Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 1 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na trećoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2012. godini, dana 21. marta 2012. godine, donijela je

ZAKON

O HEMIKALIJAMA

(Objavljen u "Sl. listu Crne Gore", br. 18 od 30. marta 2012)

I. OSNOVNE ODREDBE

Opšte odredbe

Član 1

Ovim zakonom uređuje se klasifikacija, pakovanje i označavanje hemikalija, promet, uvoz i izvoz opasnih hemikalija, kao i druga pitanja od značaja za zaštitu života i zdravlja ljudi i životne sredine od štetnog uticaja hemikalija.

Hemikalija je supstanca ili smješa.

Član 2

Ovaj zakon ne primjenjuje se na:
1) radioaktivne hemikalije;
2) supstance koje su pod carinskim nadzorom u carinskom skladištu ili slobodnim zonama radi ponovnog izvoza ili tranzita ako se te hemikalije ne prerade ili obrade;
3) neizolovane intermedijere;
4) hemijske supstance koje se mogu upotrijebiti u proizvodnji opojnih droga i psihotropnih supstanci (prekursori);
5) hranu i prehrambene aditive;
6) hranu za životinje i aditive za tu hranu;
7) ljekove za humanu i veterinarsku upotrebu;
8) medicinska sredstva;
9) droge;
10) hemikalije koje se smatraju otpadom u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravljanje otpadom;
11) municiju i eksplozive;
12) hemijsko oružje i prekursore za hemijsko oružje;
13) predmete opšte upotrebe, kao i hemikalije koje dolaze u neposredan dodir sa hranom;
14) hemikalije koje se koriste za naučno istraživanje i razvoj u količini koja ne utiče na zdravlje ljudi i životnu sredinu, a ne prelazi 10 kg za svaku hemikaliju prilikom svakog uvoza.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na upis hemikalija u registar hemikalija ne primjenjuju se na hemikalije koje se u finalnom obliku stavljaju u promet, kao:
1) biocidni proizvodi;
2) sredstva za zaštitu bilja;
3) kozmetički proizvodi.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na klasifikaciju, pakovanje i označavanje hemikalija ne primenjuju se na hemikalije:
1) koje se koriste za naučno istraživanje i razvoj i koje se ne stavljaju u promet, a koriste pod kontrolisanim uslovima gdje je smanjena izloženost;
2) koje se u finalnom obliku stavljaju u promet kao kozmetički proizvodi.
Ovaj zakon ne primjenjuje se na prevoz opasnih hemikalija u vazdušnom, pomorskom, drumskom, željezničkom i poštanskom saobraćaju i unutrašnjim plovnim putevima.

