ZAKON

O POLjOPRIVREDI I RURALNOM RAZVOJU

(Objavljen u "Sl. listu CG", br. 56 od 14. avgusta 2009, 18/11, 40/11)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet zakona

Član 1

Ovim zakonom uređuju se: razvoj poljoprivrede i ruralnih područja, ciljevi i mjere agrarne politike, podsticaji u poljoprivredi i uslovi za njihovo ostvarivanje, prava i obaveze korisnika podsticaja, dopunske djelatnosti u poljoprivredi, organizovanje u poljoprivredi, kao i druga pitanja od značaja za razvoj poljoprivrede i ruralnih područja.

Definicije

Član 2

(1) Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) poljoprivreda je privredna djelatnost koja obuhvata biljnu i stočarsku proizvodnju i sa njima povezane uslužne djelatnosti, u skladu sa propisima kojima je uređena klasifikacija djelatnosti i registar jedinica razvrstavanja;
2) poljoprivredno gazdinstvo je organizaciono i poslovno zaokružena privredna cjelina koja obuhvata jednu ili više proizvodnih jedinica, bavi se poljoprivrednom djelatnošću, ima jedinstveno upravljanje, ime ili firmu, odnosno adresu ili sjedište i organizovana je u jednom od sljedećih oblika:
a) privredno društvo, odnosno drugo pravno lice ili preduzetnik;
b) porodično poljoprivredno gazdinstvo;
c) proizvođačka organizacija;
d) obrazovna ili naučnoistraživačka ustanova koja se bavi i poljoprivrednom djelatnošću;
3) proizvodna jedinica je prostorno određena privredna jedinica na kojoj se obavlja poljoprivredna djelatnost;
4) porodično poljoprivredno gazdinstvo je poljoprivredno gazdinstvo na kojem poljoprivrednik sam ili zajedno sa članovima svog domaćinstva obavlja poljoprivrednu djelatnost;
5) poljoprivrednik je fizičko lice koje se bavi poljoprivredom samo ili kao član porodičnog poljoprivrednog gazdinstva;
6) nosilac poljoprivrednog gazdinstva je privredno društvo, drugo pravno lice, preduzetnik ili poljoprivrednik, koji je upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava;
7) jedinstveni identifikacioni broj poljoprivrednih gazdinstava (u daljem tekstu: IDVR) je osnov za vođenje jedinstvenog Registra poljoprivrednih gazdinstava i njihovo povezivanje sa drugim registrima;
8) poljoprivredni proizvod je proizvod biljnog ili životinjskog porijekla dobijen iz primarne poljoprivredne proizvodnje i proizvod podvrgnut jednostavnoj fizičkoj obradi;
9) primarna poljoprivredna proizvodnja je proizvodnja i uzgoj primarnih poljoprivrednih proizvoda biljnog ili životinjskog porijekla, uključujući žetvu i berbu plodova, mužu i uzgoj životinja, lov i ribolov i sakupljanje samoniklih plodova i biljaka iz prirode, koja obuhvata i rukovanje, transport i skladištenje primarnih proizvoda na mjestu proizvodnje, koja za rezultat ima isključivo proizvod koji nije podvrgnut tehnološkim postupcima nakon žetve, sakupljanja plodova ili ulova, osim jednostavne fizičke obrade;
10) prerada poljoprivrednih proizvoda je proces kojim se mijenja primarni proizvod primjenom određenih fizičkih i hemijskih postupaka;
11) hrana je supstanca ili proizvod koji je namijenjen za ishranu ljudi, prerađen, djelimično prerađen, ili neprerađen uključujući vodu za piće i vodu koja se koristi u postupku pripreme hrane, koja može biti biljnog porijekla, životinjskog porijekla i kombinovana hrana;
(2) Svi izrazi koji se, u ovom zakonu, koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.

II. PLANIRANjE RAZVOJA POLjOPRIVREDE I RURALNIH PODRUČJA

Ciljevi agrarne politike

Član 3

Osnovni ciljevi razvoja poljoprivrede i ruralnih područja (u daljem tekstu: agrarna politika) su:
1) gazdovanje poljoprivrednim resursima na dugoročno održiv način uz očuvanje životne sredine;
2) obezbjeđivanje stabilne ponude bezbjedne hrane, prihvatljive u pogledu kvaliteta i cijena;
3) unaprjeđivanje životnog standarda seoskog stanovništva i ukupnog ruralnog razvoja, uz očuvanje tradicionalnih vrijednosti;
4) jačanje konkurentnosti proizvođača hrane.

Strategija proizvodnje hrane i razvoja ruralnih područja

Član 4

(1) Strategijom proizvodnje hrane i razvoja ruralnih područja (u daljem tekstu: Strategija) utvrđuju se dugoročni pravci razvoja poljoprivrede i ruralnih područja, odnosno agrarne politike.
(2) Strategiju donosi Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada), na period od 10 godina.

