ZAKON

O UREĐENjU PROSTORA I GRAĐENjU

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 55 od 14. juna 2010)

Dio prvi - UREĐENjE PROSTORA

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se: osnove organizacije, planiranja i uređenja prostora, vrste i sadržaj dokumenata prostornog uređenja, način izrade i postupak usvajanja dokumenata prostornog uređenja, pravila i plan sprovođenja dokumenata prostornog uređenja, vrste i sadržaj tehničke dokumentacije, obaveze i međusobni odnosi između učesnika u građenju, izdavanje lokacijskih uslova, odobrenja za građenje, odobrenja za upotrebu i odobrenja za uklanjanje, vršenje nadzora nad primjenom ovog zakona.

Član 2.

Prostorno planiranje zasniva se na principima:
a) zaštite prostora u skladu sa principima održivog razvoja,
b) ravnomjernog privrednog, društvenog i kulturnog razvoja Republike Srpske (u daljem tekstu: Republika) uz poštovanje i razvijanje prostornih specifičnosti regija i jedinica lokalne samouprave,
v) zaštite integralnih vrijednosti prostora i racionalnog korišćenja i zaštite prostora,
g) zaštite životne sredine,
d) zaštite kulturnog i prirodnog nasljeđa,
đ) usklađivanja interesa korisnika prostora i prioriteta djelovanja od interesa za Republiku i jedinice lokalne samouprave,
e) usklađivanja privatnog i javnog interesa,
ž) usklađivanja dokumenata prostornog uređenja Republike i Federacije BiH,
z) usklađivanja prostornog uređenja Republike sa prostornim uređenjem susjednih država,
i) javnosti i slobodnog pristupa podacima i dokumentima važnim za prostorno uređenje i
j) uspostavljanja jedinstvenog informacionog sistema o prostoru Republike u svrhu planiranja, korišćenja zemljišta i zaštite prostora Republike.

Član 3.

