ZAKON

O PROSTORNOM UREĐENjU

(Prečišćeni tekst)

(Objavljen u "Sl. listu SRBiH", br. 9 od 17. aprila 1987)

I- UVODNE ODREDBE

Član 1.

Radi usklađivanja potreba stanovništva za stanovanjem, radom i rekreacijom, zaštite i unapređivanja čovjekove sredine, ostvarivanja pretpostavi za skladan razvoj svih dijelova područja i usaglašavanja opštih i posebnih interesa, ovim zakonom uređuje se urbanizam, građenje, zaštita i unapređivanje čovjekove sredine (u daljem tekstu: prostorno uređenje)

Član 2.

Prostorno uređenje kao cjelovito staranje o prirodnoj i izgrađenoj sredini planski se usmjerava i zasniva na dugoročnoj politici društveno-ekonomskog razvoja, kao dijelu politike socijalističkog razvoja zemlje.
Društveno-političke zajednice na svom području utvrđuju i ostvaruju politiku prostornog uređenja razvojnim i provedbenim planovima (u daljem tekstu: planovi), kao i drugim aktima i mjerama za njihovo provođenje.
Društveno-politička zajednica obezbjeđuje usklađivanje planova iz prethodnog stava sa srednjoročnim i dugoročnim planovima društveno-političkih zajednica, uz primjenu načela obaveznosti, istovremenosti i kontinuiteta u procesu planiranja.
Izgradnja i drugi radovi u prostoru, kao i zemljišna i investiciona politika, zasniva se na planovima.

Član 3.

Društveno-političke zajednice obezbjeđuju obavljanje poslova prostornog uređenja na način uređen zakonom i drugim propisima donesenim na osnovu zakona.
Poslovi organizacija udruženog rada iz oblasti prostornog uređenja, prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i građenja investicionih objekata u društvenoj svojini su poslovi od posebnog društvenog interesa.

II- OSNOVE URBANIZMA I UREĐENjA PROSTORA

1. Izgradnja i uređenje prostora

Član 4.

U svrhu planske izgradnje naselja, stvaranja i održavanja povoljnih uslova za život, rad i odmor čovjeka i dugoročnog upravljanja prirodnim dobrima, u prostoru se utvrđuje:
a) građevinsko zemljište,
b) poljoprivredno zemljište,
c) šumsko zemljište,
d) vodne površine,
e) zaštićena i rekreaciona područja,
f) saobraćajne površine (putevi, pruge, aerodromi i sl.),
g) neplodno zemljište i površine za ostale namjene.
Građevinsko zemljište utvrđuje se zakonom i planom i mora biti ograničeno od zemljišta koja to nisu, a u skladu sa budućim urbanim i privrednim razvojem i trajnim očuvanjem uslova čovjekove sredine.
Poljoprivredno i šumsko zemljište je zemljište definisano posebnim zakonom odnosno zemljište namijenjeno prostornim ili urbanističkim planom kao poljoprivredno zemljište ili šume.
Vodne površine su površine definisane posebnim zakonom, odnosno namijenjene prostornim ili urbanističkim planom kao vodne površine.
Zaštićena i rekreaciona područja, kao i saobraćajne površine, eksploataciona polja i površine posebne namjene, utvrđuju se na osnovu zakona odnosno odgovarajućeg plana.

Član 5.

Građenje naselja i građevina može se vršiti samo na građevinskom zemljištu.
Građevine moraju biti udaljene od autoputeva, magistralnih, regionalnih, lokalnih puteva, željezničkih pruga i aerodroma i vodnih površina, vodotoka i šuma za širinu zakonom utvrđenog zaštitnog pojasa.

Član 6.

