ZAKON

O OSNOVNOM OBRAZOVANjU I VASPITANjU

(Objavljen u "Sl. listu RCG", br. 64 od 28. novembra 2002, 49/07, "Sl. listu Crne Gore", br. 45 od 4. avgusta 2010, 40/11, 39/13)

IOSNOVNE ODREDBE

Sadržaj zakona

Član 1

Osnovno obrazovanje i vaspitanje, kao dio jedinstvenog obrazovnog sistema, ostvaruje se na način i pod uslovima propisanim ovim zakonom.

Ciljevi obrazovanja

Član 2

Ciljevi osnovnog obrazovanja i vaspitanja su:
1) obezbjeđivanje osnovnog obrazovanja svim građanima;
2) razvoj kreativnih ličnosti;
3) postizanje međunarodno uporedivih standarda znanja i sticanja znanja za nastavak školovanja;
4) razvijanje kritičkog mišljenja, samostalnosti i zainteresovanosti za nova znanja;
5) osposobljavanje za samostalno rasuđivanje i učešće u društvenom životu;
6) sticanje opštih znanja koja omogućavaju samostalnu, efikasnu i kreativnu primjenu u praksi;
7) omogućavanje razvoja ličnosti učenika, u skladu sa njegovim sposobnostima i zakonitostima razvoja;
8) vaspitavanje za poštovanje nacionalnih vrijednosti istorije i kulture, kao i za uvažavanje kulturnih i ostalih osobenosti drugih naroda;
9) vaspitavanje za međusobnu toleranciju, poštovanje različitosti, saradnju sa drugima, poštovanje prava čovjeka i osnovnih sloboda, a time i razvijanje sposobnosti za život u demokratskom društvu;
10) usvajanje znanja o osnovnim zakonitostima razvoja prirode i društva i očuvanja zdravlja;
11) razvijanje demokratskih stavova, tolerancije i kooperacije (u školi i izvan nje) i poštovanja prava drugih;
12) formiranje i podsticanje zdravog načina života i odgovornog odnosa prema životnoj sredini;
13)razvijanje radnih sposobnosti učenika: marljivost, strpljenje, red, rad i disciplina;
14)razvijanje profesionalne orijentacije kod učenika.
Ciljevi osnovnog obrazovanja i vaspitanja ostvaruju se prema obrazovnom programu.

Ostvarivanje obrazovanja i vaspitanja

Član 3

Osnovno obrazovanje i vaspitanje ostvaruje se u osnovnoj školi, resursnom centru i obrazovnom centru (u daljem tekstu: škola).
Izuzetno od stava 1 ovog člana, roditelj, odnosno staratelj (u daljem tekstu: roditelj) može da organizuje osnovno obrazovanje i vaspitanje djeteta kod kuće u toku jednog polugodišta, odnosno jedne školske godine, u skladu sa ovim zakonom.

Osnovnoškolska obaveza

Član 4

Osnovno obrazovanje i vaspitanje je obavezno za svu djecu uzrasta od šest do 15 godina života.
Roditelj mora obezbijediti da njegovo dijete ispuni osnovnoškolsku obavezu iz stava 1 ovog člana.
Učenik je ispunio osnovnoškolsku obavezu nakon devet godina pohađanja škole.
Učenik koji u toku školske godine navrši 15 godina života ne može napustiti školu do kraja te školske godine.

Trajanje

Član 5

Osnovno obrazovanje i vaspitanje traje devet godina.

Status učenika

Član 6

Upisom u prvi razred škole dijete stiče status učenika.
Učenik završava osnovno obrazovanje i vaspitanje kada uspješno završi deveti razred.

Osnovno obrazovanje odraslih

Član 7

Osnovno obrazovanje i vaspitanje učenika starijih od 15 godina života ostvaruje se u skladu sa propisima koji uređuju oblast obrazovanja odraslih.

Osnovno umjetničko obrazovanje

Član 8

Uporedo sa sticanjem osnovnog obrazovanja i vaspitanja može se steći i osnovno umjetničko obrazovanje (muzičko, baletsko i dr.), pod uslovima i na način propisanim ovim zakonom.

Djeca sa posebnim obrazovnim potrebama

Član 9

Osnovno obrazovanje i vaspitanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama ostvaruje se u školi u skladu sa ovim zakonom i propisima koji uređuju tu oblast obrazovanja.

Nadareni učenici

Član 10

Obrazovanje nadarenih učenika izvodi se u skladu sa ovim zakonom, tako da im škola prilagodi metode i oblike rada i da im omogući uključivanje u dodatnu nastavu i druge oblike individualne i grupne pomoći, u skladu sa posebnim programom.

