Na osnovu člana 250 stav 5 Zakona o bezbjednosti saobraćaja na putevima ("Službeni list CG", broj 33/12) i člana 6 Zakona o tehničkim zahtjevima za proizvode i ocjenjivanju usaglašenosti ("Službeni list CG", broj 53/11), Ministarstvo ekonomije donijelo je

PRAVILNIK

O TEHNIČKIM ZAHTJEVIMA I DRUGIM USLOVIMA ZA UREĐAJE I OPREMU ZA POGON MOTORNIH VOZILA NA TEČNI NAFTNI ILI PRIRODNI GAS(*)

(Objavljen u "Sl. listu Crne Gore", br. 23 od 27. maja 2013)

Predmet

Član 1

Ovim pravilnikom propisuju se tehnički zahtjevi i drugi uslovi koje moraju da ispunjavaju uređaji i oprema za pogon motornih vozila na tečni naftni ili prirodni gas (u daljem tekstu: uređaji i oprema za pogon vozila na gas), način utvrđivanja ispunjenosti tih uslova, obrazac i sadržaj potvrde o tehničkoj ispravnosti.

Značenje izraza

Član 2

Izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeća značenja:
1) tečni naftni gas (u daljem tekstu: TNG) je smješa utečnjenih naftnih ugljovodonika - propana i butana UN oznake 1966 (međunarodne oznake LPG - liguefied petroleum gas);
2) prirodni gas je komprimovani ugljovodonik (u daljem tekstu: metan) UN oznake 1971 čiji radni pritisak ne prelazi 22 MPa (220 bar) (međunarodne oznake CNG compressed natural gas);
3) pritisak gasa je pritisak iznad atmosferskog pritiska (nadpritisak);
4) donja i gornja granica eksplozivnosti su vrijednosti najmanje i najveće koncentracije gasa u smješi sa vazduhom ili kiseonikom između kojih može doći do zapaljenja odnosno eksplozije;
5) donja granica eksplozivnosti za tečni naftni gas (TNG) je 1,7 % zapremine, a za prirodni gas (metan) je 4,4 % zapremine;
6) opasna koncentracija gasa je količina gasa u smješi sa vazduhom koja je jednaka ili veća od 10% donje granice eksplozivnosti;
7) rezervoar za gas je posuda pod pritiskom za smještaj pogonskog goriva;
8) ventil protiv loma cijevi (protivlomni ventil) je sigurnosni uređaj koji pri lomu cijevi za odvod gasa iz rezervoara sprječava nekontrolisano isticanje gasa, na način da količinu isticanja gasa smanjuje do najviše 10% od najvećeg mogućeg protoka gasa kroz cijev za odvod gasa;
9) sigurnosni ventil je sigurnosni uređaj koji služi za obezbjeđenje rezervoara gasa od previsokog pritiska, na način da u rezervoaru gasa sprječava stvaranje pritiska većeg od 3 Mpa (30 bar) za TNG i pritiska većeg od 30 Mpa (300 bar) za metan;
10) uređaj protiv prekoračenja temperature je sigurnosni uređaj koji mora ispustiti gas iz rezervoara gasa u atmosferu u slučaju požara;
11) nepovratni (jednosmjerni) ventil je uređaj koji omogućava protok gasa samo u jednom smjeru;
12) pokazivač količine gasa za TNG, je uređaj koji pokazuje zapreminsku količinu tečne faze gasa u rezervoaru gasa;
13) manometar za metan je mjerni uređaj koji pokazuje veličinu pritiska metana u rezervoaru;
14) zaštitno kućište armature rezervoara, odnosno kućište rezervoara gasa, je zaptivno nepropusno kućište koje sprečava prodor gasa u prostor za vozača i putnike uključujući i prtljažnik u slučaju curenja gasa na armaturi i rezervoaru i štiti armaturu i rezervoar gasa od mehaničkih oštećenja;
15) prečistač (filter) gasa je uređaj koji sprječava prolaz nečistoća;
16) isparivač zaTNG je uređaj u kome TNG isparava i prelazi u gasnu fazu pod uticajem toplote rashladnog sredstva motora (vode, ulja, vazduha);
17) regulator pritiska je uređaj u kojem se pritisak gasa iz rezervoara gasa smanjuje na radni pritisak radi dobijanja odgovarajuće smješe za rad motora;
18) priključak za pražnjenje je uređaj koji u slučaju potrebe služi za pražnjenje gasa iz vodova i uređaja;
19) ventil tečnog goriva je uređaj koji za vrijeme snadbijevanja motora gasom kao pogonskim gorivom zatvara dotok drugih vrsta goriva(benzina, dizel goriva) u uređaj za snadbijevanje motora gorivom;
20) električni uređaji i instalacije su dio opreme koja električne i elektronske djelove uređaja i opreme za pogon motornih vozila na tečni naftni ili prirodni gas ( u daljem tekstu: gas) snabdijeva električnom energijom i signalima potrebnim za njihov ispravan rad;
21) priključak za punjenje je uređaj koji omogućava punjenje rezervoara gasom;
22) ovlašćeno tijelo je pravno lice koje je nadležno ministarstvo ovlastilo za sprovođenje poslova ocjenjivanja usaglašenosti proizvoda, za potrebe organa državne uprave;
23) imenovano tijelo je pravno lice koje je nadležno ministarstvo ovlastilo za sprovođenje poslova ocjenjivanja usaglašenosti, za potrebe proizvođača i korisnika.

