ZAKON

O KULTURI

(Objavljen u "Sl. listu CG", br. 49 od 15. avgusta 2008)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet zakona

Član 1

Ovim zakonom utvrđuje se javni interes u kulturi i uređuju ustanove kulture, status i prava umjetnika i stručnjaka u kulturi, podsticaj i podrška razvoja kulture, finansiranje kulture i druga pitanja od značaja za kulturu.

Pojam kulture

Član 2

Kultura obuhvata kulturno i umjetničko stvaralaštvo i djelatnosti kojima se stvaraju, prezentuju, promovišu, štite i čuvaju kulturna dobra,umjetnička djela i druge duhovne tvorevine, stručni i naučno-istraživački rad u kulturi i usluge od neposrednog značaja za ostvarivanje kulturnog i umjetničkog stvaralaštva.
Kultura je od javnog interesa za Crnu Goru.

Načela ostvarivanja i razvoja kulture

Član 3

Kultura se ostvaruje i razvija na načelima:
1) slobode stvaralaštva i poštovanja prava na kulturu;
2) opredijeljenosti države i lokalne samouprave da podstiču i pomažu razvoj kulturnog i umjetničkog stvaralaštva i zaštitu i očuvanje kulturne baštine;
3) ravnopravnog očuvanja svih kulturnih identiteta i poštovanja kulturne različitosti;
4) izgradnje i unapređenja sistema kulture, u skladu sa međunarodnim standardima, a naročito standardima Evropske Unije;
5) uspostavljanja efikasnog, racionalnog i kreativnog upravljanja u kulturi;
6) transparentnog djelovanja u kulturi;
7) poštovanja i zaštite autorskog i srodnih prava;
8) demokratizacije kulturne politike i decentralizacije organizovanja i finansiranja kulture.

Posebni propisi

Član 4

Pojedine oblasti kulturnog i umjetničkog stvaralaštva i djelatnosti kulture uređuju se posebnim zakonima.

II. JAVNI INTERES U KULTURI

Poslovi od javnog interesa u kulturi

Član 5

Javni interes u kulturi predstavlja, naročito:
1) ravnomjeran razvoj kulture na cijeloj teritoriji Crne Gore;
2) institucionalno organizovanje i obavljanje djelatnosti kulture;
3) zaštita i očuvanje materijalne i nematerijalne kulturne baštine;
4) zaštita i očuvanje crnogorskog kulturnog stvaralaštva i kulturnih dobara izvan teritorije Crne Gore;
5) stvaranje uslova za ostvarivanje i razvoj svih oblasti kulturnog umjetničkog stvaralaštva;
6) međunarodna kulturna saradnja i prezentacija crnogorskog kulturnog i umjetničkog stvaralaštva i kulturne baštine;
7) naučna istraživanja i stručna usavršavanja u kulturi;
8) stvaranje uslova za podsticaj razvoja i afirmaciju talenata;
9) podsticanje donatorstva i sponzorstva u kulturi;
10) očuvanje izvornih i tradicionalnih kulturnih i etno-kulturnih osobenosti;
11) razvoj amaterskog kulturno-umjetničkog stvaralaštva;
12) razvoj kulturnog i umjetničkog stvaralaštva lica sa invaliditetom;
13) obezbjeđivanje prostornih i materijalnih uslova za rad umjetnika i stručnjaka u kulturi;
14) stvaranje uslova za razvoj kreativnih industrija;
15) druge poslove od javnog interesa, u skladu sa zakonom.

Ostvarivanje javnog interesa

Član 6

Ostvarivanje javnog interesa u kulturi obezbjeđuju Crna Gora i lokalna samouprava (u daljem tekstu: opština).
Način i mjere ostvarivanja javnog interesa utvrđuju se Nacionalnim programom razvoja kulture (u daljem tekstu: Nacionalni program) i programima razvoja kulture u opštinama (u daljem tekstu: opštinski program).

Nacionalni program

Član 7

Nacionalni program je strateški dokument, kojim se utvrđuju dugoročni ciljevi i prioriteti razvoja kulture i određuju organizacione, finansijske i administrativne mjere za njihovo ostvarivanje na teritoriji Crne Gore.
Nacionalni program sadrži, naročito:
1) ciljeve i prioritete razvoja kulture Crne Gore kao multinacionalne, multikulturalne i multikonfesionalne države;
2) standarde kulturnih potreba na državnom i lokalnom nivou i principe njihovog ostvarivanja;
3) osnovne preduslove ostvarivanja kulture i način njihovog obezbjeđivanja;
4) projekciju obnove, izgradnje i tehničko-tehnološkog opremanja objekata u kulturi;
5) način obezbjeđivanja visoko profesionalnog stručnog, naučno-istraživačkog, stvaralačkog i umjetničkog kadra;
6) metodologiju evaluacije svih nosilaca djelatnosti kulture;
7) način podsticaja i pomoći razvoja kulturnog i umjetničkog stvaralaštva i djelatnosti kulture;
8) aktivnosti na zaštiti i očuvanju kulturne baštine;
9) prioritete međunarodne kulturne saradnje;
10) planiranje kadrovskih potreba, edukacije i profesionalnog usavršavanja;
11) naučno-istraživački rad i kapitalne projekte u kulturi;
12) mjere za obezbjeđivanje uslova za rad umjetnika i stručnjaka u kulturi;
13) mjere za poboljšanje socijalnog položaja zaposlenih u kulturi, samostalnih umjetnika i samostalnih stručnjaka u kulturi;
14) projekciju budžetskih i vanbudžetskih sredstava za finansiranje kulture;
15) smjernice za izradu opštinskih programa;
16) principe saradnje i koordinaciju aktivnosti subjekata u kulturi;
17) principe ostvarivanja i razvoja saradnje sa subjektima iz drugih oblasti;
18) metodologiju i rokove za ostvarivanje Nacionalnog programa;
19) druge aktivnosti i mjere od značaja za ostvarivanje i razvoj kulture.
Za pojedine oblasti i djelatnosti kulture, u skladu sa zakonom, može se donijeti posebni nacionalni program razvoja.

