Na osnovu člana 82 stav 1 tač. 2 i 17 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na sedmoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 22. juna 2011. godine, donijela je
Zakon
o potvrđivanju Protokola o teškim metalima uz Konvenciju o prekograničnom zagađenju vazduha na velikim udaljenostima iz 1979. godine
(Objavljeno u "Sl. listu cg - međunarodni ugovori", br. 8 od 01 jula 2011)
Član 1
Potvrđuje se Protokol o teškim metalima uz Konvenciju o prekograničnom zagađenju vazduha na velikim udaljenostima iz 1979. godine, sačinjen u Aarhusu, 24. juna 1998. godine, u originalu na engleskom, arapskom, kineskom, francuskom, ruskom i španskom jeziku.
Član 2
Tekst Protokola iz člana 1 ovog zakona, u originalu na engleskom i u prevodu na crnogorski jezik glasi:
PROTOKOL O TEŠKIM METALIMA UZ KONVENCIJU O PREKOGRANIČNOM ZAGAĐENjU VAZDUHA NA VELIKIM UDALjENOSTIMA IZ 1979. GODINE
Strane,
Odlučne u sprovođenju Konvencije o prekograničnom zagađenju vazduha na velikim udaljenostima,
Zabrinute zbog prenosa emisija nekih teških metala preko državnih granica i time izazvanih šteta na ekosistemima važnim za ekonomiju i životnu sredinu i mogu imati štetan uticaj na ljudsko zdravlje,
S obzirom da je sagorijevanje u industrijskim procesima glavni antropogeni izvor emisija teških metala u atmosferu,
Svjesne kako su teški metali prirodni sastojci zemljine kore i da su mnogi metali u određenim oblicima i odgovarajućim koncentracijama neophodni za život,
Uzimajući u obzir postojeće naučne i tehničke podatke o emisijama, geohemijskim procesima, atmosferskom prenosu i uticaju teških metala na životnu sredinu i ljudsko zdravlje, kao i podatke o metodama troškovima njihovoga smanjivanja,
Svjesne kako postoje tehnike i mjere koje doprinose smanjenju zagađenja vazduha emisijama teških metala,
Uzimajući u obzir da zemlje regiona Ekonomske komisije Ujedinjenih Nacija za Evropu (UN/ECE) imaju različite ekonomske uslove i da su neke od njih zemlje sa ekonomijama u tranziciji,
Odlučne u namjeri preduzimanja mjera kojima bi se predvidjele, spriječile ili svele na najmanju mjeru emisije određenih teških metala i njima srodnih jedinjenja, vodeći računa o primjeni preventivnog pristupa, kako definiše načelo 15 Deklaracije o zaštiti životne sredine i razvoju iz Rija,
Potvrđujući da države imaju suvereno pravo, u skladu sa Poveljom Ujedinjenih nacija i načelima međunarodnog prava, na iskorišćavanje sopstvenih prirodnih resursa saglasno sa sopstvenim razvojnim politikama i politikama zaštite životne sredine, kao i da su odgovorne da djelatnosti koje se obavljaju unutar njihove nadležnosti odnosno nadzora ne uzrokuju štetu u životnoj sredini drugih država ili područja izvan granica nacionalne nadležnosti;
Znajući kako bi mjere nadzora emisija teških metala mogle takođe doprinijeti zaštiti životne sredine i zdravlja ljudi u područjima izvan regije Ekonomske komisije Ujedinjenih Nacija za Evropu, UNECE, uključujući Arktik i međunarodne vode,
Uzimajući u obzir da uklanjanje emisija određenih teških metala može pružiti dodatne koristi kod uklanjanja emisija drugih zagađujućih materija,
Svjesne potrebe preduzimanja daljnjih i djelotvornijih akcija na planu nadzora i smanjenja emisija određenih teških metala i da, na primjer, studije utemeljene na efektima mogu da obezbijede temelj za dalje djelovanje,
Primjećujući važan doprinos privatnih i nevladinih sektora širenju znanja o efektima povezanim sa teškim metalima, posebno kadmijumu, olovom i živom, raspoloživim alternativnim supstancama i tehnikama njihovog uklanjanja i njihovu ulogu u smanjenju emisija teških metala,
Imajući na umu aktivnosti u vezi kontrole teških metala na državnom nivou i u međunarodnim forumima,
Sporazumjele su se kako slijedi:
DEFINICIJE
Član 1
U svrhu ovog protokola,
1. Konvencija znači Konvencija o prekograničnom zagađenju vazduha na velikim udaljenostima, usvojena u Ženevi 13. novembra 1979. godine,
2. EMEP znači Program saradnje na praćenju i procjeni zagađenja vazduha na velikim udaljenostima u Evropi,
3. Izvršni organ znači Izvršni organ Konvencije, sastavljen u skladu sa članom 10 stav 1 Konvencije,
4. Komisija znači Ekonomska komisija Ujedinjenih nacija za Evropu,
5. Strane znače, ukoliko kontekst ne zahtijeva drukčije, Strane ovog protokola,
6. geografska oblast EMEP-a znači područje određeno članom 1 stav 4 Protokola uz Konvenciju o prekograničnom zagađenju vazduha na velikim udaljenostima iz 1979. godine o dugoročnom finansiranju Programa saradnje na praćenju i procjeni zagađenja vazduha na velikim udaljenostima u Evropi (EMEP-a), usvojenog u Ženevi 28. septembra 1984. godine,
7. teški metali označavaju one metale ili metaloide koji su postojani i imaju gustinu veću od 4,5 g/cm3i njihova jedinjenja,
8. emisija označava ispuštanje zagađujućih materija iz tačkastih ili difuznih izvora u atmosferu,
9. stacionarni izvor označava svaku zgradu, građevinu, objekat, uređaj ili opremu koja direktno ili indirektno u atmosferu emituje ili može emitovati neki od teških metala navedenih u Prilogu I,
10. novi stacionarni izvor označava svaki stacionarni izvor čija je izgradnja odnosno bitna izmjena započeta nakon isteka dvije godine od dana stupanja na snagu: (i) ovog protokola ili (ii) dopune Priloga I ili II, čime navedeni stacionarni izvor podliježe odredbama ovog protokola samo na osnovu rečene dopune. Nadležni državni organi će odlučiti da li je izmjena bitna ili ne, uzimajućiu obzir činjenice kao što su ekološki benefiti nastali usljed predmetne izmjene,
11. kategorija glavnog stacionarnog izvora označava svaku kategoriju stacionarnog izvora koja je navedena u Prilogu II i doprinosi najmanje jedan posto ukupne količine emisija teških metala iz stacionarnih izvora navedenih u Prilogu I u godini određenoj u skladu sa Prilogom I.