Pojmovnik

Član 11

Pojedini izrazi u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
- "djeca sa posebnim obrazovnim potrebama" su djeca sa smetnjama u razvoju (sa tjelesnom, mentalnom, senzornom smetnjom i s kombinovanim smetnjama) i djeca sa teškoćama u razvoju (djeca sa poremećajima u ponašanju; teškim hroničnim oboljenjima; dugotrajno bolesna djeca i druga djeca koja imaju poteškoće u učenju i druge teškoće uzrokovane emocionalnim, socijalnim, jezičkim i kulturološkim preprekama);
- "službeni jezik" je jezik koji je u službenoj upotrebi u Republici;
- "ciklus" obuhvata period u kojem se stiče obrazovanje u toku tri razreda, i to:
- prvi ciklus - prvi, drugi i treći razred;
- drugi ciklus - četvrti, pet i šesti razred;
- treći ciklus - sedmi, osmi i deveti razred;
- "nastavna godina" je period u kojem se izvodi redovna nastava;
- "školska godina" je period u kojem se ostvaruje redovna nastava i ostali oblici obrazovno-vaspitnog rada;
- "osnovnoškolska obaveza" podrazumijeva obavezu djece uzrasta od šest do 15 godina života da pohađaju osnovnu školu po javno važećem obrazovnom programu;
- "klasifikacioni period" je dio polugodišta (nastavne godine) u kojem se realizuje nastavni plan i program i mjere postignuća učenika;
- "norma časova nastavnika" podrazumijeva neposredno izvođenje nastave u okviru nedeljnog radnog vremena propisanog obrazovnim programom.

Upotreba rodno osjetljivog jezika

Član 11a

Svi izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.

IIORGANIZACIJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

Obrazovni program

Član 12

Osnovno obrazovanje i vaspitanje ostvaruje se na osnovu javno važećeg obrazovnog programa za osnovnu školu (u daljem tekstu: obrazovni program).
Obrazovni program obuhvata: obavezni dio, obavezne aktivnosti i prošireni dio.
Obavezni dio čine: obavezni predmeti i obavezni izborni predmeti.
Obavezne aktivnosti čine: nadgledano učenje, rad odjeljenske zajednice, dani kulture, sporta i tehnike.
Prošireni dio čine: slobodne aktivnosti i fakultativna nastava, pomoć djeci sa posebnim obrazovnim potrebama, dodatna i dopunska nastava.

Obavezni predmeti

Član 13

U školi se izučavaju obavezni predmeti koje utvrđuje organ državne uprave nadležan za poslove prosvjete (u daljem tekstu: Ministarstvo), na predlog Nacionalnog savjeta za obrazovanje (u daljem tekstu: Nacionalni savjet).

Izborni predmeti

Član 14

Škola je obavezna da za učenike trećeg ciklusa obezbijedi nastavu iz najmanje četiri obavezna izborna predmeta, u skladu sa obrazovnim programom.
Učenici biraju izborne predmete iz stava 1 ovog člana.
Listu obaveznih izbornih predmeta i njihov sadržaj donosi Ministarstvo, na predlog Nacionalnog savjeta.
Predlog za listu iz stava 3 ovog člana priprema Zavod za školstvo.

Dodatna i dopunska nastava

Član 15

Škola je dužna da u toku nastavne godine organizuje dopunsku nastavu za učenike koji zaostaju u savlađivanju nastavnog gradiva.
Učenicima koji imaju osnovnoškolsku obavezu, u skladu sa ovim zakonom, a koji se prvi put uključuju u nastavu i ne znaju ili nedovoljno poznaju jezik na kome se izvodi nastava, organizuje se dopunska nastava po posebnom javno važećem obrazovnom programu, tokom najviše jedne školske godine, kao posebna pomoć radi savladavanja jezika i bolje uključenosti u nastavu.
Ministarstvo određuje školu koja ima materijalne, prostorne, kadrovske i druge uslove za organizovanje nastave u smislu stava 2 ovog člana.
Škola organizuje dodatnu nastavu za učenike koji sa izuzetnim uspjehom savlađuju nastavne sadržaje i pokazuju posebno interesovanje za proširivanje i produbljivanje znanja iz određenih nastavno vaspitnih oblasti.

Prošireni program

Član 16

(Brisan)

Produženi boravak i jutarnje čuvanje

Član 17

Škola, u skladu sa svojim mogućnostima, organizuje produženi boravak za učenike.
U okviru produženog boravka učenicima se obezbjeđuje čuvanje u toku kojeg se odvijaju različite sportske i kulturno-umjetničke aktivnosti, učenje, izrada domaćih zadataka i izvršavanje drugih obaveza, u skladu sa pravilima škole.
Škola je obavezna da za učenike prvog razreda organizuje jutarnje čuvanje.

Fakultativna nastava

Član 18

Škola može organizovati fakultativnu nastavu iz pojedinih predmeta, u skladu sa ovim zakonom.
Fakultativna nastava je obavezna za sve učenike koji se za nju opredijele.
Ocjena iz fakultativne nastave se unosi u svjedočanstvo, ali ne utiče na opšti uspjeh učenika.

Vannastavne aktivnosti

Član 19

Škola razvija razne oblike slobodnih aktivnosti - vannastavne aktivnosti (sportske, kulturne, umjetničke i dr.).
Program slobodnih aktivnosti utvrđuje se godišnjim programom rada škole.

Odjeljenska zajednica

Član 20

Na časovima odjeljenske zajednice učenici, zajedno sa odjeljenskim starješinom, realiziju pojedine programe i aktivnosti i raspravljaju o pitanjima koja su od interesa za učenike i školu.

Godišnji plan rada

Član 21

Rad u školi u toku godine utvrđuje se godišnjim planom rada.
Godišnjim planom rada utvrđuje se: organizacija obrazovno-vaspitnog rada