Donošenje Nacionalnog programa

Član 8

Nacionalni program donosi Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada), na predlog organa državne uprave nadležnog za poslove kulture (u daljem tekstu: Ministarstvo), za period od pet godina.
Ministarstvo je dužno da u izradu Nacionalnog programa uključi predstavnike naučnih i stručnih institucija, strukovnih udruženja, sindikata i drugih subjekata iz oblasti kulture.
Ministarstvo, po potrebi, a najmanje jednom godišnje, obavještava Vladu o ostvarivanju Nacionalnog programa.

Nacionalni savjet za kulturu

Član 9

Za praćenje stanja u pojedinim oblastima i djelatnostima kulture i za predlaganje mjera unapređenja i razvoja kulture, Vlada, na predlog Ministarstva, obrazuje Nacionalni savjet za kulturu (u daljem tekstu: Nacionalni savjet).
Sastav, mandat, nadležnost i način rada Nacionalnog savjeta utvrđuju se aktom o obrazovanju savjeta.
Član Nacionalnog savjeta imenuje se iz reda umjetnika i stručnjaka u kulturi, visoke reputacije, iz zemlje i inostranstva.
Administrativno tehničke poslove i sredstva za rad Nacionalnog savjeta obezbjeđuje Ministarstvo.

Opštinski programi

Član 10

Opštinski program sadrži: dugoročne potrebe lokalnog stanovništva i subjekata iz oblasti kulture, razvojne prioritete, dinamiku realizacije i organizacione, finansijske i administrativne mjere za njegovo ostvarivanje.
Program iz stava 1 ovog člana donosi skupština opštine, u skladu sa Nacionalnim programom,za period od pet godina.
Predsjednik opštine, najmanje jednom godišnje, podnosi skupštini opštine izvještaj o ostvarivanju opštinskog programa.
Program i izvještaj iz st. 2 i 3 ovog člana dostavljaju se Ministarstvu.

Opštinski savjet za kulturu

Član 11

Predsjednik opštine imenuje savjet za kulturu kao stručno-savjetodavno tijelo.
Za člana savjeta iz stava 1 ovog člana imenuje se afirmisani umjetnik ili stručnjak u kulturi.

III. USTANOVE KULTURE

1. Zajedničke odredbe

Djelatnost ustanove

Član 12

Ustanova kulture (u daljem tekstu: ustanova) je neprofitna organizacija koja je osnovana za obavljanje djelatnosti kulture.
Pored djelatnosti kulture, ustanova može obavljati i drugu djelatnost koja je od značaja za ostvarivanje djelatnosti za koju je osnovana.

Status ustanove

Član 13

Ustanova je pravno lice koje samostalno obavlja djelatnost za koju je osnovana, na način i pod uslovima utvrđenim zakonom, aktom o osnivanju i statutom ustanove.

Osnivanje ustanove

Član 14

Ustanovu može osnovati država, opština, domaće i strano pravno ili fizičko lice (u daljem tekstu: osnivač).
Ustanova se osniva na neodređeno ili na određeno vrijeme.
Ako ustanovu osniva više subjekata iz stava 1 ovog člana, međusobna prava i obaveze osnivača uređuju se ugovorom.

Elaborat o osnivanju ustanove

Član 15

Osnivač ustanove je dužan da, prije donošenja akta o osnivanju ustanove, usvoji elaborat o opravdanosti osnivanja ustanove (u daljem tekstu: elaborat).
Elaborat sadrži, naročito:
1) ciljeve i zadatke radi kojih se ustanova osniva;
2) potrebe za obavljanjem djelatnosti ustanove;
3) program obavljanja djelatnosti ustanove;
4) namjere o obavljanju drugih djelatnosti;
5) način obezbjeđenja sredstava i drugih uslova za rad ustanove;
6) koncepciju razvoja ustanove.

Akt o osnivanju ustanove

Član 16

Osnivač donosi akt o osnivanju ustanove, koji sadrži:
1) naziv osnivača;
2) naziv i sjedište ustanove;
3) djelatnost ustanove;
4) iznos sredstava za osnivanje i početak rada ustanove i