Uređaji i oprema za pogon motornih vozila na gas

Član 3

Uređaji i oprema za pogon motornih vozila na gas su:
1) rezervoar za gas;
2) armatura rezervoara za gas;
3) kućište za zaštitu armature rezervoara za gas;
4) prečistač (filter) za TNG;
5) isparivač TNG-a;
6) regulator pritiska gasa;
7) ventil za gas;
8) priključak za pražnjenje gasa (za metan);
9) ventil za tečno gorivo (benzin ili dizel);
10) vodovi za gas visokog pritiska;
11) vodovi za gas niskog pritiska;
12) vodovi za sredstvo za grijanje;
13) električni uređaji i instalacije.

Uslovi koje moraju da ispunjavaju uređaji i oprema

Član 4

Uređaji i oprema iz člana 3 ovog pravilnika, koji su u dodiru sa gasom (TNG ili metan) moraju biti izrađeni od materijala koji:
- ne stvaraju zapaljive smješe,
- su hemijski otporni na gas,
- ne mijenjaju hemijske osobine gasa.
Uređaji i oprema iz člana 3 tač. 1, 2, 4, 7, 8, 10 i 11 ovog pravilnika moraju biti konstruisani i izrađeni za radne temperature od -20 do +80oC, a uređaji i oprema iz tač. 5 i 6 ovog pravilnika za radne temperature od -20oC do + 120oC.
Uređaji i oprema iz člana 3 tač. 1, 2, 4, 7, 8 i 10 ovog pravilnika ispituju se za TNG na ispitnom pritisku od 3MPa (30 bar), a uređaji i oprema za metan na ispitnom pritisku od 30 MPa (300 bar).
Rezervoar za gas ispituje se hladnim vodenim pritiskom.
Uređaji i oprema iz člana 3 tač. 1, 2, 4, 7 i 8 ovog pravilnika moraju biti ispitani i imati sertifikat o usaglašenosti.
Na uređaj i opremu iz člana 3 tač. 2, 4, 5, 6, 7, i 8 ovog pravilnika na vidan i trajan način mora biti utisnut broj certifikata o usaglašenosti i naziv proizvođača.
Uređaji i oprema iz člana 3 tač. 5 i 6 ovog pravilnika pored broja sertifikata i naziva proizvođača moraju imati i trajno utisnuti serijski broj proizvoda i odgovarajuću ispravu, u kojoj je upisan serijski broj uređaja, kojom se potvrđuje da je taj uređaj ispitan i usaglašen s propisanim tehničkim zahtjevima.

Proračun i konstrukcija rezervoara

Član 5

Proračun, konstrukcija, izrada i ispitivanje rezervoara za gas vrši se u skladu sa crnogorskim standardima za zavarene čelične rezervoare za pogon motornih vozila na gas.

Označavanje rezervoara

Član 6

Rezervoar za gas mora imati vidne i trajno utisnute sljedeće podatke:
1) naziv proizvođača;
2) serijski broj;
3) godinu izrade;
4) naziv gasa kojim se puni (smješa propan-butan ili metan);
: