Na osnovu člana 14 stav 2, člana 89 stav 6, člana 90 stav 6 i člana 91 stav 7 Zakona o vazdušnom saobraćaju ("Službeni list CG", broj 30/12), uz prethodnu saglasnost Ministarstva saobraćaja i pomorstva, Agencija za civilno vazduhoplovstvo, donijela je

PRAVILNIK

O USLOVIMA I NAČINU UPOTREBE ZMAJA I PARAGLAJDERA

(Objavljen u "Sl. listu Crne Gore", br. 22 od 17. maja 2013, 27/13)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

(1) Ovim pravilnikom utvrđuju se način, pravila i postupci letenja i ograničenja u letenju zmaja i paraglajdera, uslovi u pogledu stručne spreme, radnog iskustva, stručne osposobljenosti pilota zmaja i paraglajdera, način izdavanja, obnavljanja, produžavanja i vrijeme na koje se izdaje dozvola odnosno ovlašćenje pilota zmaja i paraglajdera, uslovi pod kojima se mijenja, ukida ili privremeno ukida dozvola, uslovi pod kojima se ukida ili privremeno ukida ovlašćenje, obrazac dozvole, uslovi koje mora da ispunjava pravno ili fizičko lice, odnosno organ državne uprave koje obavlja stručno osposobljavanje pilota zmaja i paraglajdera, uslovi pod kojima se izdaje, mijenja, ukida ili privremeno ukida ovlašćenje za stručno osposobljavanje pilota zmaja i paraglajdera, vrijeme na koje se izdaje ovlašćenje, obrazac ovlašćenja, sadržina programa za stručno osposobljavanje i način stručnog osposobljavanja, način polaganja ispita za pilota zmaja i paraglajdera, kao i uslovi koje u pogledu stručne spreme i iskustva mora da ispunjava lice koje se imenuje za ispitivača.
(2) Odredbe ovoga pravilnika koje se odnose na letenje zmajem, primarno upravljanje pokretnim aerodinamičkim površinama, primjenjuju se i na jedrilice mase do 80/100 kg.
Značenje izraza