Zavisno od potreba i mogućnosti za pojedine dijelove područja odnosno naselja mogu se utvrditi režimi građenja, i to:
1) režim zabrane građenja - na područjima od značaja za budući razvoj na kojima se ne dozvoljava nikakva izgradnja građevina i uređaja, izuzimajući tekuće održavanje, dogradnju u svrhu obezbjeđenja osnovnih higijenskih uslova, pregradnju koja nema karakter nove gradnje i konzervaciju građevine, a samo izuzetno podizanje novih građevina i uređaja koji služe neophodnom održavanju postojećeg dijela naselja (instalacije, neophodni javni objekti, objekti za snabdijevanje i sl.);
2) režim građenja prvog stepena - na užem urbanom području ili drugom dijelu urbanog područja na kojem se planira izgradnja, rekonstrukcija ili sanacija, na dijelovima područja zaštićenog kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa, banjskim, turističkim naseljima, sportskim, rekreacionim i zdravstvenim područjima na kojima se planira izgradnja i na privrednim zonama većim od pet hektara, na kojima se urbanistička saglasnost izdaje na osnovu regulacionog plana, odnosno urbanističkog projekta izgrađenog na osnovu regulacionog plana i na manjim dijelovima užeg urbanog područja koje je već izgrađeno i na kome ne predstoji intenzivna kompleksna izgradnja, rekonstrukcija ili sanacija, na kojima se urbanistička saglasnost izdaje na osnovu urbanističkog projekta, ako nije donesen regulacioni plan;
3) režim građenja drugog stepena - na područjima za koja se donosi urbanistički plan i urbanistička saglasnost se izdaje na osnovu urbanističkog plana i plana parcelacije i na područjima za koja je prostornim planom opštine utvrđeno donošenje urbanističkog reda i na kojima se urbanistička saglasnost izdaje na osnovu urbanističkog reda;
4) režim građenja trećeg stepena - na urbanim područjima gdje se urbanistička saglasnost izdaje na osnovu prostornog plana i plana parcelacije;
5) režim građenja četvrtog stepena - na urbanim područjima i drugim područjima za koja nije utvrđena obaveza donošenja plana parcelacije i gdje se odobravanje građenja vrši po posebnom postupku koji je utvrđen ovim zakonom.

Član 7.

Urbano područje utvrđuje se za jedno ili više naselja koja predstavljaju prostorno-funkcionalnu urbanu cjelinu, ili prostorno-funkcionalno međusobno povezanu cjelinu, a koja na osnovu planskih pretpostavki imaju uslove za daljnji razvoj. Urbano područje obuhvata izgrađene i neizgrađene površine namijenjene za stanovanje, rad i odmor, objekte urbane opreme, infrastrukture i posebne namjene, zelene površine, kao i površine rezervisane za budući razvoj. urbano područje može da obuhvati pored građevinskog i druga zemljišta.
U većim naseljima može se obrazovati i uže urbano područje u svrhu utvrđivanja režima građenja, posebnih uslova pri izdavanju urbanističke saglasnosti, i odobrenja za građenje i sl. Uže urbano područje obuhvata dio naselja koje je intenzivno izgrađeno ili je planom predviđeno da tako bude izgrađeno.
Urbano područje kao i uže urbano područje, utvrđuje se prostornim ili urbanističkim planom, odnosno odlukom skupštine opštine ako plan nije donesen.
Granice urbanog područja, granice katastarskih opština i granice statističkog područja međusobno se usklađuju. Urbano područje, po pravilu, obuhvata odgovarajuće katastarske opštine i statističke krugove u cjelini.

Član 8.

U svrhu ravnomjernog razvoja područja izgradnja naselja usmjerava se u skladu sa optimalnim razmještajem stanovništva i prirodnim pretpostavkama razvoja i obezbjeđuje odgovarajućim usmjeravanjem privrednih aktivnosti, izgradnjom infrastrukturnih sistema i mreže urbane opreme.
U svrhu planske urbanizacije seoskih područja, prostornim planom, odnosno odlukom skupštine opštine, ako plan nije donese, utvrđuju se naselja u kojima se prvenstveno usmjerava izgradnja stambenih zgrada, privrednih pogona, škola, servisa i drugih javnih objekata.

Član 9.

U cilju obezbjeđenja racionalne izgradnje i planskog razmještaja većih industrijskih kapaciteta, saobraćajnih čvorišta i sl. prostornim odnosno urbanističkim planom utvrđuju se industrijske i saobraćajne zone. Ove zone se planiraju i izgrađuju tako da se obezbijedi zaštita čovjekove sredine.

Član 10.

Društveno-političke zajednice, organizacije udruženog rada i druge organizacije