ZAKON

O ZAŠTITI ZDRAVLjA BILjA U REPUBLICI SRPSKOJ

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 25 od 3. aprila 2009)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se zaštita zdravlja bilja, promet bilja i biljnih proizvoda, zdravstvena kontrola bilja u prometu, nadležnost fitosanitarne inspekcije i druga pitanja važna za sprovođenje zaštite zdravlja bilja u Republici Srpskoj.

Član 2.

(1) Pojmovi koji se koriste u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) autohtoni organizam je ona vrsta organizma koja je u određenom ekosistemu prirodno prisutna;
b) biljem se smatraju žive biljke i živi dijelovi biljaka, uključujući sjeme;
v) biljni proizvodi su svi proizvodi biljnog porijekla, neprerađeni ili podvrgnuti procesu jednostavne prerade, zbog čega se više ne mogu smatrati biljem, kao i drvo ako zadržava u potpunosti ili djelimično svoju prirodno oblu površinu, sa ili bez kore ili ako je u obliku iverice, strugotine, djelića, otpada ili ako se koristi u formi rezane građe, ambalaže, letvica, paleta i materijala za pakovanje u transportu pošiljki, a može da predstavlja rizik po zdravlje bilja;
g) biljke namijenjene za sadnju su:
1) već zasađene biljke, namijenjene da ostanu zasađene ili rasađene poslije njihovog unošenja i
2) biljke koje nisu zasađene, ali su namijenjene za sadnju;
d) biljni pasoš je dokument, isprava ili druga službena oznaka kojom se potvrđuje da bilje, biljni proizvodi i regulisani objekti u prometu ispunjavaju fitosanitarne uslove propisane ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu njega;
đ) biološka zaštita bilja je strategija suzbijanja štetnih organizama u poljoprivredi i šumarstvu korišćenjem prirodnih neprijatelja ili njihovih proizvoda i drugih samoreprodukujućih živih bića;
e) vizuelni pregled je pregled bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata golim okom ili korišćenjem lupa, binokulara ili mikroskopa, bez vršenja laboratorijske analize, radi utvrđivanja prisustva štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i regulisanim objektima;
ž) držalac bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata (u daljem tekstu: držalac bilja) je pravno i fizičko lice, odnosno preduzetnik koji je vlasnik ili korisnik bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata, odnosno lice koje se bavi proizvodnjom, preradom, doradom, skladištenjem, prometom i uvozom ili ih na drugi način koristi, kao i vlasnik ili korisnik zemljišta na kojem se utvrdi prisustvo štetnih organizama;
z) zdravlje bilja je zaštita zdravlja bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata od štetnih organizama primjenom fitosanitarnih mjera;
i) zemlja porijekla je zemlja u kojoj je gajeno bilje ili zemlja u kojoj je gajeno bilje od koga su dobijeni biljni proizvodi ili zemlja gdje su biljni proizvodi prvi put izloženi djelovanju štetnih organizama;
j) izvještavanje je službena procedura kojom se uspostavlja tok informacija na propisan način;
k) izvoz je svaki transport pošiljke izvan teritorije Republike Srpske, što obuhvata reeksport i privremeni izvoz;
l) introdukovani organizmi su sve vrste organizama koje unosi čovjek u odgovarajući ekosistem gdje do tada nisu bili prisutni;
lj) mjesto proizvodnje je bilo koja proizvodna površina, odnosno objekat koji predstavlja jedinstvenu proizvodnu jedinicu, sa svim pratećim objektima, mehanizacijom i opremom;
m) međunarodno prihvaćeni standardi, smjernice i preporuke su oni koje su razrađeni u okviru Sekretarijata međunarodne konvencije za zaštitu bilja i u saradnji sa regionalnim organizacijama koje djeluju u skladu sa međunarodnom konvencijom o zaštiti bilja (IPPC);
n) stalni nadzor je službeni proces bilježenja, prikupljanja i obrade podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama na bazi fitosanitarnih pregleda, praćenja, provjere zdravstvenog stanja ili drugih procedura i na osnovu drugih izvora;