Član 2

Izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeća značenja:
1) amaterska gradnja je izrada paraglajdera koju obavlja fizičko lice;
2) akrobatski let (aerobatic flight) je namjerno izveden manevar vazduhoplova u letu koji uključuje naglu promjenu položaja, neuobičajen položaj ili neuobičajenu promjenu brzine leta vazduhoplova, osim u slučajevima neuobičajenih položaja pri normalnom letenju ili pri stručnom osposobljavanju za dozvolu, odnosno ovlašćenje koje nije dozvola odnosno ovlašćenje za akrobatsko letenje;
3) dozvola pilota zmaja odnosno paraglajdera je dokument na osnovu kojeg pilot zmaja odnosno paraglajdera ostvaruje prava iz dozvole pilota zmaja odnosno paraglajdera, a u skladu s ovlašćenjima iz dozvole;
4) jedrilice mase do 80/100kg su jedrilice, uključujući one koje polijeću pomoću nogu pilota, čija najveća masa kada su prazne ne smije biti veća od 80 kg, ako se radi o jednosjedu, ili 100 kg ako se radi o dvosjedu;
6) kontrolisana zona (control zone - CTR) je kontrolisani vazdušni prostor koji se prostire od zemljine površine do određene gornje granice;
7) kandidat (applicant) je podnosilac zahtjeva za polaganje ispita (teorijskog i/ili praktičnog) za sticanje dozvole pilota zmaja, odnosno paraglajdera, ili za sticanje odgovarajućeg ovlašćenja;
8) knjižica letenja je lična evidencija letova pilota ili učenika pilota zmaja, odnosno paraglajdera;
9) knjižica osposobljavanja ili radna knjižica je knjižica učenika pilota zmaja odnosno paraglajdera u koju se upisuju nastavne jedinice i zapažanja o toku stručnog osposobljavanja;
10) let je način kretanja vazduhom pri čemu ni vazduhoplov ni letač nijesu oslonjeni na površinu terena ili vode;
11) letovi na malim visinama su letovi za vrijeme kojih se pilot ili učenik pilot zmaja, odnosno paraglajdera, u svakom trenutku leta nalazi na visini manjoj od 50 m iznad tla, a visinska razlika između uzletišta i sletišta nije veća od 150 m;
12) letovi na srednjim visinama su letovi za vrijeme kojih se pilot ili učenik pilot zmaja, odnosno paraglajdera, nalazi na visinama do 300 m iznad tla a visinska razlika između uzletišta i sletišta je veća od 150 m;
13) letovi na velikim visinama su letovi za vrijeme kojih se pilot zmaja, odnosno paraglajdera, nalazi na visini većoj od 300 m iznad tla bez obzira na visinsku razlika između uzletišta i sletišta;
14) nadležni organ (authority) je organ nadležan za poslove civilnog vazduhoplovstva, u Crnoj Gori Agencija za civilno vazduhoplovstvo;
15) nalet ili vrijeme letenja (flight time) je ukupno vrijeme od trenutka kada se pilot ili učenik pilot zmaja, odnosno paraglajdera, pokrene u svrhu uzlijetanja do trenutka kada se potpuno zaustavi na kraju leta;
16) organizovano letenje je letenje zmajem i paraglajderama u svrhu:
a) sportskog takmičenja ili vazduhoplovne priredbe,
b) praktičnog (letačkog) osposobljavanja;
17) ovlašćeni instruktor letjenja je pilot zmaja, odnosno paraglajdera, sa važećim ovlašćenjem instruktora letenja koji djeluje u okviru organizacije odobrene za osposobljavanje pilota zmaja, odnosno paraglajdera;
18) ovlašćenje je dokaz o dodatnoj osposobljenosti pilota zmaja, odnosno paraglajdera, koje se upisuje u dozvolu pilota zmaja, odnosno paraglajdera;
19) paraglajder (paraglider) je sportski vazduhoplov jednosjed ili dvosjed, koji nema krutu osnovnu konstrukciju i kojim se može sigurno uzleteti i sletjeti uz pomoć nogu pilota u uslovima bez vjetra;
20) potvrda o obavljenom osposobljavanju je potvrda organizacije odobrene za osposobljavanje, o završenom teorijskom i/ili praktičnom stručnom osposobljavanju učenika pilota;
21) prelet (cross-country flight) je let zmajem, odnosno paraglajderom, od početne do završne tačke rute korišćenjem uzlaznih vazdušnih strujanja i uobičajenih navigacijskih postupaka;
22) rukovodioc letenja je lice odgovorno za sigurnu pripremu, organizaciju, izvođenje i nadziranje organizovanog letenja zmajevima i paraglajderima;
23) sletište je mjesto na kopnu određeno za slijetanje zmaja i paraglajdera;
24) sportski vazduhoplov je vazduhoplov sa posadom, teži od vazduha, sa ili bez motora (ultralaki avion, zmaj, paraglajder i sl.);
25) stepen osposobljavanja je osposobljavanje učenika pilota u letjenju zmajem ili paraglajderom, koji se u praktičnom dijelu sprovodi na dva stepena i pet nivoa obuke, i to:
1) prvi stepen osposobljavanja:
Para pro 1 - rukovanje paraglajderom na zemlji,
Para pro 2 - niski i visinski letovi; drugi stepen ospobljavanja je osposobljavanje koje se sprovodi nakon završenog prvog stepena osposobljavanja učenika pilota u letjenju zmajem ili paraglajderom, a završava polaganjem ispita za sticanje dozvole pilota zmaja ili paraglajdera, i to:
Para pro 3 - jedrenje na padini,
Para pro 4 - termičko jedrenje,
Para pro 5 - preleti.
26) tandem zmaj ili paraglajder je zmaj ili paraglajder namijenjen za istovremeno letenje dva lica;
27) teren za osposobljavanje je prirodni ili uređeni teren namijenjen osposobljavanju učenika pilota, koji omogućava jednostavno uzlijetanje, let i slijetanje, bez prepreka ili drugih smetnji koje mogu ometati let ili ugroziti sigurnost;
28) učenik pilot je lice koje se osposobljava za sticanje dozvole pilota zmaja, odnosno paraglajdera;
29) uslovno zabranjeno područje (restricted area) je dio vazdušnog prostora Crne Gore, utvrđenih dimenzija, iznad određenog područja u kojem se ne smije obavljati vazdušni saobraćaj, u određeno vrijeme i uz određene uslove;
30) uzletište je mjesto na kopnu određeno za uzlijetanje zmaja i paraglajdera;
31) validacija dozvole pilota zmaja, odnosno pilota paraglajdera ili ovlašćenja je postupak koji se sprovodi za vrijeme važenja strane dozvole ili ovlašćenja i obezbjeđuje njenom vlasniku nastavak ostvarivanja prava iz dozvole ili ovlašćenja, za određeno vrijeme, nakon ispunjavanja propisanih uslova;
32) veće popravke su popravke koje, prema uputstvima za održavanje, mogu