Značenje izraza

Član 3

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) ambalaža je odgovarajuća posuda za pakovanje hemikalije izrađena od materijala kojim se obezbjeđuje sigurnost sadržaja hemikalije;
2)CASbroj je karakterističan broj hemijskih supstanci pod kojim je hemikalija upisana na listu međunarodne Službe abstrakata (Chemical Abstract Service);
3) dalji korisnik je pravno lice ili preduzetnik koji nije proizvođač ili uvoznik hemikalije, distributer i potrošač, a koji koristi hemikaliju pojedinačno ili u smješi u industrijske ili profesionalne svrhe;
4) distributer je pravno lice ili preduzetnik, uključujući trgovca na malo, koji isključivo skladišti i stavlja u promet hemikalije za treće lice;
5) dobra laboratorijska praksa (DLP) je sistem kvaliteta koji se odnosi na organizacione procese i uslove u kojima se vrše neklinička ispitivanja u odnosu na procjenu rizika opasnosti po život i zdravlje ljudi i životnu sredinu, u skladu sa međunarodnim standardima;
6) detergenti su hemijske supstance ili hemijske smješe koje sadrže sapune, odnosno druge površinski aktivne supstance koje se koriste za pranje i čišćenje;
7) hemijski naziv hemikalije premaIUPACnomenklaturi je naziv hemikalije određen nomenklaturom Međunarodne unije za čistu i primijenjenu hemiju (International Union of Pure and Applied Chemistry - IUPAC);
8) industrijski detergenti i detergenti za profesionalnu upotrebu su detergenti za pranje i čišćenje van kuće, koje obavlja stručno osoblje;
9) izvoznik je pravno lice ili preduzetnik koje izvozi hemikalije na teritoriju druge države;
10) intermedijer je hemijska supstanca koja se proizvodi radi korišćenja za preradu i dobijanje druge supstance;
11) monomer je supstanca koja je sposobna da gradi kovalentne veze s nizom drugih sličnih ili različitih molekula u uslovima reakcije stvaranja polimera koja se koristi u određenom postupku;
12) neizolovani intermedijer je intermedijer koji se tokom sinteze ne uklanja namjerno iz opreme u kojoj se odvija sinteza (osim u slučaju uzorkovanja);
13) polimer je supstanca sastavljena od molekula za koje je karakterističan niz jedne ili više vrsta monomernih jedinica, kod kojih molekulske mase moraju biti raspodijeljene unutar područja u kojem se razlike u molekulskoj masi mogu prije svega povezati razlikama u broju monomernih jedinica, a koji sadrži više od 50 % masenog udjela molekula sa najmanje tri monomerne jedinice koje su kovalentnom vezom povezane s najmanje jednom drugom monomernom jedinicom ili drugim reaktantom ili manje od 50 % masenog udjela molekula iste molekularne mase;
14) proizvod je predmet kojem je tokom proizvodnje dat određeni oblik ili dizajn koji više određuje njegovu funkciju nego hemijski sastav;
15) proizvođač je pravno lice ili preduzetnik koje proizvodi, dorađuje, prerađuje, odnosno koristi hemikalije za dobijanje finalnog proizvoda, vrši prepakivanje ili mijenja ime hemikalije radi daljeg korišćenja;
16) proizvodnja je izrada i dorada, oblikovanje, prerada, punjenje, pretakanje, miješanje hemikalija u međuproizvode i konačne proizvode, primjenom hemijskih, fizičkih ili bioloških procesa i postupaka, kao i prenos i skladištenje unutar proizvodne lokacije;
17) pakovanje je pakovanje hemikalije i njenog sadržaja u ambalažu;
18) površinski aktivne supstance su organske supstance, odnosno smješe koje imaju površinski aktivna svojstva i koje sadrže jednu ili više hidrofilnih i hidrofobnih grupa koje su sposobne da smanje površinski napon vode formirajući raširen ili adsorbujući monosloj na dodiru voda-vazduh, a koje stvaraju emulziju ili mikroemulziju, odnosno micelu i koje se adsorbuju dodirom vode i čvrste površine;
19) primarna biorazgradljivost je strukturna promjena (transformacija) površinski aktivnih supstanci pod dejstvom mikroorganizama čime se gubi njegova površinski aktivna sposobnost zbog razgradnje njegove strukture;
20) potpuna aerobna biorazgradljivost je nivo biorazgradljivosti kojom se površinski aktivna supstanca uz pomoć mikroorganizama u prisustvu kiseonika u potpunosti razgrađuje na ugljen dioksid, vodu i mineralne soli (mineralizacija);
21) postupak prethodnog obavještenja (PIC- Prior Informed Consent) je postupak prema kojem se hemikalije, koje su zabranjene ili ograničene u državi izvoznici, smiju izvoziti samo ako se o tome prethodno obavijesti i dobije saglasnost država uvoznica;
22) rukovanje je proizvodnja, prerada, pakovanje, skladištenje, promet, transport i korišćenje hemikalija i druge aktivnosti sa hemikalijama;
23) smješa je mješavina ili rastvor dvije ili više hemijskih supstanci;
24) stavljanje u promet je uvoz hemikalija, isporučivanje, odnosno davanje na korišćenje hemikalije trećem licu uz naknadu ili bez naknade;
25) scenario izloženosti je skup mjera i uslova, uključujući radne uslove, mjere upravljanja rizikom pri proizvodnji hemikalija i korišćenju za cijelo vrijeme životnog ciklusa, kao i način kontrolisanja hemikalija kada su njenom uticaju izloženi ljudi i životna sredina;
26) supstanca je hemijski element ili jedinjenje u prirodnom stanju ili dobijena u proizvodnom procesu, uključujući i dodatke (aditive) koji su neophodni za održavanje njegove stabilnosti, odnosno nusprodukti (nečistoća) koji su rezultat procesa dobijanja hemikalije, osim rastvarača koji se mogu izdvojiti bez uticaja na stabilnost supstance i promjene njenog sastava;
27) uvoznik je pravno lice ili preduzetnik koje uvozi hemikalije na teritoriju Crne Gore;
28) upotreba je prerada, potrošnja, skladištenje, obrada, držanje, punjenje u rezervoar, premještanje iz jednog rezervoara u drugi, miješanje, proizvodnja proizvoda ili drugo korišćenje hemikalija.

II. KLASIFIKACIJA, OZNAČAVANjE I PAKOVANjE

Način klasifikacije hemikalija i određenog proizvoda

Član 4

Klasifikacija hemikalija i proizvoda koji sadrže opasne hemikalije (u daljem tekstu: određeni proizvod) vrši se na osnovu procjene njihovih fizičkih i hemijskih svojstava, svojstava koja utiču na život i zdravlje ljudi i životnu sredinu, u skladu sa kriterijumima za klasifikaciju u određene klase opasnosti.
Opasne hemikalije klasifikuju se u sledeće klase: eksplozivne, oksidirajuće, vrlo lako zapaljive, lako zapaljive, zapaljive, vrlo otrovne, otrovne, štetne, nagrizajuće, nadražujuće, hemikalije koje dovode do preosjetljivosti, karcinogene, mutagene, reproduktivno toksične i hemikalije opasne za okolinu.
Klasa opasnosti hemikalija određuje se na osnovu svojstava hemikalije koje utiču na život i zdravlje ljudi i životnu sredinu ili na osnovu prirode efekata hemikalije.
Kriterijume i način klasifikacije hemikalija i određenog proizvoda u klase opasnosti propisuje organ državne uprave nadležan za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo), uz saglasnost organa državne uprave nadležnog za poslove zdravlja.