Nacionalni program proizvodnje hrane i razvoja ruralnih područja

Član 5

(1) Agrarna politika utvrđena Strategijom sprovodi se na osnovu Nacionalnog programa proizvodnje hrane i razvoja ruralnih područja (u daljem tekstu: Nacionalni program).
(2) Nacionalni program sadrži: srednjoročne i kratkoročne ciljeve razvoja agrarne politike, vrste mjera i programa, očekivane rezultate, kao i okvirni iznos i izvore finansijskih sredstava neophodnih za sprovođenje mjera agrarne politike.
(3) Nacionalni program iz stava 1 ovog člana donosi Vlada, na period od pet godina.
(4) Nacionalni program objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore".

Sprovođenje mjera agrarne politike

Član 6

(1) Uslovi, način i dinamika sprovođenja mjera agrarne politike utvrđenih Strategijom i Nacionalnim programom, do početka fiskalne godine, bliže se uređuju propisom Vlade (u daljem tekstu: Agrobudžet).
(2) Agrobudžet sadrži, naročito:
- planirana sredstva po pojedinim mjerama agrarne politike;
- uslove i kriterijume za korišćenje podsticajnih mjera utvrđenih ovim zakonom;
- način kontrole u sprovođenju mjera agrarne politike;
- način praćenja i ocjenjivanja efekata mjera agrarne politike;
- način i postupak dodjeljivanja sredstava podsticaja;
- mjere za otklanjanje utvrđenih nepravilnosti u korišćenju sredstava podsticaja.
(3) Agrobudžet se objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".

Izvještaj o realizaciji Nacionalnog programa i Agrobudžeta

Član 7

(1) Godišnji izvještaj o realizaciji Nacionalnog programa i Agrobudžeta ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) dostavlja Vladi na usvajanje, do 31. marta tekuće za prethodnu godinu.
(2) Izvješaj iz stava 1 ovog člana sadrži i ocjenu efekata agrarne politike za godinu za koju se odnosi.

III. MJERE AGRARNE POLITIKE

Član 8

(1) Mjere agrarne politike utvrđuju se radi ostvarivanja ciljeva iz člana 3 ovog zakona.
(2) Mjere agrarne politike obuhvataju, naročito:
a) tržišno-cjenovnu politiku;
b) politiku ruralnog razvoja;
c) poslove od javnog interesa;
d) socijalne transfere porodičnim poljoprivrednim gazdinstvima.

A. TRŽIŠNO-CJENOVNA POLITIKA

Član 9

(1) Tržišno-cjenovna politika ostvaruje se sprovođenjem:
1) mjera za stabilizaciju tržišta;
2) direktnih plaćanja poljoprivrednim gazdinstvima;
(2) U cilju očuvanja jedinstva tržišta i ravnopravnosti proizvođača, mjere tržišno-cjenovne politike sprovode se na nacionalnom nivou.

1. Mjere za stabilizaciju tržišta

Član 10

(1) Mjere za stabilizaciju tržišta odnose se na:
- spoljnotrgovinski promet;
- interventne mjere u unutrašnjem prometu.
(2) U slučaju prekomjernog uvoza ili izvoza poljoprivrednih poizvoda, identifikovanog dampinga ili uvoza poizvoda u Crnu Goru za koje su zemlje izvoznice koristile izvozne subvencije ili postojanja opasnosti da dođe do ozbiljnog narušavanja tržišta poljoprivrednih proizvoda, čime se ugrožavaju postavljeni ciljevi agrarne politike, Vlada može uvesti zaštitne mjere u spoljnotrgovinskom prometu poljoprivrednih proizvoda, u skladu sa zaključenim ugovorima i propisima kojima je uređena spoljna trgovina.
(3) Radi realizacije ciljeva agrarne politike iz člana 3 ovog zakona Vlada može da primjenjuje interventne mjere kupovine i prodaje, pomoći skladištenju i povlačenju sa tržišta određenih poljoprivrednih proizvoda.

2. Direktna plaćanja poljoprivrednim gazdinstvima

Član 11

(1) Direktna plaćanja poljoprivrednim gazdinstvima su mjere kojima se neposredno utiče na dohodak poljoprivrednih gazdinstava ( u daljem tekstu: direktna plaćanja).
(2) Direktna plaćanja se mogu vršiti na osnovu sljedećih kriterijuma:
a) po hektaru poljoprivrednih površina;
b) po grlu stoke ili stočnoj jedinici;
c) po jedinici poljoprivrednih proizvoda; d) po jedinici inputa u poljoprivrednu proizvodnju.
(3) Direktna plaćanja se mogu, na osnovu utvrđenih kriterijuma i uslova, dodjeljivati i prerađivačima poljoprivrednih proizvoda.
(4) Bliži kriterijumi i uslovi za realizaciju mjera iz stava 1 ovog člana utvrđuju se Agrobudžetom.

B. POLITIKA RURALNOG RAZVOJA

Vrste mjera

Član 12

(1) Politika ruralnog razvoja ostvaruje se sprovođenjem sljedećih grupa mjera:
1) mjere za jačanje konkurentnosti proizvođača hrane;
2) mjere za održivo gazdovanje poljoprivrednim resursima;
3) mjere za poboljšanje kvaliteta života i širenje (diverzifikacija) ekonomskih aktivnosti u ruralnim područjima;
4) lider projekti za razvoj ruralnih područja.
(2) Uslovi i način sprovođenja mjera iz stava 1 tač. 1 do 4 ovog člana, u skladu sa Nacionalnim programom, utvrđuju se Agrobudžetom.