote ili gasova.
Zbijeni gasovi, gasovi pretvoreni u tečnost i gasovi rastvoreni pod pritiskom (u daljem tekstu: gasovi) su materije koje imaju kritičnu temperaturu nižu od 50 stepenCS ili na 50 stepenCS pritisak pare viši od 300 kPa (3 bar).
Zapaljive tečnosti su tečnosti ili smješe tečnosti koje na temperaturi od 50 0S imaju pritisak pare niži od 300 kPa (3 bar), a tačku paljenja nižu od 100 stepenC.
Zapaljive čvrste materije su čvrste materije koje, kad su u suvom stanju, mogu lako da se zapale u dodiru sa plamenom ili varnicom (sumpor, celuloid, nitroceluloza, crveni fosfor i dr.), ali nijesu sklone samopaljenju.
Materije sklone samopaljenju su materije koje se pale u dodiru sa vazduhom ili vodom bez posredstva drugih materija (bijeli i žuti fosfor, cinkovi alkili, otpaci, nitrocelulozni filmovi, sirovi pamuk, upotrijebljene krpe i dr.).
Materije koje u dodiru sa vodom razvijaju zapaljive gasove su materije koje u dodiru sa vodom razvijaju gasove koji se pale u dodiru sa plamenom i varnicom (natrijum, kalijum, kalcijum, kalcijum-karbid, alkalni silicidi i dr.).
Oksidirajuće materije su materije koje se u dodiru sa drugim materijama razlažu i pri tom mogu prouzrokovati vatru (hloridi, perflorati, vodeni rastvor vodonik-superoksida, peroksidi alkalnih metala i njihove smješe i dr.).
Organski peroksidi su organske materije sa višim stepenom oksidacije koje mogu da izazovu štetne posljedice po zdravlje ili život ljudi ili oštećenje materijalnih dobara, a manje su osjetljive na eksploziju od dinitrobenzola u dodiru sa plamenom ili na udar, odnosno trenje.
Otrovi su supstancije sintetičkog, biološkog ili prirodnog porijekla i preparati proizvedeni od tih supstancija koji, uneseni u organizam ili u dodiru sa organizmom, mogu ugroziti život ili zdravlje ljudi ili štetno djelovati na životnu sredinu.
Gadne i zarazne materije su supstancije koje šire neprijatan miris ili sadrže mikroorganizme ili njihove toksine za koje se zna da mogu izazvati zarazna oboljenja kod ljudi i životinja (svježa nesoljena ili usoljena koža, otpaci, iznutrice, žlijezde, fekalije i dr.).
Radioaktivne materije su materije čija specifična aktivnost prelazi 74 bekerela (0,02 mikrokirija) po gramu.
Korozivne (nagrizajuće) materije su materije koje u dodiru sa drugim materijama i živim organizmima izazivaju njihovo oštećenje ili uništenje (sumporna kisjelina, azotna kisjelina, brom, mravlja kisjelina, natrijum-hloroksid i dr.).
Ostale opasne materije su supstancije koje za vrijeme prevoza predstavljaju opasnost, a koje se ne mogu svrstati u klase od 1 do 8 (azbest, suvi led, magnetni materijali i sl.).
Opasnim materijama smatraju se i sirovine od kojih se proizvode opasne materije i otpad - ako imaju osobine tih materija.

Preventivne i zaštitne mjere

Član 4

Privredna društva, druga pravna lica, preduzetnici i fizička lica koji vrše prevoz opasnih materija i druge radnje u vezi s tim prevozom ili predaju na prevoz opasne materije, kao i fizička lica koja upravljaju prevoznim sredstvom kojim se prevoze opasne materije ili u toku prevoza neposredno rukuju ili na drugi način dolaze u dodir sa takvim materijama dužni su da preduzimaju preventivne i zaštitne mjere kojima se obezbjeđuje zaštita života i zdravlja ljudi, životne sredine ili materijalnih dobara, odnosno bezbjednost saobraćaja.
Ako opasna materija ima i osobine druge opasne materije koja spada u klasu 2, a te osobine mogu ugroziti život i zdravlje ljudi, životnu sredinu ili materijalna dobra, privredno društvo, drugo pravno lice i preduzetnik koji vrši prevoz opasne materije ili druge radnje u vezi s tim prevozom (u daljem tekstu: prevoznik), kao i fizičko lice koje u toku prevoza rukuje ili na drugi način dolazi u dodir sa takvim materijama, dužni su da preduzimaju preventivne i zaštitne mjere za sprječavanje i takvih opasnosti.
Ako materija iz stava 2 ovog člana ima jednu ili više osobina zbog kojih se može svrstati u opasne materije za čiji prevoz je potrebno posebno odobrenje, takva materija se može prevoziti samo uz odobrenje nadležnog organa državne uprave određenog ovim zakonom, bez obzira na to kako je klasifikovana.