(1) Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu, koji se odnose na uređenje prostora, imaju sljedeća značenja:
a) prostor je skup prirodnih i izgrađenih struktura na površini, iznad ili ispod površine zemlje i vode, dokle dopiru neposredni uticaji ljudske djelatnosti,
b) prostorni razvoj podrazumijeva razvoj i unapređivanje prirodnog i izgrađenog prostora kao rezultat ljudskih aktivnosti,
v) prostorno uređenje je planirani razmještaj djelatnosti i objekata na određenom prostoru,
g) održivi razvoj je obezbjeđenje takvog korišćenja prostora, koji uz očuvanje životne sredine, prirode i trajnog korišćenja prirodnih dobara, te zaštitu kulturnog nasljeđa i drugih prirodnih vrijednosti, zadovoljava potrebe sadašnjih generacija, bez ugrožavanja potreba budućih generacija,
d) prostorna cjelina je prostorno i funkcionalno objedinjen prostor koji je izgrađen ili je planskim aktom predviđen za izgradnju,
đ) naselje je izgrađen i funkcionalno objedinjen prostor na kojem su obezbijeđeni uslovi za život, rad i zadovoljavanje zajedničkih potreba stanovnika. Naselja mogu imati karakter gradskog ili seoskog naselja,
e) naseljeno mjesto je teritorijalna jedinica koja, po pravilu, obuhvata jedno ili više naselja, sa područjem koje pripada tom naseljenom mjestu,
ž) grad u smislu ovog zakona je jedinica lokalne samouprave koja predstavlja urbanu, infrastrukturnu i prostornu cjelinu povezanu svakodnevnim potrebama stanovništva i koja je kao takva utvrđena zakonom,
z) selo je dio jedinice lokalne samouprave čije se stanovništvo pretežno bavi poljoprivredom,
i) gradsko građevinsko zemljište je izgrađeno i neizgrađeno zemljište u gradovima i naseljima gradskog karaktera, koje je odgovarajućim planovima namijenjeno za
izgradnju objekata u skladu sa odredbama ovog zakona, a ranije je određeno zakonom i drugim propisima, odnosno koje je kao takvo određeno odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave, odnosno grada,
j) ostalo građevinsko zemljište je izgrađeno i neizgrađeno zemljište namijenjeno za izgradnju objekata u skladu sa odredbama ovog zakona, a koje se nalazi van zone gradskog građevinskog zemljišta, odnosno van gradova i naselja gradskog karaktera, a određeno je odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave, odnosno grada,
k) građevinska parcela je površina zemljišta sa obezbijeđenim pristupom na saobraćajnu površinu, koja je planom ili na osnovu plana određena numerički i grafički i namijenjena za izgradnju, održavanje i redovnu upotrebu jednog ili više objekata,
l) regulaciona linija je planska linija, određena grafički i numerički, koja odvaja zemljište planirano za javne površine od zemljišta planiranog za druge namjene,
lj) građevinska linija je planska linija na površini, iznad ili ispod površine zemlje, određena grafički i numerički planom ili na osnovu plana, koja predstavlja granicu do koje se objekat može graditi, ili na kojoj se mora graditi, odnosno liniju koju ne smije preći najistureniji dio objekta koji ne ulazi u bruto građevinsku površinu,
m) zaštitni pojas i zaštitna zona su površine zemljišta, vodne površine ili vazdušni prostori, koji su određeni planom ili na osnovu plana numerički i grafički i namijenjeni za zaštitu života i zdravlja ljudi, bezbjednost objekata, površina ili prostora, u skladu sa odredbama posebnih propisa, ili u skladu sa stručnim pravilima koja se primjenjuju u odgovarajućoj oblasti,
n) javne površine su zemljišne ili vodne površine koje su planom ili na osnovu plana određene numerički i grafički ili samo grafički, i namijenjene za obavljanje javnih funkcija, djelatnosti i aktivnosti, i koje su kao takve dostupne neodređenom broju fizičkih ili pravnih lica,
nj) zelene i rekreacione površine podrazumijevaju: javne zelene površine (park-šume, parkovi, drvoredi, skverovi, travnjaci, zelenilo uz saobraćajnice i sl.); zelene zone, odnosno pojasevi, kojima se sprečava neplanirano širenje naselja i koje imaju različite rekreacione i zaštitne namjene; zelene površine stambenih, odnosno urbanih cjelina; zelene površine posebne namjene (groblja, botanički i zoološki vrtovi i sl.); površine za rekreaciju i masovni sport na otvorenom prostoru (igrališta, izletišta, šetališta, sportski tereni, kupališta); zelene površine uz obale rijeka i jezera, koje ne mogu iznositi manje od 20% ukupne površine svake građevinske parcele,
o) koeficijent izgrađenosti je odnos tlocrtne površine svih objekata na građevinskoj parceli, uključujući krovne vijence, balkone, terase i sl. i ukupne površine građevinske parcele i
p) koeficijent iskorišćenosti je odnos ukupne bruto građevinske površine svih nadzemnih etaža objekata i ukupne površine građevinske parcele.
(2) Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu, koji se odnose na građenje objekata, imaju sljedeće značenje:
a) građenje je proces koji obuhvata izvođenje pripremnih i građevinskih radova (uključujući građevinsko-zanatske i instalaterske radove) za izgradnju novih objekata, izvođenje ovih radova prilikom rekonstrukcije, dogradnje, nadogradnje kod postojećih objekata, zaštite spomenika kulture (konzervacije, restauracije, reprodukcije i iluminacije), te izgradnje privremenih objekata i uklanjanje objekata,
b) pripremni radovi su radovi na pripremi gradilišta, odnosno radnje u vezi sa postavljanjem ograde, izvođenje radova i građenje pomoćnih objekata privremenog karaktera koji se izvode za potrebe organizovanja gradilišta i primjene odgovarajuće tehnologije građenja, pripremu odgovarajućeg prostora za skladištenje građevinskog materijala te organizovanje saobraćajne komunikacije unutar gradilišta.
v) rekonstrukcijom se smatra izvođenje građevinskih i drugih radova, radova u svrhu promjene namjene, kao i radova sanacije na postojećem objektu, kojima se mijenjaju konstruktivni elementi koji mogu uticati na stabilnost objekta ili njegovih pojedinih dijelova, ugrađuju nove instalacije ili oprema, mijenja tehnološki proces ili vanjski izgled objekta, te mijenjaju uslovi dati u odobrenju za građenje na osnovu kojeg je objekat izgrađen,
g) sanacijom se smatra izvođenje građevinskih i drugih radova na oštećenom objektu (ako je oštećenje nastalo kao posljedica starosti objekta ili kao posljedica prirodnih i ljudskim djelovanjem izazvanih nepogoda i katastrofa) kojima se objekat dovodi u stanje prije oštećenja,
d) adaptacija je izvođenje građevinskih i drugih radova, kao i radova u svrhu promjene namjene, na postojećem objektu kojima se vrši promjena organizacije prostora u objektu, zamjena uređaja, postrojenja, opreme i instalacije istog kapaciteta, kojima se ne utiče na stabilnost i sigurnost objekta, ne mijenjaju konstruktivni elementi, ne mijenja vanjski izgled i ne utiče na bezbjednost susjednih objekata, saobraćaja i životne sredine, te ne mijenjaju uslovi dati u odobrenju za građenje na osnovu kojeg je objekat izgrađen,
đ) otklanjanje arhitektonskih barijera podrazumijeva stvaranje uslova licima sa umanjenim tjelesnim sposobnostima za samostalan i siguran prilaz objektu i korišćenje objekta kao cjeline ili njegovih pojedinih dijelova,
e) održavanje objekta podrazumijeva praćenje stanja objekta i izvođenje radova nužnih za sigurnost i zdravlje ljudi, očuvanje bitnih tehničkih karakteristika i drugih uslova propisanih za izgrađeni objekat, kao i izvođenje radova sanacije, koji ne utiču na dimenzije, konstruktivni sistem, vanjski izgled objekta, zaštitu životne sredine, te kojima se ne mijenjaju uslovi na osnovu kojih je objekat izgrađen,
ž) dogradnjom se smatra proširenje horizontalnih gabarita postojećeg objekta, kojim se zauzima zemljište ili prostor u odnosu na taj objekat, ako dograđeni dio čini građevinsku i funkcionalnu cjelinu sa objektom uz koji se dograđuje,
z) nadogradnjom se smatra izgradnja jedne ili više etaža na postojećem objektu, kojim se dobija novi stambeni ili poslovni prostor i
i) zaštita spomenika kulture obuhvata:
1) konzervaciju spomenika koja podrazumijeva očuvanje fizičkih ostataka spomenika i