Na osnovu člana 12 stav 5 Zakona o zdravstvenoj zaštiti bilja ("Službeni list RCG" broj 28/06), Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, donijelo je

PRAVILNIK

O FITOSANITARNIM MJERAMA ZA OTKRIVANjE, SPRJEČAVANjE ŠIRENjA I SUZBIJANjE SMEĐE TRULEŽI KRTOLA KROMPIRA I BAKTERIJSKOG UVENUĆA KROMPIRA I PARADAJZA (POTATO BROWN ROT) KOJU PROUZROKUJE BAKTERIJARalstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al.

(Objavljen u "Sl. listu Crne Gore", br. 67 od 24. novembra 2010)

Pravilnik je usaglašen sa Direktivom Savjeta 98/57/EC od 20. Jula 1998. o kontroliRalstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et at.,prouzrokovača smeđe truleži krtola krompira i bakterijskog uvenuća krompira i paradajza.

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

Ovim pravilnikom propisuju se fitosanitarne mjere za sprovođenje sistematskog istraživanja, utvrđivanje prisustva, rasprostranjenosti, sprječavanje širenja, suzbijanje i iskorjenjivanje smeđe truleži krtola krompira i bakterijskog uvenuća krompira i paradajza, koju prouzrokuje bakterijaRalstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al. (u daljem tekstu: štetni organizam), ranije poznata pod nazivomPseudomonas solanacearum (Smith) Smith, kao i postupci laboratorijskog testiranja za dijagnozu, detekciju i identifikaciju štetnog organizma.

Značenje izraza

Član 2

Izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeća značenja:
- vjerovatno prisustvo ili vjerovatna zaraza označava utvrđeno prisustvo štetnog organizma potvrđeno prvobitnim testiranjem, a konačni rezultati su negativni, u kom slučaju se smatra da je organizam još uvijek prisutan ili da je zaraza vjerovatna zbog biološke odnosno klonske srodnosti ili u slučaju kada mehaničkim sredstvima koja se koriste na parceli može doći do kontakta sa biljkama domaćinima ili vodom, zbog mogućnosti kontaminacije;
- zaražena parcela je parcela na kojoj je laboratorijskom analizom zemljišta ili bilja utvrđeno prisustvo bakterijeRalstonia solanacearum;
- sigurnosna zona (safety zone) je područje koje okružuje zaraženu parcelu, a određuje se u skladu sa standardima o fitosanitarnim postupcima Evropske i mediteranske organizacije za zaštitu bilja (EPPO) u zavisnosti od procjene rizika od širenja štetnog organizma;
- partija (lot) je broj jedinica jedne vrste bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom koja se može identifikovati po homogenosti svog sadržaja i porijeklu;
- posjed su zemljište, objekti i prevozna sredstva proizvođača bilja.

II. SISTEMATSKO ISTRAŽIVANjE

Sistematsko istraživanje

Član 3

Radi utvrđivanja prisustva uzročnika smeđe truleži krtola krompira, Fitosanitarna uprava donosi operativni program posebnog nadzora kroz godišnja sistematska istarživanja u skladu sa godišnjim programom.
Program iz stava 1 ovog stava donosi se na osnovu jasnih naučnih, statističkih principa i biologije štetnog organizma.
Sistematska istraživanja iz stava 1 ovog člana sprovode se na sljedećim biljkama domaćinima (u daljem tekstu: glavne biljke domaćini): na krompiru (Solanum tuberosum L), uključujući krtole, isključujući sjeme u botaničkom smislu; i na paradajzu (Lycopersicon lycopersicum (L) Karsten ex Farw), isključujući plodove i sjeme.
Radi utvrđivanja drugih izvora zaraze koji mogu ugroziti proizvodnju glavnih biljaka domaćina, Fitosanitarna uprava vrši procjenu rizika od štetnog organizma.
Ukoliko se procijeni da postoji rizik od širenja štetnog organizma, u proizvodnim područjima glavnih biljaka domaćina, sprovode se i ciljana sistematska istraživanja: na drugim biljkama domaćinima, uključujući samoniklo bilje iz porodiceSolanaceae; u površinskim vodama koje se koriste za navodnjavanje ili prskanje glavnih biljaka domaćina; u tečnom otpadu koji nastaje u industrijskoj preradi ili u pogonima za pakovanje glavnih biljaka domaćina i koristi se za navodnjavanje ili prskanje glavnih biljaka domaćina; i prema potrebi na supstratima koji se koriste za rast bilja, zemljištu, čvrstim otpacima koji nastaju u industrijskoj preradi ili u pogonima za pakovanje glavnih biljaka domaćina.

