Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na drugoj šednici drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 1. novembra 2011. godine, donijela je

ZAKON

O INVESTICIONIM FONDOVIMA

(Objavljen u "Sl. listu Crne Gore", br. 54 od 17. novembra 2011)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

Ovim zakonom uređuju se uslovi za osnivanje i poslovanje investicionih fondova i društava za upravljanje investicionim fondovima, uslovi za izdavanje i otkup investicionih jedinica investicionih fondova, transformacija fondova i druga pitanja od značaja za rad investicionih fondova.

Investicioni fond

Član 2

(1) Investicioni fond je društvo za kolektivno investiranje čiji je jedini cilj javno prikupljanje novčanih sredstava fizičkih i pravnih lica i ulaganje tih sredstava u hartije od vrijednosti i drugu imovinu na načelima disperzije rizika u skladu sa ovim zakonom.
(2) Investicioni fond se može organizovati kao zajednički fond, odnosno osnovati kao zatvoreni fond.
(3) Niko drugi osim investicionih fondova ne smije javno prikupljati novčana sredstva ni posredovati u prikupljanju, ni na drugi način obezbjeđivati uslove za prikupljanje novčanih sredstava u svrhe iz stava 1 ovog člana.
(4) Fondom iz stava 1 ovog člana ne smatraju se:
1) banke;
2) društva za osiguranje;
3) penzioni fondovi;
4) ostala pravna lica koja ulažu sopstvena sredstva;
5) članovi porodice koji zajednički ulažu;
6) druga lica koja su izuzeta zakonom ili međunarodnim ugovorima koje je Crna Gora potpisala ili kojima je pristupila.

Značenje izraza

Član 3

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) matična država društva za upravljanje je država u kojoj društvo za upravljanje ima sjedište;
2) matična država otvorenog fonda je država u kojoj je otvoreni fond dobio dozvolu za rad;
3) povezana lica su međusobno povezana pravna i fizička lica od kojih jedno lice neposredno ili posredno kontroliše jedno ili druga lica, odnosno ako:
- ima na osnovu neposrednog ili posrednog udjela u osnovnom kapitalu od najmanje 20%, ili najmanje 20% glasačkih prava na skupštini akcionara tog pravnog lica,
- ima pravo da imenuje većinu članova organa upravljanja (odbora direktora ili nadzornog odbora) i ako je akcionar ili član tog pravnog lica,
- je akcionar ili posjeduje 20% glasačkih prava ili na osnovu ugovora ostvaruje preovlađujući uticaj na vođenje poslova i/ili donošenje odluka tog pravnog lica,
- je zaključilo sporazum sa drugim akcionarima o zajedničkom djelovanju;
4) prenosive hartije od vrijednosti su:
- akcije u društvima i ostale hartije od vrijednosti ekvivalentne akcijama,
- obveznice i ostali oblici sekjuritizovanog duga (dužničke hartije od vrijednosti),
- i druge prenosive hartije od vrijednosti koje daju pravo sticanja prenosivih hartija od vrijednosti upisom ili zamjenom;
5) instrumenti tržišta novca su instrumenti kojima se uobičajeno trguje na tržištu novca koji su likvidni i koji imaju vrijednost koju je moguće u bilo koje vrijeme tačno odrediti;
6) kvalifikovano učešće je direktni ili indirektni udio u društvu za upravljanje, koji predstavlja 10% ili više kapitala ili glasačkih prava ili koji omogućava ostvarivanje značajnog uticaja na upravljanje društvom za upravljanje u kojem postoji takav udio;
7) filijala je mjesto poslovanja koje je dio društva za upravljanje, bez pravnog subjektiviteta i koje pruža usluge za koje je društvo za upravljanje dobilo dozvolu za rad;
8) investicione jedinice su udjeli u društvu osnovanom u skladu sa ugovorom (kao zajednički fondovi kojima upravljaju društva za upravljanje) ili u skladu sa statutom;
9) investitor je vlasnik investicionih jedinica zajedničkog fonda ili akcionar zatvorenog investicionog fonda;
10) fjučers je standardizovani ugovor između dvije ugovorene strane kojim se strane obavezuju da će razmijeniti specificiranu imovinu standardnog kvaliteta i količine po cijeni koju ugovaraju na početku perioda trajanja ugovora i sa isporukom u nekom određenom danu u budućnosti;
11) finansijski fjučers je fjučers ugovor čiji su predmet kratkoročne kamatne stope;
12) sekjuritizovani dug je operacija transformacije nekog duga ili bankarskog kredita u hartije od vrijednosti koje su emitovane na bazi tog duga ili kredita.

II. ZAJEDNIČKI FOND 1. Pojam zajedničkog fonda

Član 4

(1) Zajednički fond je svaka nepodijeljena imovina koju čine prenosive hartije od vrijednosti i/ili druga likvidna sredstva iz člana 25 stav 1 ovog zakona, ako:
- je organizovan i ukoliko se njime upravlja u skladu sa principom disperzije rizika za račun solidarnih vlasnika čija je odgovornost ograničena do visine uloga,
- su prava vlasnika predstavljena investicionim jedinicama koje se javno nude i čija vrijednost je na zahtjev vlasnika isplativa iz imovine zajedničkog fonda kojom upravlja društvo za upravljanje.
(2) Zajednički fond se organizuje i njime se upravlja isključivo u korist vlasnika investicionih jedinica.
(3) Prikupljanje novčanih sredstava iz stava 1 ovog člana dozvoljeno je samo javnom prodajom investicionih jedinica zajedničkih fondova u skladu sa ovim zakonom.
(4) Fizičko, odnosno pravno lice postaje vlasnik srazmjemog dijela imovine zajedničkog fonda uplatom investicionih jedinica zajedničkog fonda.
(5) Zajednički fond nije pravno lice.
(6) Smatra se da je zajednički fond lociran u državi u kojoj je registrovano sjedište društva za upravljanje koje upravlja tim zajedničkim fondom.
(7) Imovina zajedničkog fonda ne može biti predmet izvršenja.
(8) Postupak likvidacije zajedničkog fonda ne mogu pokrenuti vlasnici investicionih jedinica i povjerioci vlasnika investicionih jedinica.

Vrste zajedničkih fondova

Član 5

Zajednički fondovi mogu biti organizovani i poslovati kao: 1) zajednički otvoreni fond:
- koji je organizovan sa ciljem zajedničkog ulaganja kapitala, prikupljenog od javnosti, u prenosive hartije od vrijednosti ili u druga likvidna finansijska sredstva iz člana 25 stav 1 ovog zakona, a koje posluje prema načelu disperzije rizika,
- sa investicionim jedinicama koje se, na zahtjev vlasnika, otkupljuju ili isplaćuju, direktno ili indirektno, iz sredstava tog društva (u daljem tekstu: otvoreni fond);
2) zajednički investicioni fond osnovan sa posebnim investicionim ciljem i to: investicioni fond za ulaganja u početni kapital i investicioni fondovi za ulaganja u derivativne hartije od vrijednosti;
3) specijalizovani investicioni fondovi.

Odgovornost

Član 6

(1) Zajednički fond ne odgovara za obaveze društva za upravljanje, ni za obaveze vlasnika investicionih jedinica fonda.
(2) Zajednički fond odgovara ili se iz njegove imovine naplaćuju troškovi i izdaci koji su izričito utvrđeni pravilima o upravljanju fondom.

Upravljanje

Član 7

(1) Zajedničkim fondom upravlja društvo za upravljanje iz člana 84 ovog zakona.
(2) Društvo za upravljanje izdaje potvrdu o registraciji investicionih jedinica ili djelova investicionih jedinica u registru investicionih jedinica.
(3) Društvo za upravljanje nije ograničeno u pogledu izdavanja djelova investicionih jedinica.
(4) Prava koja pripadaju vlasnicima djelova investicionih jedinica ostvaruju se srazmjerno učešću u investicionoj jedinici.
(5) Investicione jedinice izdate u skladu sa ovim zakonom smatraju se hartijama od vrijednosti i slobodno su prenosive.
(6) Investicione jedinice zajedničkog fonda osnovanog u skladu sa ovim zakonom uvrštavaju se na berzu ili drugo organizovano tržište.
(7) Način trgovanja investicionim jedinica fonda utvrđuje se pravilima Komisije za hartije od vrijednosti (u daljem tekstu: Komisija).

Investicione jedinice

Član 8

(1) Investicione jedinice fonda se izdaju po cijeni koja se izračunava na način da se neto vrijednost imovine fonda podijeli sa ukupnim brojem izdatih investicionih jedinica fonda.
(2) Investicione jedinice ne mogu se izdati prije nego što se u propisanom roku i na propisan način uplati neto iznos cijene po kojoj su investicione jedinice izdate.
(3) Ukoliko nije drukčije propisano pravilima o upravljanju fondom, vrednovanje imovine fonda vrši se:
- ako su hartije od vrijednosti uvrštene u službenu kotaciju berze, na osnovu posljednje objavljenje cijene tih hartija na berzi, osim u slučaju kada ta cijena nije reprezentativna,
- ako hartije od vrijednosti nijesu uvrštene u službenu kotaciju berze i/ili kada cijena hartija od vrijednosti nije dovoljno reprezentativna, na osnovu vjerovatne cijene realizacije, koja se utvrđuje savjesno i u skladu sa dobrom profesionalnom praksom.
(4) Način vrednovanja imovine fonda, učestalost vrednovanja imovine fonda i postupak u slučaju netačnog obračuna cijene investicione jedinice fonda Komisija utvrđuje pravilima.

Otkup investicionih jedinica

Član 9

(1) Zajednički fond je dužan da otkupi investicione jedinice fonda na zahtjev vlasnika investicione jedinice.
(2) Otkup investicionih jedinica zajedničkog fonda se vrši po vrijednosti koja se izračunava na način utvrđen u članu 8 ovog zakona, uz odbijanje svih troškova i naknada.
(3) Naknade koje se naplaćuju investitoru, odnosno zajedničkom fondu su:
- ulazna naknada koja se odbija od iznosa uplate u trenutku prodaje investicionih jedinica;
- izlazna naknada koja se odbija od