ZAKON

O PLATNOM PROMETU U ZEMLjI

(Objavljen u "Sl. listu CG", br. 61 od 13. oktobra 2008, 31/12)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet Zakona

Član 1

Ovim zakonom uređuje se obavljanje platnog prometa u zemlji, i to: transferi sredstava, poravnanja međubankarskih transfera, instrumenti elektronskog plaćanja, platni sistemi i vansudsko rješavanje sporova u platnom prometu.

Značenje izraza

Član 2

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) agent za poravnanje je institucija koja upravlja procesom poravnanja za sistem transfera;
2) bankarski dan je dio dana u kome je izvršna institucija otvorena za prijem, obradu i prenos naloga za izvršavanje transfera i drugih obavještenja koja se odnose na transfere;
3) datum valute je bankarski dan na koji se, prema instrukcijama inicijatora, izvršava transfer;
4) instrument elektronskog plaćanja je platni instrument koji omogućava njegovom imaocu da raspolaže elektronski registrovanim sredstvima i izvršava transfer putem elektronskih ili drugih tehničkih sredstava;
5) inicijator transfera (u daljem tekstu: inicijator) je lice koje izdaje nalog izvršnoj instituciji za izvršavanje transfera;
6) klijent je lice, uključujući banku, koje ima račun u banci ili lice koje nema račun, za kojeg banka obezbjeđuje usluge izvršavanja transfera;
7) kolateral su sredstva koja učesnik u platnom sistemu (u daljem tekstu: učesnik) zalaže radi obezbjeđenja kredita koji uzima za potrebe svoje likvidnosti, odnosno za potrebe ispunjenja obaveza koje proizilaze iz njegovog učešća u platnom sistemu;
8) korisnik je lice koje je konačni primalac sredstava u transferu;
9) kontrola platnih sistema je aktivnost Centralne banke usmjerena na sam sistem transfera, a ne na individualne učesnike, primarno namijenjena promovisanju sigurnog i efikasnog funkcionisanja platnog sistema;
10) operater platnog sistema je pravno lice koje je odgovorno za izvršavanje operacija platnog sistema, u skladu sa pravilima platnog sistema;
11) pokriće na računu za poravnanje su raspoloživa sredstva na računu za poravnanje učesnika kod Centralne banke;
12) pokriće na računu su raspoloživa sredstva za izvršavanje transfera na računu klijenta kod banke;
13) poravnanje međubankarskih transfera je oslobađanje učesnika njihovih međusobnih obaveza, vezanih za transfere koji se izvršavaju između dva ili više učesnika;
14) primalac instrumenta elektronskog plaćanja (u daljem tekstu: primalac) je lice koje, shodno ugovoru koji je zaključilo sa izdavaocem instrumenta elektronskog plaćanja, prihvata plaćanje instrumentom elektronskog plaćanja;

II. TRANSFERI SREDSTAVA Pojam transfera sredstava

Član 3

(1) Transfer sredstava (u daljem tekstu: transfer) je prenos novčanih sredstava koji izvršava, po nalogu inicijatora, izvršna institucija iz člana 4 ovog zakona.
(2) Uputnički transfer izvršen preko preduzeća poštanskog saobraćaja ne smatra se transferom u smislu ovog zakona.

Izvršna institucija

Član 4

Izvršne institucije, u smislu ovog zakona, su:
1) Centralna banka;
2) banka, filijala strane banke i drugo pravno lice koje od Centralne banke dobije dozvolu ili odobrenje za izvršavanje transfera.

Agent

Član 5

(1) Izvršna institucija, na osnovu ugovora, može pojedine poslove u izvršavanju transfera povjeriti agentu.
(2) Poslove iz stava 1 ovog člana agent obavlja u ime i za račun izvršne institucije, koja je odgovorna za sve postupke agenta i za svaki njegov propust u obavljanju tih poslova.
(3) Centralna banka bliže propisuje poslove, uslove i način obavljanja poslova iz stava 1 ovog člana.