Postupak sprovođenja sistematskog istraživanja

Član 4

Tokom sprovođenja godišnjeg sistematskog istraživanja ili u slučaju sumnje na prisustvo štetnog organizma,:
1) u slučaju krompira:
- u odgovarajućim vremenskim razdobljima obavlja se vizuelni pregled (rezanjem krtola) usjeva sjemenskog krompira i krompira koji nije namijenjen sadnji odnosno merkantilnog krompira i ako je potrebno, uzimaju se uzorci radi laboratorijskog testiranja, tokom vegetacijskog perioda ili iz skladišta;
2) u slučaju paradajza:
- u odgovarajućim vremenskim razdobljima tokom vegetacionog perioda obavljaju se vizuelni pregledi biljaka namenjenih sadnji (u daljem tekstu: sadnica) a koje su za tržišnu proizvodnju;
3) na drugim biljkama domaćinima, u površinskim vodama, uključujući tečni otpad, kao i u ostalom materijalu, posebno supstratima, zemljištu i čvrstim otpacima industrijskih postrojenja za preradu i pakovanje:

- uzimaju se uzorci i dostavljaju laboratoriji radi testiranja.

Laboratorijska testiranja iz ovog člana sprovode se u skladu sa standardnim postupcima za dijagnozu, otkrivanje i identifikaciju bakterijeRalstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al., datim u Prilogu 1 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni dio.

Evidencija sistematskih istraživanja

Član 5

O postupcima sprovođenja i rezultatima sistematskih istraživanja vodi se godišnja evidencija i to za:
1) krompir:
- procjena ukupne površine na kojoj se uzgaja krompir (sjemenski i merkantilni) u hektarima;
- površine, prikazane odvojeno za sjemenski (po kategorijama) i merkantilni krompir i prema potrebi po područjima;
- broj i vrijeme uzimanja uzoraka namijenjenih testiranju;
- broj vizuelnih pregleda na parceli tokom uzgoja;
- broj vizuelnih pregleda krtola i veličina uzorka;
2) paradajz:
- procjena ukupnog broja sadnica namijenjenih tržišnoj proizvodnji paradajza;
- broj vizuelnih pregleda i uzoraka;
3) druge biljke domaćine uključujući samonikle biljke iz familijeSolanaceae:
- biljna vrsta;
- broj i vrijeme uzimanja uzoraka;
- naziv područja ili vode iz kojih su uzorci uzeti;
- postupak testiranja;
4) površinske vode i tečni otpad koji nastaje u industrijskoj preradi i pogonima za pakovanje glavnih biljaka domaćina:

- broj i vrijeme uzimanja uzoraka;

- naziv područja ili vode ili lokacija posjeda iz kojih su uzorci uzeti;

- postupak testiranja.

Radi daljeg izvještavanja država članica Evropske unije i Evropske Komisije, informacije o pojedinostima i rezultatima sistematskog istraživanja iz stava 1 ovog člana, sprovedenog prethodne proizvodne godine, sakupljaju se i arhiviraju do 1. juna tekuće godine, osim za krompir koji se čuva za sadnju na vlastitom gazdinstvu, za koji se podaci moraju sakupiti do 1. septembra tekuće godine.

III. SUMNjA NA ZARAZU

Utvrđivanje sumnje na zarazu

Član 6

Sumnja na zarazu štetnim organizmom postoji ako:
- su tokom vizuelnog pregleda uočeni simptomi bolesti a rezultat testa prosijavanja odnosnoscreeningtestova je pozitivan ili
- je testiranjem na latentnu zarazu dobijen pozitivan rezultat testom prosijavanja odnosnoscreeningtestom.
Da bi se potvrdila ili otklonila sumnja na zarazu štetnim organizmom, sprovode se dalja laboratorijska