Novootkrivene opasne materije

Član 5

Novootkrivene opasne materije mogu da se prevoze ako ispunjavaju uslove koji su prethodno naučnim ispitivanjem utvrđeni kao uslovi koji obezbjeđuju punu sigurnost prilikog njihovog prevoza.

Rukovanje opasnim materijama

Član 6

Lice koje upravlja prevoznim sredstvom kojim se prevoze opasne materije mora biti stručno osposobljeno za rukovanje i prevoz opasnih materija u skladu sa zakonom i imati navršenih 21 godinu života.
Lica koja nijesu stručno osposobljena za rukovanje opasnim materijama mogu, ako su prethodno upoznata sa načinom rada, opasnostima i zaštitnim mjerama na radu, samo prenositi, utovarati, istovarati ili pretovarati opasne materije i to pod rukovodstvom i nadzorom stručno osposobljenog lica za rukovanje opasnim materijama.

Kontrola propisanih mjera i uslova prevoza

Član 7

Prevoznici su dužni da organizuju i trajno vrše kontrolu sprovođenja mjera i ispunjenosti uslova propisanih za prevoz opasnih materija i vršenja radnji u vezi s tim prevozom u skladu sa odredbama ovog zakona, propisa donesenih na osnovu ovog zakona i međunarodnim ugovorima o prevozu opasnih materija u pojedinim granama saobraćaja.

Shodna primjena međunarodnih ugovora i pravila opšteg upravnog postupka

Član 8

Na pitanja u vezi zajedničkog pakovanja, zabrane zajedničkog prevoza u istom prevoznom sredstvu, odnosno istom prostoru za smještaj tovara i isključenja iz prevoza opasnih materija u unutrašnjem saobraćaju, shodno se primjenjuju odredbe međunarodnih ugovora koje se odnose na prevoz opasnih materija u pojedinim granama saobraćaja.
Na postupke koji su predmet ovog zakona primjenjuju se odredbe zakona kojim je uređen opšti upravni postupak, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Osiguranje za slučaj štete trećim licima

Član 9

Vlasnik opasne materije je dužan da osigura opasnu materiju za slučaj štete pričinjene trećim licima usljed smrti, povrede tijela ili zdravlja, oštećenja ili uništenja stvari ili zagađivanja životne sredine u toku prevoza.
Odredba stava 1 ovog člana ne primjenjuje se na male količine opasnih materija iz člana 52 stav 2 i člana 72 stav 3 ovog zakona.

Izuzeće

Član 10

Odredbe ovog zakona ne odnose se na prevoz opasnih materija prevoznim sredstvima Vojske Crne Gore (u daljem tekstu: Vojska).
Prevoz opasnih materija prevoznim sredstvima Vojske vrši se u skladu sa posebnim propisima.
Odredbe ovog zakona ne odnose se ni na pogonsko gorivo u rezervoaru prevoznog sredstva, kao ni na druge opasne materije koje služe za pogon prevoznog sredstva smještene u za to određene sudove, koji čine cjelinu sa prevoznim sredstvom.

II. ZAJEDNIČKE MJERE BEZBJEDNOSTI ZA SVE OPASNE MATERIJE ILI ZA ODREĐENE VRSTE TIH MATERIJA

1. Pakovanje Ambalaža za pakovanje

Član 11

Ambalaža u kojoj se prevoze opasne materije mora da objezbjeđuje zaštitu života i zdravlja ljudi i životne sredine prilikom prevoza opasnih materija i rukovanja opasnim materijama.
Ambalaža u kojoj se prevoze opasne materije mora da bude zatvorena i nepropustljiva, tako da pri prevozu sprječava gubitak ili prosipanje sadržaja.
Ambalaža,