Vrste transfera

Član 6

(1) Transfer može biti transfer odobrenja ili transfer zaduženja.
(2) Transfer odobrenja je transfer koji se vrši na osnovu naloga inicijatora za izvršavanje transfera izvršnoj instituciji da:
1) sa njegovog računa prenese sredstva na račun korisnika ili korisniku izvrši isplatu gotovine;
2) njegovu gotovinsku uplatu prenese na račun korisnika.
(3) Transfer zaduženja je transfer koji se vrši na osnovu naloga inicijatora izvršnoj instituciji da sredstva sa računa dužnika prenese na račun inicijatora ili mu izvrši isplatu gotovine, pri čemu je dužnik prethodno dao pisanu saglasnost za ovakav transfer.
(4) Transfer odobrenja i transfer zaduženja mogu biti unutarbankarski ili međubankarski.
(5) Unutarbankarski transfer je transfer kod kojeg se prenos sredstava obavlja unutar jedne izvršne institucije.
(6) Međubankarski transfer je transfer kod kojeg se prenos sredstava obavlja između dvije izvršne institucije u platnom sistemu.

Nalog za izvršavanje transfera

Član 7

(1) Nalog za izvršavanje transfera (u daljem tekstu: nalog) je instrukcija koju inicijator daje izvršnoj instituciji za izvršavanje transfera.
(2) Nalog može biti u pisanoj ili elektronskoj formi.
(3) Nalog se izdaje platnim instrumentima (kreditni nalog, debitni nalog, platne kartice).
(4) Centralna banka propisuje minimum elemenata kreditnog i debitnog naloga.

Uslovi za izvršavanje transfera

Član 8

(1) Uslovi za izvršavanje transfera su:
1) pravilno ispostavljen nalog inicijatora;
2) pokriće na računu na teret kojeg se izvršava nalog inicijatora, a u međubankarskom transferu i pokriće na računu za poravnanje izvršne institucije kod koje se transfer inicira;
3) pisana saglasnost dužnika kod transfera zaduženja;
4) dokumentacija koju zahtijeva izvršna institucija.
(2) Transfer se može izvršiti bez naloga inicijatora u slučaju:
1) izvršenja sa računa klijenta radi naplate novčanog potraživanja u skladu sa zakonom;
2) ispravke grešaka;
3) kada je zaduženje računa bez izdavanja naloga prethodno ugovoreno između klijenta i izvršne institucije.

Rokovi za izvršavanje transfera

Član 9

(1) U unutarbankarskom transferu odobrenja izvršna institucija je dužna da odobri račun korisnika, odnosno izvrši gotovinsku isplatu korisniku istog bankarskog dana kada je primila nalog inicijatora, odnosno na datum valute.
(2) U unutarbankarskom transferu zaduženja izvršna institucija je dužna da odobri račun korisnika, odnosno izvrši gotovinsku isplatu korisniku istog bankarskog dana kada je primila nalog inicijatora, odnosno na datum valute.
(3) U međubankarskom transferu odobrenja izvršna institucija inicijatora je dužna da prenese sredstva izvršnoj instituciji korisnika istog bankarskog dana kada je inicijator izdao nalog, odnosno na datum valute, a izvršna institucija korisnika da odobri račun korisnika, odnosno izvrši gotovinsku isplatu korisniku istog bankarskog dana kada je primila sredstva na svoj račun.
(4) U međubankarskom transferu zaduženja izvršna institucija dužnika je dužna da prenese sredstva izvršnoj instituciji inicijatora istog bankarskog dana kada je primila nalog inicijatora, odnosno na datum valute, a izvršna institucija inicijatora je dužna da odobri račun inicijatora istog bankarskog dana kada je primila sredstva na svoj račun.

Zabrana odbitka od iznosa transfera

Član 10

Izvršna institucija je dužna da izvrši transfer u punom iznosu koji je naznačen u nalogu, bez ikakvih odbitaka.

Račun za izvršavanje transfera

Član 11

(1) Račun za izvršavanje transfera (u daljem tekstu: račun) se otvara na osnovu ugovora, koji zaključuju izvršna institucija i klijent.
(2) Klijent može imati više računa kod jedne izvršne institucije i račune kod više izvršnih institucija.
(3) Račun se ukida pod uslovima utvrđenim zakonom ili drugim propisom, odnosno ugovorom iz stava 1 ovog člana.
(4) Račun klijenta koji je blokiran na osnovu odluke nadležnog organa ne može se ukinuti, ukoliko zakonom nije drukčije uređeno.
(5) Centralna banka propisuje strukturu računa i bliže uslove i način otvaranja i ukidanja računa.

Registri računa

Član 12

(1) Centralna banka vodi Centralni registar računa kao jedinstvenu informacionu bazu podataka o računima i njihovim vlasnicima.
(2) Podaci iz Centralnog registra računa su