nj) praćenje zdravstvenog stanja je postupak praćenja i provjere fitosanitarnog stanja u Republici Srpskoj;
o) provjera zdravstvenog stanja je službena procedura kojom se putem vizuelnog pregleda bilja, uzimanja službenih uzoraka i laboratorijskom analizom provjerava prisustvo štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i regulisanim objektima;
p) provoz je svaki transport pošiljke preko teritorije Republike Srpske;
r) regulisani objekti su parcele poljoprivrednog i šumskog zemljišta, objekti predviđeni za skladištenje, obradu, doradu i preradu bilja i biljnih proizvoda, ambalaža za pakovanje i transport, kontejneri, zemlja i druge podloge u kojima ili na kojima se biljke gaje ili drugi organizmi, objekti i materijali koji mogu da sadrže i prenose štetne organizme;
s) posebni nadzor je službena procedura koja se sprovodi u utvrđenom periodu, radi otkrivanja pojave štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanje granice područja koje se smatra zaraženim, napadnutim ili slobodnim od štetnih organizama;
t) pošiljka bilja je određena količina bilja, biljnih proizvoda i propisanih objekata koja se transportuje;
ć) sjemenom se smatra sjeme u botaničkom smislu koje je namijenjeno za sjetvu;
u) službeni uzorak je uzorak uzet od strane fitosanitarnog inspektora ili lica koje obavlja poslove od javnog interesa;
f) uvoz pošiljke je svako unošenje pošiljke bilja, biljnih proizvoda i propisanog objekta na teritoriju Republike Srpske, osim provoza;
h) unošenje štetnog organizma jeste svaki unos štetnog organizma u određeno područje u kome još nije prisutan ili je njegovo prisustvo ograničeno;
c) fitosanitarna mjera je službena procedura koja se sprovodi radi sprečavanja unošenja, odnosno širenja štetnih organizama ili smanjenja ekonomske štete prouzrokovane djelovanjem štetnih organizama na bilju, biljnim proizvodima i regulisanim objektima;
č) fitosanitarni pregled je provjera dokumentacije, identiteta i zdravstvenog stanja bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata, radi utvrđivanja prisustva ili odsustva štetnih organizama, kao i svaka druga provjera usaglašenosti sa fitosanitarnim propisima;
dž) fitosanitarni certifikat (u daljem tekstu: fitocertifikat) je međunarodno uvjerenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja izdato od nadležnog organa za zaštitu bilja zemlje porijekla pošiljke i koje prati pošiljku pri izvozu, uvozu i tranzitu;
š) fitosanitarni certifikat za reeksport (u daljem tekstu: fitocertifikat za reeksport) je međunarodno uvjerenje o zdravstvenom stanju pošiljke bilja izdato od nadležnog organe zemlje koja nije zemlja porijekla, a na čijoj teritoriji je pošiljka uvezena, skladištena, prepakovana ili podijeljena i mora da prati pošiljku koja se reeksportuje.
(2) Živi dijelovi biljaka su:
a) plodovi, u botaničkom smislu, izuzev onih koji se čuvaju duboko zamrznuti,
b) povrće, izuzev onog koje se čuva duboko zamrznuto,
v) krtole, čenovi, lukovice, rizomi i ostali podzemni reproduktivni dijelovi,
g) rezano cvijeće,
d) grančice sa lišćem ili iglicama,
đ) rezano drveće sa lišćem i iglicama,
e) živi polen,
ž) kalem okca, plemke, reznice,
z) kulture biljnih tkiva i
i) micelije jestivih i ljekovitih gljiva, kao i same gljive.
(3) Štetni organizam je bilo koja vrsta, soj ili biotip biljaka, životinja ili drugih patogenih organizama koji je štetan za bilje ili biljne proizvode.

Član 3.

Zaštita zdravlja bilja obuhvata:
a) zaštitu bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata od štetnih organizama,
b) sprečavanje unošenja, širenja štetnih organizama i njihovo suzbijanje primjenom fitosanitarnih mjera,
v) detekciju i determinaciju štetnih organizama,
g) omogućavanje optimalne proizvodnje i prometa bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata,
d) zaštitu životne sredine od posljedica djelovanja štetnih organizama,
đ) mjere i uslove za održivo upravljanje, očuvanje cjelovitosti i