CILj
Član 2
Cilj ovog protokola je nadzor emisija teških metala uzrokovanih antropogenim djelatnostima uslovljenim atmosferskim prenosom izvan granica na velikim udaljenostima, a koje mogu imati značajan nepovoljan uticaj na ljudsko zdravlje, odnosno životnu sredinu, u skladu sa sljedećim članovima.
OSNOVNE OBAVEZE
Član 3
1. Svaka će Strana smanjiti svoje ukupne godišnje emisije u atmosferu svakog pojedinog teškog metala navedenog u Prilogu I, sa nivoa emisija iz početne dogovorene godine u skladu sa ovim Prilogom, preduzimanjem odgovarajućih mjera, u skladu sa posebnim okolnostima.
2. Svaka Strana će u okviru vremenskih rokova određenih Prilogom IV, primjenjivati:
(a) najbolje raspoložive tehnike, vodeći računa o Prilogu III, na svaki novi stacionarni izvor koji pripada kategoriji glavnih stacionarnih izvora za koju su Prilogom III utvrđene najbolje raspoložive tehnike,
(b) granične vrijednosti, određene Prilogom V, na svaki novi stacionarni izvor u kategoriji glavnih stacionarnih izvora. Strana može, kao drugu mogućnost, primjenjivati različite strategije smanjenja emisija kojima se postižu jednaki ukupni nivoi emisija,
(c) najbolje raspoložive tehnike, uzimajući u obzir Prilog III, na svaki postojeći stacionarni izvor u kategoriji glavnih stacionarnih izvora za koje Prilog III utvrđuje najbolje raspoložive tehnike. Strana može, kao drugu mogućnost, primjenjivati različite strategije smanjenja emisija kojima se postižu jednaki ukupni nivoi emisija,
(d) granične vrijednosti, određene Prilogom V, na svaki postojeći stacionarni izvor u kategoriji glavnih stacionarnih izvora, u mjeri u kojoj je to tehnički i ekonomski izvodljivo. Strana može, kao drugu mogućnost, primjenjivati različite strategije smanjenja emisija kojima se postižu jednaki ukupni nivoi emisija.
3. Svaka će Strana primjenjivati mjere kontrole proizvoda u skladu sa uslovima i vremenskim rokovima određenim Prilogom VI.
4. Svaka će Strana razmotriti primjenu dodatnih mjera kontrole proizvoda, vodeći računa o Prilogu VII.
5. Svaka će Strana razraditi i voditi inventare emisija za teške metale navedene u Prilogu I, za one Strane koje se nalaze u geografskoj oblasti EMEP-a, služeći se najmanje metodologijama koje je odredio Upravni organ EMEP-a, a za one Strane koje se nalaze izvan geografske oblasti EMEP-a, rukovodeći se metodologijama razrađenim u okviru radnog plana Izvršnog organa.
6. Strana koja, nakon primjene st. 2 i 3 ne može ispuniti zahtjeve iz stava 1. za neki od teških metala navedenih u Prilogu I, biće oslobođena obaveza prema stavu 1 za određeni teški metal.
7. Svaka Strana čija je ukupna površina veća od 6.000.000 km2biće oslobođena obaveza prema stavu 2 (b), (c) i (d) ukoliko može da dokaže da će, najkasnije osam godina po stupanju na snagu ovoga Protokola, smanjiti svoje ukupne emisije svakoga od teških metala navedenih u Prilogu I iz kategorija izvora određenih Prilogom II za najmanje 50% u odnosu na nivo emisija navedenih kategorija u početnoj godini određenoj u skladu sa Prilogom I. Strana koja namjerava da postupi u skladu sa ovim stavom će to naznačiti nakon potpisivanja ili pristupa ovom protokolu.
RAZMJENA INFORMACIJA I TEHNOLOGIJE
Član 4
1. Strane će, u skladu sa svojim zakonima, propisima i praksi, omogućavati razmjenu tehnologija i tehnika koje doprinose smanjenju emisija teških metala, uključujući, ali ne ograničavajući se na, razmjene koje podstiču razvoj mjera kontrole proizvoda i primjenu najboljih raspoloživih metoda, naročito kroz promociju:
(a)